Morgunblaðið - 30.11.1993, Qupperneq 1

64 SIÐUR B

STOFNAÐ 1913
273. tbl. 81.árg.
ÞRIÐJUDAGUR 30. NOVEMBER 1993
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Utgjöld Bandaríkjamanna til vamarmála
Viðræður um fram-
tíð birgðastöðva í
Noregi ráðgerðar
ÁKVEÐIÐ hefur verið að skipa nefnd fulltrúa norskra og banda-
rískra stjórnvalda, til að ræða framtíðartilhögun birgðahalds í Nor-
egi vegna flutninga á bandarískum orrustuþotum til iandsins á óvissu-
eða hættutímum. Samkvæmt upplýsingum sem Morgunblaðið hefur
aflað sér í Noregi er gert ráð fyrir að niðurstaða nefndar þessarar
liggi fyrir næsta vor.
Um er að ræða breytingar, að
kröfu Bandaríkjamanna, á COB-
Sir Patrick Mayhew
Skylda að
svara IRA
London. Reuter.
BRESKA stjórnin varði í gær þau
samskipti sem átt hafa sér stað
frá í febrúar við fulltrúa Irska
lýðveldishersins, IRA. Sir Patrick
Mayhew Norður-írlandsmálaráð-
herra sagði það hafa verið skyldu
stjórnarinnar að svara samninga-
umleitunum samtakanna og enn
hefði engum dyrum verið Iokað.
Sir Patrick gerði þinginu grein
fyrir samskiptunum við IRA. Hann
sagði að menn yrðu alltaf að taka
áhættu til að leysa deilur og friður
sem næðist með réttum aðferðum
væri áhættunnar virði.
Séra Ian Paisley, leiðtogi Lýðræð-
islega sambandsflokksins á Norður-
írlandi, sagði Sir Patrick hafa blekkt
norður-írsku þjóðina með því að
neita stöðugt að stjórnin hefði átt
í viðræðum við IRA. Á endanum var
Paisley rekinn úr þinghúsinu vegna
framkomu sinnar.
Sir Patrick sagði að það stæði
upp á samtökin að útskýra hvers
vegna þau hefðu ekki efnt fyrirheit-
in sem þau hefðu gefið. „Lykillinn
að friði liggur hjá IRA, hvergi ann-
ars staðar," sagði Sir Patrick.
Sjá „Major og Mayhew í vörn
vegna . . .“ á bls. 27.
samningnum svonefnda frá því í
byijun áttunda áratugarins en
hann kveður á um samnýtingu
níu flugvalla í Noregi sem ætlað
hefur verið að taka við orrustu-
þotum frá Bandaríkjunum, reyn-
ist nauðsynlegt að kalla til slíkan
liðsauka. Samkvæmt upplýsing-
um Morgunblaðsins mun nefndin
ræða framtíð birgðahalds í stöðv-
um þessum og hversu margar
þeirra er nauðsynlegt að starf-
rækja í ljósi breyttra aðstæðna
eftir lok kalda stríðsins. Að sögn
eins viðmælanda Morgunblaðsins
höfðu Bandaríkjamenn látið að
því liggja að þeir vildu að mikill
niðurskurður yrði ákveðinn á
þessum vettvangi en hins vegar
segjast Norðmenn nú verða varir
við aukinn sveigjanleika af hálfu
fulltrúa stjórnvalda í Washington.
I birgðastöðvum þeim sem COB-
sáttmálinn nær til eru geymd skot-
færi og eldsneyti auk alls þess bún-
aðar sem nauðsynlegur er til að
geta veitt bandarískum orrustuþot-
um viðtöku. Á hættutímum hefur
verið gert ráð fyrir að um 200 banda-
riskar orrustuþotur yrðu fluttar til
Noregs.
Efnahagsleg áhrif þess samdrátt-
ar sem fyrirsjáanlegur þykir á þessu
sviði ÍNoregi eru ekki talin stórvægi-
leg. Á hinn bóginn munu Banda-
ríkjamenn geta náð fram umtals-
verðum sparnaði. í Noregi kveðast
menn hafa fengið fram tryggingar
fyrir því að ekki verði hróflað við
birgðastöðvum vegna flutninga
landhersveita til Noregs á hættutím-
um, sem að mati viðmælenda Morg-
unblaðsins, myndu hafa mun meiri
efnahagsleg áhrif þar í landi.

