Morgunblaðið - 17.11.1993, Síða 15

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. NÓVEMBER 1993
15
líkt og við Kjalnesingar haft umboð
til að ákveða sjálfir um byggingu
bensínstöðvar. En formaður Fjötnis,
Snorri Hjaltason, byggði einmitt
bensínstöð hér hjá okkur. Fyrst stóð
til að það yrði í samvinnu við Skelj-
ung. En það breyttist og úr varð
samvinna hans við OLÍS. Mun sam-
eining hugsanlega leiða til enn frek-
ara „pólitísks" meðvitundarleysis
meðal íbúanna. Ég ætla engum að
vera að vinna skipulega að slíku.
En það er Ijóst að þegar fólk sem
með undirskriftalistum jafnvel allt
að tíuþúsund íbúa hefur viljað hafa
áhrif á mótun síns næsta nágrennis,
en verið hunsað, þá er ekki skrýtið
að fram komi doði. En ekki er vafi
í mínum huga að nálægð íbúanna
við raunverulega stjórnsýslu, er ein
af megin rótum raunverulegs lýð-
ræðis.
Á áðumefndum fundi ungliða-
samtakanna lýsti Hallgrímur Guð-
mundsson bæjarstjóri í Hveragerði
nauðsyn þess að öll stjórnsýslan,
ekki aðeins sveitarstjórnarstigið,
yrði tekin til endurskoðunar. Við
Islendingar erum það fáir að á mörg-
um sviðum er ef til vill eðlilegast
að við séum með einn sameiginlegan
rekstur á mörgum þeim málaflokk-
um sem aðrar þjóðir setja út til sveit-
arfélaganna.
Er niðurstaðan þá hugsanlega sú
að á höfuðborgarsvæðinu eigi ekki
að koma til meiri sameining en nú
er, heldur skuli þvert á móti unnið
að skiptingu stórra eininga í aðrar
smærri, hverfastjórnir þar sem íbú-
arnir fyndu sig meir sem raunveru-
lega áhrifaaðila á sitt umhverfi. Er
hugsanlega rétt fyrir Reykvíkinga
að hafna fyrirhugaðri sameiningu
en óska heldur eftir skiptingu borg-
arstjórnar að hluta í hverfastjórnir.
Þó að allir Kjalnesingar samein-
uðust og vildu hafa áhrif á sitt nán-
asta umhverfi þá næðust engar
hvorki 2.000 undirskriftir né 10.000.
Við erum ekki nema um það bil 500
í dag og munum því lítið hafa að
segja um þróun okkar mála. Með
óbreyttri skipan er til stjórnsýsluein-
ing á Kjalarnesinu til að taka við
uppbyggingu komandi ára. Sam-
kvæmt yfirlýsingum formanns um-
dæmanefndar á fundum með íbúum
á Kjalarnesi væri eðlilegra aðvöxtur
í íbúðabyggð yrði frekar á Álfsnesi
á Kjalarnesi en á Geldinganesi í
Reykjavík. Verið velkomin í sjálf-
stætt sveitarfélag.
Höfundur er hrepps-
nefndarmaður á Kjalarnesi.
í lagi að öll völd flytjist suður til
Reykjavíkur? Er þeim sem þar fara
með ríkisvaldið betur treystandi til
þess að ráða okkar málum en ná-
grönnum okkar hér við Eyjafjörð?
Er þá ekkert að marka þær marg-
ítrekuðu óskir Eyfirðinga að hér
verði efld byggð vegna þess að
þetta sé eina svæðið á landsbyggð-
inni sem geti myndað mótvægi við
höfuðborgarsvæðið? Og síðast en
ekki síst: Sjá þeir einhverja betri
leið sem er fær núnal
Ég get alveg fallist á það að
margt er óljóst um skipulag mála
í stóra sveitarfélaginu. Það hefur
ekki gefist tími til að móta það.
Og raunar er varla við því að búast
að þeir sem sjá fram á að missa
umboð sitt til að fara með stjórn
sveitarfélaga hér við fjörðinn að
vori telji sig réttu mennina til að
skipuleggja framtíðina fyrir okkur.
Framtíðin mun hér eftir sem hingað
til einkennast af óvissu, því fær
enginn breytt. Það hlýtur að verða
verkefni okkar sem búum hér við
fjörðinn að móta framtíðina í sam-
einingu og kjósa okkur fulltrúa til
að annast útfærsluna. Undan því
fáum við ekki vikist.
