Morgunblaðið - 27.09.1991, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. SEPTEMBER 1991
-----------------j---j--—nn-n—n—1—
Kennaraskortur
eftir Guðrúnu Ebbu
Ólafsdóttur
Kennaraskortur á landsbyggðinni
hefur verið svartur blettur á íslensku
skólastarfí undanfarin ár. Þrátt fyrir
að mörg sveitarfélög bjóði kennurum
ýmis hlunnindi hefur þeim ekki tek-
ist að ráða bót á þeim vanda. Kenn-
aramenntun er bundin höfuðborg-
inni og fólk ílengist þar að námi
loknu og telur að þar séu möguleik-
amir fleiri. Önnur ástæða hefur
heyrst en hún er sú að þar sem
mikill meirihluti kennara eru konur
fylgi þær eiginmönnum sínum og
atvinna þeirra ráði búsetu.
Þau undur og stórmerki gerðust
í Reykjavík að ekki var búið að ráða
í allar kennarastöður þegar skóla-
starf átti að hefjast í haust. Þeir
voru ófáir nemendurnir í Reykjavík
sem í stað þess að hitta kennarann
sinn fengu miða í hendur þar sem
á stóð að kennara vantaði og þeir
skyldu reyna aftur að viku liðinni!
Þegar þessi grein er rituð um miðjan
september hefur enn ekki tekist að
fá kennara til starfa. Samkvæmt
samtölum sem ég átti við skóla-
stjórnendur þann 9. september sl.
kom í ljós að við einn skóla vantaði
kennara í sex stöður, þar af almenna
bekkjarkennara í 2. bekk og 5. bekk
og tvo í 6. bekk. Við annan skóla
vantaði almenna kennara, eðlis- og
líffræðikennara og tónmenntakenn-
ara. Margir stjórnendanna tóku fram
að þeir myndu ekki eftir jafn slæmu
ástandi í lengri tíma. Nokkrir sögðu
að þeim hefði tekist að „bjarga“
málunum rétt áður en skólastarf
hófst. Enn er í sumum skólum verið
að bjarga kennslu frá degi til dags
með ýmsum ráðum og ekki séð fyr-
ir hvernig veturinn verður. I haust
voru það því ekki kennararnir sem
bitust um stöðurnar í Reykjavík
heldur toguðu skólastjóramir í þá
fáu kennara- sem ekki höfðu þegar
ráðið sig í kennslu. Við verðum að
leggja höfuðið í bleyti og reyna að
finna skýringu á þessu óvænta og
óskiljanlega ástandi. Er ekki lengur
eftirsóknarvert að vera kennari í
sjálfri höfuðborginni? Kennarastarf-
ið ætti reyndar að vera óskastarf
óháð hvar á landinu skólinn er, það
er lifandi og gefandi starf og
skemmtilegt að fá að starfa með
bömum og unglingum. Hvað er þá
að? Hvers vegna koma menntaðir
kennarar ekki til starfa? Ástæðumar
í borginni eru m.a. þær að of marg-
ir nemendur eru í bekk í alltof fjöl-
mennum skólum. Aðrar ástæður sem
eiga við allt landið em of mikil
kennsluskylda, sífellt fleiri þættir
sem bætt er ofan á skólastarfíð án
þess að kennslustundum nemenda
fjölgi, auknar kröfur til kennarans
án þess að komið sé til móts við
hann í launum, vinnutíma eða vinnu-
aðstöðu og síðast en ekki síst nýir
og breyttir félagslegir erfiðleikar
nemendanna sem nú eru að koma í
ljós. Dregið saman em ástæðurnar
fyrir kennaraskortinum ófullnægj-
andi aðbúnaður og of lág laun.
í laugardagspistli Elíasar Snæ-
lands Jónssonar aðstoðarritstjóra í
Dagblaðinu 21. september sl. telur
hann launamál kennara blandast
umræðunni um skólamál um of. Ég
vildi líka gjamam að ekki þyrfti sí
og æ að blanda saman kjaramálum
og skólamálum. Staðreyndin er samt
sú að meðan ekki fást kennarar til
starfa er nauðsynlegt að taka á þess-
um tveimur málum í einu. Og ég
hvet alla þá er unna íslensku skóla-
starfí til að vera ófeimna og óhrædda
að nefna launamál kennara þegar
rætt er um skólamálin! Böm eiga jú
aðeins skilið það besta.
Tími er kominn til að takast á við
þann vanda sem skólarnir búa við.
Er vandi skólanna í Reykjavík á ein-
hvern hátt sérstæður? Á haustþingi
Kennarafélags Reykjavíkur sem
haldið verður í byijun október verður
leitað svara við þeirri spurningu og
kannaðar úrlausnir. Við biðjum um
stefnu Reykjavíkurborgar og mennt-
amálaráðuneytisins varðandi stóra,
fjölmenna skóla og bekkjardeildir.
Ymsir halda því fram að nemenda-
fjöldi í bekk skipti ekki máli. Sem
kennari og foreldri neita ég því. í
skólastefnu Kennarasambands Is-
lands er lögð áhersla á að ekki séu
fleiri en 15 nemendur í fyrstu bekkj-
um grunnskólans og ekki fleiri en
20 í þeim eldri.
Kennarar hafa bent á að námið í
Kennaraháskóla íslands þurfí að
breytast m.a. vegan þess að skólar
em afar misjafnir að gerð, auka
þurfí nám vegna sérþarfa, leggja
meiri áherslu á kennslufræði og
auka stórlega þjálfun kennaranema
á vettvangi. Kennarar hafa fundið
hvar þá hefur skort þekkinu og þjálf-
un. Kennaraháskólinn brást vel við
og með breyttri námskrá átti að
bjóða upp á fjögurra ára nám nú í
„Lausnin felst í að
koma til móts við þarfir
nemenda og kennara,
bjóða þeim starfsskil-
yrði sem þeir sætta sig
við og síðast en ekki
síst þarf að hækka laun
kennara.“
haust. Það var heldur engin furða
þó yfir 300 umsóknir um skólavist
hafí borist. Því miður hefur fjögurra
ára kennaranámi verið frestað en
við skulum vona að svo verði ekki
Guðrún Ebba Ólafsdóttir
15
nema í ár.
Lausnin við að fá kennara til
starfa er ekki að fjölga nemendum
í kennaranámi eða með því að fresta
að hleypa af stokkunum nýju og
breyttu kennaranámi eins og gert
var ráð fyrir. Lausnin felst í að koma
til móts við þarfir nemenda og kenn-
ara, bjóða þeim starfsskilyrði sem
þeir sætta sig við og síðast en ekki
síst þarf að hækka laun kennara.
Starfandi kennarar í ár þurfa annað-
hvort að vera einhleypir og barnlaus-
ir hugsjónamenn eða eiga maka sem
halda þeim uppi. Með fullri virðingu
fyrir hugsjónafólki og/eða „velgiftu“
fólki þá nægir það engan veginn til
manna skólana. Þvert á móti er það
einmitt virðing fyrir starfí með börn-
um og unglingum sem þarf að auk-
ast.
Höfundur er formaður
Kennarafélags Reykjavíkur.
LAGERÚTSALA
HJÁ SÆVARI KARLIÁ MORGUN, 28. SEPT.
Fyrstu tveir
sem fá sér jakkaföt
fá f ría skó með.
Fyrstu tvær
sem kaupa dragt
fá f ría blússu með.
Sœvar Karl Olason SÆVAR KARL & SYNIR
P.s. Verslanir okkar eru annars troðfullar af nýjum haust- og vetrarvörum.