Morgunblaðið - 23.06.1992, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. JÚNÍ 1992
Hólmfríður Páls-
dóttír — Minning
Fædd 29. júlí 1923
Dáin 14. júní 1992
Margir muna hana Hólmfríði
Pálsdóttur, þegar hún gekk hnar-
reist um götur, grannvaxin, smekk-
lega klædd, fremur fölleit, með
dökkrautt hár, sem myndaði um-
gjörð um andlitið. Fríða var ein af
þeim, sem skar sig úr fjöldanum
og setti svip á umhverfi sitt.
í leikritinu um Pétur Gaut eftir
Henrik Iþsen er hann látinn koma
að beði Ásu móður sinnar, nú skuli
þau skrafa saman sér til skemmtun-
ar, hafa engin harmatöl, og þau
halda í huganum til múranna vestan
við mána og austan við sól. Þessi
mynd leitar sterklega á hugann,
þegar minnst er Hólmfríðar eða
Fríðu frænku minnar. Hún vildi síst
af öllu hafa nein harmatöl, þótt hún
ætti við alvarlegan sjúkdóm að
stríða um átján ára skeið.
Hólmfríður Pálsdóttir fæddist á
Spítalastíg 6 í Reykjavík 29. júlí
1923 og bjó þar fyrstu árin. Páll
faðir Hólmfríðar var sonur Lárusar
Pálssonar smáskammtalæknis og
Guðrúnar Þórðardóttur frá Höfða á
Vatnsleysuströnd. Lárus var sonur
Páls á Ámardrangi í Landbroti, en
foreldrar Páls voru séra Jón Jónsson
frá Höfðabrekku og Guðný Jóns-
dóttir Steingrímssonar eldklerks.
Lárus smáskammtalæknir iét tvö
elstu böm sín, Pálínu og Pál, bera
nafn föður síns, til þess að nafn
hans lifði. Þau Lárus og Guðrún
eignuðust ellefu börn. Af þeim kom-
ust átta til fullorðinsára.
Páll sonur þeirra var fæddur á
Sjónarhóli á Vatnsleysuströnd, en
fluttist með fjölskyldu sinni tæplega
tvítugur til Reykjavíkur, að Spítala-
stíg 6 í stórt timburhús, sem var
aðsetur fjöiskyldunnar um langt
skeið. Þar kynntist Páll ungri
stúlku, Jóhönnu Þorgrímsdóttur, en
hún var nemi í hússtjómardeild
Kvennaskólans í Reykjavík. Faðir
hennar var Þorgrímur Kristjánsson
bóndi á Ormarslóni í Þistilfirði, en
móðir hennar var Hólmfríður Pét-
ursdóttir frá Oddsstöðum á Mel-
rakkasléttu. Þau Páll og Jóhanna
giftust 1913 og bjuggu fyrstu árin
á Spítalastígnum. Þau eignuðust
tvö böm, Lárus og Hólmfríði. Páll
var smiður góður og útsjónarsamur
og hann reisti sér og fjölskyldu sinni
stórt steinhús með þremur burstum
og rak þar smábúskap. Húsið stóð
í Sogamýri og var nefnt Sjónarhóll
eftir fæðingarstað Páls. Tryggð við
gamlar hefðir og ættrækni er talin
t
Frændi okkar,
JÓHANN ÞORLEIFUR SIGURJÓNSSON
frá Ytri-Á,
Ólafsfirði,
Hátúni 10,
Reykjavík,
lést í Landspítalanum 21. júní.
