Morgunblaðið - 23.06.1992, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. JÚNÍ 1992
n
EB-aðild er okkar kostur
eftir Jón Hjálmar
Sveinsson
Loksins hefur aðild að Evrópu=-
bandalaginu komið til umræðu hér-
lendis þó ekki sé það fyrr en í þá
mund sem ljóst er orðið að öll
Vestur-Evrópa er að sameinast í
bandalaginu og að við íslendingar
munum að óbreyttu einir standa
utan þess. Afneitunartímabilinu er
sem betur fer lokið en á því hófust
öll svör stjórnmálamanna við spurn-
ingum um hugsanlega EB-aðild á
síbyljunni: „Aldrei á meðan sjávar-
útvegsstefna bandalagsins er eins
og hún er.“ Þetta var klisja, notuð
til að komast hjá því að íhuga málið
og þurfa að taka afstöðu til EB og
þess sem það stendur fyrir. Vart
hafa menn í raun ætlast til þess að
sjávarútvegsstefna EB þróaðist al-
gerlega án okkar þátttöku þannig
að einn góðan veðurdag væri hún
alveg eins og við vildum hafa hana
og EB rúllaði þá til okkar rauða
dreglinum. Þeim mun einkennilegra
er þetta svar sé tekið tillit til þess
að Islendingar eru sjálfir ósammála
um hvernig sjávarútvegsstefnu eigi
yfírleitt að reka. Þá er stefna EB
ekki talin benda til þess að hér
muni öll mið fyllast af fískiskipum
bandalagsins þó að íslendingar
gengju í það, svo helstu gagnrökin
hafa verið að hugsanlega gætu út-
lendingar eignast hlut í íslenskum
sjávarútvegsfyrirtækjum. En væri
það í raun ókostur þar sem þess sem
aðrar greinar verðmætasköpunar
hérlendis skortir tilfínnanlega
áhættufé? Útfærsla fyrrnefndrar
klisju er að benda á stóran hlut sjáv-
arútvegs í þjóðarframleiðslu hér-
lendis sem rök gegn því að íslending-
um henti að ganga í EB. En það
er einmitt þessi óæskilega einhæfni
atvinnulífsins sem hefur keyrt þjóð-
ina í gegnum stórar efnahagssveiflur
með tilheyrandi félagslegri röskun
og hliðarverkunum svo sem brengl-
uðu verðmætamati og viðskiptasið-
ferði.
V axtarmöguleikar,
verðmætasköpun
Gunnar Helgi Kristinsson stjórn-
málafræðingur hefur í Morgunblað-
inu, 31. mars sl., ágætlega skýrt það
að EB-aðild sé besti kosturinn vilji
þjóðin vinna sig uppúr þessari ein-
hæfni atvinnulífsins yfír í iðnað og
þjónustugreinar með vaxtarmögu-
leika andstætt sjávarútveginum sem
nú er fullsetinn. Það er óvenjulegt
og jákvætt að fræðimaður leyfí sér
að hafa persónulega skoðun á þessu
pólitíska máli og fylgja.henni eftir
með faglegum rökum. Þess hefur
því miður gætt mjög hérlendis að
einstaklingar sem kalla sig sérfræð-
inga og gegna opinberum stöðum
sem samkvæmt gölluðum starfslýs-
ingum eiga að takmarkast við hlut-
læga greiningu pólitíkur, efnahags-
mála og hermála, eins og slík grein-
ing geti nokkurn tíma orðið alveg
hlutlæg, setja mál sitt fram í skop-
legri eftirlíkingu af aðferðafræði
raunvísindanna. Tilgangurinn virðist
vera að láta líta svo út sem ein eðlis-
fræðileg lausn sé á hverju máli og
hafi þeir fundið hana í eitt skipti
fyrir öll með „fræðimennsku“ sinni.
Andmæli og rökræða séu því til-
gangslaus og ekki svara verð, lausn-
in sé fræðileg og komi hvorki pers-
ónulegum skoðunum þeirra sjálfra,
sem merkilegt nokk falla alltaf að
hinni „vísindalegu" niðurstöðu, né
Jón Hjálmar Sveinsson
„Val okkar í EB-málinu
stendur á milli þess að
hafa áhrif á þróun al-
þjóðamála eða verða
utanveltu í vímu sjálf-
umgleði.“
nokkurra annarra við nema ef vera
skyldi þeirra stjómmálamanna sem
réðu þá til starfa. En „vísindin" eru
samt skemmtilega samstíga viðhorf-
um þeirra á hverjum tíma. Svona
vinnufúsk vitnar um óöryggi. Sem
betur fer fjölgar hinsvegar fræði-
mönnum með skoðanir á því sem
þeir fjalla um eins og Gunnari. Gott
dæmi er t.d. umfjöllun Dr. Þorsteins
Gylfasonar prófessors um hagfræði
sjávarútvegs og landbúnaðar og
skyldi hann fjalla um þessi málefni
ekki þrátt fyrir að hann standi utan
við útgerð og búrekstur sjálfur, held-
ur einmitt þess vegna, nokkuð sem
er líklegra til skýrari greiningar og
síðan ferskari viðhorfa, nýrra
lausna.
