Morgunblaðið - 11.09.1993, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 11. SEPTEMBER 1993
Minning
Þórunn Olafsdóttir
Fædd 9. maí 1916
Dáin 4. september 1993
Með þessum línum langar mig að
kveðja Þórunni Ólafsdóttur frá
Keflavík, en hún andaðist á sjúkra-
húsinu þar í bæ aðfaranótt laugar-
dagsins 4. sept. sl.
Þórunn, eða Didda í bakaríinu eins
og gamlir Keflvíkingar kölluðu hana,
var göfug og háttprúð kona, ekki
allra, en traustur vinur vina sinna.
Með fjölskyldum okkar í Keflavík var
ætíð góður vinskapur. Ég var svo
lánsamur að kynnast Diddu snemma
á ævinni og með okkur myndaðist
vinátta sem hefur haldist þar til nú
að leiðir skilja að sinni og fyrir þá
vináttu þakka ég af heilum hug. Það
er ómetanlegt að hafa fengið að vera
samferða fólki eins og Þórunni Ólafs-
dóttur.
Ung giftist hún Helga S. Jóns-
syni, dugmiklum verslunarmanni
ættuðum af Vestfjörðum. Helgi S.
var driffjöður í félagsmálum bæjar-
ins, fjölhæfur listamaður og góður
penni.
Við sem munum mestu athafnaár
Helga, vitum mæta vel að áhugamál
hans hlutu iðulega að ganga út yfír
íjölskyldu hans. Samt kvartaði Þór-
unn aldrei en stóð jafnan heil með
manni sínum.
Heimili þeirra bar alla tíð vott um
sameiginlegan áhuga á menningu og
listum. Allt umhverfí og andrúmsloft
sem þar ríkti hafði þroskandi áhrif
á fjölmennan hóp æskufólks sem
jafnan naut gestrisni þeirra hjóna.
Kynslóðir koma og kynslóðir
fara... Nú þegar komið er að leiðar-
lokum og áratuga samfylgd og vin-
átta er þökkuð, sækir á hugann
mynd af aðdáunarverðu sambandi
mæðgna sem ríkt hefur í fjölskyldu
Þórunnar. Þeir sem muna og þekktu
Guðrúnu Einarsdóttur móður hennar
vita hvað hér er átt við; þar gaf að
líta samband móður og einkadóttur
sem einkenndist af gagnkvæmum
kærleika og virðingu.
Um samband Þórunnar og einka-
dóttur hennar Guðrúnar yngri gilti
það sama, og nú á erfíðum tímum
endurspeglast þetta hjá þeim mæðg-
um Guðrúnu Helgadóttur og einka-
dótturinni Jenny. Konur sem bera
harm sinn í hljóði, konur sem and-
streymi og sorg fær ekki bugað, þær
vita að lausnarinn lifír og líknar þeim
sem trúa.
Megi Þórunn Ólafsdóttir hvfla í
friði og hið eilífa ljós lýsa henni.
Gunnar Eyjólfsson.
Nú þegar hún amma mín er horf-
in á braut er mér mikill söknuður í
huga, en jafnframt streyma fram
einkar Ijúfar endurminningar. Fyrstu
minningar mínar á heimili hennar,
þar sem ég dvaldist meira og minna
mín fyrstu ár, eru tengdar þeirri
umhyggju og væntumþykju er. ég
ávallt naut á heimilinu. Ahugi henn-
ar og umhyggja yfír velferð minni
áttu sér engin takmörk.
Þá man ég jafnframt er hún stóð
við stofuglugga sinn á hveijum
morgni og horfði á eftir mér með
sínum vökulu augum fara yfír Hafn-
argötuna á leið minni í skólann.
Á kvöldin leið ég oftar en ekki út
af við sögur og ævintýri sem amma
virtist óþreytandi að segja og glæða
lífí.
Snemma byijaði amma jafnframt
að ræða alvöru lífsins sem smám
saman þróaðist í samræður okkar í
milli með misjafnlega mikilli alvöru,
en eitt er þó víst að ráðleggingar og
heilræði ömmu munu fylgja mér
gegnum lífíð. Spumingum mínum
svaraði hún undantekningarlaust á
heiðarlegan hátt og úr vandamálum
mínum greiddi hún þegar á þurfti
að halda.