Systkinabörn.
t
Útför eiginmanns míns, föður okkar, tengdaföður og afa,
JÓNS EINARSSONAR
kennara,
Skógum,
Austur-Eyjafjallahreppi,
fer fram frá Eyvindarhólakirkju laugardaginn 27. júní kl. 14.
ingibjörg Ásgeirsdóttir,
Einar Jónsson, Laufey Waage,
Guðbjörg Andrea Jónsdóttir, Jóhann Friðrik Klausen,
Unnur Ása Jónsdóttir,
Kristín Rós Jónsdóttir, Óskar Baldursson,
og barnabörn.
t
Ástkær eiginmaður minn,
HILMAR BERNÓDUS ÞÓRARINSSON,
Brekkubyggð 30,
Garðabæ,
lést á gjörgæsludeild Borgarspítalans
14. júní sl. Útför hans verður gerð
frá Ytri-Njarðvíkurkirkju miðvikudaginn
24. júní kl. 14.00.
Þeim, sem vilja minnast hins látna, er
bent á Hjartavemd og Krabbameinsfé-
lagið.
Fyrir hönd aðstandenda,
Valgerður G. Valdimarsdóttir.
+
Eiginmaður minn, faðir okkar, tengda-
faðir og afi,
INGI BJÖRGVIN SIGURÐSSON,
Réttarholtsvegi 63,
verður jarðsunginn frá Bústaðakirkju
miðvikudaginn 24. júní kl. 10.30.
Björk Sigdórsdóttir,
Halldóra Ingadóttir, Páll I. Arnarsson,
Lilja Jónbjörnsdóttir, Hafsteinn Guðbjartsson,
Björgvin Ingason, Kristrún Skæringsdóttir,
Ingibjörg Ingadóttir, Guðlaugur Böðvarsson,
Sigríður Ingadóttir
og barnabörn.
fýlgja þessari fjölskyldu og Fríða,
frænka mín, var þar engin eftirbát-
ur annarra.
Í Sogamýrinni leið fjölskyldunni
vel. Vinir og ættingjar komu oft í
heimsókn og þeim var tekið með
kostum og kynjum. Fríða var táp-
mikil, glaðlynd, rauðbirkin telpa,
sem kunni best við sig í leik og
starfi úti í náttúrunni. Henni fylgdu
ein eða tvær telpur sem leikfélag-
ar, því að hún var félagslynd eins
og Lárus bróðir hennar, sem þá var
í menntaskóla, og skólafélagamir
vom þar tíðir gestir. Þegar frænd-
fólk kom í heimsókn, samlagaðist
það þessum lífsglaða hópi, sem allt-
af fann sér eitthvað til dægrarstytt-
ingar, og glaðværð og notaleg kímni
réð þar ríkjum.
Enn var hugað að nýrri bygg-
ingu. Páll reisti sér og fjölskyldu
sinni stórt steinhús á Freyjugötu
34 ásamt Helga lækni Ingvarssyni,
en hann átti Guðrúnu systur Páls,
og mikill samgangur var á milli
heimilanna. Fríða frænka myndaði
sér fljótt ákveðnar skoðanir á hlut-
unum og átta ára gömul vildi hún
ekki flytjast úr sveitinni í Soga-
mýri. Það var þó bót í máli, að á
Freyjugötunni eignaðist hún sínar
bestu vinkonur, Mörtu Pétursdótt-
ur, sem bjó á Sjafnargötu og var á
líkum aldri. Þær Fríða urðu fljótt
óaðskiljanlegar og hélst vinátta
þeirra ævilangt.
Á æskuámnum var Fríða jafnan
sjálfri sér lík og fór sínar eigin
götur. Þegar ég sótti menntaskóla
í Reykjavík, var jafnan gert hlé um
hádegi, og var ég í fæði á Freyju-
götunni. Á heimilinu var grammó-
fónn, sem var fremur óvanalegt á
þeim tímum. Fríða spilaði oft á
hann, og raddir frægra stórsöngv-
ara ómuðu í dagstofunni, svo að
frænkunni þótti stundum nóg um.
Fljótlega bættist Fríða í hóp þeirra,
sem rölti í hádeginu milli mennta-
skólans og Freyjugötu. Móðirin beið
með ijúkandi mat, sem alltaf brag-
aðist vel. Margt var skrafað og
skeggrætt við eldhúsborðið. Fríða
hafði lesið mikið af góðum bókum,
var ræðin og skemmtileg, og áður
en varði var tíminn liðinn. Hugur
hennar stefndi þá til náms í norræn-
um fræðum.
