Morgunblaðið - 24.06.1994, Blaðsíða 8

8 FÖSTUDAGUR 24. JÚNÍ 1994
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Nei, nei, frú Bruntland, það er verið að halda upp á 50 ára afmæli lýðveldisins, ekki D-daginn.
Halldór Ásgrímsson formaður Framsóknarflokksins
Brýnt að semja við
ESB um tollamál
Halldór Asgrímsson
formaður Framsóknar-
flokksins telur brýnt
að semja við Evrópu-
sambandið um ýmis mál
sem breytast í viðskipt-
um Islands og Norður-
landaþjóða sem ganga í
ESB um áramótin.
NORÐURLÖNDIN öll, nema Dan-
mörk, eru nú í Fríverslunarsamtök-
um Evrópu, EFTA, en við inngöngu
hinna Norðurlandaþjóðanna í Evr-
ópusambandið leggjast að óbreyttu
tollar í þessum ríkjum á ýmsar
framleiðsluvörur íslendinga, til
dæmis sfld, humar og lax.
„Mér sýnist til dæmis að staða
okkar á síldarmörkuðum verði á
margan hátt mjög vonlítil um ára-
mótin ef ekki verða breytingar
þarna á. Ef við tökum mið af því
að það er vaxandi síldveiði við ís-
land þá er framtíð síldariðnaðarins
mjög dökk eins og mál standa nú,“
sagði Halldór Ásgrímsson við
Morgunblaðið.
Hann sagði að mikilvægasta
verkefnið nú væri að leita samninga
um þetta við Evrópusambandið og
taka þá mið af því að samkeppnis-
aðstaða íslendinga muni versna við
inngöngu Norðmanna. „Ég tel að
það sé verulegur skilningur á þessu
í Brussel og þar sé vilji til að ganga
til samninga um þessi mál,“ sagði
Halldór.
Ný framkvæmdastjórn
Halldór hitti Martin Bangemann
varaforseta framkvæmdastjórnar
Evrópusambandsins og fleiri full-
trúa framkvæmda-
stjórnarinnar að máli í
Brussel í byijun vik-
unnar. „Sú fram-
kvæmdastjóm sem nú
er í Brussel er á förum
o g ný kemur um næstu
áramót. Því munu
samningar við önnur
ríki verða í algeru lág-
marki fram að því,“
sagði Halldór.
Hann sagðist að-
spurður vera þeirrar
skoðunar að mestu
máli skipti fyrir íslend-
inga nú að gera sér
grein fyrir því hvert
þeir vilji stefna og síðan þurfi að
afla þeirrar skoðunar pólitísks fylg-
is meðal þeirra leiðtoga Evrópu-
sambandsríkjanna sem best hefðu
stutt íslendinga, svo sem Danmerk-
ur, Þýskalands, Frakklands og
Bretlands.
Halldór sagði ljóst að gífurlegar
breytingar yrðu á stofnanaþætti
Evrópska efnahagssvæðisins vegna
inngöngu EFTA-ríkjanna í ESB.
„Menn í Brussel eru að mínu mati
ekki tilbúnir til að ræða þetta fyrr
en niðurstöður úr atkvæðagreiðsl-
um í Noregi, Finnlandi og Svíþjóð
um aðildarsamninga liggja fyrir.
Það er hins vegar mjög mikilvægt
að íslendingar fari að undirbúa
þetta mál mjög vel og ég sé ekki
betur en sá undirbúningur sé mjög
skammt á veg kominn.
Nú á sér stað verulegt samráð
og umræður milli EFTA-þjóðanna
og ESB-þjóðanna sem mun að
verulegu leyti falla niður ef við
stöndum einir eftir í EFTA. Og þá
er stóra spurningin: Með hvaða
hætti er hægt að tryggja þau áhrif
sem við höfum nú? Eg er þeirrar
skoðunar að það verði ekki gert
nema með bemni aðild okkar að
ýmsum nefndum og ráðum til að
vega upp á móti þess-
ari breytingu. Eftir
þessa ferð hef ég frek-
ar styrkst í þessari
trú,“ sagði Halldór.