Frá sjö ára aldri hef ég að mestu
búið erlendis og voru samverustund-
ir okkar því stopulli, en hugur og
hjarta ömmu fylgdi mér þó ávallt.
Eg dvaldist við vinnu hér á íslandi
nokkur sumur á skólaárum mínum
og átti ég þá að nýju yndislegar
stundir með ömmu. Undantekningar-
laust hafði hún amma mín uppbúið
hádegisyerðarborð alla mína vinnu-
daga. Á þessum tíma átti ég með
henni samverustundir sem aldrei líða
úr minni.
Þá verður ömmu aldrei fullþakk-
aður hinn mikli stuðningur sem hún
veitti mér meðan á háskólanámi mínu
stóð.
Elsku amma mín. Þessar fáu línur
geta engan veginn lýst þínum stór-
kostlega persónuleika og/eða tjáð
þér þakklæti mitt. Við höfðum oft
rætt í gamni og alvöru að í framtíð
mundir þú eiga öruggan stað á heim-
ili mínu, en eitt er víst að þú munt
ávallt eiga þennan örugga stóra skerf
í hjarta mínu.
Helgi Þór Leja.
t
Móðir mín og tengdamóðir,
SVAVA JENSEN,
Hringbraut 50,
er látin.
Jarðarför verður auglýst síðar.
ÞórirJensen, Helga Valsdóttir.
t
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir og amma,
ELÍN B.JENSEN,
áður Leifsgötu 3,
Reykjavfk,
andaðist á elli- og hjúkrunarheimilinu Grund að morgni
10. september.
Börn hinnar látnu.
t
Ástkær eiginkona mín, móðir okkar, tengdamóðir og amma,
GUÐRÚN KJARTANSDÓTTIR,
Brekkulandi 1,
Mosfellsbæ,
lést á heimili sínu að kvöldi 8. september.
Hún verður jarðsungin frá Lágafellskirkju laugardaginn 18. sept-
ember kl. 10.30.
Ársæll Ársælsson,
Kjartan Þór Ársælsson,
Ársæil Ársælsson, Jóhanna Einarsdóttir,
Leifur Sveinn Ársælsson
og barnabörn.
Elskuleg amma mín, Þórunn Ól-
afsdóttir, lést á Sjúkrahúsi Keflavík-
ur aðfaranótt laugardagsins 4. sept-
ember 77 ára gömul. Þar með er
horfín af sjónarsviðinu glæsilegur
fulltrúi þeirrar kynslóðar sem lagði
grunninn að velferð okkar sem yngri
erum. Kona sem aldrei varð gömul
heldur síung og áhugasöm um
strauma og atburði líðandi stundar.
Kona sem auk þess að vera amma
var góð vinkona mín og trúnaðarvin-
ur þrátt fyrir aldursmun okkar.
Frá tveggja ára aldri var ég bú-
sett erlendis í tíu ár og kynntist því
ömmu lítið sem bam. Hingað heim
kom ég þó nokkrum sinnum í heim-
sókn og dvaldi þá eðlilega lengst af
hjá ömmu. Það voru gleðistundir.
Heimili hennar var notalegur staður
þar sem við systkinin nutum þess
að láta ömmu spilla okkur dálítið
með stöðugri eftirgjöf á barnslegum
kröfum okkar. En eftirgjöfín varð
þó aldrei hömlulaus og áminningar
um ráðdeildarsemi og sjálfsaga voru
alltaf skammt undan. Þegar við kom-
um heim til íslands alkomin fluttum
við heim til ömmu að Þröm, í húsið
sem þau byggðu saman hún og afí,
Helgi S. Jónsson, sem hafði látist
nokkrum árum áður. Þá fyrst kynnt-
ist ég ömmu fyrir alvöru, tólf ára
gömul. Upp frá því urðum við mjög
nánar.
Lífíð að Þröm var ekki ólíkt því
og þegar við komum í heimsókn að
utan. Munurinn var aðeins sá að
heimsóknin var lengri og varanlegri.
