Morgunblaðið - 23.06.1992, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. JÚNÍ 1992
Lok kirkjutónlistarmóts
________Tónlist___________
Jón Ásgeirsson
Varla var orðið hljótt í höfuð-
borginni vegna nýgenginnar lista-
hátíðar, er norrænir kirkjutón-
listarmenn hófu að hafa í frammi
alls konar fyrirgang, bæði við guðs-
þjónustur og með tónleikahaldi og
lauk þessari „víkingainnrás" með
tónleikum sl. sunnudag í Dómkirkj-
unni. Samkvæmt efnisskrá var hér
haldið viðamikið tónlistarmót, þar
sem fram kom fjöldi Norrænna
tónlistarmanna, er fluttu kirkju-
og tónlistargestum það sem nýjast
er í gerð kirkjutónlistar á Norður-
löndunum.
Á lokatónleikunum voru flutt
verk eftir Jón Nordal, Knut Ny-
stedt, Peter Moller, Ágnete Kin-
man, Trond Kvemo, Johan Kvand-
_________Tónlist______________
Jón Ásgeirsson
Þriðju tónleikamir á Norræna
kirkjutónlistarmótinu voru haldnir
í Kristskirkju sl. föstudag. Á efn-
isskránni vora verk eftir Kurt Wik-
lander, Peter Braun, Leif Thybo
og Hjálmar H. Ragnarsson. Loka-
verkið átti að vera Triptykon eftir
Trond Kvemo en orgelleikarinn,
Teije Winge, mætti ekki til leiks.
Fyrsta verkið var Scherzo Ost-
inato eftir Wiklander og lék Mary
Chard Petersson með miklum til-
þrifum á orgel og auðheyrt að hún
er góður orgelleikari. Verkið er
ágætlega samið fyrir orgel en er
hins vegar ekki sérlega áhugavert,
þar sem ýmsu ægir saman í eins
konar fijálsum spuna (improvisati-
on).
De Profundis heitir annað verkið
sem flutt var á þessum tónleikum,
og er það fyrir orgel, óbó og
sópranrödd. Flytjendur vora Asger
Troelsen á orgel, Merete Hoffmann
á óþó og sópransöngkonan Ingelise
Suppli. Flytjendur, sem kalla sig
Trio Danica, fluttu verkið ágæt-
lega. Verkið er eins konar kammer-
verk, þar sem óbóið og orgelið era
mikið notuð en söngurinn verður
fyrir bragðið hálfpartinn útundan
al og Hermann Rechtberger.
Fyrsta verkið var Tokkata eftir Jón
Nordal er Marteinn H. Friðriksson
dómorganisti lék ágætlega. Verkið
er skýrt í gerð og mætti sem best
vera hraðar leikið, þó þar ráði auð-
vitað smekkur manna, hversu með
skuli fara. íslensku þátttökunni í
þessum tónleikum lauk með flutn-
ingi Dómkórsins, undir stjóm Mar-
teins H. Friðrikssonar, á Ádoro Te,
eftir Knut Nystedt. Kórinn söng
þetta ágæta verk vel, enda flutt
það oft áður á tónleikum.
Þrír trúarlegir dansar fyrir orgel
eftir Peter Moller vora Ieiknir af
Grethe Krogh. Þetta er sérkennileg
tónlist og bera dansamir nöfn eins
og Dauðadans, Sorgardans og
Upprisudans. Þama fór saman fjar-
stæðukennt tónmál, eins og t.d. í
dauðadansinum og beinar tilvitnan-
sem og textinn, svo að í heild var
það ekki sannfærandi söngverk,
þar sem fjallað er um átakanlegt
bænakall örvinglaðrar sálar.
Sjö mósaíkmyndir eftir Leif
Thybo er viðburðarík, vel samin
fyrir orgel og á köflum skemmtileg
tónsmíð. Verkið var glæsilega flutt
af Grethe Krogh og hefði verið
gaman að heyra meira til þessa
ágæta orgeleikara.
