Morgunblaðið - 30.11.1993, Blaðsíða 42

42
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 30. NÓVEMBER 1993
Minning
Ölafur Þórarinn Sigur-
jónsson frá Litlahólmi
Fæddur 28. ágúst 1902
Dáinn 23. nóvember 1993
Vinur minn, Ólafur Þórarinn
Siguijónsson, andaðist á dvalar-
heimilinu Garðvangi í Garði 23.
nóvember sl., 91 árs að aldri. Hann
fæddist í Keflavík 28. ágúst 1902,
en þar bjuggu þá foreldrar hans,
Siguijón Einarsson vegaverkstjóri,
síðar bóndi á Litlahólmi í Leiru,
og kona hans, Kristín Ólafía Brynj-
ólfsdóttir. Föðurforeldrar Ólafs
voru Einar Einarsson málmsmiður
í Keflavík og sambýliskona hans,
Þórunn Jónsdóttir, hann Rangæ-
ingur að uppruna, en hún Árnes-
ingur. Var Einar „koparsmiður",
eins og hann var jafnan nefndur í
daglegu tali, einhver helsti merkis-
maður og kunnur borgari í Kefla-
vík á sinni tíð. Móðurforeldrar
Ólafs voru Brynjólfur Teitsson
bóndi í Bráðræði á Akranesi og
kona hans, Ingiríður Ólafsdóttir,
hún Ámesingur að ætt, en hann
Borgfírðingur, þó með nokkru
norðlensku ívafí, því einn forfeðra
hans var Teitur Sveinsson frá
Neðri-Lækjardal í Refasveit, sem
var vefari við Innréttingar Skúla
Magnússonar landfógeta í Reykja-
vík. Stóð að Ólafí atgervisfólk á
allar hliðar og var hann í allnáinni
frændsemi við marga þjóðkunna
menn, þótt hér verði ekki tíundað.
Ólafur var sá þriðji í röðinni af
sjö alsystkinum, sem öll eru látin.
Hann ólst upp hjá foreldrum sín-
um, fyrst í _ Keflavík og síðar á
Litlahólmi. Á unglingsáram vann
hann með föður sínum við vega-
gerð og síðar við landbúnaðarstörf
eftir að fjölskyldan fluttist í Leir-
una. Eftir lát móður sinnar, árið
1939, bjó hann á Litlahólmi, allra
fyrstu árin með föður sínum og
systkinum, en tók svo alfarið við
jörðinni og bjó þar 1942-1958 eða
örlítið lengur. Síðustu búskaparár-
in stundaði hann jafnframt verka-
mannavinnu hjá Islenzkum aðal-
verktökum á Keflavíkurflugvelli og
starfaði þar óslitið í u.þ.b. fímmtán
ár. Eftir að Ólafur brá búi átti
hann heima í Keflavík um hríð, en
leigði svo lengi eins manns her-
bergi í Herðubreið eða Skjaldbreið
í Ytri-Njarðvík. Hann hætti störf-
um eftir að hann varð fyrir bíl á
Keflavíkurflugvelli og gerðist þá
vistmaður á Elliheimilinu Hlévangi
í Keflavík og mun það hafa verið
laust fyrir 1970. Þar hafði hann
aðsetur þar til íjanúarbyijun 1989,
að hann fékk snert af heilablæð-
ingu og var þá fluttur á Sjúkrahús-
ið í Keflavík. Dvaldist hann þar
rúmt misseri, en fluttist á Garð-
vang í ágústmánuði sama ár og
var þar síðan til æviloka.
Ólafur kvæntist ekki, en bjó með
ráðskonu á Litlahólmi, Unni Sig-
urðardóttur (f. 18. júlí 1916), sem
nú er fyrir Íöngu látin. Hún var
dóttir hjónanna Sigurðar Berg-
sveinssonar og Sigríðar Helgadótt-
ur, sem bjuggu í Urðarteigi í Bera-
firði. Þau Ólafur og Unnur áttu
saman einn son, Helga Siguijón,
(f. 15. júlí 1943) sjómann á Hólma-
vík. Þá fóstraði Ólafur dóttur Unn-
ar, sem hún hafði eignast áður,
Sigríði Björnsdóttur (f. 8. septem-
ber 1940) húsmóður í Keflavík.
