Morgunblaðið - 12.09.1991, Qupperneq 44

A *
Minning
Samúel J. Olafsson,
viðskiptafræðingur
Fæddur 21. júlí 1944
Dáinn 2. september 1991
Lát vinar míns Samúels Ólafs-
sonar bar að með óvæntum hætti
í fjarlægu landi. Það er mér nú
nokkur léttir að fá að minnast hans
með fáeinum orðum.
Við Samúel kynntumst fyrst á
unglingsárum, þegar við vorum við
verkamannavinnu við lagnir
símakapla í Reykjavík. Árin liðu og
fregnir bárust af honum við hjálpar-
störf í Súdan og Eþíópíu. Fyrir
nokkrum árum endurnýjuðum við
síðan kynni okkar er kona mín átti
frumkvæði að því að bjóða þeim
Ingibjörgu og Samúel heim.
Það kom okkur skemmtilega á
óvart að nú áttum við mörg sameig-
inleg áhugamál. Það voru vandamál
þriðja heimsins og hjálparstarf og
kristniboð því tengd, kristin trú,
tölvumál og einkaflugið. Með okkur
tókst fljótlega góð vinátta. Ásamt
Ingibjörgu, Samúel og fjórum öðr-
um hjónum mynduðum við hóp, sem
hist hefur reglulega síðustu þrjú
árin til að lesa Guðs orð í Bibl-
íunni, ræða málin og eiga sameigin-
lega bænastund. Þessar kvöld-
stundir, sem styrktu okkur i dag-
lega lífinu eiga eftir að vera dýr-
mætar í minningum okkar allra.
Flugið heillaði okkur báða og um
tíma áttum við saman hlut í lítilli
flugvél. Samúel notaði stafina SÓL
og ævinlega gladdist ég að sjá staf-
ina hans í bókinni þar sem við félag-
arnir skráðum áætlanir okkar um
flugtíma. Samúel leit á flugið af
ábyrgð og alvöru. Samræðurnar við
hann voru fræðandi, því hann hafði
aflað sér góðrar þekkingar á því
er tengdist fluginu. Oft ræddum við
um flugslysin og áhættuþættina.
Dauðinn er ábyrgum flugmanni
raunveruleiki og ég veit að Samúel
gerði sér einnig grein fyrir þeim
áhættuþáttum, sem fylgja þróunar-
starfi í miðri Afríku en festa og ró
voru meðal persónueinkenna hans.
Hann var ljúfur í samskiptum en
þó fastur fyrir. Jafnvel þótt við
værum fjölskyldumenn á fimmtugs-
aldri þá létum við okkur stundum
dreyma um flugmálin, um heima-
smíðaðar flugvélar og flug í Afríku
og spennandi var að leggjast yfir
nákvæm flugkort af Austur-Afríku,
sem Samúel átti.
Nú hefur Samúel verið tekinn frá
okkur og hugsunin um hverfulleik
lífsins verður áleitin. Eg, sem varla
hef reynt það að missa náinn ást-
vin, þarf ekki að kvarta, en innilega
samúð votta ég Ingibjörgu eigin-
konu hans, börnum þeirra og öðrum
ástvinum.
Að lokum langar mig til að vísa
til játninga Ágústínusar kirkjuföð-
ur. Hann var.á þrítugsaldri, þegar
nánasti vinur hans veiktist og dó.
Hann segir:
Af þessum harmi varð mér myrkt fyrir
hjarta og ailt, sem ég augum leit bar dauða-
svip. Gráturinn einn veitti mér svðlun. -
Mér fannst hann (Dauðinn) myndi geta
hremmt alla menn á augabragði, úr því að
hann hafði hremmt vin minn.
Ágústínus spyr Guð margra
spurninga um vináttuna, sorgina
og lífið sjálft. Við gleymum oft
hversu dýrmætt það er að eiga ást-
vini og eyðum dögunum eins og
þeir eða við munum aldrei deyja.
Að lokum finnur Ágústínus friðinn
í Guði skapara sínum og skrifar:
Sá einn missir engan ástvin, sem öllum ann
í honum (Guði), sem aldrei er unnt að
missa. Þig missir enginn nema sá, sem frá
þér fer.
Gísli H. Friðgeirsson
Samúel Jón Ólafsson var fæddur
í Reykjavík 21. júlí 1944. Foreldrar
hans voru hjónin Guðrún Samúels-
dóttir og Ólafur Helgi Guðmunds-
son húsgagnasmíðameistari. Samú-
el lauk stúdentsprófi frá Mennta-
skólanum í Reykjavík árið 1964.
