Morgunblaðið - 14.11.1993, Qupperneq 15

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUÓaÓÓr^Il'nÓVEMBER 1993
ánægður með hlut sinn og ég stakk
upp á myndatöku. Hann veiddi lax-
inn í Kistukvísl, en við fórum með
laxinn niður á Breiðu og þar átti
Uffe að látast vera að landa laxin-
um. Hann átti að halda um sporðinn
á laxinum og slá honum til í vatn-
inu, búa til gusur eins og laxinn
væri að bijótast um. Hann stillti sér
upp, en mér fannst senan óeðlileg
og rak hann lengra út í á. Uffe
færði sig utar og utar. Skyndilega
fór hann á bólakaf og ekkert stóð
upp úr annað en húfan ög stöngin.
Laxinn flaut af stað niður með á,
en svo skaut hausnum á Uffe upp
úr og hann æpti sem hæst: „Orri,
bjargaðu laxinum, bjargaðu laxin-
um!“ Og ég bjargaði auðvitað laxin-
um, en til allrar hamingju gat ráð-
herrann bjargað sér sjálfur.
Uffe er mikill heiðursmaður og
sérstakur húmoristi. Þannig sagði
hann mér til dæmis frá því í síðasta
bréfi sínu, að það hefði liðið yfir sig
á fjölmennri samkundu þar sem
hann átti að halda ræðu fyrir
nokkru. Kona hans hefði síðan sagt
sem svo, að hún hefði vitað að ekki
væri allt með felldu er hún horfði á
fímm konur rífa og tæta utan af
honum fötin án þess að hann sýndi
nokkur viðbrögð. í ljós kom, að yfirl-
iðið mátti rekja til streitu.“
Orri heldur áfram og vill tala
meira um kvótakaupin. Þau
verða ekki reifuð hér, enda nokk-
urra ára þróun sem fengið hefur
sinn sess í tímaritum veiðimanna
bæði hérlendis og ekki síst erlendis.
Og ekki nóg með það, heldur hafa
flest stærstu dagblöðin beggja
vegna Atlantsála greint í máli og
myndum frá Orra og frumkvæði
hans. Nær undantekningarlaust er
lokið lofsorði á framsýni mannsins
og samningakænsku. Hvað fínnst
honum um allt þetta lof og hól?
„Þetta kitlar mann óneitanlega og
þá sérstaklega vegna þess að allt
er þetta viðurkenning á því að hug-
mynd sem gat í fljótu bragði talist
fjarstæðukennd í byrjun reyndist
vera nákvæmlega það sem þurfti
að koma og gerast á þeirri stund
sem hún fæddist. Ég er ekkert ofur-
menni. Löngum hafa menn rætt um
þessa hluti og séð nauðsyn þeirra
aðgerða sem nú ganga eftir, en aldr-
ei hefur verið lag að gera neitt. Ég
var ekkert annað en réttur maður
á réttum tíma. Það er alltaf sama
sagan í bissness.
Ég man að ég var að aka erlend-
um vísindamanni norður í Miðfjörð
til fundar við Tuma Tómasson sem
var að ljúka verkefni sínu það árið
við Miðfjarðará. Ég hafði hringt til
Tuma og hann ók á móti okkur og
hitti okkur á Bifröst. Þar sátum við
um stund og drukkum kaffi, en síð-
an kvaddi ég þá félaga og hélt af
stað aftur suður. Það var tekið að
dimma og ég var að velta fyrir mér
hvort ég ætti að aka upp í Langá
og gista hjá vini mínum Ingva
Hrafni. Svo fór ég að hugsa um
þessi netamál öll sömul, en þá var
nýlega búið að kaupa upp net bænda
við Hvítá og Ingvi hafði einmitt
komið þar mikið við sögu. Allt í einu
laust þessu í höfuðið á mér, ég snar-
stöðvaði bílinn rétt við afleggjarann
að Fetjukoti, stökk út úr bílnum og
æpti upp: „Hvers vegna ekki að
kaupa upp úthafskvótana?" Mér
fannst á þessari stundu að það
væri hið sjálfsagðasta mál og strax
daginn eftir fór ég að hringja út
um allar jarðir, bæði innanlands og
utan. Yfirleitt tóku menn vel í þetta
þótt þeim fýndist vera heldur mikil
bjartsýni á ferðinni. Ég hef ekki
stoppað síðan og alveg frá bytjun
hafa margir valdamiklir menn stutt
mig.“
En nú hillir undir að verkinu sé
lokið, hvað tekur við? „Þetta er kom-
ið í blóðið og það er erfitt að hætta.
