Morgunblaðið - 24.06.1994, Side 23

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 24. JÚNÍ1994 23
Morgunblaðið/Jón Gunnlaugsson
GUTTORMUR við eitt listaverka sinna, „Kubbaleik".
Bæjarlistamaður Akraness
Vinnur mest með
stein og tré
Akranesi - Guttormur Jónsson er
bæjarlistamaður Akraness 1994, en
valið var kunngjört 17. júní. Þetta er
í þriðja skipti sem bæjarstjórn Akra-
ness velur bæjarlistamann.
Guttormur, sem fæddur er 1942
í Reykjavík, lauk upphaflega prófi í
húsgagnasmíði. Hann lagði ekki fyr-
ir sig eiginlega iistsköpun fyrr en
1970 en árið 1981 lauk hann námií
höggmyndadeild Myndlistaskólans í
Reykjavík. Að námi loknu hóf hann
störf við Byggðasafnið á Akranesi.
Guttormur hefur haldið fjórar
einkasýningar og tekið þátt í mörg-
um samsýningum. Hann hlaut starfs-
laun Menningarsjóðs Akraness 1984,
en að öðru leyti hefur hann sinnt list-
sköpun sinni samhliða fullum vinnu-
degi.
Á heimleið
Bókmenntlr
Ljóð
VATNALILJUR HANDA
NARKISSOS
eftir Lárus Má Björnsson
Miðgarður 1994 — 67 síður.
Narkissos var unglingurinn sem
sat við lindina og dásamaði eigin
spegilmynd þar til hann tærðist upp
og dó. A dánarbeði hans uxu blóm,
hverra ætt var heitin eftir honum
og kölluð narsiss. Af
þeirri ætt er íjöldi fag-
urra blóma og margar
liljur, s.s. páskalilja, en
þó ekki vatnalilja enda
er hún ekki lilja heldur
af nymfu-ætt. Enn-
fremur er í sálarfræði
mikill bálkur kenndur
við Narkissos og nefnd-
ur narsissismi; fjallar
hann sem vonlegt er um
sjálfsdýrkun, sjálf-
hverfu.
I öðrum hluta þessar-
ar bókar, Allur í þér,
allur, eru flest ljóðin
ástarljóð. Mælandi
þeirra er þó ekki að
dásama persónur sem
hann hrífst af heldur virðist hann
fremur vera að leita brota úr sjálfum
sér í þeim, leita að sjálfsskilningi.
Hann er Ódysseifur á ferð um mann-
félagið í leit að kjarnanum úr sjálfum
sér. Hann hittir sjálfan sig fyrir í
öðrum, og þegar hann yfirgefur konu
er hann samtímis að yfirgefa hluta
úr sjálfum sér.
Þessi ferðalangur ferðast einn „við
ljúfan nið/ blóðs míns/ blóðs þíns“.
Líkaminn, húðin, hörundið eru þau
verkfæri sem honum gagnast best
til að upplifa umheiminn, skynfæri
sem færa honum sannindi um hann
sjálfan: „Snerting/ sem aldrei náði á
leiðarenda — /1 henni/ býr allur sökn-
uður heims .../ því aðeins með húð-
inni/ greinum við sannleikar.n".
Ferðalangurinn kemur víða við, dvel-
ur í faðmi ólíkra kvenna (í losta,
nautn og frygð, til að mynda), sér
ólíka staði, grunar jafnvel ólíka tíma,
en hjá lesanda situr eftir sú tilfinning
að ferðalangurinn eigi enn langa leið
fyrir höndum áður en hann kemst
heim í sinn eigin faðm.
Bókin hefst á kaflanum Tíminn ferð-
ast með ströndum þar sem mælandi
ijóðanna leggur upp í ferð sína um
staði hið innra og staði hið ytra.
Hann fer um lönd og skóga, tíminn
er ýmist fjarri eða nærri. Þetta er
stuttur kafli, einskonar inngangur
að hinni raunverulegu ferð inná við,
leitinni miklu að tilvistarlegum upp-
runa sínum.
í þriðja og síðasta hluta bókarinnar,
Eldurinn: Veröld sem var, er taiað
um dauðann sem tekur við þegar við
vöknum af lífinu, að hann sé hús sem
maðurinn byggir sér en finnur svo
ekki dyrnar inní það þegar til kem-
ur, húsið verður minnisvarði „um
byggingarlist þess dauða sem hann
aldrei lifði“. Hér er tónninn mildur
og sáttfús, ljóðmælandi hefur þrátt
fyrir allt orðið nokkurs
vísari á ferð sinni eftir
veginum heim: „Þessi
djúpa/ sorg/.../ var það
næsta sem þau komust
gleðinni// Og þessi
angist/.../ jaðrar við
visku".