Reyndist hann henni sem besti
faðir og börnum hennar elskulegur
afí._
Ólafur -var lágur maður vexti,
en samsvaraði sér vel, breiðleitur
nokkuð og píreygður. Hann var
harðfylginn og snar í snúningum
fram á efstu ár, hraustmenni á
yngri árum og hafði gaman af
aflraunum. Skapmaður var hann
mikill, en hægur í framgöngu og
stilltur vel jafnan. Hann var dreng-
skaparmaður, stálheiðarlegur og
mátti ekki vamm sitt vita í neinum
hlut og gerði þær kröfur til þeirra,
sem hann umgekkst, að þeir sýndu
hreinskiptni og heiðarleika. Hann
var ekki allra og kunni vel að bíta
þá af sér, sem honum geðjaðist
ekki að, en því trygglyndari þeim
sem hann tók. Hann var mikill
artarmaður, dýravinur og afar
bamgóður. Jafnan tók Ólafur mál-
stað þeirra, sem minna máttu sín,
en fyrirleit alla hræsni, tildur og
yfírdrepsskap. Á unglingsáram
gekk hann í stúku í Keflavík, en
afi hans, Einar koparsmiður, var
mjög virkur og virtur í þeim félags-
skap. Síðar sagði hann sig úr stúk-
unni af því honum fannst félags-
skapurinn vera farinn að einkenn-
ast um of af skinhelgi og farísea-
hætti. Gerði hann það formlega á
stúkufundi og las þá upp ritgerð
þar sem hann tilgreindi ástæður
fyrir úrsögn sinni og líkaði gamla
manninum, afa hans, vel ræðan.
Ólafur var afburðagreindur
maður, fróðleiksfús og bókhneigð-
ur og svo víðlesinn að undran
sætti um óskólagenginn mann,
minnið trútt og hugurinn skýr fram
í háa elli. Hann hafði fastmótaðar
skoðanir og tjóaði engum að ætla
að hafa áhrif á hann í þeim efnum
eða umtuma sannfæringu hans.
Hann aðhylltist jafnaðarstefnu, þó
öfgalaust og yfírvegað, og fylgdi
um skeið Alþýðuflokknum að mál-
um, en hætti að kjósa hann þegar
honum fannst flokkurinn hafa
bragðist hlutverki sínu. Hann hug-
leiddi talsvert eilífðarmálin og að-
hylltist í þeim efnum kenningar
doktors Helga Pjeturss. Ólafur var
þjóðhollur Islendingur og unni af
heilum hug öllu sem íslenskt var,
einkum þó þjóðlegum fróðleik,
ættfræði, fomsögum og skáldskap.
Af skáldum hélt hann mest upp á
Þorstein Erlingsson og kunni eftir
hann ógrynni utanbókar. Einnig
kunni hann kynstur af kveðskap
eftir önnur skáld og fjöldann allan
af lausavísum. Þá var ættfræði-
þekkingu hans viðbrugðið.
Þó að Ólafur vildi veg íslands
sem mestan var hann einn af þeim
örfáu mönnum sem greiddu at-
kvæði gegn lýðveldisstofnuninni á

Almenna auglýsingaslolan hl.
/ þœgilegu umhverfi med góðri þjónustu
Glœsilegt kaffihlaöboró á hóflegu verði
MÖTCl UMP
Rauöarárstíg 18
® 62 33 50
----------------------------
Þingvöllum 1944, ekki vegna þess
að hann teldi ekki íslendinga vera
vel komna að fullveldi sínu, heldur
þótti honum ódrengilegt að segja
sig úr lögum við Dani eins og þá
stóð á fyrir þeim, en Danmörk var
þá hersetin af Þjóðverjum, sem
kunnugt er. Enga gæfu taldi hann
þjóðinni stafa af hernámi Breta
og Bandaríkjamanna.
Þó að Ólafur væri að sumu leyti
mikill alvöramaður var hann í aðra
röndina mesti æringi, sem hann
bar þó síst utan á sér, og var
næsta tamt að bregða fyrir sig
smáhrekkjum og stríðni, einkum
ef oflátungar og uppskafningar
áttu í hlut. Hann hafði mjög næmt
skopskyn og gat verið geysilega
meinyrtur og háðskur, þegar sá
gállinn var á honum, því bæði var
hann greindur og hafði góð tök á
móðurmálinu. Oftar brá þó fyrir
hlýlegri kímni og meinlausri ertni.
