Morgunblaðið - 03.11.1991, Síða 13

MORÓUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 3. NÓVEMBER 1991
C 13
postulans í Efesusbréfi eru því þörf
áminning til okkar um að vaxa og
þroskast í trúnni: „Vér eigum ekki
að halda áfram að vera börn, sem
hrekjast og berast fram og aftur
af hveijum kenningarvindi...”
Kirkjan er kölluð til að lifa sam-
kvæmt fyrirheitum Guðs. Vonin á
að verða að veruleika. I safnaðar-
uppbyggigngu er lögð á það áhersla
að söfnuðir líti í eigin barm og skoði
starfið í Ijósi Guðs orðs þar sem
fyrirheitin eru skráð. Þessi saman-
burður á að leiða til róttæks endur-
mats, að söfnuðir gangi í sjálfa sig
og horfist í augu við það hvað það
er að vera kirkja í anda og sann-
leika.
Og hvernig hefur nú sr. Erni
Bárði gengið að koma þessu starfi
í gang?
-Það hefur í raun gengið ótrúlega
vel og ég hef alls staðar mætt já-
kvæðu viðmóti. Auðvitað gætir
tregðu hjá sumum sem taka átaki
sem þessu með fyrirvara en mér
hefur fundist það sammerkt bæði
meðal presta og leikmanna sem ég
hef kynnt átakið fyrir og fengið til
að taka að sér ákveðin verkefni í
tengslum við það að allir séu reiðu-
búnir að leggja á sig heilmikið starf
í þessu sambandi.
Hver eru fyrstu skrefin í þessu
átaki?
-Þegar ég var ráðinn til að sinna
þessu verkefni í fullu starfí á síð-
asta ári hóf ég fyrst ýmsa gagna-
söfnun og undirbúningsvinnu og
setti fram ásamt nefndinni sem ég
starfa með áætlun um verkefni
starfshópa fyrir safnaðaruppbygg-
ingu. Hópunum eru falin ákveðin
verkefni og þeir eru í raun að vinna
hið eiginlega undirbúningsstarf fyr-
ir sjálfa safnaðaruppbygginguna.
Starfi þeirra lýkur á því að setja
fram áætlun um hvernig söfnuður-
inn á að hefjast handa. Ég hef síð-
ustu vikur og mánuði verið að
kynna þessa starfsáætlun á fundum
í prófastsdæmunum þar sem hún
er til skoðunar. í sumum prófasts-
dæmum eru hópamir þegar byijað-
ir störf eins og til dæmis í Reykja-
vik, hópar í Eyjafjarðarprófasts-
dæmi hefjast handa síðar í haust
og ég vona að hópar á Austurlandi
og á Snæfellsnesi fari einnig í gang
á næstunni.
Skoðun - óætlun - framkvæmd
Om Bárður segir að um sé að
ræða 10 til 12 manna hópa skipuð-
um bæði leikum og lærðum, starfs-
mönnum kirkjunnar sem öðrum
áhugamönnum um eflingu safnað-
Safnaðar
uppbygging
arstarfsins. -í hópunum eru yfírleitt
sóknarpresturinn, organisti, fulltrú-
ar sóknarnefndar, kórs og bama-
og æskulýðsstarfsins og aðrir sem
áhuga hafa. Starf hópanna á að
standa í allt að 12 mánuði og þeir
vinna allir eftir sömu áætlun sem
skiptist í fjóra þætti:
1. Trúarlífskönnun Guðfræði-
stofnunar er lesin og ræddar niður-
stöður hennar um trúarlíf íslend-
inga og afstöðuna til kirkju og
kristni.
2. Hópurinn les og kynnir sér
greinar og bækur um safnaðarupp-
byggingu og situr námskeið með
verkefnisstjóra.
3. Hópurinn greinir aðstæður í
sókn sinni, m.a. lýðfræðilegar upp-
lýsingar um aldursskiptingu íbúa
og fleira, svo og um stofnanir og
starf sem þjónar sóknarbörnun á
vegum annarra aðila.
4. Sett fram áætlun um hveiju
skai breyta í safnaðarstarfinu, hvað
verði óbreytt, hvaða nýtt starf skuli
hefja og hver þörf sé fyrir fjármagn
og starfsfólk til að þetta allt geti
orðið.
Þegar þessu öllu er lokið má
segja að hin eiginlega safnaðarupp-
bygging geti hafist og ári eftir að
áætluninni hefur verið hrundið í
framkvæmd er árangurinn veginn
og metinn.
Hvernig gæti sú áætlun litið út?
-Söfnuðir eru jafn ólíkir og þeir
eru margir og það er ekkert sjálf-
gefíð að miklar breytingar verði í
starfinu. En þegar menn hafa skoð-
að og skilgreint starfsvettvanginn
sést kannski betur hvort leggja
þurfí íukna áherslu á starf fyrir
aldraða, eða draga úr því og snúa
sér frekar að bömum eða ungling-
um, kannski þarf að taka upp sérs-
takt starf fyrir foreldra unglinga
og þannig mætti lengi telja. Aðal-
atriðið er að staldra við og kanna
hvort starfíð er á réttri braut.
