Morgunblaðið - 14.11.1993, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 14. NÓVEMBER 1993
27
manna og rak stór verkstæði; sum
verkefnin tók hann mörg ár að ljúka
við, en önnur kláruðust aldrei (Dyr
Heíjar, „La Porte de l’Enfer“ er
frægasta dæmi þessa), þó þau yrðu
' kveikjan að mörgum frægustu
verkum hans.
Þó ekki verði gengið lengra að
) sinni við að rekja ævi Rodin (þó
hún sé reyfara líkust á löngum
köflum), er rétt að minna á að verk
) hans endurspegla öðru fremur lífs-
viðhorf sem mótaðist í ferð hans
um Ítalíu og mat hans á gildi
mannsins. Líkaminn endurspeglar
manngildið; máttur mannsins birtist
jafnt í hönd hans sem höfði, tilfínn-
ingarnar felast ekki síður í stelling-
um en í svipmóti og menn fremur
en mannvirki endurspegla reisn
menningarinnar. Svipuð viðhorf til
mannslíkamanans hafa lagt grunn-
inn að öllum helstu blómatímum
höggmyndalistarinnar og áttu eftir
að vora íFUndvðllur Btarfg allra
helstu fflalHtiira höggmyndarlnnar
framan af þesgari öld, aine og Ar«
Istidos Maillols (1801-1044),
AntoineB Bourdelles (1861-1929),
Charies Despiaus (1874-1946),
Wilhelms LehmbruckB (1881-
1919), George Kolbes (1877-1941)
og jafnvel Constantins Brancusis
(1876-1957), sem þó hafnaði boði
Rodins 1907 um að gerast aðstoðar-
maður hans með þeim orðum að
„ekkert næði að vaxa í skugga
stórra trjáa“,
Síðustu áratugi hafa sérfræðing-
ar ennfremur bent á að uppruni
Rodins í skreytilistinni hafí ef til
vill haft jafnmikið að segja um
sveigjanleika mannsins i högg-
myndum hans og fyrirmynd endur-
reisnarinnar; aðlögun að aðstæðum,
tjáning formsins og áferð efnisins
eru allt mikilvægir þættir í verkum
Rodins.
Þrátt fyrir eftirmæli sögunnar
verður ekki sagt að samtímamenn
Rodins hafi ætíð kunnað að meta
verk hans. „Borgaramir í Calais"
var umdeilt verk áður en það var
afhjúpað og það var ekki fyrr en
um miðja þessa öld sem það var
sett upp í samræmi við óskir lista-
mannsins. Minnismerki Rodins um
listmálarann Claude Lorrain olli
1 óeirðum þegar það var afhjúpað í
Nancy og sama má segja um viðtök-
urnar sem minnismerkið um Dom-
ingo Sarmiento Argentínuforseta
hlaut í Buenos Aires. Deilurnar um
minnismerkin um Victor Hugo og
Balzac voru jafnvel enn verri.
Engu að stður var orðstír Rodin
tryggður þegar I lifanda lífi. Á
heimssýningunni í París árið 1900
var haldin sérstök sýning, þar sem
voru saman komin eitt hundrað og
fimmtíu verk listamannsins, auk
fjölda teikninga og uppdrátta; hann
var gerður að heiðursdoktor í Ox-
ford 1907 (samtímis bandaríska rit-
höfundinum Mark Twain) og loks
tókst honum að semja við franska
ríkið um að stofnað yrði safn um
verk hans í því húsi sem hann hafði
vinnustofur sfnar síðustu áratugina.
Til þessa safns tókst honum að
gefa meginþorra verka sinna, þrátt
• fyrir mikla ásælni ýmissa fyrri ást-
kvenna sem reyndu að sölsa undir
sig hluta af lífsstarfí hans.
Frá þessu safni er nú komin til
íslands yfírlitssýninga á verkum
Auguste Rodins, sú fyrsta og að
líkindum hin síðasta á þessari öld.
Hana ætti einfaldlega enginn
áhugamaður um listir og menningu
að láta fram hjá sér fara.
Rodin lést 17. nóvember 1917,
nýorðinn 77 ára gamall. Þó að hans
sé einkum minnst sem eins merk-
asta myndhöggvara síns tíma, er
rétt að benda á að hann lét einnig
til sín taka á ýmsum öðrum sviðum.
Þannig eru til frá hans hendi bóka-
skreytingar, grafíkverk, fjöldi mun-
úðarfullra nektarteikninga óg
nokkur ritverk, m.a. um miðaldalist
I og þar er fremst að telja bók sem
kom út 1914 (ensk þýðing 1965)
um dómkirkjur í Frakklandi. Hér
1 var því á ferðinni óvenju fjölhæfur
lmtamaður, óumdeilanlega einn
þeirra snillinga, sem lífga tilveru
okkar hinna annað veifið.