Amma dekraði áfram við okkur
systkinin, mig, Helga Þór og Óla,
þó svo að áherslurnar á nauðsyn
þess að standa sína plikt í lífínu yrðu
alvarlegri með-hveiju árinu sem leið.
Hún var dugleg við að miðla til okk-
ar þeim gildum sem hún taldi góðan
undirbúning fyrir lífíð sjálft. Þegar
svo amma flutti upp á Hringbraut
var ég eðlilega með annan fótinn
þar. Ég fann mig knúna til að sækja
til hennar mörg ráð, var daglega í
sambandi við hana og gat að nokkru
leyti endurgoldið vináttuna með því
að aka með hana í búðir og hár-
greiðslu og á aðra þá staði sem hún
þurfti að sækja heim. Heimili hennar
var hlýlegt og samræður okkar þro-
skandi fyrir mig í uppvextinum. Fyr-
ir okkur krakkana var amma einn
af föstu punktunum í tilverunni. Hún
var afar hjálpleg í lausn á hvers
konar vandamálum.
Eitt af því sem einkenndi ömmu
alla tíð var að hugsa vel um útlitið.
Sjálfri fannst mér það stundum jaðra
við pjatt. En eftir á að hyggja þá
náði hún árangri á sinn hljóðláta
hátt og leit ákaflega vel út allt fram
á síðasta dag. Það er ótrúlega stutt
síðan hún sat með okkur fjölskyld-
unni allri á gleðistund glæsileg full-
orðin kona. Hún átti því láni að fagna
að þurfa ekki að heyja langa baráttu
við þann sjúkdóma sem að lokum
dró hana til dauða, og veit ég að
fyrir það er hún þakklát. Enda var
hún ákaflega sjálfstæð í allri hugsun
og afstöðu til lífsins og mátti ekki
til þess hugsa að vera upp á aðra
komin.
Þessir tveir eðlisþættir hennar að
huga vel að útlitinu og vera sjálfstæð
í hugsun eiga ef til vill rætur í ævi-
starfí hennar. í mörg ár átti hún og
rak verslunina Eddu, sem margir
Keflvíkingar muna eftir. Reyndar eru
ekki ýkja mörg ár síðan hún hætti
verslunarrekstri, sem segir margt um
atorku hennar og lífskraft. Um þenn-
an rekstur sá hún alveg sjálf, sem
ekki var svo algengt með konur af
hennar kynslóð. Hún var þannig
sjálfstæð kona, jafnvel í nútímaleg-
um skilningi þess orðs.
Nú er komið að kveðjustund og
ég get aðeins verið þakklát fyrir að
fá að hafa kynnst ömmu minni svona
vel. Það hefur á sinn hátt styrkt mig
í því að takast á við lífið um ókomna
framtíð. Þegar við hittumst eða
spjölluðum saman kvöddust við alltaf
með því að segja: Guð geymi þig.
Þegar ég sá hana síðast voru þetta
síðustu orðin sem ég sagði við hana:
Elsku amma, guð geymi þig.
Jenný.
í dag fer fram frá Keflavíkur-
kirkju útför Þórunnar Ólafsdóttur
fyrrum kaupmanns í Keflavík.
Þórunn fæddist í Keflavík 9. maí
árið 1916, dóttir hjónanna Guðrúnar
Einarsdóttur, sem um áratugaskeið
rak Verslun Guðrúnar Einarsdóttur
í Keflavík og Ólafs Jóns Arnbjörns-
sonar Ólafssonar, sem einnig var
mikill athafnamaður á sinni tíð, en
bæði voru hjónin mjög áberandi í
bæjarlífi Keflavíkur.
Þórunn ólst upp með tveimur
bræðrum sínum, Árnbimi Ólafssyni
og Einari Ólafssyni, í „bakaríinu“ í
Keflavík. Heimili sem einkenndist af
höfðingsskap þeim og heimsborgara-
brag sem einkenndi foreldra hennar
og síðar hana sjálfa. Systkinin voru
öll sett til mennta hérlendis og er-
lendis, sem ekki var algengt á þeim
tíma og gekk Þórunn í Verslunar-
skóla íslands og fór síðar til náms í
verslunarskóla í Englandi.