Það sem reyndist vera síðasta
viðfangsefnið á tónleikunum var
flutningu Mótettukórs Hallgríms-
kirkju á tveimur þáttum úr messu
eftir Hjálmar H. Ragnarsson en
stjómandi kórsins að þessu sinni
var Berhard Wilkinson. Kaflarnir
vora Kyrie og Sanctus. Ymislegt
skemmtilegt ber fyrir eyra í þessu
frábæra verki eftir Hjálmar og var
flutningur kórsins í heild mjög góð-
ur, þegar þess er gætt að verkið
er mjög erfitt, bæði margskipt í
raddir og krefjandi hvað snertir
tónferli og hljómskipan. Það er
fróðlegt að bera saman stjómendur
og þær áherslur sem koma fram í
flutningi en eitt af því sem ein-
kenndi stjómina hjá Bernhard var
hrynræn nákvæmni og fyrir bragð-
ið var textaframburður einstaklega
skýr og söngur kórsins í heild mjög
vel útfærður.
ir í sálma sem vora síðan umunnir
samkvæmt nútímahljómfræði.
Heilsteyptasti kaflinn var dauða-
dansinn, sérkennilegur og allt að
því krampakenndur, en í seinni
köflunum var meira um venjuleg
vinnubrögð, t.d. ostinato og til-
vitnanir sem geta orkað tvímælis,.
hvort bót sé að og raunveralega
gegni því hlutverki, að vísa til ein-
hvers sem hlustendur eiga að
þekkja og þar með skilja hvað tón-
skáldið er að segja.
Om jag án vandrar, eftir Agnete
Kinman, er samið fyrir flautu, tón-
band og upplesara og vora flytjend-
ur Anna Kristín Einarsdóttir og
Jessica Erixon. Tónbandsvinnan er
að mestu upptökufiljóð í anda
„concrete“-manna fyrir rúmum
fjörutíu áram og var miður
skemmtiiegt áheyrnar, þó tilvísunin
væri svo sem ekkert ómarkviss.
Flauturöddin var í heild tónö! frem-
ur venjubundin og var ágætlega
leikin af Önnu Kristínu Einarsdótt-
ur. Upplesturinn hafði lítið að gera
með verkið sjálft og textinn aðeins
lesinn í upphafi og undir lokin.
Þetta er eitt af þeim verkum, þar
sem hlustendur bíða sífellt eftir því
að eitthvað muni gerast.
Fyrir misskilning féll niður flutn-
ingurinn á verki Trond Kverno sl.
föstudag og var því verki aukið við
dagskrána en þetta verk nefnist
Triptykon og það var Teija Winge
sem lék verkið með miklum tilþrif-
um. Þetta er á margan hátt reisu-
legt verk, sérstaklega upphaf og
niðurlag fyrsta og þriðja þáttar,
þó oft væri leikurinn spunalegur í
gerð. Það var margt fallega gert í
miðþættinum og ljóst að Teija
Winge er býsna slyngur orgelleik-
ari.
Það verk sem gaf mest, var kór-
verkið Underet eftir Johan Kvan-
dal, ekki að það væri svo nýtísku-
legt, heldur einfaldlega af þeirri
gerðin sem stendur af sér „tím-
ann“, er einfaldlega vel gert. Dóm-
kórinn frá Bergen, undir stjórn
Magnar Mangersnes, flutti verkið
mjög vel og flutningur þess há-
punktur tónleikanna.
Lokaverkið var Clausulas eftir
Hermann Rechberger og lék Sixten
Enlund verkið. Clausula var
formtilraun sem tónlistarmenn við
Notre Dame-kirkjuna gerðu á mið-
öldum og tengdust nýjungum í
hrynskipan og síðar hljómskipan
og útfærslu tónmynda. í Klásúlu
Rewchberger hefst tónbálkurinn á
einföldu tónferli og svo sem eins
og í tílbrigðum, vex tónbálkurinn
og nær hámarki undir lokin. Ekki
er þetta skemmtilegt verk en var
á köflum þokkalega leikið af Sixten
Enlund.
