Morgunblaðið - 27.09.1991, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. SEPTEMBER 1991
3
Uppsveitir Árnessýslu:
Tilraunir með kom-
rækt hafa gefist vel
Syðra-Langholti.
SJO bændur í uppsveitum Árnessýslu reyndu fyrir sér með korn-
rækt og sáðu byggi í akra í vor. Þeir hafa að undanförnu verið
að slá kornið og hefur uppskera verið mjög viðunandi og upp í
það að vera ágæt eða um 40 tunnur af hektara. Fréttaritari brá
sér að Birtingaholti fyrir nokkru en þar var þá unnið að upp-
skerustörfum á akri Magnúsar Helga Sigurðssonar bónda. Þeir
Agúst, bróðir Magnúsar, og sonur hans Sigurður eru einnig með
kornrækt en þarna á bökkum Stóru-Laxár hefur verið árviss
uppskera á kartöflum til margra ára.
„Við erum sjö bændur hér í
Hreppum og á Skeiðum sem erum
að prófa okkur áfram með þetta,“
sagði Magnús. „Við sáðum í einn
og hálfan til tvo hektara í vor.
Uppskeran er bara góð, þar sem
hún er best er hún þetta rúmar
40 tunnur á hektara en þetta virð-
ist gefa besta raun hér á bökkum
Stóru-Laxár. Hér eru sendnir
grasbakkar og kartöflurækt hefur
tekist vel hér um langt árabil.
Við höfum verið með bæði tveggja
raða og sex raða bygg en það
síðarnefnda gefur heldur meiri
uppskeru og er fyrr til að þrosk-
ast. Hægt er að slá það í ágúst-
lok. Við sáðum um 10. maí en
yfírleitt er ekki hægt að taka land
hér um slóðir til vinnslu fyrr en
um það leyti. Við keyptum saman
notaða kornskurðarvél af bænd-
um í Vestur-Landeyjum, en þeir
hafa ræktað korn um nokkurra
ára skeið með ágætum árangri
og voru nú að fá sér nýja vél.“
Það var skemmtileg sjón að sjá
gullið kornið renna úr vélinni sem
bæði slær og þreskir byggið í
stóra sekki, nokkuð sem ekki hef-
ur fyrr borið fyrir augu hér í
Hreppunum. Að vísu var nokkur
komrækt hér um slóðir á árunum
kringum 1940 og sem barn að
aldri minnist fréttaritari þess þeg-
ar verið var að vinna við upp-
skerustörf og þreskingu með
fmmstæðum tækjum á þeim
árum.
„Við þurrkum kornið við jarð-
hita,“ segir Magnús ennfremur,
„notum heitt vatn til að hita upp
loft og blásum því síðan undir rist
sem kornið liggur á. Það er mjög
ódýrt að þurrka kornið þar sem
jarðhitinn er annars vegar og
nægjanlegt heitt vatn. Byggið
verður notað til fóðurs í kýr fyrst
og fremst, eitthvað af korninu
verður súrsað. Þá verður það vals-
að sem notað er í fóðurblöndur,
einnig verður það notað til útsæð-
is og konurnar hafa rennt til þess
hýru auga ef svo má segja en það
hafa þegar verið bökuð brauð úr
því hér. Hálmurinn gæti nýst til
svepparæktar en mikil sveppa-
rækt er á Flúðum,“ sagði Magnús
bóndi í Birtingaholti að lokum.
- Sig.Sigm.
Morgunblaðið/Sigurður Sigmundsson
Kornsláttur í Birtingaholti.
......_______
' 'W~

Magnús Sigurðsson og Sigurður Ágústsson bændur í Birtinga-
holti á kornakrinum.
Gullið kornið rennur í stóran
sekk.
Morgunblaðið/Róbert Schmidt
Menn hafa verið að fá 5-20 gæs-
ir á góðum dögum víða um Vest-
firði í haust.
Vestfirðir:
Gæsaveið-
in gengnr
ágætlega
Bíldudal.
GÆSAVEIÐIN stendur nú sem
hæst. Fréttir víðs vegar af landinu
herma að veiðin hafi verið ágæt
það sem af er hausti. Gæsin er
óðum að tínast niður á túnin, en
bændur eru margir nýbúnir að
hleypa fé á túnin fyrir veturinn.
Á Vestfjörðum hefur veiðin gengið
ágætlega. Menn hafa verið að fá
5-20 gæsir á dag þegar vel ber í
veiði, annars er gæsin orðin mjög
stygg og erfitt að eiga við hana. Góð
beijaspretta hefur gert það að verk-
um að gæsin hefur haldið sig lengur
í beijunum en ella.
Menn eru ekki á eitt sáttir hvort
fjölgun hefur átt sér stað á grágæs
á þessu hausti, en flestir eru sam-
mála að það er ekki minna af henni
núna heldur en síðustu ár. Helsingjar
og blesgæsir eru farnar að sjást víða,
en þessar gæsategundir koma frá
Grænlandi og eru á leið til Bretlands
með viðkomu hér á landi.
