Morgunblaðið - 10.07.1993, Blaðsíða 30

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 10. JÚLÍ 1993
30
Minning
Halldór J. Blöndal
Fæddur 29. mars 1917
Dáinn 28. júní 1993
Afi í Skeijó er dáinn. Minningar
um samverustundir okkar síðastlið-
in ár og áratugi koma fram í hug-
ann og gera fjarveru hans bæriiegri.
Afi Dóri var „afi“ í bestu og víð-
ustu merkingu þess orðs. Hann
hafði alltaf áhuga á því sem við
dótturdæturnar tókum okkur fyrir
hendur og alltaf tíma til að sinna
okkur í óteljandi heimsóknum okkar
í Skeijafjörðinn. Þegar við systurn-
ar vorum litlar var heimsókn til
ömmu og afa í Skerjó alltaf tilhlökk-
unarefni vegna þess hve margt var
þar fyrir böm að gera og afi var
óþreytandi við að leiðbeina okkur
og leika við okkur. Hann hafði gam-
an af því að spila við okkur og
kenndi okkur að leggja kapal. Skúr-
inn hans afa var ævintýraheimur
út af fyrir sig. Þar var allt sem til
þurfti til að sköpunargleði okkar
fengi útrás, en okkur þótti í raun
og veru merkilegast að fylgjast með
afa smíða og sjá hvemig spýtna-
brak gat breyst í nothæf leikföng
á augabragði. En það sem var
kannski allra best við heimsóknir í
Skeijó var að amma og afi höfðu
sinn einkaróluvöll. Hann tilheyrði
þeim auðvitað ekki, en hann var
beint fyrir framan húsið þeirra á
Bauganesi 25. Við systurnar þótt-
umst eiga eitthvað í honum og gát-
um eytt þar heilu og hálfu dögun-
um. Að heimsókn lokinni átti afi
alltaf mola í munninn á stelpunum
sínum.
Afastelpurnar uxu úr grasi, en
ekki fækkaði ferðunum í Skeijó
neitt að ráði nema auðvitað á þeim
tímum sem við höfum dvalist er-
lendis. Það var skemmtilegt að kíkja
í kaffi í hádeginu og hlusta á út-
varpsfréttimar með afa, en hann
hafði skoðun á öllum þjóðmálum
og lét sig heill íslensku þjóðarinnar
miklu varða. Hann var mikill og
sannur sjálfstæðismaður af gamla
skólanum og vorum við oftar en
ekki ósammála um hvernig væri
best að stjórna landinu og hveijir
væru best til þess fallnir. Hvort við
vomm sammála eða ekki var auka-
atriði því að heilbrigð skoðanaskipti
vora í hans augum alltaf til góðs.
Það sem sameinaði okkur afa einna
helst síðustu árin var áhugi okkar
á íþróttum og á því sviði sem öðram
vildi hann veg íslendinga sem mest-
an og hrósaði „strákunum okkar"
í hástert ef vel gekk. Hann efaðist
aldrei um að þeir gerðu sitt besta
enda var það í eðli hans sjálfs að
vinna öll verk af samviskusemi og
heilum hug.
Langafastrákarnir, Grímur og
Egill, voru hændir að afa Dóra sem
sýndi þeim sömu umhyggju og at-
hygli og okkur mæðram þeirra þeg-
ar við vorum litlar stelpur. Þeir
munu minnast langafa síns í fram-
tíðinni þegar þeir leika sé að risa-
vörabílnum sem hann smíðaði
handa þeim og ótal öðrum bömum.
Nú skilja leiðir um sinn. Við
barnabörnin varðveitum minningar
um góðan afa og deilum þeim með
okkar börnum.
Bryndís Pálmarsdóttir.
Öllu er afmörkuð stund og sér-
hver hlutur undir himninum hefir
sinn tíma, segir predikarinn. Nú er
sá tími liðinn sem okkur Halldóri
Blöndal var ætlað að vera sam-
ferðamenn. Með þakklæti í huga
kveð ég vin minn og tengdaföður.