Svo virðist sem á þessari nor-
rænu kirkjutónlistarhátíð hafi nær
eingöngu verið flutt norræn nútím-
akirkjutónlist og er það til marks
um gróskuna í norrænni kirkjutón-
list. í sögu tónlistar hafa nýjar
hugmyndir oft verið meðteknar
nokkuð seint og er nútímavæðing
kirkjutónlistar eitt dæmið, því hún
nær hámarki um það er menn era
teknir að sjá, að nýjungin má ekki
leiða til höfnunar á því gamla og
að óhamin framsókn manna til
_________Tónlist
Ragnar Björnsson
Kirkjutónlistarmótið hélt áfram
í Háteigskirkju föstudaginn 19.
júní. Kórinn frá Dómkirkjunni í
Uppsölum, mun vera einn af átta
kóram við kirkjuna, hóf tónleikana
með Sálmasónötu eftir Roland
Forsberg, heilsteypt verk, og nú
sýndi kórinn, undir stjórn Lars
Angerdal, að hér var um mjög
góðan sönghóp að ræða. Ekki era
raddimar í kórnum reyndar neitt
áberandi góðar og hljóma stundum
svolítið mattar og þá frekar kven-
raddirnar, en kórinn sýndi að hann
var vel æfður.
Aale Lindtren óbóleikari og
Erikkillá orgelleikari léku Es sang-
en drei Engel eftir Harri Wess-
mann, fallegt verk, og sýndi Lind-
gren að hann er ágætur óbóleik-
ari. Eftir Axel Borup-Jörgensen lék
Eva Feldbæk á orgel og Kalligrafi-
er nokkrar stuttar myndir, vel
skrifaðar en hefðu notið sín betur
á stærra orgel. Lindgren og Erkk-
ilá komu nú aftur og léku Sónötu
nr. 2 eftir Conrad Baden, gott verk
en einskonar blanda af síðróman-
tík, Htndemith, Schönberg og Mat-
óskilgreindrar framtíðar hefur skil-
ið eftir sig sár eyðingar, sem erfitt
og ógerlegt er að endurgræða.
Framþróun huginyndanna verður
ekki stöðvuð en er nauðsynlegt um
leið, að brenna aliar brýr að baki
sér, kasta gömlum amboðum eða
í besta falli koma þeim fyrir á söfn-
um. í tótemtrú er kennt að sérhver
„hlutur" náttúrunnar sé skapðaður
af anda, sem við sköpunina deyr
en fær að tala í gegnum hljóm-
grann hans. Sé „hluturinn“ eyði-
lagður tortímist andi hans að eilífu
og því ber mönnum að umgangast
náttúrana með virðingu og taka
sér aðeins það, sem guðirnir ætla
að hann þurfí sér til lífsviðurværis.
Ef til vill má rekja alla fírringu
nútímans til þess að maðurinn hef-
ur gleymt þessum gömlu boðorðum
og stendur því hugsanlega í miðjum
loga tortímingarinnar. Þegar að því
kemur væri ekki úr vegi að slá
saman nokkrum nútíma orgelverk-
um og leika þau öll samtímis „con
tutta forza“.
hias Hauer, þarna sýndi og Erkkilá
að hann er góður organleikari.
Eftir Þorkel Sigurbjömsson léku
þau Kjartan Óskarsson (basset-
horn), Inga Rós Ingólfsdóttir (selló)
og Hörður Áskelsson (orgel)
Kirkjusónötu samdr 1984. Verk í
fimm atriðum, sem tengjast mjög
hvert öðra. Hreyfist í tvíundum,
ferandum og fimmundum um tón-
sviðið, dálítið þjóðlegt og mjög að-
gengilegt áheyrandanum. I lokin
var Sónatan þó á mörkunum með
að verða of langdregin og kosið
hefði ég meiri uppbrot í smíðið.