Áhrif íslands dvína
Hann ræddi þessi
mál við framkvæmda-
stjórnarmennina i
Brussel en sagði ljóst
að ESB-ríkin sæktust
ekki eftir því að koma
upp einhveiju sem héti
auka- eða áheyrnar-
aðild að sambandinu.
„Ég hef heldur ekki
verið að leggja slíkt til og tel að
það sé tímaeyðsla að ætla sér slíka
hluti. En hins vegar er það viður-
kennt að þau áhrif sem við höfum
nú með EES-samningnum koma til
með að dvína til mikilla muna þann-
ig að með einum eða öðrum hætti
verður að tryggja þessa stöðu.“
— Má skilja þessi orð svo að
viðmælendur þínir hafi ekki tekið
undir hugmyndir þínar?
„Ég held að það sé ekki farið
að huga mjög að þessum hlutum
þar. Menn í Brussel hafa verið
uppteknir við aðildarviðræðurnar
við EFTA-ríkin og ætla sér ekki
að taka á þessum stofnanamálum
fyrr en ljóst er hvaða ríki ganga
þangað inn.“
Aðspurður hvort hann teldi aðild
íslands að ESB mögulega og æski-
lega sagðist Halldór ekki enn hafa
séð með hvaða hætti hagsmunir
íslendinga í sjávarútvegsmálum
yrðu tryggðir með aðild. „Og hvað
sem því líður er ekkert á dagskrá
hjá ÉSB að taka inn ný ríki á
næstunni. Þar af leiðandi tel ég það
ómögulegt að ætla sér að leysa
brýnustu hagsmunamál okkar í
gegnum aðildarviðræður á þessari
stundu,“ sagði Halldór Ásgrímsson.
Halldór
Ásgrímsson
Saga vasaþjófs í Sjónvarpinu
Get gert sjöfalt
meira en ég geri
Sólveig Anspach kvik-
myndagerðarmaður
er íslensk að hálfu
og bandarísk að hálfu, en
hefur verið lunga ævinnar
í Frakklandi. Sjónvarpið
sýnir í kvöld mynd hennar
Sandrine í París, sem er
heimildarmynd um ung-
lingsstúlkuna Sandrine sem
strýkur frá Rúðuborg til
Parísar og gerist þar vasa-
þjófur. Myndin er gerð eftir
handriti en umhverfið og
atburðir eru blákaldur veru-
leiki. Myndin var frumsýnd
1992, gerð fyrir Stöð 3 hjá
franska sjónvarpinu og tví-
mælalaust stærsta verkefni
sem Sólveig hefur ráðist í.
í æsku dvaldi Sólveig
ásamt systur sinni í Vest-
mannaeyjum á sumrin, hjá
afa sínum og ömmu, og hefur
margsinnis sótt ísland heim síð-
an. Hún hefur m.a. gert tvær
heimildarmyndir hérlendis, sem
báðar hafa verið sýndar hjá Sjón-
varpinu. Hluti af lokaverkefni
Sólveigar í kvikmyndaskóla var
heimildarmynd um Vestmanna-
eyjar, gosið 1973, þá sem sneru
aftur eftir að því lauk og þá sem
sneru ekki aftur. Árið 1990 kom
hún hingað ásamt tökuliði og
gerði tæplega hálftíma langa
mynd um hóp hestafólks sem
ríður Kjalveg á landsmót hesta-
manna, „Le Chemin de Kjölur“.
Vasaþjófurinn og löggan
Sólveig hafði þekkt Sandrine
í þijú ár áður en myndin var
gerð, og hafði tekið fáein mynd-
’skeið með henni áður, seinasta
ár sitt í FEMIS. Leiðir þeirra
lágu saman í dómhöllinni í Par-
ís, þangað sem Sólveig fór dag-
lega til að afla sér heimilda í bók
um stúlkur í frönskum fangels-
um. Sandrine hafði verið tekin
höndum eftir þjófnað og leidd
fyrir rétt, en öfugt við nokkur
fyrri skipti var hún látin laus.