Hann stundaði nám í viðskiptadeild
Háskóla íslands og lauk prófi þaðan
árið 1972. Samúel var um skeið
sveitarstjóri á Fáskrúðsfirði og
síðan í Neshreppi utan Ennis. Hann
var einnig um hríð skrifstofustjóri
í Lyfjaverslun ríkisins.
Hinn 23. júlí 1966 gekk Samúel
að eiga Ingibjörgu Helgu Júlíus-
dóttur hjúkrunarfræðing. Þau voru
mjög samhent, og sambúð þeirra
einkenndist af ást og gagnkvæmri
virðingu. Börn þeirra eru: Ólafur
Helgi Samúelsson læknanemi, sam-
býliskona Elín Ragnhildur Jónsdótt-
ir, nemi í efnaverkfræði. Þóra Guð-
rún Samúelsdóttir bankagjaldkeri,
maki Stefán Jónsson tækniskóla-
nemi. Kolbrún Gyða Samúelsdóttir
nemi. Samúel Jón Samúelsson
nemi.
Þau Samúel og Ingibjörg störf-
uðu í tæp fimm ár við þróunar- og
hjálparstörf í Súdan og í Eþíópíu,
og kom þar að góðum notum traust
og fjölbrejrtileg menntun og reynsla
þeirra beggja og einnig brennandi
áhugi á þróunarmálum:
Margt má segja gott um íslenskt
samfélag, en einnig margt miður
gott. Eitt hið versta er, hve sorg-
lega lítið við leggjum hlutfallslega
af mörkum til vanþróaðra þjóða.
Nokkrir ágætir íslendingar, konur
og karlar, hafa þó lagt sitt af mörk-
um í þessum efnum og ríflega það,
og það á svo sannarlega við um þau
Samúel og Ingibjörgu. Fyrir rúmum
mánuði hóf Samúel störf í Úganda
hjá dönsku þróunarstofnuninni
Danida. Hann var á gangi á götu
í Kampala ásamt konu sinni og
Samúel syni sínum, þegar ódæðis-
menn réðust á hann. Þeir særðu
hann til ólífis, að viðstaddri eigin-
konu og syni. Samúel Ólafsson lést
skömmu síðar í.sjúkrahúsi.
Ég kynntist Samúel Ólafssyni
fyrir mörgum árum, er ég tengdist
fjölskyldu hans, en Ingvi Samúels-
son vélvirki, tengdafaðir minn, er
móðurbróðir hans. Ég hitti Samúel
alloft í ýmsum fjölskylduboðum, en
þau Ingibjörg áttu alloft frumkvæði
að því, að fjölskyldan kæmi saman.
Ilann var mjög hlýlegur, hógvær
og alúðlegur í viðmóti og ánægju-
legt að ræða við hann um margvís-
leg málefni. Hann hafði yndi af því
að ræða um málefni Afríku og sýndi
stundum vinum og vandamönpum
myndir og muni þaðan. Var mjög
fróðlegt að ræða við hann um þessi
málefni, er hann þekkti harla vel
af eigin reynslu. Hann þráði að láta
gott af sér leiða í þágu þessa fólks
í fjarlægri heimsálfu. Það var hon-
um bæði hugsjón og mikið áhuga-
mál.
Samúel var snjall myndasmiður.
Hann hafði næmt auga fyrir góðu
myndefni. Samúel var athafnamað-
ur, og hann tók myndir af því
frænd- og venslafólki, sem til náð-
ist, á þriðja í jólum 1987. Mynda-
takan fór fram í stofunni heima hjá
okkur Dóru á Lynghaganum.
Samúel skrifaði sjálfur þá í gesta-
bók: „Með þökk fyrir skemmtilega
dagstund. ... Sjáumst heil.“
Dóttir mín og sonur Samúels
voru fermd með stuttu millibili sl.
vor. Þetta voru einkar góðar og
ánægjulegar veislur, og margt
skemmtilegt bar á góma. Ég tók í
fyrri veislunni mynd af þeim hjón-
um og Samúel yngra. Þetta er
mynd af fallegu fólki, og fjölskyldu-
faðirinn átti margt óunnið, en eng-
inn veit sína ævina fyrr en öll er.
Að kvöldi dags 2. september sl.
hringdi Guðrún Samúelsdóttir til
mín og tilkynnti mér hin dapurlegu
tíðindi. Ég skildi þetta ekki þá og
skil það raunar vart enn. Hvernig
gat svo hræðilegur atburður orðið
með svo átakanlegum hætti?
