Morgunblaðið - 07.01.1994, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 7. JANÚAR 1994
15
fyrst 1935 eins og fyrr var sagt, en
ekki kynntist ég honum persónulega
að ráði fyrr en löngu síðar. Þegar
„Carmen“ var flutt 1958 hafði ég
með höndum framkvæmdastjórn
Sinfóníuhljómsveitarinnar, og þá
fyrst urðu kynni okkar náin. Stefán
átti marga kunningja en ekki marga
vini. Hann vildi halda ágengum aðdá-
endum í hæfilegri fjarlægð og valdi
sér vini sjálfur. Ég hef alltaf talið
mér það mikinn sóma þegar hann
sagði við mig upp úr eins manns
hljóði, þar sem við sátum í flugvél á
leið frá Vestmannaeyjum til Reykja-
víkur: „Við skulum vera vinir.“
Eftir þetta hittumst við oft um
árabil, einkum þau ár eftir 1966 sem
við vorum báðir kennarar við Tónlist-
arskólann í Reykjavík.
Á þessari skilnaðarstund vil ég
þakka fyrir hönd okkar hjóna tryggð-
ina, drenglyndið, hreinskilnina og
alla okkar vináttu frá fyrstu tíð.
Einnig allar þær dýrmætu ánægju-
stundir sem Stefán veitti okkur og
öðrum Islendingum, - að ógleymdu
annarra þjóða fólki - með list sinni.
Þær þakkir mun óhætt að bera fram
í nafni þjóðarinnar allrar.
Blessuð sé minning Stefáns Guð-
mundssonar íslandi.
Jón Þórarinsson.
Ymsu tekur skaparinn upp á til
að skemmta sér og okkur dauðlegum.
Þannig fann hann upp á því að gefa
fátækum strák norður í Skagafirði
svo fallega söngrödd, að undur hefur
þótt, blása honum í brjóst gleði og
löngun til að syngja fyrir heiminn
og leiða á veg hans menn, sem
styrktu hann til að læra það, sem
til þarf, svo að náttúrugáfa og list-
ræn tök leggist á eitt.
Reyndar var þetta nú ekki í fyrsta
skipti, sem skaparinn mundi eftir
þessu fámenna landi hér á norður-
hjara, þegar hann var að velja sína
mennsku söngfugla. Jón biskup helgi
söng svo fagurlega í kirkjum um
1100, að viðstaddir brutu öll siðaboð-
orð og sneru sig nánast úr hálsliðnum
til að forvitnast um það, hver hefði
svo fögur hljóð, hvort hann hefði
geislabaug líka. Enn er til fólk sem
man hvernig séra Geir Sæmundsson
vígslubiskup töfraði sína áheyrendur
í kirkju og utan. En þegar strákurinn
úr Skagafirði, varla tvítugur, tók sig
upp suður til Reykjavíkur á 3. ára-
tugnum og fór að læra að syngja
hjá Sigurði Birkis, var óperusöngur
mikið til óþekktur hér á landi. Að
vísu hafði verslunarstjórasonur frá
ísafirði, Ari Jónsson, brotið sér braut
og orðið þekktur barítonsöngvari við
óperuhús í Þýskalandi; upp úr alda-
mótum kom hann til Danmerkur,
settist að í Höfn og kenndi söng.
En Pétur Á. Jónsson var þá á há-
tindi, virtur Wagnertenór í bestu
óperuhúsum Þýskalands og frami
hans og dirfska hafði hleypt mönnum
kapp í kinn. Fjöldi manna ræðst í
söngnám þegar líður á annan áratug-
inn, — Eggert Stefánsson, Benedikt
Elfar, Einar Hjaltested og margir
fleiri — syngja hér heima — og jafn-
vel erlendis, en af þeim ná ekki upp
í óperuna nema María Markan — og
Stefán.
Hann var fæddur árið 1907 og
rúmlega tvítugur er hann farinn að
syngja hér á templaraskemmtunum
— og síðar með Karlakór Reykjavík-
ur. Tengdafaðir minn heitinn sagði
mér frá, að eitthvert fyrsta skipti,
sem Stefán söng opinberlega, hafi
verið að tjaldabaki í menntaskólaleik
1928 eða 9; hann léði rödd sína til
að auka á funa elskhugans; ég get
þessa hér, af því ég veit ekki hvort
þessi fróðleikur er annars staðar
skjalfestur.
Svo fór hann til Ítalíu og skótaðist
hjá mætum og góðum kennara, söng
sitt fyrsta óperuhlutverk, Cavara-
dossi í Toscu í Flórens 1933 og síðan
m.a. Pinkerton í Madame Butterfly,
Alfredo í La Traviata, hertogann í
Rigoletto og Rudolfo í La Boheme,
í óperuhúsum á Ítalíu, hlutverk sem
áttu eftir að fylgja honum allan hans
söngferil. Hann var semsé lýrískur
bel canto tenór par exellence.
Eftir söngsigra á hljómleikum hér
heima og í Kaupmannahöfn, söng
Stefán í fyrsta sinn hlutverk Pinkt-
ertons sem gestur við Konunglega
leikhúsið í Kaupmannahöfn 1938
(m.a. fyrir þrýsting frá blaðagagn-
rýnendum) og síðan nokkur hlutverk
í viðbót, öll á ítölsku. Fyrsta hlutverk-
ið á dönsku var Don José á móti
verðandi fyrstu eiginkonu sinni, Else
Brehms, 1939 og skömmu síðar varð
hann fastráðinn við leikhúsið.