Vaxandi samkeppni
Nú má segja að þetta hljómi allt
eins og viðskiptafræði. Er þetta
bara góður „bisness” og snýst þetta
bara um markaðssetningu á þessum
ytri ramma um starfsemi kirkjunn-
ar?
-Já og nei. Kirkjan er hér að
nota aðrar fræðigreinar til að skipu-
leggja starf sitt betur og gera boð-
un sína markvissari. Markmið kirkj-
unnar er eftir sem áður að boða
fagnaðarerindið og bjóða það sam-
félag sem hún hefur alltaf boðið
með guðsþjónustum, biblíuleshóp-
um, bænahópum og alls kyns öðru
starfí. Þetta markmið kirkjunnar
breytist ekki þótt við grípum til
nútímalegri aðferða við skipulagn-
ingu og stjórnun starfsins. Þess
má til dæmis geta að unnið er nú
að gerð myndbands um starfsemi
safnaða innan Þjóðkirkjunnar og
er það gert að frumkvæði Myndbæj-
ar hf., sem leitað hefur ráða hjá
okkur og mun ég hafa hönd í bagga
með efnisvali.
Safnaðaruppbygging er eitt
brýnasta verkefni kirkjunnar. Það
er sérstakt átaksverkefni þennan
áratuginn og kirkjan hefur betri
aðstæður til þess nú en oft áður
að efla tengsl sín við þjóðina en um
leið á hún í vaxandi samkepppni.
Þess vegna þarfnast hún fúsra
handa, endurbættra veiðarfæra og
nýrra leiða í safnaðarstarfinu.
jt
KIRKJA rrrilli
VONAR °g VERULEIKA
TRÚ SKÍRN ÁN EFTIRFYLGDAR
SAMFÉLAG TRÚIN ER EINKAMÁL
NÁÐARGJAFIR SAFNAÐAR PRESTURINN ER ALLT í ÖLLU
ÞJÓNUSTA VK> NÁUNGANN FÓLK HUGSAR UM EIGIN HAG
Á þessari teikningu má sjá hvernig sett hefur verið upp samband
vonar og veruleika í kirkjunni.
Morgunblaðið/KGA
Starfshópurinn sem ræðir um safnaðaruppbyggingu í Seltjarnarnessókn. frá vinstri: Sr. Solveig Lára
Guðmundsdóttir, Aðalsteinn Thorarensen, Haukur Björnsson, Rúna Gísladóttir, Unnur Ágústsdóttir,
Þorvaldur Halldórsson, Þorbjörg Guðmundsdóttir og Elísabet Eiríksdóttir. Á myndina vantar Jón
Sigurðsson, sem einnig er í starfshópnum.
Skemmtilegur hópur
og umræður opnar
Þetta er sérlega skemmtilegur hópur og umræðurnar eru mjög
opnar og einlægar og menn tóku strax mjög vel í að taka að sér
þetta verkefni, segja þær sr. Solveig Lára Guðmundsdóttir sóknar-
prestur og Þorbjörg Guðmundsdóttir ritari sóknarnefndar Seltjarn-
arnessóknar um umræðuhópinn um safnaðaruppbyggingu sem þar
hefur tekið til starfa. Ásamt þeim sitja í hópnum fulltrúar frá æsku-
lýðsstarfi safnaðarins, kirkjukórnum og fleiri, alls 9 manns. Með
safnaðaruppbyggingu erum við að reyna að stækka þann kjarna sem
sækir kirkju og tekur þátt í safnaðarstarfinu.
Starfshópurinn hittist hálfsmán-
aðarlega í Seltjamarneskirkju og
er Þorbjörg Guðmundsdóttir fund-
arstjóri. — Það er ékki vandamál
að stýra þessum hópi eða fá fólk
til að tjá sig, segir Þorbjörg, því
við förum eftir nokkuð nákvæmri
dagskrá og menn hafa haldið sig
mjög vel við efnið.
Hver em helstu umræðuefnin?
— Fyrstu fundirnir fara í að
ræða trúarlífskönnunina, siðan
kynnum við okkur greinar og rit
um safnaðamppbyggingu, eftir það
eigum við að safna upplýsingum
og greina hvemig söfnuðurinn er
saman settur og að lokum setja
fram tillögur um aðgerðir varðandi
safnaðaruppbyggingu, segja þær
stöllur, — Okkur fínnst mjög gagn-
legt að fara í gegnum trúarlífs-
könnunina, hún er í raun algjör
fjársjóður af upplýsingum um
hvernig við íslendingar lítum á trú,
kirkju og kristni og út frá þeim
athugunum má fá ýmsar hugmynd-
ir um nýjar áherslur í safnaðar-
starfinu.
Hvað gæti greining og athugun
á samsetningu sóknarinnar haft í
för með sér í safnaðarstarfmu?