Halldór var góður fjölskyldufaðir
og einlægur vinur vina sinna. Ég
naut þeirra forréttinda að vera hans
eini tengdasonur og þar með sá
besti og á samband okkar hefur
engan skugga borið þá þijá áratugi
sem liðnir era síðan ég nam einka-
dóttur hans á brott. Gott samkomu-
lag okkar í milli byggðist ekki á
því að við værum sammála um alla
hluti. Öðra nær. Halldór var einlæg-
ur og ákafur fylgismaður Sjálfstæð-
isflokksins og oft risu öldur hátt
þegar við skiptumst á skoðunum
um síðustu afrek flokksins. Þegar
lægði aftur bauð hann mér aftur í
bollann og aðra kökusneið eins og
ekkert hefði verið sagt. Dóri var
ekkert hálfvolgur í sinni pólitík. Til
marks um það má nefna að andúð
hans á ákveðnum fylgismönnum
eins stjórnmálaflokksins var slík að
hann slökkti á sjónvarpinu eða gekk
út úr stofunni ef andlitum þeirra
brá fyrir á skjánum.
Dóri hafði óvenjulega lifandi
áhuga á atburðum líðandi stundar,
svo lifandi að okkur hinum þótti
stundum nóg um. Sérstaklega varð
þetta erfitt eftir að útvarpsstöðvun-
um fjölgaði því Dóri þurfti að fylgj-
ast með fréttum á þeim öllum.
Minnisstæð eru fjölskylduboð þar
sem Dóri brá sér frá til að horfa á
kappleik í sjónvarpinu og kom svo
öðra hveiju og tilkynnti um stöðu.
Ef vel gekk var hann stoltur af
„strákunum okkar“, ef íslendingar
urðu undir hneykslaðist hann á því
að „þessir menn“ skyldu kostaðir
til útlanda, þangað hefðu þeir
greinilega ekkert að gera.
Dóri var örgeðja og tilfinninga-
næmur. Menn með slíkt skaplyndi
kunna oft öðrum betur að njóta og
það kunni Dóri líka. Hann naut
þess að spila við krakkana í jólaboð-
um, hann naut þess að leika við
langafastrákana sína og stríða þeim
pínulítið, hann naut þess að hafa
fólkið sitt í kringum sig. Hann var
gleðimaður, þótti gaman að hlusta
á fallega tónlist og fínna yl af góðu
víni. Best naut hann sín sem gest-
gjafi á heimili þeirra Rúnu. A sínum
stað við endann á borðstofuborðinu
hafði hann vakandi auga með gest-
unum og sá til þess að ekkert skorti.
Meðan ég vann í vesturbænum
hringdi Dóri stundum í mig og bauð
mér í gijónagraut í hádeginu. Þá
var Rúna enn að vinna og Dóri sá
um grautargerðina. í fyrsta graut-
arboðinu hafði ég orð á því að mér
þætti hann spara rúsínurnar. Eftir
það voru þær ekki skornar við nögl
og stundum hefði verið nær að tala
um rúsínugraut með gijónum en
gqonagraut með rúsínum. Dóri var
gjafmildur og kunni svo vel að gefa.
Þegar hann rétti eitthvað að sínu
fólki hafði hann engin orð um það
og aldrei var á það minnst. Heiðar-
leiki og sjálfstæði vora ríkjandi eig-
inleikar í fari hans og hann var
blessunarlega laus við lágkúralegar
hvatir eins og ágirnd og öfund.