„Þegar ég sá hana þá hugsaði
ég undir eins með mér, að hún
væri svo fyndin, falleg og snið-
ug, að ég yrði að hitta hana,“
segir Sólveig. „Ég beið eftir
henni, við ræddum saman og ég
hóf að skrifa um hana. Þegar
ég var búin með skólann fór ég
á fund framleiðanda hjá sjón-
varpstöðvunum og sýndi þeim
þær myndir sem ég hafði tekið
af Sandrine, og bað um fjármagn
til að gera heimildarmynd. Það
tók langan tíma en hafðist loks.“
I myndinni kemur ----------
fram lögreglumaður
sem leiðir baráttu lög-
reglunnar í París gegn
vasaþjófum, og hafði _________
haft ýmis afskipti af
Sandrine, meðal annars hand-
tekið hana. „Þessi maður hefur
mikla kímnigáfu og það
skemmtilega gerðist að þau
Sandrine bundust vináttubönd-
um eftir gerð myndarinnar. Við
þijú hittumst oft og fáum okkur
kaffibolla. Hann hefur meðal
annars losað Sandrine úr
klandri. Hún hefur forðast fang-
elsin eftir myndina, og þrætt
beinu brautina að mestu. Henni
bauðst hlutverk í tveimur kvik-
myndum eftir „Sandrine í Par-
ís“, og lék nýlega lítið hlutverk
í kvikmynd eftir franska leik-
stjórann Bertrand Tavernier.
Hana langar til þess að verða
leikkona, en hún er götustelpa
að upplagi og á erfitt með að
beygja sig undir stífar reglur um
mætingartíma eða aga.“
Sólveig Anspach
►SÓLVEIG Anspach er fædd
í Vestmannaeyjum árið 1960,
dóttir Högnu Sigurðardóttur
arkitekts og Jerry Anspach,
bandarísks forngripasala sem
búsettur er í París. Hún á eina
systur, Þórunni. Sólveig nam
við Hinn frjálsa skóla Rudolfs
Steiner í París 1963-1977,
Ecole Nouvelle La Source í
Meudon, 1977-1979 þarsem
hún lauk prófi í heimspeki,
útskrifaðist úr framhalds-
námi í heimspeki í Sorbonne
1982, námi í sálfræði í Jussieu
1983, en lauk síðan prófi í
sálsýkisfræðum frá sama
skóla 1985. Sólveig hóf þá
nám í kvikmyndagerð í FEM-
IS og lauk því 1989.
Heimsbarn
Vil fjalla um
fólk sem er
utangarðs
Sólveig hefur unnið við gerð
heimildarmyndaflokks um kvik-
myndir fyrir franska sjónvarpið
að undanförnu, ásamt því að
leita eftir fjármagni í tvö verk-
efni sem hún vill hrinda í fram-
kvæmd. Annað verkefnið snýst
um sögu franskra sjómanna sem
sigldu á íslandsmið en hitt um
bandarískan rithöfund. Enn eru
peningarnir utan seilingar. „Ég
lifi af listinni, en mér finnst að
ég gæti gert sjöfalt meira en ég
geri,“ segir Sólveig. Hún kveðst
ekki vilja fara hefðbundnar leiðir
í kvikmyndagerð eða frásögn.
„Ég vil gjarnan kvikmynda
skáldskap, en þá á sama hátt
og heimildarmyndir eru gerðar
— þykjast gera heimildarmynd.
Þannig losna ég við þann klafa
sem fylgir framleið-
endum, fjölmennu
tökuliði og miklu íjár-
magni. Heimildar-
myndir hala lítið inn,
en öllum er sama, því
þær kosta lítið. Ég vil sleppa
leikurum en nota þess í stað fólk-
ið á götunni, til að festa á mynd
sögurnar í andlitunum þegar það
byrjar að leika, þeirra eigin
reynslu og líf sem skín í gegn.
Fólkið á götunni hefur ekki
áhyggjur af því hvernig það
myndast eða hvort ímyndin skol-
ast til; það hugsar um að segja
frá og sýna allt sem það á. Mér
þykir vænt um fólk og vil fjalla
um fólk sem er utangarðs í heim-
inum á einhvern hátt, minni-
hlutahópa. Þegar ég var lítil leið
mér sem utangarðsmanneskju,
ég var ekki íslensk, ekki banda-
rísk, ekki frönsk. Pabbi sagði
þá við mig: „Þú ert heimsbarn,"
sem ég átti erfitt með að skilja
þá, — en núna geri ég það og
er hæstánægð.“