Ung giftist Þórunn Helga S. Jóns-
syni frá Hattadal í ísafjarðarsýslu,
fjölhæfum Iista- og menntamanni,
sem settist að og starfaði fyrir Kefla-
víkurbæ til æviloka árið 1982. Til
marks um listfengi Helga má nefna
að hann er höfundur merkis Kefla-
víkurbæjar, þar sem hafið, þver-
hníptur hamar og fuglar himinsins
eru tákn þessa sjávarbæjar. Þau
Helgi eignuðust eina dóttur, Guðrúnu
S. Helgadóttur, sem býr í Keflavík
ásamt bömum sínum og starfar hjá
Flugleiðum á Keflavíkurflugvelli.
Þómnn eða Didda eins og vinir
hennar og ættingjar kölluðu hana
var náfrænka mín og góð vinkona.
Sterk tengsl vora milli hennar og
föðurfólks míns og eins lengi og ég
man eftir mér var ég reglulegur gest-
ur á heimili hennar og Helga. Fyrstu
minningamar era úr afmælum Guð-
rúnar dóttur hennar, sem ávallt vora
mjög ævintýraleg og dálítið upp á
„amerískan" máta, sem þótti mjög
tilkomumikið í mínum uppvexti. Síð-
ar þegar ég á skólaáram mínum
vann nokkur sumur hjá Ferðaskrif-
stofu ríkisins á Keflavíkurflugvelli
bjó ég hjá Diddu og Helga á heimili
þeirra í Austurgötu 10 í Keflavík.
Þar höfðu þau byggt sér hús á
fallegustu sjávarlóð bæjarins. Heim-
ili þeirar bar lista- og menningará-
huga þeirra fagurt vitni, búið ljöl-
mörgum listaverkum eftir Helga og
ýmsa af okkar bestu máluram. Þau
vora höfðingjar heim að sækja bæði
í veraldlegum og andlegum efnum.
Helgi var síungur í anda og áhuga-
samur um líf okkar unga fólksins,
þann tíðaranda sem við hrærðumst
í og tók af umburðarlyndi barnslegri
trú minni á framtíðarríki sósíalisma,
réttlætis og mannúðar. Didda rak
heimilið af þeim myndarskap sem
henni virtist í blóð borinn og ein-
kenndi allt sem hún tók sér fyrir
hendur.
Um árabil rak hún ásamt Vigdísi
Jakobsdóttur verslunina Eddu í
Keflavík. Einnig þar komu eðliskost-
ir hennar vel í Ijós og var verslunin
jafn smekkleg og falleg og hún sjálf
og hefði sómt sér vel í hvaða heims-
bórg sem er.
En líf Þórunnar frænku minnar
var ekki eintómur dans á rósum og
stundum fannst mér að smábærinn
Keflavík væri of lítill fyrir hana. Að
hún væri of stór í sniðum fyrir lítið
sjávarþorp á íslandi og ætti fremur
heima í iðandi mannlífí stórborgar,
þar sem hver og einn fær notið frjáls-
ræðis, en um leið þess menningar-
og munaðarlífs sem stórborgir bjóða
upp á.
Nú þegar ég kveð þessa greindu
og fallegu frænku mína er mér efst
í huga þakklæti fyrir trygglyndi
hennar og þá vináttu, sem hún auð-
sýndi mér á þeim áram sem ég bjó
á heimili hennar og Helga. Á síðari
áram hittumst við sjaldnar en ávallt
var til staðar gagnkvæm vinátta og
hlýhugur.
Guðrúnu dóttur hennar, bama-
bömum og öðram er stóðu henni
nærri sendi ég innilegar samúðar-
kveðjur.
Margrét Sigrún Björnsdóttir.
Enn einu sinni hefur hið mikilfeng-
lega úrverk óendanleikans slegið og
kallað heim óskeikulan toll úr mann-
heimi. Að þessu sinni var tilkvödd
elskuleg frænka mín, Þórann Ólafs-
dóttir úr Keflavík. Hún kvaddi eins
og hún lifði með fullri mannlegri
reisn og virðuleik allt til hinztu stund-
ar.
Fyrstu minningar mínar af henni
Diddu frænku era úr bernsku þegar
ég heimsótti hana á Vatnsnesvegi.