Líf Dóra var áfalialítið. Hann
fæddist á Siglufírði, sonur Jóseps
Blöndal póstmeistara og Guðrúnar
konu hans. Systkinahópurinn var
stór og eftir lifa Bryndís, Láras og
Óli. Dóri ljómaði þegar hann minnt-
ist æskuáranna á Siglufírði og þess
sem þá var brallað. Þegar Dóri var
rúmlega tvítugur fluttist hann til
Reykjavíkur. Hann kynntist fljót-
lega Guðrúnu Kristjánsdóttur,
rauðhærðri, svipfallegri stúlku úr
Bolungavík, sem hafði ráðið sig í
vist til Reykjavíkur. Þau giftu sig
lýðveldisárið, keyptu sér hús í
Skeijafirði og þar hefur heimili
þeirra staðið síðan. Nöfn tengdafor-
eldra minna eru svo samtvinnuð í
hugum þeirra sem þau þekkja að
erfítt er að hugsa sér annan hátt á
því: Rúna og Dóri, Dóri og Rúna.
Það fór ekki fram hjá neinum
hversu samrýnd og samhent þau
vora í öllu sem þau tóku sér fyrir
hendur. Rúnu og Dóra tókst að
varðveita þá glóð sem kviknaði með
þeim þegar þau voru ung og það
gerði samband þeirra dálítið sér-
stakt.
Börn Dóra og Rúnu er þijú. Elst
er Þórann, fædd 1945, gift þeim
er þetta ritar, Aðalsteinn er fæddur
1947, kvæntur Petrínu Pétursdótt-
ur, og yngstur er Kristján Bárður,
fæddur 1956. Kona hans er Halla
Svavarsdóttir. Barnabörnin era sex,
allt stelpur. Barnabarnabörnin eru
tveir drengir. Nú er hópurinn hníp-
inn og þeir yngstu skilja lítið í því
af hveiju afi Dóri er ékki einhvers
staðar í námunda við ömmu Rúnu
eins og hann var vanur.
Tengdafaðir minn var ekki mikill
trúmaður í þeirri merkingu sem
venjulega er lögð í það orð. í lífi
sínu breytti hann þó eins og boðið
er í okkar trúarbrögðum. Hann tal-
aði æðrulaust um dauðann og var
ferðbúinn. Um framhaldið efaðist
hann aldrei. Hann var viss um að
honum væri búinn staður í öðru lífi
og hann kveið ekki vistaskiptunum.
Við sem eftir lifum eigum erfítt
með að hugsa okkur tilveruna án
Dóra og sárast á hetjan hún tengda-
móðir mín eftir að sakna ástvinar
síns. Nýtt tímabil í.Iífí okkar allra
er rannið upp.-Ég þakka Dóra fyrir
samfylgdina og veit að minning um
góðan dreng á eftir að fylgja mér
um ókomin ár.
Pálmar Ögmundsson.
Erla Benediktsdóttir
Bedinger - Minning
Fædd 12. maí 1928
Dáin 25. júní 1992
Nú hefur sá óboðni gestur sem
okkar allra vitjar fyrr eða síðar
kvatt dyra hjá vinkonu minni Erlu,
en hún lést á heimiii sínu í Stanton
í Kalifomíu 25. júní sl. Bemsku-
og uppvaxtarár okkar fléttuðust
saman á margan hátt, mér er því
bæði ljúft og skylt að láta hugann
reika til baka og minnast hennar
nú þegar hún er öll.
Þótt Erla hafí búið um áratuga
skeið „fjarri fóstuijarðar ströndum"
í landi eilífs sumars, hinni sólgylltu
Kaliforníu, var landið hennar, ís-
land, henni ákaflega hjartfólgið og
kært. Þangað leitaði hugurinn stöð-
ugt og hvert tækifæri sem gafst
var notað til að sækja það heim til
fundar við ættingja og vini. Síðasta
koman hennar heim var sumarið
1992 en þá var hún orðin fársjúk.
Meiri íslending í hug og hjarta var
því vart að fínna.