Óperuferill Stefáns er síðan bund-
inn þessu húsi nálega eingöngu, þó
að á hljómleikum syngi hann reyndar
víða um lönd; af bók sveitunga hans
Indriða G. Þorsteinssonar, Áfram
veginn, er ekki að sjá, að Stefán
syngi á öllum ferli sínum nema þar,
við óperuna í Stokkhólmi og svo í
Þjóðleikhúsinu í Reykjavík. Má þetta
harla undarlegt heita, þegar dregnar
eru fram hljóðritanir með söng Stef-
áns, en það eru menn einmitt að
gera nú og til marks um álit hans
sem listamanns er upptökuröð, sem
EMI gaf út á síðasta ári með söng
helstu söngvara áranna fyrir, um og
eftir síðara stríð; þar er Stefán. Einu
sinni var sá sem hér heldur á penna
staddur í Kaupmannahöfn og var
einmitt að koma af óperusýningu á
Konunglega leikhúsinu, slæddist inn
á matarkrá þar skammt undan að
fá sér í svanginn. Við næsta borð
sat hávær hópur, sem ekkert vissi
af því að ég hafði eyru, og ræddi
um söngvara. Eftir miklar vangavelt-
ur kvað upp úr maður ögn eldri en
hin við borðið og sagði: „Elskurnar
mínar, ekkert af þessu fólki kemst
í hálfkvisti við Stefán íslandi meðan
hann var og hét; það hefur aldrei
verið önnur eins rödd í þessu leik-
húsi.“ Manni getur nú hlýnað um
hjartarætur við minna.
Skilgott fólk á danska útvarpinu
segir mér, að engin plata sígildrar
tónlistar hafi verið spiluð jafnoft þar
á bæ og dúettinn frægi með þeim
Stefáni og Henry Skjær, sem á fjórða
og fimmta áratugnum _var aðalbarít-
onsöngvari hússins. Ég hygg það
hafi verið fyrir vináttu við Skjær, sem
var kvæntur konu af gyðingaættum,
að Stefán tók þátt í því á stríðsárun-
um að koma fólki, sem ekki var óhult
SJÁ SÍÐU 29.
ADAfll (é
Laugavegi 47
.Kiiiujínnjail jjgoliaeslg yo nl'i
ftolp. ifnvori isíir uJJod rrraa j;P
éoBöTI fyfiobmfivfiQ ir
Macintosh f. byrjendur
17.-20. jan. kl. 9-12 eða 17.-26. jan. kl. 19:30-22:30
Windows og PC grunnur
13.-20.janúarkl. 19:30-22:30
FileMaker Pro
24. • 28. janúar kl. 16-19
Unglinganám byrj. & frh.
12 vikur, 2 klst í viku, hefjast lau 29. janúar
Umsjón tölvuneta
Novell, 16 vikur, 3 klst í viku, hefjast 25. jan.
Stýrikerfið og System 7 §
Macintosh: 19.-21. janúar kl. 16-19
Windows kerílsstjórn
31.jan-3.febkl.9-12
Word námskeið
Macintosh og Windows: 17.-21.jan kl. 13-16
eða 24.-28.jan kl. 16-19
Fáðu senda námsskrá
Tölvu- og verkfræöiþjónustan
Grensásvegi16
Sími 68 80 90
Nlssan Primera SLX 2,0 ’91, blágrár,
sjálfsk., ek. 56 þ. km., rafmagn í öllu, spoli-
er, centrallæs. V. 1220 þús. Sk. á ód.
Subaru DL 1800 4x4 station '91, 5 g„
ek. 54 þ. km. V. 950 þ.
Daihatsu Charade TX ’84, sjálfsk., ek. 83
þ. km„ sóllúga. Góður bíll. V. 170 þ.
Voivo 245 station '83, sjálfsk., ek. 142
þ. km. V. 350 þ.
MMC Gaiant 1800 GLS '89, 5 g„ ek. 90
þ. Gott ástand. V. 870 þ.
Fiat Uno 45 S '92, 5 g„ ek. 30 þ. km.
V. 500 þ. stgr.
Nissan Sunny 1.6 SR '93, 3ja dyra, 5 g„
ek. 17 þ. km„ sóllúga, álfelgur o.fl.
V. 1150 þ: Sk. á ód.
Toyota Lite Ace Dlesel '88, stöðvarleyfi,
talstöð, mælir. Mjög gott eintak. V. 590 þ.
isuzu Trooper LS '87, 5 dyra, 4x4,
bensín, 5 g„ ek. 125 þ. V. 1050 þús„ skipti.
Hyundai Pony GLSi '92, rauður, sjálfsk.,
ek. 23 þ„ rafm. i rúðum, o.fl. Sem nýr.
V. 920 þús„ sk. á ód.
MMC Lancer GLX '88, 5 g„ ek. 85 þ„
rafm. f rúðum, central læs. V. 540 þús.
Ford Orion CLX '92, hvitur, 5 g„ ek. 35
þ. V. 870 þús.
Bílamarkaöurinn
Smiðjuvegi 46E
v/Reykjanesbraut.. J
Kopavogi, si'mi
571800
Mercedes Benz 280 SE '82, silfurgrár,
sjálfsk., ek. 127 þ„ topplúga, áifelgur o.fl.
Tilboðsverð 980 þús. stgr.
MMC Lancer GLX '90, 5 g„ ek. 54 þ.
km„ rafm. f rúðum, spolier, álfelgur.
V. 850 þ. Sk. á ód.
Toyota Double Cap diesel '92, grásans,
5 g„ ek. 65 þ. Toppeintak. V. 1640 þús„
sk. á ód.
Höfðar til
.fólks í öllum
starfsgreinum!