Færum valdið heim
Það er að mörgu leyti.skiljanlegt
að fólk sem býr í fámennum sveitar-
félögum þar sem allir þekkja alla
og þar með þá sem með völdin fara
í byggðarlaginu, að því fólki lítist
ekki á það að þurfa nú að eiga allt
sitt undir einhveijum ópersónuleg-
um kontóristum á Akureyri. Þeim
er þó hægt að benda á að samein-
ingin mun hafa það í för með sér
að þeim erindum fækkar sem menn
Sameining sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu
Mosfellingar segi ,já“
eftir Sigurð Hansen
Eins og fleiri landsmenn ganga
íbúar Mosfellsbæjar að kjörborðinu
hinn 20. nóvember næstkomandi
og greiða atkvæði um sameiningu
sveitarfélaga. Umdæmanefnd sveit-
arfélaga á höfuðborgarsvæðinu
hefur kynnt tillögur sínar um sam-
einingu sveitarfélaga á höfuðborg-
arsvæðinu. Er þar gert ráð fyrir
að Mosfellsbær verði sameinaður
fjórum öðrum sveitarfélögum: Kjós-
arhreppi, Kjalarneshreppi, Reykja-
vík og Seltjamarnesi.
Vart hefur orðið við hörð við-
brögð í Mosfellsbæ við þessum til-
lögum nefndarinnar, en óneitanlega
vekur það athygli að viðbrögðin
koma einna helst frá bæjarstjórnar-
mönnum og embættismönnum bæj-
arins. Hvaða hagsmuni eru þeir að
verja, þegar þeir mótmæla samein-
ingu Mosfellsbæjar og hinna sveitar-
félaganna? Getur það verið að per-
sónulegir hagsmunir spili þar inn í?
Fjölmörg rök með sameiningu
Að mínu mati mæla fjölmörg rök
með því að sameining verði sam-
þykkt.
í fyrsta lagi er það Ijóst að við
sameiningu sveitarfélaga víðs vegar
um landið getur orðið af því að
verkefni færist frá ríki til sveitarfé-
laga. Felli Mosfellingar sameiningu,
gæti það orðið til þess að í þessu
umdæmi verði áfram mjög fámenn
sveitarfélög, sem ekki verða í stakk
búin til þess að taka að sér aukin
verkefni. Þar með fær sveitarfélag-
ið Mosfellsbær ekki aukin verkefni
og tekjur.
I öðru lagi sparast við sameining-
una kostnaður við yfirstjórn (bæjar-
fulltrúar og æðstu embættismenn).
í þriðja lagi lækka skattar á
Mosfellingum; munar þar helst um
útsvarið, sem lækkar úr 7,5% í
6,7%. Samsvarar lækkunin um
15.000 kr. á ári fyrir fjölskyldu
með 200.000 kr. í mánaðartekjur.
í fjórða lagi myndi sameining
hafa það í för með sér að allt svæð-
ið væri eitt þjónustusvæði. Þannig
myndi fólk sem flytti til Reykjavík-
ur úr Mosfellsbæ og hefði unnið sér
„Við sameining’u hætta
Mosfellingar að sjálf-
sögðu ekki að vera Mos-
fellingar.“
inn félagsleg réttindi þar ekki fara
aftast á biðlista eftir t.d. félags-
legri íbúð. Enn fremur gæti for-
eldri í Mosfellsbæ sem starfaði í
Reykjavík eða á Seltjarnarnesi valið
þann kost að hafa barn á leikskóla
í Reykjavík eða á Seltjarnarnesi.
í fimmta lagi myndi sameining
hafa það í för með sér að sveitarfé-
lögin mynduðu eitt atvinnusvæði;
þannig gætu atvinnulausir Mosfell-
ingar fengið störf í tengslum við
atvinnuskapandi verkefni á vegum
hins nýja sveitarfélags.
í sjötta lagi myndu skipulögð
byggingarsvæði Mosfellsbæjar
byggjast upp miklu hraðar í samein-
uðu sveitarfélagi; sveitarfélagið
væri fjárhagslega betur í stakk
búið til ganga frá byggingarlóðum
og umsækjendur um lóðir yrðu
fleiri. (Mosfellingum hefur fjölgað
um tæplega 1.000 á tíu árum á
meðan Reykvíkingum hefur fjölgað
um 12.000).
í sjötunda lagi myndi sameining
væntanlega hafa það í för með sér
að vegtenging frá Kleppsvík í
Reykjavík til Álfsness á Kjalarnesi
yrði fyrr að veruleika. Þannig myndi
umferð bifreiða í gegnum Mosfells-
bæ minnka stórkostlega og þar af
leiðandi slysahætta.
í áttunda lagi felur það óneitan-
lega í sér kosti að allt svæðið sé
skipulagt sem eitt sveitarfélag en
ekki fimm; það skapar aukna mögu-
leika fyrir íbúa svæðisins alls varð-
andi úthlutun stórra lóða, unnt
væri að þjappa saman atvinnustarf-
semi á ákveðin svæði o.s.frv.
