Morgunblaðið - 23.06.1992, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. JÚNÍ 1992
Þingið lýsir
kjöri Ramos
sem forseta
SAMEINAÐ
þing á Filipps-
eyjum lýsti
Fidel Ramos
rétt kjörinn
forseta í gær
og kvikmynd-
astjarnan
John Estrada
var útnefndur
varaforseti.
Forsetakosningar fóru fram 11.
maí sl. en endanleg úrslit lágu
þó ekki fyrir fyrr en í síðustu
viku. Fram voru settar ásakan-
ir um kosningasvindl en með
ákvörðun sinni hefur þingið
ákveðið að taka ekkert tillit til
þeirra. Ramos hlaut 23,5% at-
kvæða og er talinn eiga erfitt
verk fyrir höndum að sameina
þjóðina í kjölfar kosninganna.
Hann tekur formlega við emb-
ætti 30. júni.
Framleiðslu-
fall í Rússlandi
Iðnaðarframleiðsla í Rúss-
landi dróst saman um 13,2% á
fyrstu fimm mánuðum ársins
miðað við sama tíma í fyrra og
ræður þar einna mestu mikill
samdráttur í olíuframleiðslu,
að sögn /nterfax-fréttastofunn-
ar. í maí dróst iðnaðarfram-
leiðsla saman um 15% miðað
við sama mánuð fyrir ári. Að
sögn Irtterfax dróst framleiðsla
stálröra, áburðar, byggingar-
efna og ýmiss konar efnafram-
leiðslu mjög saman auk olíu og
olíuafurða.
51 milljarður
til endurreisn-
ar í Kambódíu
HEITIÐ var 880 milljónum
dollara, jafnvirði 51 milljarðs
ÍSK, til endurreisnarstarfs í
Kambódíu á ráðstefnu 33 ríkja
um framtíð landsins er fram fer
í Tókíó. Sameinuðu þjóðirnar
höfðu sagt 595 milljónir dollara
þurfa til uppbyggingar í
Kambódíu og eru samskotin því
meiri en búist var við.
Li Xiannian
látinn í Kína
LI Xiannian fyrrum forseti
Kína og einn helsti áhrifamaður
úr röðum kínverskra harðlínu-
manna í seinni tíð lést í gær.
Hann var á 84. aldursári og
deyr mitt í hatrammri tog-
streitu átta helstu leiðtoga
landsins um framtíð Kína. Li
var talsmaður þess að hug-
myndafræði kommúnista yrði
haldið til streitu og greindi því
á við Deng Xiaoping sem sagð-
ur er hafa talað fyrir skjótum
efnahagsumbótum. Li var for-
seti í fímm ár eða þar til honum
var bolað úr starfí fyrir fjórum
árum. Stjómmálaskýrendum
ber saman um að áhrif hans á
bak við tjöldin hafí verið mikil
fram til dauðadags.
Níjazov hlaut
rússneska
kosningu
Saparamúrad Níjazov hlaut
„rússneska" kosningu í forseta-
kosningum sem fram fóru í
Túrkmenístan í fyrradag, að
sögn /níerfax-fréttastofunnar.
Hann var einn í framboði og
hlaut 99,5% atkvæða en kjör-
sókn var 99,8%. Níjazov er 52
ára og varð leiðtogi Túrkmen-
ístans 1985 er hann var settur
til forystu í kommúnistaflokki
þessa fyrrum sovétlýðveldis.
Reuter
Múslimskur hermaður með hendur á lofti gefst upp fyrir serbneskum hermönnum, sem standa hjá líki
fallins félaga síns. Myndin er tekin í Dobrinja-hverfinu í Sarajevo en þar hefur verið barist hús úr húsi.
Samið um efnavopn:
Drögin að
verða til
eftir 24 ár
Genf. Reuter.
FYRSTIJ drögin að samningi
um bann við efnavopnum eru
nú loksins tilbúin eftir 24 ára
samningaviðræður.
í samningnum er ekki aðeins
kveðið á um bann við notkun efna-
vopna — sem er þegar í gildi —
heldur líka við framleiðslu slíkra
vopna og birgðasöfnun. Þótt sendi-
nefndir á afvopnunarráðstefnunn-
ar, sem 39 ríki eiga aðild að, geti
óskað eftir breytingum á drögun-
um verður lagt að þeim að gera
það ekki. Heimildarmenn, sem
hafa tekið þátt í viðræðunum,
segja að búist sé við að hægt verði
að undirrita samninginn í París
snemma á næsta ári.
