Morgunblaðið - 08.09.1991, Qupperneq 14

ðí
JA
fcer JiaaMariag .3 auoAauw’/ug qiqajsmuohom
----WROUNfifcAÐi© -fitlNNTOAGíf R-SrfiEPTEMBEíM-991-
Sendi öllum vinum mínum og vandamönnum,
sem glöddu mig á hundrað ára afmœli mínu
þann 15. ágúst sl., innilegt þakklœti fyrir.
Óskar Bjartmarz.
Til sölu
21 feta Mótunarplastbátur með Mercruiser 125 kW vél.
Upplýsingar í síma 686666. Blikk Og Stál.
Kjólar - brúðarkjólar
- samkvœmisblússur
Lopi - Lopi
3ja þráða plötulopi, 10 sauðalitir, einnig
gulir, rauðir, grænir og bláir litir.
Hnotulopi í öllum litum. 100% íslensk ull.
Sendum í póskröfu um landið.
Heildsala - smásala.
Lopi - ullarvinnsla,
sími 30581,
Súðarvogi 4, 104 Reykjavík.
Myndlist og bókmenntir
Ásmundur Sveinsson, Mother Earth, 1936.
IVIyndlist
Bragi Ásgeirsson
I sumar hefur staðið yfir í endur-
gerðum salarkynnum listasafns Ás-
mundar Sveinssonar sýning, er nefn-
ist „Bókmenntirnar í list Ásmundar
Sveinssonar."
Það mætti auðvitað rita langt mál
um myndlist og bókmenntir í sögu-
legu samhengi, þegar farið er að
fjalla um þessa sýningu. Einkum
vegna þess að ekki er ýkja langt
síðan að ekki mátti sjást hinn
minnsti vottur af bókmenntum í
myndlist, án þess að hún væri um
leið dæmd ómerk.
Þetta var líkt og með fígúruna,
sem var dæmd úr leik vegna frægra
ummæla Picassos: „Fígúran er
dauð“, sem gengu eins og eldur í
sinu milli nær allra, er töldu sig
nýskapendur í myndlist og varð að
trúarbrögðum hjá fjölmörgum. Svo
langt gekk þetta, að er meistarinn
sjálfur tók fígúruna í sátt, þá var
hann af mörgum dæmdur úr leik
og jafnvel álitinn svikari!
En það er mjög sennilegt, að
menn hafi' misskilið framslátt Pic-
assos, vegna þess að í raun getur
ekkert form náttúrunnar dáið, og
það mun honum hafa verið betur
kunnugten flestum. Ogekkert nema
sértrúarbrögð geta afneitað jafn
mikilvægum hluta sköpunarverks-
ins.
Frekar væri að hann hafi meint,
að á meðan hinn óhlutlægi heimur
skyldi rannsakaður í kjölinn mætti
gefa hinum hlutkennda frí.
Á svipaðan hátt má rökstyðja
það, að málarar voru upphaflega á
móti bókmenntum í myndlist vegna
þess, að þeir vildu sýna fram á sjálf-
stæði listgreinarinnar og að hún
væri í kjarna sínum óháð bókmennt-
um.
Það er rétt í báðum tilvikum, að
myndlistin á hvorki að vera háð
fígúrunni né bókmenntunum, en hún
getur þó án hvorugs verið líkt og
bókmenntirnar geta ekki án ritlistar-
innar verið, en margar tegundir rit-
listar, eins og t.d. austurlenzk kalli-
grafía er myndlist út í fingurgóma.
Má því gera því skóna, að margur
framsláttur heimskunnra lista-
manna úr fjaríægð hafí verið tekinn
of bókstaflega í hinum einangraðari
þjóðfélögum.
Edvard Munch, sem svo mjög var
á moti bókmenntum í myndlist,
nærðist t.d. á bókmenntum og marg-
ir vinir hans voru snillingar bók-
menntasögunnar svo sem Ibsen,
Strindberg, Mallermé og Nietsche
og hann gerði frægar myndir af
þeim öllum.
Fræg eru neikvæð ummæli
Munchs um áhrif ljósmyndarinnar
og langar mig til að vitna enn einu
sinni í þau: „Ljósmyndavélin getur
ekki veitt penslinum og litaspjaldinu
samkeppni meðan ekki er hægt að
nota hana á himnum eða í helvíti“
en svo kom í ljós við dauða hans,
að hann skildi eftir sig mikið safn
ljósmynda og kom þá fram, að hann
hafði stuðst við þær í gerð margra
mynda sinna, en á mjög ftjálslegan
hátt. Ljósmyndirnar voru honum
hjálparmeðal, sem hann sótti hug-
myndir í, nákvæmlega eins og bók-
menntirnar.
Þetta voru ljósmyndir, sem hann
tók t.d. af fyrirtækjum sínum og
sjálfum sér, og hann var snjall ljós-
myndari og skildi eftir sig mikið
magn ljósmynda. Fjölskylda hans
fann þær í eftirlátnum munum og á
að hafa eyðilagt mikið af þeim, eins
og ég hef áur vikið að í greinum
um listamanninn. En svo mikið
fannst þó síðar, að bók var gefin
út um þennan þátt listar hans. Þá
var hann mjög ritfær, eins og Strind-
berg var einnig merkilegur málari.
Þannig er oft nokkurt misvægi á
framsetningu skoðana og staðreynd-
um. Og því hef ég tekið þetta með
hér, að meðal íslenzkra myndlistar-
manna hafa fordómar gegn bók-
menntum risið hátt á ýmsum tímum.
Það er þannig í ljósi framanskráðs
fullkomlega eðlilegt, að Ásmundur
Sveinsson skyldi leita til bókmennta-
Sigurjón Gunnsteinsson,
landsliðsmaður í KARATE,
og margfaldur íslandsmeistari í
KATA og KUMETE
IDebora Blaiden
sér um líkamsrækt.
Vibar Guðjohnsen, júdókennari.
Islandsmeistari, Open Skandinavian
meistari, Norðurlandameistari,
Islandsmeistari í vaxtarrækt '82.
,e'kfí
"ni.
fullkonrin rikunidjfiukiufíiuki
íi Jiuununi
og KARATE
+ •
fyrir
stráka og stelpur
Farið í
undirstöðuatriði
bæði í
JÚDÓ og KARATE.
Fjölskyldudagar
miðvikudaga og laugardaga.
Foreldrar geta æft líkamsrækt
meðan krakkarnir æfa JÚDÓ og
KARATE. Fjölskylduafsláttur
SPORT
Mörkinni 8,
austast við Suðurlandsbraut,
sími: 679400