— Við vitum auðvitað hvemig
aldursskiptingin er en við munum
reyna að greina hvemig söfnuður-
inn er að öðm leyti saman settur,
hlutfall háskólamanna, heimavinn-
andi fólks, einstæðra foreldra eða
eitthvað í þá áttina. Safnaðarstarf-
ið gæti síðan tekið breytingum út
frá þeim atriðum sem við kunnum
að rekast á og gæti gefíð hugmynd-
ir um hveiju má eðá þarf að breyta.
Spumingin er alltaf hvernig kirkjan
á að mæta sóknarbörnum sínum
og hún gæti þurft að gera það með
annars konar áherslum á Seltjam-
arnesi heldur en kunna að verða
uppi í næstu sókn.
Við munum sjálfsagt reyna í til-
lögum okkar að fínna út hvernig
kirkjan getur tengst betur því fólki
sem hingað til hefur ekki vanið
komur sínar í kirkjuna. Kannski
er þetta að miklu leyti spurningin
um það að fá fólk til að taka trú
sína alvarlega.
I sem einföldustu máli má segja
að við séum hér að leita að leiðum.
Við viljum ekki starfa í föstum
skorðum heldur vera opin og vak-
andi fýrir því að hugsanlega þurfí
að taka upp nýja þætti. Við vekjum
hins vegar athygli á því að ávöxtur
þessa starfs kemur ekki í ljós í
vetur, heldur endum við starfið á
að móta tillögur sem skoðaðar
verða í vor og kannski starfað að
einhvetju leyti eftir á næsta vetri.
Skilgreining á „heil-
brigði” safnaðanna
Safnaðaruppbygging er fræðigrein sem fæst við að rannsaka eðli,
hlutverk, og „heilbrigði” kristinna safnaða með tilliti til þess hvern-
ig þeim gengur að framfylgja kristniboðsskipuninni um að „gjöra
allar þjóðir að lærisveinum.” Þannig skilgreinir lútherski guðfræð-
ingurinn Kent R. Hunter safnaðaruppbyggingu.
Hann segir einnig að safnaðar-
uppbygging sé ferli sem byiji smátt
en stefni að því að gegnsýra allt
safnaðarstarfið. „Safnaðarupp-
bygging er ekki „átak" eða „pró-
gramm” sem kemur í tísku og
menn bíða af sér ef þeim líkar það
ekki. Safnaðaruppbygging er ferli
sem vinnur líkt súrdeiginu sem
hægt en markvisst endurnýjar allar
greinar kirkjulegs starfs.”
En safnaðaruppbygging er líka
meira en ferli. Hún felur í sér sér-
staka afstöðu til Jesú Krists og
fyrirheita hans sem ieiða af sér
bjartsýni, hagsýni, ábyrgð og knýj-
andi viðhorf til umhverfísins.
Þannig hefur margt verið ritað •
um safnaðaruppbyggingu og hefur
sr. Örn Bárður Jónsson verkefnis-
stjóri viðað að sér ýmsu efni sem
nota má í þessu verkefni. Oft er
þetta sett fram á einfaldan og
myndrænan hátt til að menn geti
betur gert sér
grein fyrir
hvernig skal
standa að mál-
um. Hér eru
tvær slíkar
teikningar.
Turninn. Að
byggja upp. Hér
er minnt á orð
frá Lúkasarguð-
spjalli: „Hver
yðar sest ekki
fyrst við, ef
hann ætlar að
reisa turn, og
reiknar kostnað-
inn, hvort hann
eigi nóg til að
ljúka verkinu?”
Grunnur turnsins, verksins, er Bibl-
ía, bæn og tilbeiðsla. Starfshópur-
inn tekur síðan til við verkefnin
eitt af öðru og þegar hugmyndum
hefur verið hrint í framkvæmd og
þær prófaðar fer fram endurmat
Essin þijú. Víða er nú lögð áhersla
á myndun hópa í söfnuðum. Fólk
kemur saman til að biðja, lesa í
Biblíunni, veita umhyggju og
ástunda fyrirbæn í smáhópum. Þá
tilheyra sumir félagi í sókninni svo
sem kvenfélaginu eða kirkjukóm-
um svo dæmi séu tekin. Stærsti
hópurinn er svo guðsþjónustu-
samfélagið sem tengir allt saman.
Þetta er útskýrt með myndinni um
essin þijú: Smáhópinn, samfélagið
og söfnuðinn.
AÐ BYGGJA UPP
LÚKAS 14.28
SMAHOPUR
3-12 MANNS.
HLU7VERK:
AÐ VEITA FÓLKIANDLEGT NÆRSAMFÉLAG
A
/ 0
0 ð 0 n
SAMFELAG
25-175 MANNS.
HLUTVERK:
AD FULLNÆGJA FÉLAGS- OG SKÖPUNARÞÖRF
í STÆRRI HÓPUM S.S. KÓR, SAFNAÐARFÉLAGI.
ÆSKULÝOSFÉLAGI O.S.FRV.
SOFNUÐUR
175 + PVÍ STÆRRI HÓPUR. ÞEIM MUN BETRA.
HLUTVERK:
AÐ SAFNA FÓLKI SAMAN ITILBEIÐSLU,
TIL HÁTÍOAR KRINGUM
ORÐOGBORÐ.