Grimmilegar árásir Serba á
óbreytta borgara í Sarajevo
Sprengjurnar sprungu innan um börn og fólk í leit að mat
Belgrad, París, Washington. Reuter.
AÐ minnsta átta óbreyttir borgarar týndu lífi og um 60 særð-
ust í gær þegar Serbar létu sprengjunum rigna yfir Sarajevo,
höfuðborg Bosníu-Herzegovínu. Kom árásin á óvart, nokkru
eftir að mestu stórskotaliðshrinunni lauk, og voru þá margir
borgarbúar á ferli í örvæntingarfullri leit að einhveijum matar-
bita. Jacques Delors, forseti framkvæmdastjórnar Evrópu-
bandalagsins, EB, viðurkenndi á sunnudag, að bandalaginu
hefðu orðið á mörg mistök varðandi átökin í Júgóslavíu en
sagði, að í raun gæti það ekkert gert fyrr en Maastricht-samn-
ingurinn væri í höfn.
Árásin í gær er ein sú grimmi-
legasta, sem Serbar hafa gert á
borgina á þeim tíma þegar íbúarn-
ir eru að reyna að verða sér úti
um einhveija björg. Kom ein
sprengjan niður innan um hóp af
fólki og önnur sprakk skammt frá
börnum að leik. Er vitað um átta
menn fallna en talið víst, að þeir
Tass-fréttastofan;
Upplýst
um fanga
Moskvu. The Daily Telegraph.
LEYNISKJAL sem nýlega
fannst í borginni Tambov í
Rússlandi bendir til að stríðs-
fangar frá Bandaríkjunum,
Bretlandi, Frakklandi og Lúx-
emborg kunni að hafa verið
fluttir til fangabúða í Rússlandi
í lok síðari heimstyrjaldarinnar,
að sögn Tass-fréttastofunnar.
Þessar upplýsingar koma í kjöl-
far yfírlýsinga Borís Jeltsíns Rúss-
landsforseta um að bandarískir
stríðsfangar frá Kóreu- og Víet-
nam-stríðunum hafi verið fluttir
til Sovétríkjanna og að bandarísk-
ir flugmenn sem skotnir voru nið-
ur í sovéskri lofthelgi í kalda stríð-
inu hafi Iíka verið sendir í fanga-
búðir.
í skjalinu sem fannst eru fang-
elsisyfirvöld í Tambov, sem er 250
kílómetra suður af Moskvu, beðin
um að undirbúa komu 2.500 út-
lendinga, sumra úr fangabúðum
nasista. Heimildarmaður Tass
hafði eftir fyrrverandi föngum að
auk þýskra hermanna hefðu
Bandaríkjamenn verið í hópi þeirra
sem komið var með.
séu fleiri. Um 300.000 manns eru
innlokuð í borginni, sem er vatns-
og rafmagnslaus og matarbirgðir
litlar sem engar. Hafa Serbar fall-
ist á að afhenda flugvöllinn í borg-
inni í hendur friðargæsluliðum
Sameinuðu þjóðanna en flug með
hjálpargögn getur ekki hafist fyrr
en kyrrð kemst á í tvo sólarhringa
samfellt. Virðast litlar líkur á, að
af því verði.
Jacques Delors, forseti fram-
kvæmdastjórnar EB, sagði á
sunnudag, að bandalaginu hefði
mistekist flest í tilraunum sínum
til að stilla til friðar í Júgóslavíu
og mætti aðallega rekja það til
ágreinings með aðildarríkjunum.
Bandalagið hefði heldur ekki
stjórnarskrárbundinn rétt til af-
skipta, ekki fyrr en Maastricht-
samningurinn hefði verið sam-
þykktur. „í skjóli hans gætum við
sent herlið til að ijúfa umsátrið
um Sarajevo, ekki til að taka þátt
í stríðinu, heldur til að koma fólk-
inu til hjálpar," sagði Delors.
Haft er eftir vestrænum stjórn-
arerindrekum, að sveitum Króata
hafí orðið mikið ágengt í átökun-
um við Serba í Bosníu að undan-
förnu. Hafa þeir hrakið þá frá
ýmsum svæðum og komið í veg
fyrir tilraunir til að opna leið frá
Serbíu til serbnesku byggðanna í
Króatíu.