Að þora að hafa skoðun
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir hef-
ur hvatt til opinnar, almennrar um-
ræðu um kosti og galla EB-aðildar
og varað menn við einstrengings-
hætti. í umræðuþætti Ríkissjón-
varpsins benti hun á það að íslend-
ingar hefðu umhugsunarlaust gert
hlutleysi að stefnu sinni. Eftir lok
heimsstyijaldarinnar hefðu hervarn-
ir ekki verið á dagskrá og svo hafi
menn fundið sig tilneydda til kú-
vendingar og inngöngu í NATO og
staðsetningar erlends hers í landinu
sem þeir nú minntust ekkert á er
teldu EB-aðild fullveldisafsal.
Skilgreining fullveldis virtist ekki
alveg á hreinu hjá þeim og varast
bæri að þagga niður umræðu um
nýja kosti við breyttar aðstæður.
Hafi hún þökk fyrir að hafa leyst
EB-umræðuna úr sjálfheldu afneit-
unar, slagorða og þjóðrembu og
fært hana inná svið raunsærrar yfir-
vegunar á stöðu þjóðarinnar í nýrri
heimsmynd. Ingibjörg skýlir sér ekki
á bak við kreddur eða kennisetning-
ar né felur sig undir nauðhyggju
embættismannaúttekta, bíðandi eft-
ir því að fjölmiðlamatreiðsla slíkra
pappíra skoli almenningsálitinu á
Qörur sínar.
Leitum tækifæra,
forðumst þau ekki
Val okkar í EB-málinu stendur á
milli þess að hafa áhríf á þróun al-
þjóðamála eða verða utanveltu í
vímu sjálfumgleði. Valið stendur á
milli þess að búa unga fólkinu jöfn
tækifæri á við nágranna okkar til
mennta, frama og verðmætasköp-
unar eða þess að setja því kvóta
tekna, þroska og lífsfyllingar í sam-
félagi miðstýrðra og hnignandi
frumvinnslugreina. Hvaða merkingu
hafa „sjálfstæði" og „fullveldi" þeg-
ar atgervisflótti frá landinu er þegar
alvarlegur? Hann mun fyrirsjáanlega
aukast eigi hið fjóreina frelsi óheftra
flutninga vöru, þjónustu, vinnuafls
og fjármagns að gilda um alla
Vestur-Evrópu en ekki á íslandi.
Tækifærin munu einfaldlega gefast
annarsstaðar og það er alls ekki
sérgæska eða uppgjöf að leita þeirra
þar sem þau bjóðast heldur einfald-
lega frumskylda og virðingarvert.
Andstæðingar EB-aðildar voru
komnir af stað löngu á undan allri
umræðu um aðild en málflutningur
þeirra var ekki að sama skapi vel
undirbúinn. Þeim ber skylda til að
íhuga gaumgæfílega hvaða framtíð
þeir eru raunverulega að bjóða þjóð-
inni upp á og kynna hana sérstak-
lega, ekki bara hneykslast og koma
með upphrópanir og óskilgreind
slagorð. EB-aðild myndi gera Island
byggilegra fyrir frumkvöðla, t.d. þá
sem hafa um tíma aflað sér mennt-
unar, jafnvel tekna erlendis í fijálsri
samkeppni og líkað leikreglur henn-
ar betur en frændgreiða- og flokksk-
líkukerfið sem er hin óskrifuðu en
vel höldnu lög hérlendis. Höfum við
sem þjóð efni á að vera án frum-
kvöðla?
Höfundur er sjóliðsforingi.
HELGARNÁMSKEIÐ MEÐ
íþróttahúsi Digranesskóla
v/ Digranesveg
Hefst föstudag kl. 19.
(YOGI AMRI1 DESAI)
Vertu meö -
og njóttu þess ollo cevil
Verö kr. 8.000,- ( hjón kr. 14.000,-)
Upplýsingar í síma 679181.
HEIMSLJÓS
Kripalujóga ó íslandi.
8,0%
Arsávöxiim umliam wröhölgu s.l. ,'í máu.
SJOÐSBREF2
Öruggur sjóður fyrir þá sem
vilja hafa reglulegar tekjur.
Sjóðurinn gieiðir út vexti
4 sinnum á áii.
VlB
VERÐBRÉFAMARKAÐUR ÍSLANDSBANKA HF.
Ármúla 13a, 155 Reykjavik. Sími 68 15 30.
Royal
í rjómatertuna
ROYAL vanUlubúðingur sem millilag í tertuna.
ýnmgardagana
PLASTHÚÐ MEÐ LIT
GRUNNUR I
BINDIGRUNNUR
VALSAÐ STÁL
GALVANHÚÐ
LPþakrennukerfið
sameinarkosti
ólíkraefna-kjaminn úrstáli,
húðað zinki og plasti.
STYRKURINN í stálinu
ENDINGIN í plastinu
• Auðvelt í uppsetningu.
• Engin suða - ekkert l(m.
• 4 litamöguleikar:
Rautt, svart, hvítt, brúnt.
• Ávallt til á lager.
• Verðið kemur þér á óvart.
Leitið upplýsinga hjá
sölumönnum okkar
BLIKKSMIÐJAN

SMIÐSHÖFÐA 9
112 REYKJAVÍK
SÍMI: 91-685699