R. Schmidt.
Aðskilnaður dómsvalds og umboðsvalds 1. júlí næstkomandi:
Gjörbreyting verður á alda-
gamalli skipan réttarkerfisins
BREYTINGAR þær sem gera þarf vegna gildistöku laga um aðskiln-
að dómsvalds og umboðsvalds í héraði 1. júlí á næsta ári kosta ríkis-
sjóð um 250 milljónir króna. Með stofnun héraðsdóms Reykjavíkur
fækkar dómurum úr 27 í 21, auk þess sem hluti verka dómara verð-
ur fenginn sérstöku sýslumannsembætti, sem meðal annars annast
mál er varða umgengnisrétt foreldra við börn og veitingu lögskilnað-
arleyfa en slíkt hefur til þessa heyrt undir dómsmálaráðuneyti. Við
héraðsdóm Reykjavíkur verða unnin öll þau dómarastörf sem unnin
hafa verið til þessa hjá borgardómi, borgarfógeta, sakadómi og saka-
dómi í ávana- og fíkniefnamálum.
leysa úr ágreiningi um gerðir sýslu-
manna í stað þess að sýslumenn
kveði sjálfir upp úrskurði sem dóm-
arar.
Margs konar framkvæmdastörf
varðandi gjaldþrota- og dánarbús-
skipti verða falin sérstökum skipta-
stjórum en úrskurðir um opinber
skipti á dánarbúum, gjaldþrota-
úrskurðir o.fl. færast til héraðsdóm-
Þorsteinn Pálsson dómsmálaráðherra kynnir breytingar sem verða
við gildistöku nýrra laga um aðskilnað dómsvalds og umboðsvalds.
Með honum á myndinni eru Þorsteinn Geirsson ráðuneytisstjóri og
Þorleifur Pálsson skrifstofustjóri.
- Á blaðamannafundi, sem Þor-
steinn Pálsson dómsmálaráðherra
hélt í gær í tilefni þess að lokaundir-
búningur vegna þeirra breytinga
sem gera þarf vegna gildistöku lag-
anna er að hefjast, kom fram að
þessar breytingar væru einhveijar
þær umfangsmestu sem gerðar
hefðu verið á réttarskipan í nokkru
landi á síðari tímum en með þeim
er bylt því fyrirkomulagi sem á
rætur sínar að rekja til þess er all-
ir þættir ríkisvaldsins sameinuðust
í konungsvaldi.
Gildandi skipan var ekki talin
geta tryggt hlutleysi dómara í hér-
aði þar sem sýslumaður eða bæjar-
fógeti hafði afskipti af málum bæði
sem lögreglustjóri og dómari og var
það ekki talið samræmast ákvæðum
Mannréttindasáttmála Evrópu um
að menn skuli fá mál sín útkljáð
fyrir óhlutdrægum dómstóli en mál
vegna þessa, sem kennt var við Jón
Kristinsson á Akureyri, var meðal
annars rekið á þeim grundvelli.
Jafnframt því að átta héraðsdóm-
stólum verður komið á fót til að
dæma í einkamálum og refsimálum
í kjördæmum landsins, utan að hluti
Reykjaneskjördæmis heyrir undir
héraðsdóm Reykjavíkur, verður
stærsti hluti stjórnsýslu ríkisins í
héraði í höndum embættismanna
með titilinn sýslumaður í 27 stjóm-
sýsluumdæmum að Reykjavík með-
talinni.
Undir sýslumann Reykjavíkur
færast Seltjarnames, Mosfellsbær,
Kjalarneshreppur og Kjósarhrepp-
ur. Sýslumenn munu sinna flestum
þeim verkefnum, sem dómarar í
fógeta-, uppboðs- og skiptarétti
hafa með höndum, svo og þinglýs-
ingum, en héraðsdómstólar munu
stóla. Hugtökin fógeta- og uppboðs-
réttur, skiptaráðandi og skiptarétt-
ur leggjast af.
Ýmis verkefni sem nú eru á hönd-
um dómstóla færast til sýslumanna
við aðskilnaðinn og má þar nefna
skráningu ýmissa réttinda, leyfis-
veitingar og borgaralegar hjóna-
vígslur. Þá munu sýslumenn annast
verkefni eins og lögskilnaðarleyfi,
málefni sem varða umgengnisrétt
og meðlagsgreiðslur með börnum
en þau hafa áður heyrt undir dóms-
málaráðuneytið.
Með nýjum lögum um meðferð
opinberra mála verða breytingar á
ákæruvaldi í þá átt að lögreglustjór-
um verður falið ákæruvald í málum
sem varða brot á umferðarlögum
og öðrum brotum þar sem ekki ligg-
ur við þyngri refsing en sekt eða
varðhald.
Með breytingum á sömu lögum
verður ákæranda gert skylt að vera
viðstaddur málsmeðferð, réttar-
staða sakbornings verður gerð
skýrari og heimildir lögreglustjóra
til að ljúka málum með sektar-
greiðslum verða víðtækari en nú er
í því skyni að létta álagi af dómstól-
um.
Á blaðamannafundinum kom
meðal annars fram hjá Valtý Sig-
urðssyni borgarfógeta að þess væri
vænst að breytingarnar, auk víð-
tækrar tölvuvæðingar sem fram
undan er í dómskerfinu, geri kleift
að hraða gangi mála fyrir dómstól-
um.
Á morgun hefst formleg kynning
á fyrirhugaðri breytingu á málþingi
Lögfræðingafélags íslands en að
auki er fyrirhuguð víðtæk kynning-
ar- og útgáfustarfsemi á vegum
ráðuneytisins, sem bæði beinist að
starfsmönnum embættanna sem
hlut eiga að máli og almenningi.
Það hveijir skipa munu hin ein-
stöku embætti í breyttri réttarskip-
an mun ráðast fyrir áramót en 10.
október rennur út frestur sem sitj-
andi dómurum hefur verið veittur
til að tilkynna hvort þeir hyggist
neyta réttar síns til forgangs að
embættum.