Morgunblaðið - 14.11.1993, Qupperneq 19

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 14. NÓVEMBER 1993
19
hefði mátt búast við að allt þetta
yrði eyðilagt. En ákveðið var að safna
þangað öllum listaverkum krúnunnar
svo almenningur gæti síðar átt að-
gang að þeim. Þá kom mikið af mun-
um frá Versalahöll. Eftir nokkrar
móðganir byltingarsinnaðra lista-
manna, var opnuð fyrsta sýningin á
byltingarafmælinu 10. ágúst 1793 og
almenningur uppdagar, ræðir og dáist
að. Og 18. nóvember 1793 opnar
safnið til frambúðar.
Ekki kunni Napoleon síður að meta
Louvre, en hann hreinsaði þar til.
Burt með alla þessa listamen og list-
iðnaðarmenn sem settu sóðalegan
svip á staðinn. Hann kom með lista-
verk úr herförum sínum, lét flikka
upp á salina og framhliðina og gera
almennilegar götur kring um Louvre.
Með hjálp arkitektanna Percier og
Tontaine lét hann teikna norðurál-
muna meðfram Rue de Rivoli, sem
ekki var lokið fyrr en undir Napoleon
III. Hann lét líka reisa sigurboga
Carrousel í görðunum og gera upp
Grande Galerie og Carré-hallargarð-
inn. Og Napoleon gerir brúðkaup sinn
2. apríl 1810 í Louvre við óheyrileg-
an munað og glæsibrag í Grand
Galerie undir málverkunum
eftir frægustu málara.
En dýrðin stóð ekki
lengi. Eftir daga
Napóleons 1815
var herteknu
listaverkunum
hans skilað og
Louvre missti
tvö þúsund
verk og 300
styttur. Lúð-
vík 18. kærði
sig kollóttan.
Hann átti bara
eitt markmið
þegar hann hélt
innreið sína í Lo-
uvre, að fá að sofa
í rúmi Napoleons sem
hann og gerði.
Monu Lisu stolið
Margt hefur drifíð á daga þess
mikla fjölda listaverka sem safnast
Haustið 1911 var ein dýrmaetasta mynd Louvresafnsins,
Mona Lisa eftir Léonard de Vinci, herfin. Undir áramót 1914
kom sve verkamaður með hana i pakka til italsks listaverka-
sala. Þegar Mena Lisa kem með járnbrautarlest var tekið á
mðti henni sem þjóðhöfðingja eg mannfjöldi fagnaði henni.
höfðu saman í Louvre. í byijun 20.
aldar var mikið um góðar gjafir af
listmunum og málverkum frá auðugu
fólki. 1912 héldu impressionistamir,
m.a. Degas og Monet, innreið sína
gegnum gjöf Camondos
greifa og sama ár var isl-
amsafnið styrkt með
stórri gjöf. Þessi aukning
og þrengslin urðu til þess
að 1910 var safnið stækk-
að á fyrstu hæð Flore
vængsins, en heimsstyij-
öldin fyrri stöðvaði frek-
ari endurbætur.
Það listaverk sem eng-
inn gestur lætur framhjá
sér fara á seinni árum er
Mona Lisa. En hún hefur
ekki alltaf verið til staðar.
Þegar Louis Beroud mál-
ari kom í salinn þar sem
Mona Lisa hafði alltaf
i nýju ál-
munni verða
m.a. sýning-
ar á högg-
myndum og
austurlanda-
list, miðaldal-
ist með teppum
og málverkum
frá norðurálfu-
skólanum, auk
franskra málverka frá
15. til 18. ðld. Keramik-
diskur frá 16. öld ■ Tyrklandi, einn
af mununum i deildinni fyrir islams-
trúarlist.
Um leið eg Louvresafnlð er
stsekkað hefur verið unnið að
þvi að auðga j»að af frcegum
verkum. M.a. var keypt á
uppboði Cristies dýrasta verk
sem safnið hefur keypt, Krist-
mynd eftir Antonello de Mess-
ine (1456-1479) fyrir 500
millj. isl. kr., en safnið átti
aðeins eina mynd eftir hann.
hangið í ágústmánuð 1911 var þar
ekkert á veggnum nema fjórir nagl-
ar. í fyrstu var haldið að hún væri í
ljósmyndastofunni, en svo var ekki
og í ljós kom að fleiri dýrmæt verk
voru horfín. Varð uppi fótur og fít.