Rússar hóta hemaðaríhlut-
un í Moldovu og Georgíu
VAXANDI líkur eru nú á því að Rússar beiti hervaldi í tveimur
fyrrverandi lýðveldum Sovétríkjanna, Moldovu og Georgíu, í kjölfar
harðorðra yfirlýsinga Borís Jeltsíns Rússlandsforseta og annarra
háttsettra yfirmanna í Rússlandi. Þær koma í kjölfar harðra bar-
daga milli rússneskra og moldovskra sveita í borginni Bendery í
Moldovu um helgina, og hertrar sóknar Georgíu-hers á hendur
Ossetum, sem vilja sameinast kynbræðrum sínum norðan landamær-
anna í Rússlandi.
„Þegar tugir manna eru drepnir
og stríð geisar getum við ekki set-
ið og horft aðgerðalausir á,“ sagði
Jeltsín þegar hann kom úr ferð
sinni til Bandaríkjanna og Kanada
um helgina. Alexander Rútskoj,
varaforseti Rússlands, kvað enn
sterkar að orði og sagði að loknum
neyðarfundi um ástandið í lýðveld-
unum tveimur að heimurinn yrði
að stöðva „þjóðarmorð" þar og
þeir sem gerðu árásir á rússneskar
hersveitir eða óbreytta borgara
myndu fá ofbeldið borgað tífalt til
baka.
í Moldovu eigast við rúmenski
meirihlutinn, sem fer með stjórn
Iandsins, og aðskilnaðarsinnar
Slava, sem eru einkum af rússn-
esku eða úkraínsku þjóðerni. Land-
ið var eitt af lýðveldum Sovétríkj-
anna og telst nú sjálfstætt ríki inn-
an samveldisins. 14. her Sovétríkj-
anna, sem er að mestu leyti skipað-
ur Rússum, er enn í landinu, en
lýtur nú beinni stjórn frá Rúss-
landi. Mircea Snegur, forseti
Moldovu, hefur sakað herinn um
að draga taum aðskilnaðarsinna
■álillJHI.II.MW
Tugir manna hafa fallið í bardögum
um borgina Bendery, aðra af tveim
helstu borgum í héruðum Rússa og
Úkraínumanna við ána Dnéstr.
Þau hafa lýst yfir sjálfstæði
frá Moldovu þar sem meirihluti
pr rúmenskumælandi
ÚKRAÍNA
Slava, en talsmenn hans og Rúss-
lands hafa neitað því.
Stærsti hluti Moldovu tilheyrði
Rúmeníu fýrir síðari heimstyijöld-
ina, en var þá innlimaður í Sovét-
ríkin. Stalín bjó til sjálfstjórnarlýð-
veldið Moldavíu úr hinum her-
numda hluta, sem er vestan
Dnéstr-árinnar, og landræmu aust-
an árinnar, sem áður tilheyrði
Úkraínu. Um hálf milljón
rúmenskumælandi fólks var flutt
nauðungarflutningum eftir stríðið
til Rússlands og Kazakhstans og
reynt var á margvíslegan hátt að
uppræta menningu og tungu þeirra
sem eftir voru. Margir íbúar
Moldovu vilja nú sameinast
Rúmeníu, en sá þriðjungur lands-
manna sem talar rússnesku eða
úkraínsku er andvígur því.
í Georgíu eru aðstæður ólíkar
þeim sem eru í Moldavíu að því
leyti að þar er ekki rússneskumæl-
andi fólk sem á f útistöðum við
stjórnvöld, heldur þjóð Osseta, sem
er skyld írönum og Kúrdum og
aðhyllist íslam. Ossetar búa á
landamærum Rússlands og Georg-
íu og bjuggu við takmarkaða sjálf-
stjóm innan beggja lýðveldanna á
meðan þau tilheyrðu Sovétríkjun-
um. Nú vilja íbúar Suður-Ossetíu
í Georgíu sameinast kynbræðrum
sínum norðan landamæranna við
Rússland, en Georgíumenn hafa
barist gegn slíkum tilraunum með
hervaldi. Edúard Shevardnadze,
sem tók við stjórnartaumunum í
Georgíu í janúar, hefur sakað rúss-
neska herinn um að beita herþyrl-
um í aðstoð sinni við aðskilnaðar-
sinna Osseta.