Hvernig mátti það vera að hann,
svo mikilhæfur hugsjónamaður,
væri hrifinn brott með svo grimmi-
legum og óskiljanlegum hætti, hann
sem átti svo margt ógert?
Þegar menn eins og Samúel Ól-
afsson deyja skynjar maður ýmis-
legt betur en ella, m.a. hverfulleika
mannlífsins, svo og hið göfuga starf
hins hógværa hugsjónamanns. Það
er mikill heiður að hafa kynnst
Samúel Ólafssyni og tengst fjöl-
skyldu hans. Við Dóra og dætur
sendum konu hans, börnum, móð-
ur, systur, tengdamóður og öðrum
vandamönnum hugheilar samúðar-
kveðjur. Minningin um einstakan
mann lifir.
Guð blessi minningu Samúels
Jóns Ólafssonar og veiti fólkinu
hans styrk á erfiðum tímum.
Ólafur Oddsson
Kveðja frá systur
í dag kveð ég í hinsta sinn elsku-
legan bróður minn Samúel Jón Ól-
afsson. Það er svo stutt síðan við
hérna heima kvöddum hann svo
hamingjusaman ásamt eiginkonu
hans og tveimur af börnum þeirra.
Þá var hann að halda til starfa til
þess heimshluta sem var honum
mjög kær. Þar kom þekking hans
og kunnátta sér vel. Hann var sá
sem alltaf var svo gott að leita til,
þegar á leiðsögn og stuðningi þurfti
að halda.
Ég þakka bróður mínum allar
þær góðu stundir sem við áttum
saman.
Algóður Guð varðveiti hann og
styrki okkur öll sem söknum hans
svo sárt.
Ingibjörg Anna
Við ólumst upp í sama húsi við
ströndina vestur í Skjólum. Fjaran
og ósnortnir móar voru leikvöllur
okkar og einnig var knattspyrnu-
völlurinn vinsæll í þá daga eins og
nú. KR var að sjálfsögðu eina félag-
ið, enda við gegnheilir vesturbæing-
ar.
Feður okkar voru uppeldisbræður
og þess vegna fannst okkur við
vera frændur, enda var Samúel eða
Sonni, eins og hann var kallaður í
vesturbænum, mér meiri frændi en
margir, sem meira voru skyldir.
Þar sem dálítill aldursmunur var
á okkur skildu leiðir lítillega þegar
skólaganga hófst og svo þegar báð-
ir fluttu, Samúel- í austurbæinn en
ég enn vestar í vesturbæinn, varð
samgangurinn skiljanlega enn
minni. Við vissum þó alltaf mjög
vel af hvor öðrum og hittumst all
oft.
Samúel varð stúdent og Iauk
síðan prófi í viðskiptafræði frá
Háskóla íslands. Hann starfaði
lengi hjá Bifreiðum og landbúnað-
arvélum, en varð seinna sveitar-
stjóri bæði á Fáskrúðsfirði og í
Neshreppi utan Ennis. Síðan lá leið-
in til Afríku þar sem hann starfaði
að ýmsum þróunai’verkefnum.
Fyrir nokkrum árum kom Samú-
el aftur heim og tók þá við starfi
skrifstofustjóra hjá Lýfjaverslun
ríkisins. En alltaf blundaði löngunin
til Afríku í honum og á miðju
sumri, sem nú er að Iíða, tók hann
við þróunarstarfi í Úganda, sem
aðstoðarmaður ráðherra þar.
Samúel var einstaklega prúður
maður, hægur, en þó gamansamur
og hafði óvenju næmt auga fyrir
hinu skoplega í tilverunni. Ávallt
var gi-unnt á kímninni, sem þó var
græskulaus og hlý. Samúel átti
ekki langt að sækja þessa eiginleika
því faðir hans hafði einnig til að
bera þessa hárfínu næmni fyrir
skoplegum hliðum tilverunnar.
Foreldrar Samúels eru sæmdar-
hjónin Ólafur H. Guðmundsson,
húsgagnasmíðameistari og Guðrún
Samúelsdóttir, kjólameistari. Fór
mikið orð af fagmennsku þeirra.
Guðrún var ákaflega eftirsótt
saumakona og smíðisgripir Ólafs
þóttu bera af. Verkstæði hans við
Vatnsstíginn var vinsæll staður hjá
okkur strákunum og alltaf fengum
við að reyna okkur við smíðarnar
þegar við vildum. Ólafur er látinn
en Guðrún lifir son sinn, annað
barnið sem hún missir yfir móðuna
miklu.