En þessir samningar við Grænlend-
inga og Færeyinga, þeir eru endur-
skoðaðir reglulega. Ég þarf að
fylgja þeim þar til þeir eru orðnir
að hreinum hagkvæmum viðskipt-
um. Fylgjí^þeim á meðan verið er
að leysa viðkvæmu málin. Þegar því
er lokið er enginn skortur á við-
fangsefnum. Ég er til dæmis búinn
að skuldbinda mig persónulega til
að vinna að markaðsmálum fyrir
selveiðivörur Grænlendinga og vera
ráðgjafí þeirra í hvalveiðimálum.
Svo er víðar veiddur lax í sjó, t.d.
við Bretlandseyjar. Þar þarf að
stöðva strandveiði. Til að ljúka þess-
um orðum um kvótakaupin og þau
mál öll get ég nefnt gott dæmi um
hversu fljótir hlutir eru að breytast.
Þegar ég ræddi fyrst við aðila innan
kanadísku ríkisstjórnarinnar vegna
sjávarveiða við Labrador og Ný-
fundnaland var mér sagt að það
yrði aldrei neitt gert til að sporna
við þeim. Aldrei. Ári síðar var búið
að leggja fram 60 milljónir dollara
til að kaupa allt saman upp!“
essu spjalli verður að fara að
ljúka, Orri er á förum til út-
landa, rétt eina ferðina, en enn höf-
um við ekki staldrað við efnahags-
mál, bankamál. Eitthvað hlýtur Orri
að vilja segja um bankakerfið eftir
að hafa setið nokkra mánuði í
bankaráði íslandsbanka. Eða hvað?
„Það sem ég hef séð er svart. Ég
er hræddur um að næstu tvö árin
verði hrikalega slæm í íslensku þjóð-
félagi. Við erum á nákvæmlega
sömu leið og Færeyingarnir,“ segir
Orri og kemur aftur að umræðuefn-
inu sem við vikum okkur undan
áðan. Og hann segir vandann sem
blasir við bankakerfínu einnig vera
stórfelldan. „Það verður að skera
upp bankakerfið á íslandi. Ég full-
yrði að það þurfi að fækka banka-
mönnum um helming. Það hefur
verið gengið hart fram hjá íslands-
banka, ef pappírar eru skoðaðir
kemur í ljós að starfsmannafjöldi
hefur dregist verulega saman og
útibúum hefur verið lokað. Það sem
meira er, ég veit að ég afla mér
ekki sérlegra vinsælda á því að segja
það, en niðurskurðurinn þarf að
vera á öllum hæðum innan banka-
kerfísins. Það þarf ekki síður að
fækka toppum en þeim sem neðar
eru í píramítanum. Yfírbyggingin
er fyrir löngu komin langt úr hófi
fram og því fyrr sem ráðist er á
vandann því betra. Þá verður ríkis-
valdið að hætta styrkveitingum til
ríkisbankanna í formi niðurgreiddra
lána og ríkisábyrgða og hætta að
beina viðskiptum til þeirra. Ég held
að íslandsbanka hafí nú tekist að
komast yfir erfiðleikana og fram-
undan sé mjög björt og ábatasöm
tíð. Erlend samkeppni í bankavið-
skiptum mun þó banka hér upp á
um næstu áramót og íslensku bank-
arnir mega ekki sofna aftur á verð-
inum,“ segir Orri.
Og þegar Orri fýlgir okkur til
dyra er freistandi að spytja í barns-
legri einfeldni, hvernig er eiginlega
hægt að sinna þessu öllu saman svo
vel sé? „Ég reyni að skipuleggja
vinnu mína þannig að ég þurfi ekki
að gera alla skapaða hluti sjálfur.
Svo er ég svo heppinn að hafa haft
tvær afburðastúlkur í vinnu hjá
mér, fyrst báðar og nú aðra þeirra,
sem hafa verið fullfærar um að taka
bæði ábyrgð og frumkvæði, auk
þess að koma mér niður á jörðina
þegar hugmyndaflugið hleypur með
mig í gönur . . .“
STAÐGREIÐSLUAFSLÁTTUR
AF ÖLLUM VÖRUM í NOKKRA DAGA
BENETTON, LAUGAVEGI 97
MARKAÐURINN, GRENSÁSVEGI 16
f \
benellon1
___________________J
Sumir halda...
En rétt er...
...að bændur framleiði án nokkurra tengsla
við markaðinn. Ríkið borgar!
...að íslenskir bændur eru jafn háðir markaðnum og önnur íslensk
fyrirtæki. Bændur bera alla ábyrgð á sölu framleiðslu
sinnar ásamt afurðastöðvunum. Þessir aðilar bera sjálfir
kostnað af því sem ekki selst á innanlandsmarkaði,
án þess að ríkið komi þar nærri.
ISLENjSKUR
LANDBUNAÐUR