Tónleikunum lauk á En ny himmel
och en ny jord frá 1981, eftir Sven-
David Sandström, sem kórinn Kol-
legium Cantorumupsaliensis flutti
og aftur undir stjóm Lars Angerd-
al. Sandström tekur textann úr
Opinberunarbókinni: „Og ég sá
nýjan himin og nýja jörð - og sá
sem í hásætinu sat sagði, sjá, ég
gjöri alla hluti nýja.“ Svo sem
vænta mátti af Sandström var hér
um magnað verk að ræða, sem
reyndar er mjög erfítt í flutningi,
en kórinn undirstrikaði ágæti sitt
með því að skila verkinu eftirminni-
lega, og þar með lauk ágætum
tónleikum.
Kirkjutónlist
Norræna Kirkju-
tónlistarmótið
FALLEGAR LINUR
Civic hefur verið endurhannaður með
nýjar kröfur samtímans í huga. Nútímabílar
þurfa að vera kraftmiklir og þægilegir, en
jafnframt taka tillit til umhverfisins.
Efnin sem notuð eru í Civic eru 80%
a endurvinnanleg sem hefur mikið að segja
H þegar horft er til framtíðarinnar. VTEC er
nýjung í Civic sem opnar ventlana í
hlutfalli við snúningshraða vélarinnar.
Þessi tækni dregur mjög úr mengun og
eyðslu en eykur kraft vélarinnar.
Civic er búinn skemmtilegum innrétt-
ingum. Hver hlutur er á hinum eina rétta
stað. Sætin eru mjúk og þægileg.
Civic fellur undir reglugerð um virðis-
aukaskatt og fæst því einnig án vsk.
Til sýnis núna að Vatnagörðum 24,
mánudaga til föstudaga kl. 9:00 - 18:00
Nánari upplýsingar í síma 68 99 00
Verð frá: 969.000,- stgr.
Verð frá: 778.313,- stgr. án VSK
Greiðslukjör við allra hæfi.
0
HONDA
Hugnr
kominnút
TÍMARITIÐ Hugur, 3.-4. ár,
1990-1991, er komið út. Hugur
er tímarit um heimspeki, gefið
út af Félagi áhugamanna um
heimspeki. Ritinu er ætlað að vera
vettvangur fyrir skrif um heim-
speki á íslensku.
Hugur er að þessu sinni helgaður
bandaríska heimspekingnum W.V.
Quine, sem hefur haft mikil áhrif á
svokallaða raunhyggju á þessari öld.
í heftinu er birt þýðing Þorsteins
Hilmarssonar á einni frægustu grein
Quines, „Tvær kreddur raunhyggju-
manna“. Auk þess er þar ritgerð um
Quine og kenningar hans um merk-
ingu eftir Árna Finnsson og viðtal
sem Mikael Karlsson tók við Quine
meðan á Íslandsheimsókn hans stóð
í júní 1980.
Ennremur er í ritinu grein eftir
Atla Harðarson um frelsun viljans
og tveir fyrirlestrar sem fluttir voru
á vegum Félags áhugamanna um
heimspeki síðastliðinn vetur: Hlutur
ímyndunar í þekkingu, eftir Skúla
Pálsson, þar sem hann fjallar um
ákveðna þætti í þekkingarfræði
Kants, og Járnbúr skrifræðis og
skynsemi, eftir Ágúst Hjört Ingþórs-
son, sem fjallar um hugmyndir Max
Webers um skynsemi og lýðræði.
Loks eru birtir tveir ritdómar eftir
Skúla Sigurðsson.
Hugur er 120 bls. að stærð. Rit-
stjóri er Ágúst Hjörtur Ingþórsson.
(Fréttatilkynning)