Fríða varð stúdent árið 1944 og
eignaðist marga góða vini meðal
samstúdenta sinna, sem reyndust
henni vel. Sjálf var hún vinföst og
trygglynd og naut þess að gleðja
vini sína og var mjög útsjónarsöm
í því, hvað gleddi þá mest á hátíðis-
dögum. Stundum fylgdi gjöfinni
hlýleg kveðja, sem var enn verð-
mætari en gjöfín sjálf. Það var eng-
inn einn sem átti Fríðu að vini.
Um haustið innritaði Fríða sig í
norrænudeild Háskóla íslands og
skýrði oft frá því, hve henni hefði
fallið við dvölina í deildinni.
Á menntaskólaárunum hafði
ýmislegt gerst í lífi Fríðu og fjöl-
skyldunnar. Lárus bróðir hennar
hafði lokið námi við leiklistarskóla
Konunglega leikhússins í Kaup-
mannahöfn (1937) og starfaði við
það leikhús og víðar, en brotist
undan hernáminu í Höfn með hinum
svokallaða Petsamo-leiðangri heim
til íslands haustið 1940. Lárus hóf
strax störf hjá Leikfélagi Reykja-
víkur, stofnsetti leikskóla og lék
sitt fyrsta hlutverk Celestin í óper-
ettunni Nitouche og vann hug og
hjörtu áheyrenda sinna. Lárus flutti
með sér nýjan og ferskan andblæ
í leikhúslíf landa sinna, og systir
hans gladdist yfír velgengni hans
og sigrum. Fríða var fengin til að
leika í Herranótt, þegar hún var í
skóla, og áhugi á Ieiklist blundaði
alltaf með henni. í ákvörðunum sín-
um var Fríða alltaf heilshugar, fátt
var henni íjarlægara en meðal-
mennska og hálfvelgja. Hún hættir
námi í norrænu, heldur af landi
burt til að læra leiklist. Hún var
við nám um skeið í Svíþjóð og í
Danmörku, meðal annars hjá Edwin
Tiemroth leikhússtjóra, miklum vini
bróður hennar.
Árið 1948 heldur hún til Eng-
lands og stundar nám við Royal
Academy of Dramatic Art í Lundún-
um og lýkur þar námi með góðum
vitnisburði árið 1950. í fyrsta hlut-
verki sínu lék hún Olgu í Flekkuðum
höndum eftir Sartre í Þjóðleikhús-
inu 1951 undir leikstjórn bróður
síns. Þótti henni takast vel og var
leikur hennar minnisstæður.
Skömmu síðar lék hún ungfrú
Dennis í leikriti eftir Somerset
Maugham, er nefndist Hve gott og
+
Faðir okkar, bróðir og systursonur,
JÓN VIÐAR ÞORSTEINSSON,
lést á hjartadeild Landspítalans föstudaginn 19. júní.
Börn, systkini og móðursystir.
+
Elskuleg móðir mín, tengdamóðir og fósturmóðir okkar, amma
og langamma,
INGVELDUR GUÐMUNDSDÓTTIR,
er andaðist á Hrafnistu, Reykjavfk, 17. júní, verður kvödd í Foss-
vogskirkju fimmtudaginn 25. júní kl. 15.00.
Útförin verður gerð frá Hólskirkju í Bolungarvík laugardaginn
27. júní kl. 14.00.
Þorbergur Kristjánsson, Elín Þorgilsdóttir,
Ingveldur Kr. Þórarinsdóttir, Sveinn Jónsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
Tökum að okkur að rétta og
lagfæra legsteina í kirkjugörðum.
S.HELGASONHF
STEINSMKUA
SKEMMUVH3I 48-SiMI 76677
fagurt og var einnig leikið í Þjóð-
leikhúsinu. Fljótlega eftir heimkom-
una var það ljóst, að Fríða gat ekki
lifað af leikstörfum sínum fremur
en margir aðrir. Hún hóf störf í
Landsbanka íslands 1953 og gegndi
þar störfum til loka marsmánaðar
1986.