í ljóðum þessarar bókar
er talsvert um góðar
hugmyndir. Hinsvegar
þykir mér sem útfærsla
þeirra takist ekki alltaf
sem skyldi, þær týnast
gjarna innanum fjölda
annarra hugmynda í
löngum bálkum og
hnitmiðun þeirra verð-
ur útundan.
Kjartan Árnason
Græðandi sólarvörur
Biddu um Banana Boat
græðandi ^POFJT sólkrem #30
FYRIR IÞROTTAMENN
Virkar allan daginn (yfir 8 kls.),haggast ekki
við svita, rennur ekki í a,ugu, verndar gegn
UVA og UVB geislum. An spírulfnu, án olfu
og án tilbúinna (kemfskra) efna.
□ Banana Boat Body Lotion með Aloe Vera,
A, B, D, E-vitamíni, lanolini og sólvörn #4.
□ Húðnærandi Banana Boat djúpsólbrúnku-
gel úr Beta Karotini. An olla. Hentar vel f
Ijósabekki.
□ Um 40 gerðir Banana Boat sólarvara með
sólvörn frá #0 og upp í #50. Verð frá
kr. 295,-.
□ 40—60% ódýrara Aloe Vera gel frá
Banana Boat, 99,7% hreint (önnur Aloe
gel eru í hæsta lagi 98%).
Biddu um Banana Boat í öllum heilsubúðum
utan Reykjavfkur, sólbaðsstofum, snyrtivöru-
verslunum og apótekum. Banana Boat E-gel
fæst líka hjá Samtökum psoriasis- og exem-
sjúklinga.
Lárus Már
Björnsson
LISTIR
Jafnvel körfuboltamenn
verða mæðulegir
an hátt að áhugi á efninu fýkur
út í veður og vind. Næstum því
áþreifanlegur alvarleikinn í efnis-
meðferðinni og eitthvert stórkost-
legt uppeldishlutverk myndanna
kæfir allt sem heitir bíó.
Lögmál leiksins er dæmigerð
að þessu leyti. Aðalpersóna henn-
ar, þunglyndislega leikin af grall-
aranum Leon, er frábær í körfu-
bolta en þrúgaður af atburði úr
fortíðinni sem olli dauða vinar
hans. Leon er með varanlegan
mæðusvip á andlitinu undir til-
heyrandi blús í bakgrunni, maður
sem er alltaf að flýja fortíð sína
í stað þess að takast á við daginn
í dag. Honum gengur illa að ná
sambandi við unga . körfubolta-'
stjörnu, sem Duane Martin leikur
skapvonskulega og er af einhveij-
um óútskýrðum ástæðum á leið í
hundana með óþjóðaiýð hverfisins
undir stjórn Tupac Shakurs. Fyrir
þá báða verður körfuboltinn að
tæki til að sigrast á tilfinninga-
flækjum og takmörkunum í lífinu
eins og það sé ekki nógu stór klisja
fyrir.
Aðalkörfuboltinn er leikinn ut-
andyra og er sæmilega myndaður
en lokaleikurinn er á milli góða
liðsins og vonda liðsins, sem beit-
ir ofbeldi og hótunum á meðan
góða liðið reynir að beita leikkerf-
um. Milljón aðrar myndir hafa
sýnt okkur að við þurfum ekki
að hafa áhyggjur af góðu gæjun-
um. Lögmál leiksins kemur þann-
ig í fáu á óvart en er enn ein
mæðuleg tuggan úr svertingja-
hverfunum um átök góðs og ills
og hversu miklu máli þáð skiptir
að dragast ekki að illu öflunum
heldur hafa sig í burtu. Allt rétt
og satt svosem en myndin hefur
bara svo átakanlega lítið nýtt
fram að færa.
KVIKMYNPIR
Laugarásbío
Lögmál leiksins
(„Above the Rim“) ★ Vi
Leikstjóri: Jeff Pollack. Handrit:
Barry Michael Cooper. Aðalhlut-
verk: Duane Martin, Leon, Tupac
Shakur og Marlon Wayans. New
Line. 1944.
TVÆR svertingjamyndir hafa
komið í bíóin með stuttu millibili
sem sýna best gallana við myndir
um svertingja eftir svertingja.
Sumar hafa gengið upp sem
bráðsannar og harkalegar þjóðfé-
lagslýsingar („Boyz N the Hood“,
„Menace II Sociéty“) en þessar
tvær hins vegar, „Sugar Hiil“ og
nú Lögmál leiksins, eru svo
íþyngdar af boðskap og vakningu
sem borin er fram á svo mæðuleg-
KVIKMYNPIR
Sagabíö
Bændur í Beverly Hills
(„The Beverly Hillbill-
ies“) ★
Leikstjóri: Penelope Spheeris.