Umgangsbrandari hljóðði á þessa leið:
Monsieur, ég er að koma úr Louvre-
safninu. Eiginkonan: Sýndu mér það!
Í desember 1913 fékk listaverkasali
í Florens svo kynlegt bréf. Bréfritari
bauðst til að skila til Ítalíu gegn
greiðslu meistaraverki Leonardos de
Vincis. Þegar listaverkasalinn kom til
fundar við Vincento Peruggia, fyrver-
andi verkamann hjá Louvresafni, dró
hann undan rúmi sínu pakka með
Monu Lisu. Þegar myndin kom með
lest til Parísar var tekið á móti henni
eins og þjóðhöfðingja og mannfjöldinn
fagnaði henni. En hún átti eftir að
hverfa á braut í annað sinn, í þetta
sinn í fylgd með Balthasar Castigione
eftir Raphael og málverkum eftir
Rembrandt í kassa nr. 6 á flótta út
í sveit af ótta við sprenjur úr Zeppelin-
förum Þjóðveija. Louvre var þannig
lengi rúið listaverkum sínum og lok-
að. Enda flestir varðanna famir að
stríða. En Parísarbúar kröfðust safns-
ins síns og dyr Louvre voru aftur
opnaðar 1. mars 1916 og alfarið 1917.
Bjargað frá Þjóðveijum
Þegar Þjóðveijar héldu innreið sína
í Parisarborg í seinni heimsstyijöld-
inni urðu þeir hissa og vonsviknir að
sjá að Louvre safnið hafði fjarlægt
megnið af sínum dýrmætustu lista-
verkum. Yfírmenn safnsins höfðu séð
fyrir óhjákvæmilegt stríð við Þjóð-
veija og voru í heilt ár búnir að koma
verkunum í skjól í höllum í Loiredaln-
um og í Suður-Frakklandi. Höfðu
þeir dreift þeim í hallir vítt og breitt.
Síðustu bilamir sluppu naumlega
brott við innrás Þjóðveija. Þjóðveijar
urðu fjúkandi reiðir og settu strangt
eftirlit með öllum flutningum, ekkert
listaverk mátti flytja til nema með
leyfi yfirmanns þeirra, Frans Wolf
Mettermichs. Skall þar oft hurð nærri
hælum. Göbbels hafði í Berlín látið
gera þúsund síðna lista yfir listaverk
sem afhenda skyldi, en Mettermicht
þqoskaðist við og það náði ekki fram
að ganga. Rippentrop utanríkisráð-
herra tókst að heimta Diönu í baðinu
eftir Boucher gegn um sendiráð sitt
og Vichystjómina. Hitler sjálfur
reyndi að hreppa 300 verk eftir hol-
lensku meistarana í einkasafn sitt í
Linz. Louvre tókst að koma undan
49 þeirra, en hinum var skilað í stríðs-
lok. 1943 óttuðust menn um suma
felustaðina í bardögunum. Vom verk
flutt og tilkynning send til London.
Staðfest var með svari: Mona Lása
brosir! eða eitthvað álíka. í flötina á
einni-höllinni var slegið stómm stöfum
Louvre. Og í stríðslok snem öll lista-
verkin á sinn stað. Ekki vantaði eitt
einasta. Þau ásamt öllum öðmm sem
safnast hafa um aldir em enn í Lo-
uvre og nú á 200 ára afmæli safnsins
til sýnis í nýjum sölum. Innansleikjur
em eftir og á að ljúka endanlega
1997.
m&iói
útlörfdu
Því ekki að halda jólin hátíðleg hjá fjölskyldu og
ástvinuip í útlöndum. ^ Kynnast jólasiðum
annana
þjóða og njóta návistar þeirra sem em þér kærastir.
ri^
FLUGLEIDIR
Traustur íslenskur ferðafélagi