Karlakór Akureyrar-Geysir, á tónleikum.
Morgunblaðið/Silli
Karlakór Akureyrar í söngferð
HAfiftvlk,
KARLAKÓR Akureyrftr-Geyslr,
sttng I Bkúlftgarði og Ýdttlum
fyrir nokkru vlð góða aðsókn I
Skúlagarði, en ftðsóknln hefði
mátt verft betri ftð Ýdttlum, En
þeir sem þar lUustuðu skemmtu
sér vel við góðan og fjttlbreyttan
sttng, Sttngstjórl var Roftr Kvftm,
undirleikftri Riehard Simin og
einsttngvarar Eggert Jónsson og
Ingvi Rafn Jóhannsson.
Það sem vakti sérstaka athygli
var hve kórinn var að mestu skipað-
ur miðaldra mönnum sem bera
sönggleðina með sér og hafa marg=
ir lengi sungið i kórnum, En er
útllt fyrir, þrátt fyrir alla tónllstar-
kennslu í svo stórum bæ sem Akur-
eyri er, að karlakórssöngur sé að
hverfa með þeirri kynslóð sem nú
skipar Karlakór Akureyrar-Geysi,
Eyrarbakki
Suðurlandsmyndir Sig-
fúsar Eymundssonar
SÝNING á ljósmyndum úr myndatökuferðum Sigfúsar Eymundsson-
ar um Suðurland á árunum 1884 og 1886 var opnuð í Menningarmið-
stöðinni á Eyrarbakka í gær, laugardag kl. 14.
Sigfús Eymundsson (1837-
1911) bóksali var fyrsti íslendingur
sem gerði ljósmyndun að ævistarfi
sínu. Ljósmyndagerð nam hann í
Björgvin en rak síðan ljósmynda-
stofu í Kaupmannahöfn um skeið,
uns hann fluttist heim til íslands.
Hann stundaði í fýrstu bókband sem
hann hafði lært í Kaupmannahöfn
og ljósmyndagerð í Reykjavík en
stofnaði þar síðan bókaverslun þá
við Austurstræti sem enn ber nafn
hans.
Sigfús Eymundsson var fyrsti
ljósmyndari sem tók að nokkru
marki ljósmyndir utandyra hér á
landi, en þó að langmestu leyti
mannamyndir.
Myndirnar sem eru sýndar í
Menningarmiðstöðinni á Eyrar-
bakka eru úr glerplötusafni sem er
í eigu Þjóðminjasafnsins.
Sýninguna á Eyrarbakka hefur
Inga Lára Baldvinsdóttir deildar-
stjóri í Myndadeild Þjóðminjasafns-
ins sett upp, en sýningin er sam-
starfsverkefni Menningarmiðstöð-
varinnar á Eyrarbakka, Sjóminja-
safnsins á Eyrarbakka og Þjóð-
minjasafns íslands.
Sýningin stendur til 21. nóvem-
ber og er opin kl. 14-20 um helgar
en kl. 15—18 á virkum dögum.
Ný tímarit
■ Skaftfellingur, þættir úr
Austur-Skaftafellssýslu, er kominn
út í níunda sinn.
Meðal efnis í 9. árgangi má nefna
frásögn Magnúsar Bjamasonar
sagnaritara frá Hnappavöllum af"
ferðalagi sínu og annarra Ameríkuf-
ara frá íslandi árið 1890, greinar
Sigurðar Björnssonar á Kvískerjum
um fyrsta stórátak f vegagerð í sýsl-
unni og elsta skipbrotsmannaskýli á
íslandi og frásögn Þorsteins Guð-
mundssonar af ferð í Innri-Veð-
urárdal í Suðursveit árið 1928,
Birtar eru endurminningar Gísla
Bjömssonar um æskuárin á Austur-
hól í Nesjum en Amór Gunnarsson
bjó frásögnina til prentunar. Þá er
þáttur eftir Unni Kristjánsdóttur frá
Lambleiksstöðum um baráttu Mýra^^
manna við Hólmsá, en áin braút
niður lönd þeirra og ógnaði búsetu
í heilu byggðarlagi fram á miðja
þessft öki, Gísli Sverrir Árn»son fíall-
ar «m áhuga kvenna til þátttöku i
verkalýðsfélögum ( Austur-Skafta-
fellBBýBlu, Eftír Flosa Björnsaon er
þáttur um HnappavallaBtrand 1817
og (tarleg samantekt um JökuM á
Breiðamerkursandi, Sigurgeir
Skúlason segir frá örnefnasöfnun (
sýslunni, ^ ,
■ Sagnir — Tímftrit um sögu-
leg efni, 14. árgangur er kominn
út, í ritinu eru birtar 20 greinar um
hin ólíkustu svið (slenskrar sögu og
sagnfræði. Höfunar eru háskóla-
kennarar, starfandi sagnfræðing^k
og sagnfræðinemar. Meðal efnis í
(jórtánda árgangi Sagna eru greinar
um tengsl sagnfræði við aðrar fræði-
greinar, s.s. félagsfræði, mannfræði,
bókmenntafræði, lögfræði og
kvennafræði, ritgerð um íslenska
þjóðarímynd, stöðu og hugarfar
kvenna á fyrri tíð, fangelsismál á
íslandi á 19. öld, galdramál 17. ald-
ar og margt fleira.