Erla fæddist í Reykjavík 12. maí
1928. Foreldrar hennar vora Bene-
dikt Jónsson frá Lambhóli í Skeija-
fírði og Jóhanna Guðmundsdóttir
sem ættuð var af Mýram. Erla fékk
ekki lengi að njóta föður síns, því
að hann andaðist árið 1930 á Vífíls-
staðaspítala, fórnarlamb hvíta
dauðans, berklaveikinnar illræmdu
sem þá geisaði og lagði miskunnar-
laust að velli fólk í blóma lífsins.
Sár harmur var þá kveðinn að Jó-
hönnu við missi unnusta síns, en
þau höfðu ráðgert brúðkaup sitt þá
um haustið. Jóhanna gifti sig aldr-
ei, en helgaði líf sitt einkadóttur'
sinni sem hún unni heitt. Leitaðist
hún við að vera henni bæði móðir
og faðir og lagði sig alla fram um
að dótturinni veittist allt það besta
sem heimurinn hefði upp á að bjóða.
Jóhanna starfaði við Sundhöll
Reykjavíkur alla tíð, allt frá stofnun
hennar þar til hún lét af störfum
um sjötugsaldur. Jóhanna er því
eldri Reykvíkingum að góðu kunn
og marga vini eignaðist hún gegn-
um starf sitt því að hún var bæði
glaðsinna, félagslynd og trygglynd
mjög. Heimili þeirra mæðgna stóð
lengst af við Bergþóragötuna og
var ég þar heimagangur um margra
ára skeið. Vinskapur okkar Erlu
hófst strax á barnsaldri þegar við
lékum okkur saman í görðum heim-
ila okkar sem lágu andspænis hvor
öðrum, minn við Njálsgötuna, henn-
ar sem fyrr segir við Bergþóragöt-
una. Ég heillaðist fljótt af Erlu,
þessari gullfallegu stelpu í garðin-
um á móti, hún var á margan hátt
svo sérstök. Samfara því að vera
einstaklega frítt barn, hafði hún til
að bera mikla persónutöfra, sam-
fara hispursleysi og djörfung sem
var alls ekki svo algeng hjá börnum
á þeim tímum. Hún hafði farsæla
skapgerð, jafnlynd, oftast kát og
glöð, gat verið svolítill prakkari
þegar því var að skipta, en það sem
mestu máli skipti, hlý og góð, trygg-
lynd og orðvör og það er mikill
kostur, því að mörg era leyndamál-
in sem vinkonur þurfa að trúa hvor
annarri fyrir.
Við urðum því góðar vinkonur
þótt ólíkar væram um margt og
mörg sporin átti ég gegnum garð-
ana til fundar við þær mæðgur.
Jóhanna varð mér sem önnur móðir
á margan hátt. Hún leiðbeindi okk-
ur og fræddi um margvíslegustu
hluti tengda mannlegum samskipt-
um og talaði hispurslaust við okkur
ungar stelpur um margt það sem
flokkaðist undir feimnismál. Mörg
mál vora rædd og skoðuð frá ýms-
um hliðum og margt bar á góma á
þessum löngu liðnu stundum þegar
við sátum á kistunni í litla eldhús-
inu þeirra. Þetta vora góðar og
gefandi stundir og hef ég ávallt
verið Jóhönnu innilega þakklát fýr-
ir þátt hennar í uppeldi mínu.
Að loknu gagnfræðaprófi fýsti
Erlu mjög að fara til Bandaríkjanna
og dveljast þar um tíma, vinna fyr-
ir sér og ferðast og skoða sig um.