Framleiðendur: Spheeris og Ian
Bryce. Aðalhlutverk: Dabney Cole-
man, Lily Tomlin, Cloris Leac-
hman, Jim Vamey og Erika Elen-
iak. 20th Fox. 1993.
Hollywood framleiðendur eru
iðnir við að snúa vinsælum sjón-
varpsþáttum sjöunda áratugarins
í stórar og viðamiklar bíómyndir
og er ein nýjasta afurðin í þeim
flokki mynda gamanmyndin
Bændur í Beverly Hills eða „The
Beverly Hillbillies“. Einhveijir
muna sjálfsagt vel eftir þeim úr
„Kananum“ en þeir sögðu frá
stórri sveitafjölskyldu úr dæma-
lausum útnára sem settist að í
stórborginni og reyndi að laga sig
að nýju umhverfi. Þættirnir nutu
mikiila vinsælda og hafa sjálfsagt
Nýir sið-
ir sveita-
fólksins
átt vel við á sínum tíma. Bíómynd-
in, sem gerð hefur verið eftir
þeim, virkar hins vegar eins og
tímaskekkja og handritshöfund-
arnir og leikstjórinn, Penelope
Spheeris, sem gerði annað sjón-
varpsefni, Veröld Waynes, vinsælt
á hvíta tjaldinu, hafa greinilega
ekki haft metnað til að framleiða
annað en í barnalegt og groddara-
legt ærslagrín.
Málið er að sáralítið af því er
mjög fyndið. I stað alvöru gaman-
semi kemur hins vegar alvöru
peningaeyðsla eins og oft vill
verða og ekkert er til sparað svo
lítil og skemmtileg hugmynd fer
út í tóma endaleysu, yfirkeyrða,
ofhlaðna og útblásna. Einstaka
atriði á stangli kalla fram hálf-
kæfðan hlátur en heildarmyndin
er dæmigert Hollywoodbíó sem
farið hefur villur vegar. Eða hvað
var þetta Dolly Parton-númer að
gera inni í miðri mynd?
Dáðlaust handritið snýst um
það hvernig Lea Thompson
hyggst giftast fjölskylduföðurn-
um úr sveitinni, sem orðinn er
milljarðamæringur og fluttur með
hyski sitt í snobbhverfið Beverly
Hills, og hafa af honum auðinn.
Grínleikararnir góðkunnu Dabney
Coleman og Lily Tomlin hafa ver-
ið fengin til að endurtaka eitthvað
af sínum gömlu rullum; Coleman
er smáborgaralegi ríkisbubbinn
með allt á hornum sér eina ferð-
ina enn, og Tomlin músarleg að-
stoðarkona hans með furðulegar
andlitsgrettur. Það má hafa gam-
an af Cloris Leachman í hlutverki
ömmunnar síbruggandi og
heimski frændinn er stundum
hlægilegur en yfirleitt einum of
fíflalegur.
Það sama má segja um mynd-
ina. Hún er stundum hlægileg en
yfirleitt einum of fíflaleg.
RKEPPNI í SIGLINGUM
OG STÖÐVAR 2
VESTMANNAEYJAR
Lagt verður upp frá Reykjavík í dag, föstudaginn 24. júní, kl. 13
Sklpsýjórafundur á Ingólfsgarði kl. 12.
Keppendur verða rœstir með fallbyssu Landhelgisgœslunnar.
Þrjú skot:
t Fyrsta viðvðrun 10 mínútum fyrir rásmerki.
\ \ , 2: Ónnur viðvörun 5 mínútum fyrir rásmerki.
erkií
Mœtum á Ingólfsgarð eða við „Sólfar" á Skúlagötu um hádegisbilið
og fylgjumst með upphafi lengstu siglingakeppni sem haldin hefur
veríð á íslandi og fyrsta vísi að alþjóðlegri siglingakeppni.
Fyrstu bátar koma til Vestmannaeyja á laugardagsmorgun.
í Vestmannaeyjum verður keppt í ýmsum þrautum
á hafnarbakkanum og í höfninni sjálfri á laugar-
dagseftirmiðdag. Siglingakeppni verður haldin
úti fyrir Vestmannaeyjum á sunnudag. Eyja- fí 3 brokev
menn eru hvattir til að fjölmenna á hafnar- ^
svœðlð og fylgjast með tilburðum sœgarpanna.
Heilsuval, Barónsstíg 20, ® 626275