Ólafur var mikill vinur föður
míns og föðurafa og hófust þau
kynni þegar hann vann með pabba
hjá íslenzkum aðalverktökum á
Keflavíkurflugvelli. Má segja að
hann hafí snemma komið við mína
sögu, því þegar faðir minn gerði
sér ferð af vinnustaðnum í síma
til að spyrjast fyrir um það, hvort
ég væri fæddur, fór Ólafur með
honum þá för og fengu þeir þá
fregnir af því að ég væri í heiminn
borinn. Óli var nokkuð tíður gestur
í húsgangabólstraninni, sem afí
minn og faði ráku í Keflavík um
margra ára skeið, og hafði ég hann
því snemma fyrir augum. Tókust
fljótt með okkur allgóð kynni, sem
þróuðust í mikla vináttu er fram
liðu stundir. Þegar ég á unglings-
áram fékk áhuga á ættfræði
glæddi Óli þann áhuga minn og
fór með mér fyrstu ferðina, sem
ég átti á Bókasafnið í Keflavík í
því skyni að afla mér ættfræði-
heimilda, en til þess tíma hafði ég
ekki komið inn fyrir dyr í þeirri
ágætu stofnun. Síðar kom Óli mér
í kynni við Skúla Þór Magnússon,
ungan áhugamann um sögu Kefla-
víkur og Suðurnesja, sem þá þegar
hafðLviðað að sér óhemju fróðleik
um það efni og átti þó eftir að
bæta um betur síðar. Heimsóttum
við Skúli Óla oft á elliheimilið og
áttu þar með honum marga glaða
stund. Var þá spjallað um hvers
kyns fræði og rifjaðar upp kímni-
sögur úr mannlífínu fyrr og nú,
en af þeim kunni Óli ógrynni og
fór manna best með þær. Eftir að
ég tók bílprófið og mér áskotnað-
ist gamli bfllinn hans afa, sem var
gráleit Cortina að árgerð 1965,
keyrði ég þá Óla og Skúla víðsveg-
ar um Suðumes, oft í þeim til-
gangi að skoða gamlar minjar, svo
sem fjárborgir og selrústir, að
ógleymdum leifunum af Básenda-
kaupstað. Gat Óli vísað okkur á
mörg gömul mannvirki, sem við
höfðum ekki hugmynd um að væra
til, og svo fróður var hann um
ömefni á Suðurnesjum, að þar
hygg ég að fáir eða enginn hafi
staðið honum á sporði.
Óla þótti gott í staupinu og lyft-
um við stundum glösum saman
þegar ég var milli tektar og tví-
tugs, en í slíkan selskap var Skúli
ekki gjaldgengur. Var þá margt
skrafað, ættir raktar og farið með
Ragnhildur Sigurð-
ardóttír - Minning
Fædd 28. september 1928
Dáin 20. nóvember 1993
Amma okkar fæddist í Reykja-
vík og ólst þar upp hjá foreldrum
sínum. Hún var Reykvíkingur í
húð og hár og bjó í Reykjavík all-
an sinn aldur. Ámma hafði sínar
eigin skoðanir á lífinu og tilver-
unni og lúrði ekki á þeim meðan
henni entist kraftur til að tjá sig.
Okkur fannst amma svipmikill
persónuleiki. Sjálfsagt mátti rekja
það til þess að líf hennar var
stormasamt og erfítt og hún for-
lagatrúar að hætti sögupersóna
íslendingasagna þótt hún væri
kristin og tryði á guð og hand-
leiðslu hans í gegnum sorg og
erfiðleika.
Meðan ömmu entist kraftur var
oft mikið um að vera í návist henn-
ar. Eitt sinn lenti hún í árekstri
við strætisvagn og kom austur á
Hellu til okkar á Skódanum sínum
öllum beygluðum og með brotin
ljós. Þaðan var ekið austur í Vík
og sungið allan túrinn. Amma
kunni mikið af söngvum auk þeirra
sem hún hafði sjáíf ort. Það voru
til vísur um öll börnin hennar og
ýmsa aðra sem tengdust henni
vina- eða fjölskylduböndum. Við
höfðum sérstaklega gaman af vís-
unum hennar um fólk sem hún
þekkti.
ERFIDRYKKJUR
Verð frá kr. 850-
P E R L A N sími 620200
Hún amma var mikil tilfínn-
ingamanneskja og það endurspe-
glaðist í öllu hennar lífí. Þess
vegna stendur hún okkur ljóslif-
andi fyrir hugskotssjónum þótt
hún hafí hvergi unnið til afreka
sem oft era tíunduð þegar verið
er að lýsa ágæti fólks að lífs-
hlaupi loknu. Amma var kona sem
lifði vegna þess að hún fæddist í
þennan heim og stóð sína „pligt“
eins og hún orðaði það sjálf.
Það var gott að koma til hennar
á Langholtsveg 16 þegar eitthvað
bjátaði á og okkur leið illa. Það
var eins og hún skynjaði vanlíðan
án þess að færa það í orð. Ein-
hvem veginn stafaði frá henni friði
við slíkar aðstæður þótt við ættum
alla jafna af henni að venjast
kraftmiklum samræðum og ein-
örðum skoðunum sem áttu rætur
í veröld sem tilheyrði kynslóð sem
okkur fannst vera aftan úr grárri
forneskju.