Samúel kvæntist Ingibjörgu Júl-
íusdóttur, hjúkrunarfræðingi, og
var hjónaband þeirra ástríkt og
gott. Þau eignuðust fjögur mann-
vænleg börn og fyrsta barnabarnið
er líka fætt og ber það nafn afa
síns. Ingibjörg og Samúel voru afar
samhent hjón og það var ekki síst
í Afríku, sem venjulegt fólk þekkir
fyrst og fremst af hörmungarfrétt-
um, að mannkostir þeirra og mennt-
un nýttist, þar gátu þau saman
starfað að þeim málefnum sem þeim
voru kærust.
Dauðinn er öllum mönnum óumf-
lýjanlegur. Stundum er hann líkn
en stundum er hann erfiður og hvað
erfiðastur er hann þegar maðurinn
er hrifinn burtu úr blóma lífsins,
þegar lífsorkan og væntingarnar
eru hvað mestar. Svo mikið er enn-
þá ógert og verkefnin bíða alls stað-
ar. Samúel átti sér þann draum að
geta látið gott af sér leiða. Hann
vissi af reynslu sinni, að í þriðja
heiminum er þörfin fyrir menntun
og þekkingu mest og þar taldi hann
kröftum sínum best varið. En eng-
inn má sköpum renna.
Jóhannes Helgason
Það er með trega í hjarta að ég
sest niður til að skrifa nokkur minn-
ingarorð um vin minn og félaga,
Samúel Jón Ólafsson. Mánudags-
morguninn 2. september hafði hug-
urinn reikað til vina okkar í Kamp-
ala, en ég átti von á bréfi frá Samú-
el. Hafði beðið hann um faglegt
álit á smáplaggi er ég hafði skrif-
að. Það var því sem reiðarslag er
hringt var um kvöldið og tilkynnt
að hann hefðý fallið fyrir hendi
ódæðismanna. Ég og fjölskylda mín
vorum harmi slegin. Fyrir tæpum
tveimur mánuðum höfðum við kvatt
vini okkar og þá skein sól í heiði.
Þau voru að fara til starfa'á meðal
fólks er átti hug þeirra og hjarta.
Samúel Jón Ólafsson fæddist í
Reykjavík 21. júlí 1944 og sleit
barnsskónum þar. Foreldrar hans
voru hjónin Ólafur Guðmundsson,
húsgagnameistari, fæddur 7. janú-
ar 1913, dáinn 11. desember 1976,
og Guðrún Samúelsdóttir, sauma-
kona, fædd 12. ágúst 1924. Samúel
átti eina systur, Ingibjörgu Önnu,
fædda 16. júní 1956.
23. júlí 1966 steig Samúel mikið
gæfuspor er hann giftist æskuvin-
konu sinni, Ingibjörgu Helgu Júlíus-
dóttur, hjúkrunarfræðingi. Ingi-
björg, sem er alveg sérstök ágætis
kona, bjó manni sínum og börnum
gott heimili þar sem hlýja og um-
hyggja réði.
Samúel og Ingibjörgu varð fjög-
urra barna auðið: Olafur Helgi,
læknanemi, fæddur 4. apríl 1966.
Unnusta hans er Elín Jónsdóttir er
stundar nám í efnaverkfræði í
Svíþjóð; Þóra Guðrún, bankastarfs-
maður og húsmóðir, fædd 27. ágúst
1967. Hún er gift Stefáni Jónssyni
er nemur iðnaðartæknifræði; Kol-
brún Gyða, menntaskólanemi, fædd
22. janúar 1973, og Samúel Jón,
nemi, fæddur 7. janúar 1977.
Samúel og Ingibjörg eiga eitt
barnabarn, Samúel Inga Stefáns-
son, fæddan 19. júní 1985.
Samúel útskrifaðist úr Mennta-
skólanum í Reykjavík 1964 og lagði
síðan stund á viðskiptafræði við
Háskóla íslands. Þaðan útskrifaðist
hann 1972. Samúel starfaði um
tíma hjá Bifreiðum og landbúnaðar-
vélum og Kristni Guðnasyni en
1974 réðst hann sem sveitarstjóri
til Fáskrúðsfjarðar. Árin 1976 til
1980 gegndi hann sama starfi á
Hellissandi og frá 1980 til 1982 rak
hann bókhaldsfyrirtæki í Ólafsvík.
Félags- og sveitarstjórnarmál lét
hann til sín taka og var t.d. í for-
stöðu fyrir Sjálfstæðisflokkinn á
Hellissandi um tíma.