Minnisstætt er hversu mikill fengur
mér þótti það vera að eiga þess kost
að sækja hana heim. Það var bjart
og létt yfír henni og hún virtist allt-
af hafa nægan tíma til að spjalla og
gantast. Þessar minningar og raun-
sýn bemskunnar era mér verðmætar
í dag, nú þegar hún er öll.
Hin síðari ár, eftir margra ára
dvöl mína erlendis, kynntist ég Þór-
unni á nýjan leik með öðrum og
nánari hætti. Auðnan réð að ég varð
vitni að því þegar kaldur hrammur
dauðans hjó nærri henni skömmu
eftir þesi endurnýjuðu kynni okkar.
Mér duldist ekki æðraleysi hennar
og hugprýði í því mótlæti og þeim
hremmingum, sem þá mættu henni.
Við áttum ófáar viðræðustundir í
einrúmi við þessar aðstæður, nú al-
vöraþrangnari og innihaldsríkari en
á Vatnsnesveginum forðum. Ævin-
lega skein þá í gegn velvilji hennar
og umhyggja fyrir dótturinni Guð-
rúnu og barnabörnunum þremur.
Heilsa og farsæld hennar sjálfrar var
lítið áhyggjuefni.
Þórann komst yfir þetta fyrra áfall
og bjó við bærilega heilsu í allnokkur
ár þar til hún veiktist með nokkuð
skyndilegum hætti fyrir fáeinum vik-
um og andaðist aðfararnótt 4. sept-
embers síðastliðinn. Banalega henn-
ar var tiltölulega stutt og þjáninga-
laus. Þóranni varð því að þeirri ósk
sinni að geta búið sem lengst á eigin
heimili án þess að íþyngja öðram.
Hún var stolt kona sem ekki bar
raunir sínar á torg. Henni var í mun
að bera sig vel og fylgdi því eftir
alla ævi. Veit ég að hún kvaddi sátt
við guð og menn og líf sitt í heild.
Einkadótturinni, Guðrúnu S.
Helgadóttur, og barnabömunum
þremur, sem og öðrum aðstandend-
um votta ég innilegustu samúð mína.
Ólafur Einarsson.
Þegar ég sit hér og ætla að skrifa
nokkur kveðjuorð til bestu vinkonu
minnar, þá er hugurinn fullur af
trega og sorg. Þetta bar líka svo fljótt
að, að það er erfitt að hugsa til þess
að hún er ekki lengur hjá okkur.
Lífíð verður tómlegt án hennar.
Þannig var að síðustu helgina í
júlímánuði, í yndislegu veðri, fékk
ég Þórunni til að koma með mér í
sumarbústaðinn minn við Þingvalla-
vatn. Hún hafði ekki komið þangað
lengi og því gerði ég ráðstafanir til
þess að um þessa helgi yrðu gestir
hjá okkur, aðeins við tvær og svo
sonur minn og kona hans og dóttir
mín og maður hennar, en þau eiga
sumarbústað skammt frá. Við kom-
um í bústaðinn rétt fyrir hádegi og
byijað var á því að fara út á sólpall-
ana í sólbað í yndislegu veðri. Síðan
borðuðum við öll saman kvöldmat
og kvöldið var fagurt og skemmtilegt
og kvöldroðinn speglaðist í spegil-
sléttu Þingvallavatninu.
Næsta dag fórum við í mat í bú-
stað dóttur minnar og borðuðum þar
hádegisverð og þegar degi fór að
halla var lagt af stað heimleiðis og
keyrðum við sonur minn og tengda-
dóttir Þóranni til Keflavíkur og voru
allir hæstánægðir með yndislega
helgi. Þremur dögum síðar var Þór-
unn komin inn á Landspítalann og
þar fékk hún dauðadóminn.
Þórunn varð fyrir slysi fyrir tólf
áram, datt í hálku, og hefur þetta
valdið henni miklum kvölum öll þessi
ár, en hún talaði sem minnst um það
og sagði mér, að hún talaði ekki um
þetta við neinn nema mig. Það vora
gerðar á henni þijár aðgerðir og hún
versnaði við hveija aðgerð. En hún
bar þessar þjáningar með miklu
æðruleysi.