Fátækleg mótrök
Andstæðingar sameiningar segja
engin rök vera með sameiningu og
týna til ýmis mótrök: Yfirstjórn
sveitarfélagsins verði fjarlægari,
þjónusta versni og byggðarlagið
missi sérstöðu sína.
Varðandi yfirstjómina er það að
segja að að mörgu leyti er það hent-
ugra að leita til yfirstjórnar sveitar-
félagsins á einhveijum stað nálægt
vinnu .en nálægt heimili, því opnun-
artími stjórnsýslustofnana sveit-
arfélagsins er í samræmi við vinnu-
tíma flestra. í ljósi þess að flestir
Mosfellingar vinna í Reykjavík eyk-
ur það í raun nálægðina við yfir-
stjórn sveitarfélagsins ef þau sam-
einast. Einnig er rétt að athuga að
þjónusta sveitarfélags er að megin-
stefnu til hverfisbundin; skólar,
leikskólar, íþróttasvæði, félagsmið-
stöðvar unglinga, þjónustumið-
stöðvar fyrir aldraða. Þetta yrði
óbreytt við sameiningu, en auk þess
er viðbúið að áhaldahúsi yrði breytt
í hverfabækistöð borgarverkfræð-
ings og Félagsmálastofnun Mos-
fellsbæjar i útibú Félagsmálastofn-
unar hins nýja sveitarfélags.
Um þjónustuna er það að segja,
að samkvæmt því samkomulagi sem
sveitarstjórnirnar hafa gert, er
tryggt að þjónusta versni hvergi
þrátt fyrir sameiningu. Það er einn-
Sigurður Hansen
ig fráleitt til þess að hugsa að sveit-
arfélag fari skyndilega að draga
úr þjónustu við fjölmörg hverfi, sem
byggð hefur verið upp á áratugum.
Það er einnig að sama skapi frá-
leitt til þess að hugsa að íbúar í
Reykjavík fari í stórum stíl að keyra
með börn í leikskóla og búa þannig
til biðlista.
Um sérstöðuna er það að segja,
að við sameiningu hætta Mosfell-
ingar að sjálfsögðu ekki að vera
Mosfellingar, ekki frekar en Árbæ-
ingar að vera Árbæingar. Mosfells-
bær héti að sjálfsögðu áfram Mos-
fellsbær, líkt og Árbær héti áfram
Árbær.
Menn tala um að engin rök séu
fyrir sameiningu. Ég vil snúa þessu
við og spyija: Hvaða rök mæla með
því að Mosfellsbær sé sjálfstætt
sveitarfélag? Ekki nein.
Höfundur er Mosfellingur.
eiga til Reykjavíkur á enn ópersónu-
legri kontóra. Vissulega mun sumt
færast fjær okkur, en á móti kemur
að aðrir og væntanlega mikilvægir
þættir færast nær okkur, frá mið-
stjórnarvaldinu fyrir sunnan.
Og ég held að það sé ekki rétt
að óttast það að þeir á Akureyri
muni sölsa allt undir sig. í fyrsta
lagi höfum við nú eitthvað um það
að segja samkvæmt leikreglum lýð-
ræðisins. í öðru lagi er alls ekkert
hagkvæmt að flytja alla þá starf-
semi sem undir sveitarfélögin heyra
á einn stað, svo sem grunnskóla,
snjómokstur, félagsþjónustu og fjall-
skilamál. í þriðja lagi er engin ástæða
til að láta stjómast af þeirri svart-
sýni sem segir okkur að allir vilji
okkur illt og yfír okkur ráða og að
það þýði ekki að gera neitt því allt
verði af okkur tekið. Svarið við henni
er að vera virkur og sækja sinn rétt.
Og þar er ég kominn að kjarna
þessa sameiningarmáls. Með því að
segja já við sameiningu sveitarfé-
laga erum við að lýsa yfir vilja til
þess að taka málin í okkar hendur.
Við erum að segja nei við jeppakall-
ana sem halda því fram að best sé
að geyma fjöreggið okkar í skúffun-
um þeirra fyrir sunnan. Með því
að segja já erum við að stíga fyrsta
skrefíð til þess að færa valdið heim
úr þeirri útlegð sem það hefur ver-
ið í. Það gerist ekki í einu vet-
fangi, en ef við grípum ekki þetta
tækifæri er ekki víst að við fáum
annað áður en landið sporðreisist
endanlega undan ofurþunga tor-
færutröllanna við Faxaflóa.
Höfundur er blaðamaður á Dalvík.
KRAKKAR!
MUNIÐ EFTIR OKKUR
jTANNIOGTÚPA
011 Lionsdagatöl eru merkt:
Þeim fylgir límmiði með Tanna og Túpu og tannkremstúpa
Allur hagnaður rennur til líknarmála.