Bandaríkin voru þá, í enn meira
mæli en nú í hugum fólks, landið
fyrirhéitna, land tækifæranna og
ævintýranna. Sjálfri sér samkvæm
lét vinkona mín sér ekki nægja
dagdrauma ogþankabrot því að hún
var framkvæmdasöm mjög, heldur
hleypti heimdraganum og hélt á vit
ævintýranna. Árin urðu á fimmta
tug. Erla átti vart afturkvæmt heim
til Islands eftir það nema sem gest-
ur, því að árið 1955 gekk hún að
eiga George Michael Bedinger og
fluttist með honum til Stanton í
Kaliforníu þar sem þau settust að
og stofnuðu heimili sitt. Bjuggu þau
þar alla tíð síðan, en hann stundaði
verslunarstörf. Með manni sínum
eignaðist Erla tvær yndislegar dæt-
ur, Jóhönnu og Lindu, báðar giftar
og búsettar í Bandaríkjunum. Áður
hafði hún eignast soninn Benedikt
með Jóni Rafni Helgasyni. Bene-
dikt, sem er rafvélavirki búsettur á
Akranesi, ólst upp að mestu leyti
hjá Jóhönnu ömmu sinni. Barna-
börn Erlu era nú sjö að tölu og eitt
bamabarnabam. Erla gekk því mið-
ur ekki heil til skógar um fjölda
ára. Hún stríddi við mikil bakveik-
indi sem hún fékk ekki bót á þrátt
fyrir endurtekna uppskurði. Oft
virtist okkur hún hressast ótrúlega
mikið eftir dvöl hér heima, en alltaf
sótti í sama farið uns hún varð að
lokum alveg bundin við hjólastólinn.
Erla andaðist í svefni á heimili
sinu í Stanton 25. júní sl. Michael
maður hennar stóð við hlið hennar
í veikindastríðinu eins og klettur í
hafinu og annaðist hana af frá-
bærri natni og umhyggju. Þess er
ljúft og skylt að geta hér.
Æskuvinkona er horfin sjónum.
Hún vitjar ekki framar landsins síns
kæra og fólksins þar nema á þeim
víddum sem okkur er ekki auðið
að sjá og skynja. Erla mín sem var
svo sérstök um margt og kom mér
svo oft á óvart. Með óbilandi kjarki
sínum og þrautseigju, með hugsun-
arsemi sinni og trygglyndi, og ekki
hyað síst ást sinni á öllu því er ís-
lenskt er. Mér segir svo hugur um
að hún hafí orðið æ meiri íslendinjg-
ur með hveiju árinu sem leið. Is-
land, sonur hennar, börn hans, ætt-
ingjar og vinir, allt hér heima átti
stórt rúm í hjarta hennar, þó hún
ætti sér annað fósturland, yndislegt
heimili, ástríkan eiginmann, dætur
og barnabörn sem hún unni hugást-
um.
Mér koma í hug ummælin í þjóð-
sögunni góðu sem lögð eru í munn
söguhetjunnar, sem var tvennt í
senn kærleiksrík móðir og húsmóð-
ir og hafmeyja sem misst hafði
haminn sinn. „Mér er um og ó, ég
á sjö börn í landi og sjö í sjó.“
Sé nú vinkona mín Erla góðum
Guði falin með þökk fyrir allt sem
hún var okkur öllum. Eiginmanni,
bömum, barnabörnum og ættingj-
um sendi ég mínar innilegustu sam-
úðarkveðjur og bið þeim Guðs bless-
unar.
Ólöf
Birting afmælis- og
minningargreina
MORGUNBLAÐIÐ tekur afmælis- og minningargreinar
til birtingar endurgjaldslaust. Tekið er við greinum á rit-
stjórn blaðsins Kringlunni 1, Reykjavík, og á skrifstofu
blaðsins í Hafnarstræti 85, Akureyri.
Athygli skal á því vakin, að greinar verða að berast með
góðum fyrirvara. Þannig verður grein, sem birtast á í miðviku-
dagsblaði að berast síðdegis á mánudegi og hliðstætt er með
greinar aðra daga.
Við birtingu afmælisgreina gildir sú regla, að aðeins eru
birtar greinar um fólk sem er 70 ára eða eldra. Hins vegar
eru birtar afmælisfréttir með mynd í dagbók um fólk sem er
50 ára eða eldra.
Mikil áhersla er á það lögð að handrit séu vel frá gengin,
vélrituð og með góðu línubili.
Ákjósanlegast er að fá greinarnar sendar á disklingi.