Morgunblaðið - 17.05.1992, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17. MAÍ 1992
þessum málum, segir brýna nauð-
syn bera til að breytingin verði að
veruleika. Hann segir að þrátt fyrir
vinnuna sem lögð hafi verið í þessi
mál hafi ekki náðst nægilegur
árangur en ef hann eigi að nást
þurfi nýjar reglur til að vinna eftir.
Þá hefur rannsóknarlögi-eglan
lýst yfir ánægju með tillöguna. Að
hennar sögn eru eineltismálin ein-
hver þau erfiðustu sem hún fær til
úrlausnar.
Jón Arnar Guðmundsson, lög-
reglumaður í forvarnardeild lög-
reglunnar, segist telja að hegning-
arlagabreytingin myndi auðvelda
störf lögreglunnar þegar hún er
kölluð út í slíkum tilvikum. „í dag
getum við vissulega fjarlægt menn
sem hafa brotist inn til fyrrverandi
eiginkvenna eða sambýliskvenna
eða ráðist á þær. Hins vegar getum
við ekkert gert í öðrum tilvikum,
til dæmis þegar menn hrella fyrr-
verandi konur sínar með því að sitja
í bíl fyrir utan heimili þeirra lang-
tímum saman eða eru á vappi í
kringum heimilið og sýna ógnandi
háttarlag,“ segir Jón Arnar.
eftir Ingu Dóru Sigfúsdóttur
FÆRST hefur í vöxt að konur sem lagðar eru í einelti af
hálfu fyrrverandi maka eða sambýlismanna leiti ásjár hjá
Samtökum um kvennaathvarf. Oft hafa þessar konur orðið
fyrir öllu í senn; stöðugu ónæði frá mönnunum, heimsókn-
um, hringingum, bréfaskriftum, hótunum um ofbeldi af
öllu tagi og líkamsárásum. Margar þeirra hafa mátt þola
ótrúlega skelfingu svo árum skiptir. Samkvæmt upplýsing-
um frá Rannsóknarlögreglu ríkisins hefur þessum málum
ekki fjölgað undanfarin ár en flestir sem að þeim starfa
óttast að mikið sé um konur sem ekki kæri af ótta við
frekara ofbeldi. Einnig þekkjast dæmi um nafnlausar sím-
hringingar frá konum í örvæntingarfullri leit að aðstoð.
Samkvæmt upplýsingum frá lögreglunni berast í hveijum
mánuði útköll frá konum vegna ofsókna fyrrverandi maka
eða sambýlismanna. Af 217 konum sem leituðu til Kvennaat-
hvarfsins í fyrra komu 28 vegna eineltis af hálfu fyrrver-
andi maka eða sambýlismanns. Á þessu ári hafa 92 konur
leitað til Kvennaathvarfsins, 13 þeirra vegna eineltis. Ann-
|ars staðar á Norðurlöndum virðist hlutfallið vera svipað en
að sögn Else Christensen sálfræðings sem um áratuga skeið
hefur unnið með og í kvennaathvörfum í Danmörku, leita
12 til 14% kvenna í athvörf þar í landi vegna ofsókna fyrr-
verandi maka eða sambýlismanna.
Ofsóknirnar standa oft yfir um lengri tíma
Að sögn Jennýjar Önnu Baldursdóttur, starfskonu hjá
Kvennaathvarfinu, eru ofsóknimar af ýmsum toga en
ákveðnir þættir fylgja flestum málunum, nauðganir, líkams-
meiðingar, innbrot, símhringingar og hringingar á dyrabjöll-
um.
Hún segir að ofsóknirnar standi oft yfir um lengri tíma,
jafnvel eftir að mennirnir séu farnir að búa með öðrum kon-
um eða búnir að gifta sig aftur. Dæmi séu um ofsóknir af
hálfu fyrrverandi maka í allt að níu ár.
Þá segir hún að sárfli maðurinn leggi í sumum tilvikum
hveija konununa á fætur annarri í einelti. Til Kvennaat-
hvarfsins hafi til dæmis á undanförnum tíu árum leitað þijár
konur vegna ofsókna af hálfu sama manns.
Um þessi tilfelli segir hún að gildi sama og önnur, sem
starfskonur Kvennaathvarfs kynnist, að áverkar af völdum
líkamsmeiðinga verði grófari. Meira sé um kyrkingartilraun-
ir, brunasár af völdum sígaretta og alvarlegar drekkingartil-
raunir. Hún segir að í Kvennaathvarfinu hafí árið 1991 ver-
ið kallað „Ár hinna miklu áverka".
Sönnunarstaðan oft erfið
Samkvæmt upplýsingum frá Rannsóknarlögreglu ríkisins
er sameiginlegt einkenni eineltismálanna hve erfitt er að
koma höndum yfir mennina sem beita því og stöðva þá.
Þeir virðast í flestum tilvikum útséðir með að sitja um fórn-
arlömbin þegar enginn sér til og því er sönnunarstaðan oft
erfið.
Það virðist samdóma álit þeirra sem að þessum málum
starfa að þau skipi sérstakan flokk fyrir það hve andstyggi-
leg þau séu.
Hjá dómsmálaráðuneytinu er nú til umræðu tillaga frá
fulltrúum Kvennaathvarfsins um breytingu á almennum
hegningarlögum nr. 19/1940 sem felast myndi í því að
hægt yrði að dæma þá sem leggja aðra í einelti til að láta
ekki sjá sig á ákveðnum stöðum í grennd við heimili og vinnu-
stað þessara aðila eða hafa samband við þá í tiltekinn tíma.
Ef þeir ekki sinni þessu verði hægt að handtaka þá með
skjótum hætti og gera þeim að sæta sektum, varðhaldi eða
fangelsi. í dag er lögum samkvæmt einungis hægt að veita
mönnum lögregluáminningu fyrir að leggja aðra í einelti.
Stefnt er að því að leggja tillöguna eða útgáfu af henni
fyrir næsta alþingi. Verði hún að lögum verður um algert
nýmæli í almennum hegningarlögum að ræða.
Nægilegur árangur ekki náðst
Tryggvi Agnarsson lögfræðingur, sem unnið hefur að
Morgunblaðið/Sverrir
Morgunblaðið ræddi við tvær konur sem lagðar voru í
einelti af sambýlismönnum eftir að þær höfðu slitið við
þá samvistir og fékk þær til að lýsa reynslu sinni. Konurnar
óska báðar nafnleyndar.
i