Sagnir eru gefnar út af sagn-
fræðinemum við Háskóla íslands.
Ritið er 140 bls. prýtt 150 (jós-
myndum og teikningum. Ritstjór-
ar eru Sesselja Guðmunda Magn-
úsdóttir og Þorgerður Hrönn Þor-
valdsdóttir. Umbrot var í höndum
Prentþjónustunnar hf. og ísafold-
arprentsmiðja hf. prentaði.
Áskriftarverð er 1.500 kr.
Nýjar bækur
Hringadróttínssaga
eftír Tolkien
Hringadróttinssaga 1. bindi,
Föruneyti Hringsins er komin út.
Hringadróttinssaga er víðfrægt
skáldverk, sem hefur verið þýtt á flest
tungumál. íslenska þýðingin er eftir
Þorstein Thorarensen, en Geir heitinn
Kristjánsson þýddi ljóðin.
í kynningu útgefanda segir:
„Hringadróttinssaga er eins og heill
heimur. Höfundurinn Tolkien var
málfræðingur (sem m.a. talaði ís-
lensku reiprennandi). Hann tók upp
á því að gamni sínu að búa til frá
grunni ímyndað fornt tungumál,
lagði því til orð, beygingar og orða-
sambönd og varð úr því hin forna
Álfatunga. ^
Meginþráður sögunnar spinnsi
um Hringinn eina, svokallaðan Mátt-
arbaug. Hann býr yfir ógnarvaldi
og komist hann í hendur Myrkra-
höfðingjans Saurons er heimsbyggð-
in öll í voða.“
í þessu 1. bindi Hringadróttins-
sögu eru tvær fyrstu „bækurnar" í
þessum mikla bálki, en auk þess
langur formáli og sögulegur inn-
gangur.
Fjölvaútgáfan gefur út. Bókin
er framleidd lijá G. Ben. Prent-
stofu og er 420 bls. í stóru broti.
Bókin kostar 3.680 krónur.
Skagaleikflokkurinn er að hefja sýningar á söngleiknum Kabarett.
Skagaleikflokkur-
inn sýnir Kabarett
SKAGALEIKFLOKKURINN á Akranesi er að hefja sýningar á söng-
leiknum Kabarett i samstarfi við Tónlistarskóla Akraness og Dans-
skóla Jóhönnu Árnadóttur. Frumsýning var í gær laugardaginn 13.
nóvember í Bíóhöllinni á Akranesi. Hátt í eitt hundrað manns taka
þátt í þessari uppsetningu og verður því að te(ja Kabarett til stærri
verkefna Skagaleikflokksins. Leikstjóri er Hjalti Rögnvaldsson.
Söngleikurinn Kabarett byggist
á skáldsögunni „Goodbye to Berlin"
eftir Christopher Isherwood. Leik-
ritunin er verk Joe Masteroff og
John Van Drutten. John Kander
samdi tónlistina og Fred Ebb söng-
textana.
Kabarett var kjörinn besti söng-
leikur ársins 1966 í New York og
London. Kvikmyndin Kabarett var
svo gerð eftir söngleiknum.
Söngleikurinn lýsir uppgangi
nasismans í Þýskalandi og samfé-
lagi í upplausn og ástum og örlög-
um fólks.
0\
KVENNA
ATHVARF
Námskeið verður haldið á vegum Samtaka um kvenn-
athvarf 18. til 20. nóvember nk. í Hlaðvarpanum,
Vesturgötu 3, kl. 19-22 fimmtudag og föstudag og
kl. 10-16 á laugardag.
Efni námskeiðsins er m.a.: Kynning á Samtökum um
kvennathvarf og starfsemi þess. Áhrif heimilisofbeld-
is á konur og börn. Stuðningur við þolendur ofbeld-
is. Starfsemi Stígamóta.
Vinsamlegast tilkynnið þátttöku í símum 91-613720
og 91-627202 fyrir nk. þriðjudag.
Þátttaka er öllum opin. Námskeiðsgjald er kr. 4.000
(2.800 fyrir námsfólk).