Samúel átti sér mörg áhugamál
og má t.d. nefna flug en hann tók
einkaflugpróf í Kenýa 1985. Er við
Samúel ræddum um flug nefndi
hann oft hversu gaman það væri
að eiga góða flugvél og geta notað
hana við hjálparstörf í Afríku. Er
Samúel lést var hann rétt búinn að
fá leyfi til að fljúga í Úganda en
það leyfi er ekki veitt hverjum sem
er.
Ljósmyndun, siglingar og um-
hverfismál voru Samúel einnig hug-
leikin. En það sem átti hug hans
allan var þó kristniboðið og þróun-
arhjálp. Þeim málum vildi hann
leggja lið og þá var ekki spurt um
kostnaðinn. Samúel var persónu-
lega kristinn maður og vildi lifa
samkvæmt trúarsannfæringu sinni.
Þess vegna lá leiðin til Afríku og
þess vegna var kristniboð hans
hjartans mál.
Leiðir okkar Samúels lágu fyrst
saman fyrir ellefu árum, en þá var
ég á Rifi á Snæfellsnesi að sýna
myndir frá kristniboðs- og hjálpar-
starfinu sem Kristniboðssambandið
rekur í Eþíópíu. Ekki var fjölmenni
á þeirri samkomu en þangað komu
þessi elskulegu hjón, Ingibjörg og
Samúel. Við tókum tal saman og
þau sögðu mér að bráðlega væru
þau á förum til Súdan á vegum
Hjálparstofnunar kirkjunnar.
Hjálparstofnunin starfaði þar að
miklum þróunarverkefnum í sam-
starfi við Hjálparstofnun kirkjunnar
í Noregi. Það var strax auðséð að
þarna voru ekki neinir ævintýra-
menn á ferð, heldur yfirvegað og
traust fólk er vildi leggja lóð sitt á
vogarskálina til að rétta hag þeirra
verst settu á meðal okkar jafnvel
þótt þeir væru í fjarlægum löndum.
Árið 1982 hélt fjölskyldan til
Súdan að undanskildum elsta synin-
um, sem var þá við nám í Mennta-
skólanum í Reykjavík. Á sama tím'a
hélt ég og fjölskylda mín á ný til
Eþíópíu. Brátt bárust okkur fréttir
frá Súdan, en þar starfaði Samúel
með gamalreyndum kristniboðum
frá Eþíópíu og vinum okkar. Þessir
vinir okkar áttu ekki orð til að lýsa
ágæti þessara íslendinga er störf-
uðu með þeim þar. Það var ekki
aðeins að Samúel og Ingibjörg ynnu
störfin er þeim voru falin með þeim
ágætum að orð fór af, heldur lögðu
þau einnig á sig aukavinnu og erf-
iði til að létta undir og hjálpa inn-
lendum vinum sínum. Hjúkrunar-
menntun Ingibjargar kom sér vel
og alltaf var hún boðin og búin að
rétta þarlendum sem öðrum hjálp-
arhönd. Samúel náði sérstaklega
góðu sambandi við Súdanina sem
hann vann með og varð þeirra góði
vinur í blíðu og stríðu. Hann lét sér
ekki aðeins annt um líkamlegar
þarfir þeirra. Á sunnudagsmorgn-
um eldsnemma fór hann út í nær-
liggjandi þorp til að taka þátt í
guðsþjónustum og lesa fyrir vini
sína úr Biblíunni.
Vegna ótryggs ástands í Suður-
Súdan varð fjölskyldan að yfirgefa
landið árið 1985 og halda fyrst til
Kenýu. Það var ekki létt fyrir þau
að yfirgefa þannig vini sína þegar
erfiðleikar og hörmungar dundu
yfír. Oft leitaði hugur þeirra til
baka á heimaslóðirnar í Torit í Súd-
an og vini sína þar báru þau á
bænarörmum.
Sumarið 1985 lá svo leiðin til
Eþíópíu og þar hófust kynni okkar
fyrir alvöru og fjölskyldurnar
tengdust _ brátt sterkum vináttu-
böndum. í Eþíópíu starfaði Samúel
fyrir Hjálparstofnun norsku kirkj-
unnar og hafði um tíma yfirumsjón
með öllu starfi hennar í landinu.
Eins og í Súdan varð þessi yndis-
lega fjölskylda landi sínu til sóma.
Frábærir hæfileikar Samúels til að
takast á við ný og flókin verkefni
og að starfa með fólki af ólíkum
uppruna komu vel í ljós. Hann varð
þar, sem í Súdan, vel liðinn af öllum
og eignaðist marga góða vini. Með-
al þeirra var presturinn Shamebó
er mörg ár hafði starfað með íslend-
ingum. Samúel var um tíma einn í