Loka landamærum
Reuter
ÞÚSUNDIR þýskra bænda lokuðu landamærunum
við Holland í Ter Apel á sunnudagskvöld og sýndu
þeir ekki á sér fararsnið síðdegis í gær. Með þessu
voru bændurnir að mótmæla landbúnaðarstefnu
Evrópubandalagsins og ráðstöfunum til að hefta
útbreiðslu svínaveiki.
EB-ríkin bjóða að slakað verði á viðskiptabanni á Serbíu
Serbar neita að láta
múslimum eí’tir land
EVRÓPUBANDALAGIÐ, EB, lagði í gær frám tillögu um að Bosníu-
Serbar afsöluðu sér meira landi í hendur múslimum gegn því að
smám saman yrði slakað á viðskiptabanni á Serbíu. Ekki voru fyrstu
viðbrögð þó hughreystandi því að Radovan Karadzic, leiðtogi Bos-
níu-Serba, sagði áður en fundur hófst með deiluaðilum í Genf að
ekki kæmi til mála að múslimar fengju meira land en áður hefði
verið boðið í samningaviðræðum. Alija Izetbegovic Bosníuforseti
sagði fyrir sitt leyti að herða bæri viðskiptabannið ef Bosníu-Serbar
létu ekki meira land af hendi, en Serbarnir ráða nú meirihluta Bos-
níu-Herzegóvínu.
Ekki sama hvenær lyf eru tekin
Stöðug lyfjagjöf í æð sjúklinga hefur ekki stöðuga verkun
Lundúnum. The Daily Telegraph.
LÆKNAR hafa lengi vitað að starfsemi flestra líffæra er mismun-
andi eftir því hvaða tími sólarhrings er en fæstir hafa nýtt sér
þá vitneskju við lyfjagjöf. Rannsóknir við Lyfjafræðistofnunina við
Goethe-háskólann í Frankfurt benda hins vegar til þess að full
ástæða sé til að gefa þessu gaum. Meðal þess sem komið hefur í
ljós er það að best sé að gefa hjartasjúklingum lyf á morgnana, en
þá er mest hætta á hjartaáföllum. Þeir sem eru með magasár,
ættu hins vegar ekki að taka lyf inn fyrr en síðla dags.
Rúm öld er liðin frá því að lækn- Enginn veit hins vegar hvers vegna
ar uppgötvuðu að reglulegar breyt-
ingar verða á hjartslætti og blóð-
þrýstingi á hveijum sólarhring.
Nýlegar rannsóknir sýna fram á
svipaðar breytingar á hormónum
í blóði, sem hafa meðal annars
áhrif á lungu, lifur og nýru. Sjá
læknar fram á möguleika á því að
nýta sér þessa vitneskju í barátt-
unni við fjölda sjúkdóma, svo sem
asma og of háan blóðþrýsting.
þessar daglegu breytingar verða á
líkamsstarfseminni.
Hjartaáföll algengnst á
morgnana
Algengasta orsök hjartaáfalls
er skyndileg myndun blóðköggs
sem hindrar blóðstreymi til hjart-
ans. Flest hjartaáföll verða á
morgnana, og nýlegar rannsóknir
sýna fram á að blóðflögur festast
helst saman á morgnana þegar
hæfni líkamans til að takast á við
það er í lágmarki. Þá er hjartslátt-
ur og blóðþrýstingur meiri fyrri-
hluta dags.
Komið hefur í ljós að blóðþrýst-
ingur er ævinlega hærri á daginn
énn á næturnar, einnig í heilbrigðu
fólki. Munur á bióðþrýstingi að
degi og að nóttu er enn meiri hjá
þeim sem eru með óeðlilega háan
blóðþrýsting. Niðurstöður dr.
Björns Lemmers við Goethe-
háskólann, sem birtast munu í
Clinical Pharmacology & Thera-
peutics á næstunni, eru þær að
best sé að gefa fólki með of háan
blóðþrýsting lyf að morgni til að
draga úr hættunni á hjartaáföllum.
Þá framleiðir líkaminn mest af
magasýru síðari hluta dags og
hefur iyfjagjöf síðla dags við mag-
asári gefist vel. Stöðug lyfjagjöf í
æð sjúklinga hefur hins vegar ekki
stöðug áhrif.
Þekkt í 300 ár
Vitneskjan um mismikil áhrif
lyfja eftir því hvaða tími dags er,
er ekki ný af nálinni en læknar
hafa smám saman verið að tileinka
sér hana. Sem dæmi um það er
að læknar hafa allt frá árinu 1698
vitað að asmaköst eru algengari
að nóttu en degi. Þrátt fyrir það
eru ekki liðin mörg ár frá því að
þeir fóru að segja til um það hve-
nær dags asmasjúklingar ættu að
taka lyf sín.
Utanríkisráðherrar allra EB-
ríkjanna taka þátt í Genfarfundin-
um ásamt þeim Karadzic, Izet-
begovic, Slobodan Milosevic Serb-
íuforseta, Franjo Tudjman Króatíu-
forseta og Mate Boban, leiðtoga
Bosníu-Króata. Fulltrúar EB sögðu
að bandalagið væri reiðubúið að
veita fjárhagsaðstoð til uppbýgg-
ingar í landinu ef deiluaðilar semdu
frið. Hvorki hefur gengið né rekið
í friðarviðræðum frá því í septem-
ber.
Milosevic gagnrýnir EB
Milosevic réðst í gær harkalega
á EB fyrir að halda uppi viðskipta-
banni á Serbíu þótt það væru ein-
göngu Króatar og múslimar sem
nú berðust í Bosníu. Hann sagði
bandalagið með þessu vera að
fremja „síðasta þjóðarmorðið í Evr-
ópu“.
Harðar árásir
Harðar sprengjuárásir voru
gerðar á Sarajevo á sunnudags-
kvöld og iteuters-fréttastofan hafði
eftir talsmönnum Sameinuðu þjóð-
anna í gær að hersveitir Bosníu-
Serba notuðu í æ ríkara mæli eld-
flaugavörpur í bardögum við Tuzla,
norðarlega í landinu. Erfiðlega
gengur að koma hjálpargögnum til
þurfandi fólks vegna fannfergis,
truflana af völdum herflokka og
skrifræðis. Fulltrúar SÞ óttast að
sveltandi fólk farí að ráðast á
birgðageymslur samtakanna.