Flest næstu árin eftir leiklist-
arnámið lék Fríða ýmis hlutverk í
Þjóðleikhúsinu og í Iðnó jafnframt
störfum sínum í bankanum. Fríða
var leikstjóri, aðallega úti á landi.
Hún var í leikstjórafélaginu, setti
m.a. á svið leikrit á Siglufírði, í
Hveragerði, tvisvar sinnum í Vest-
mannaeyjum og í fjögur skipti hjá
Ungmennafélagi Hrunamanna, og
er hér ekki allt upp talið. Fríða
þótti góður leikstjóri, naut sín vel
og var röggsöm og vinsæl. Hún var
jákvæð og uppötyandi, valdi oft létt
og gamansöm leikrit og naut þess,
þegar fólkið hló og skemmti sér. Á
árunum 1975-1978 var Fríða leik-
stjóri hjá Leikbrúðulandi við Frí-
kirkjuveg, eignaðist þar góða vini
og tók þátt í leikgleðinni. Fríða var
gædd þeim hæfíleika að hæna að
sér böm og unglinga. Hún var ógift
og bamlaus, en lífskrafturinn og
hreinlyndið slógu í takt við barns-
hjartað. Böm ættingja hennar og
vina áttu í henni góðan málsvara,
sem vakti yfír velferð þeirra.
Fríða tók vel á móti vinum sín-
um. Heimili hennar var listrænt,
prýtt fallegum málverkum og list-
munum, gömlum og nýjum hús-
gögnum var komið fyrir af smekk-
vísi. Á veggjum og orgeli vom
margar mannamyndir, ekki í vana-
legum hefðbundnum stíl, heldur
teknar í hita augnabliksins og sýndi
vel svipmót og einkenni einstakl-
ingsins. Þannig vildi hún muna vini
sína. Á kringlóttu borði í stofunni
lágu bækur, innan um kort og
myndir og stundum lifandi blóm í
vasa, að ógleymdu ljósi í stjaka.
Allt var gert til að gestunum liði
vel. Ekki mátti hjálpa henni við
kaffiborðið. Hún kunni alltaf best
við sig í hlutverki veitandans. Unun
var að heyra hana segja frá. Rödd-
in var skýr og blæbrigðarík. Hún
brá upp lifandi myndum og var
furðu nösk á hið skoplega í tilver-
unni. Þannig er gott að muna hana.
Nú þegar tjaldið hefur verið dreg-
ið fyrir, bið ég algóðan guð að
vemda hana og þakka Fríðu minni
hlýjuna og væntumþykjuna, sem
hún átti svo auðvelt með að sýna.
Guðrún P. Helgadóttir.
AIl the world’s a stage
and all the men and women merely
players. (Öll veröldin er leiksvið. —
Og aðeins leikarar hver karl og
kona.)
Þessi orð, sem Shakespeare legg-
ur í munn Jaques í leikriti sínu „As
you like it, (Sem yður þóknast),
komu upp í hug minn þegar ég frétti
lát Hólmfríðar Pálsdóttur.
Hólmfríður hafði óvenjulega per-
sónutöfra. Framkoma hennar bar
það með sér að þar fór listakona,
leikkona, sem kunni sitt hlutverk.
Þegar leikari Ter þannig með
hlutverk sín á sviði að þau verða
sannari en sjálfur raunveruleikinn
má vissulega segja að nokkuð vel
hafí tekist til. Hólmfríður Pálsdóttir
fór þannig með sín hlutverk í lífínu
að áhorfendur jafnt sem meðleikan-
BLOM
SEGJA ALLT
Mikið úrval
blómaskreytinga
fyrir öll tækifæri.
Opið alla daga frá kl. 9-22.
Sími689070.
«
i
i
i
i
€
I
í
í