Ömmu er sennilega best lýst
með því að segja að hún hafi ver-
ið óvenjuleg kona. Óvenjuleg í
þeim skilningi að hún fór aldrei
troðnar slóðir í neinum málum.
Hún var sífellt að koma fólki á
óvart. Hvort heldur var með því
að standa af sér hvert dauðastríð-
ið á fætur öðru eða með athuga-
semdum sínum um atburði líðandi
stundar eða ýmsum uppátækjum
sem vora oft mjög óhefðbundin.
Veikindi ömmu okkar sniðu
henni þröngan stakk varðandi
ýmsa þætti daglegs lífs. Síðustu
þijú árin var hún að mestu rúm-
föst en var samt alltaf heima á
Langholtsveginum meðan fært
var. Hún fór ekki á spítala fyrr en
ljóð. Að mínu undirlagi lékum við
ðlafur þann leik tvö ár í röð, að
hefja ölteiti á Bókasafninu í Kefla-
vík, eftir að ég hafði þreytt vor-
próf. Safnið var þá í þriggja hæða
húsi við Mánagötu, en yfírbóka-
vörður var Hilmar Jónsson rithöf-
undur og æðstitemplar Stórstúku
íslands, og safnið því talið eitt af
höfuðvígjum fanatíkurinnar á ís-
landi. Lesstofa safnsins var í einni
lítilli kompu á efstu hæð hússins.
Var hægt að læsa henni að innan-
verðu, en salemi rétt til hliðar svo
öll aðstaða til drykkju var hin
ákjósanlegasta. Bárum við Ólafur
okkur þannig að, að við gengum
í safnið með skjalatöskur forógnar-
miklar, settumst inn á lesstofu og
létum færa okkkur þangað Sýslu-
mannsævir og Manntal á íslandi
1703. Síðan læstum við kompunni,
drógum vínið upp úr skjalatöskun-
um, ásamt glösum, bergðum á og
spjölluðum um alla heima og
geima. Voram við látnir algerlega
óáreittir og hygg ég að Hilmar
hafí haft skömm og gaman af þess-
um tiltektum okkar hafi hann
rennt gran í þær.
Útför Ólafs Siguijónssonar
verður gerð frá Keflavíkurkirkju
þriðjudaginn 30. nóvember 1993,
kl. 14.00, og verður hann svo lagð-
ur til hinstu hvflu í kirkjugarðinum
á Hólmsbergi, sem staðsettur er
miðja vegu milli Keflavíkur og
Leira. Með honum er genginn ein-
hver besti vinur, sem ég hef eign-
ast á minni lífsleið, og kveð ég
hann með virðingu og þökk fyrir
allar þær ánægjulegu samveru-
stundir sem ég- átti með honum.
Aðstandendum votta ég dýpstu
samúð. Vil ég svo enda þessa grein
með vísu eftir Þorstein Erlingsson,
sem Óli hafði mikið dálæti á og
fór oft með, en hún er þannig:
Svo kveðum létt og leikum okkur kátt,
sjálft lífið gleymir stundum næsta degi,
við kveðum oftast út hinn fyrsta þátt,
þótt eitthvað glotti að tjaldabaki og þegi,-
Guðmundur Sigurður
Jóhanpsson.
í fulla hnefana og þá orðin svo
langt leidd að henni var vart hug-
að líf. Stundum héldum við að
amma hefði a.m.k. níu líf ef ekki
fleiri þegar miðað var við hversu
oft hún stóð andspænis dauðanum
og sigraði.
Það eru ekki ýkjur að segja um
hana ömmu að dauðinn hafí ekki
náð tökum á henni fyrr en hún
sjálf var tilbúin til að kveðja þenn-
an heim sem hún kallaði táradal.
Jafnvel í dauðanum var þessi
óvenjulega kona sigurvegari og
kannski mestur þá. Síðasta hálfa
mánuðinn var hún lömuð og gat
sig hvergi hrært og þá en ekki
fyrr var hún búin að fá nóg. Hvíld-
in og friðurinn vora hennar verka-
laun að lokum og vel hafði hún
amma unnið fyrir þeim.
Við sem hripum þessi fátæklegu
orð erum þakklát fyrir að hafa
fengið að þekkja hana ömmu og
í gegnum hana að kynnast betur
en margir aðrir flóru mannlífsins.
Ragnhildur, Guðrún
og Þórður Albert.