Morgunblaðið - 20.07.1994, Blaðsíða 44

Lífið snýst um festu
ttrgunftljiMfe
~ SJQVAörTALMENNAR
RAFRÆNT
ÞJÓNUSTUKORT
MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLAN 1 103 REYKJAVÍK
SÍMI 691100, SÍMBRÉF 691181, PÓSTHÓLF 3040 / AKUREYRI: HAFNARSTRÆTI 85
MIÐVIKUDAGUR 20. JULI1994
VERÐ I LAUSASOLU 125 KR. MEÐ VSK
Milliuppgjör
Járnblendifélagsins
40 milljóna
hagnaður
UM 40 milljóna króna hagnaður
varð af rekstri íslenska járnblendi-
félagsins á Grundartanga eftir
fyrstu 6 mánuði ársins. Sömu mán-
uðir í fyrra skiluðu félaginu 80
milljóna króna hagnað.
Jón Sigurðsson, framkvæmda-
stjóri Járnblendifélagsins, sagði að
gera mætti ráð fyrir að hagnaður
félagsins hefði orðið 140-150 millj-
ónir ef bilun hefði ekki orðið á ofni
verksmiðjunnar í vor. Hann sagði
að þegar á heildina sé litið sé af-
koma félagsins betri í ár en í fyrra.
♦ ♦ ♦
Áburðarverk-
smiðjan
Tvísýnt um
reksturinn
HALLDÓR Blöndal, landbúnaðar-
ráðherra, segir að tvísýnt sé með
framtíð Áburðarverksmiðjunnar í
Gufunesi, þegar innflutningur á
áburði verði gefinn frjáls uní næstu
áramót.
Halldór segir að það liggi fyrir
að áburðarnotkun hafi dregist sam-
an á undanförnum árum og ef
--•Áburðarverksmiðjan missi umtals-
verða markaðshlutdeild eftir ára-
mót verði mjög tvísýnt um framtíð
hennar.
Innflutningur á áburði verður
gefinn frjáls í samræmi við EES-
samninginn.
Ijosnaði
fyrir eigin
vélarafli
Hólmavík. Morgunblaðið.
HAFDÍS SF 75 strandaði við inn-
siglinguna í Hólmavíkurhöfn kl.
7.15 í gærmorgun. Fimm manna
áhöfn sakaði hana ekki. Ohappið
varð við svonefndan Árnaklakk,
sem er hólmi rétt utan við höfn-
ina. Út frá honum liggur klöpp
og strandaði skipið á henni, um
30 metra frá landi. Hafdís er 150
tonna stálskip frá Hornafirði en
Hólmadrangur hf. á Hólmavík
leigir skipið til úthafsrækjuveiða.
Var það að koma úr sínum fyrsta
túr fyrir fyrirtækið með um 15
tonn af rækju. Mjög gott veður,
logn og sléttur sjór, var þegar
óhappið varð. Ákveðið var að
reyna að losa skipið á flóði í
gærkvöldi. Dreki var settur út
og togað í hann með spili skips-
ins, jafnframtþví að vélinni var
beitt að fullu. Losnaði Hafdís við
það. Kafari er væntanlegur frá
Isafirði í dag til að kanna
skemmdir. I forgrunni á mynd-
inni er Jón Ragnar Gunnarsson
með köttinn sinn.
Tillaga um þorskveiðibann við Grænland, Færeyjar og Eystrasalt
Samspil ofveiði og
óhagstæðra sldlyrða
RAÐGJAFARNEFND um fiskveiði-
stjórnun á vegum Alþjóðahafrann-
sóknaráðsins leggur til að engar
þorskveiðar verði leyfðar við Græn-
land, Færeyjar og í austanverðu
Eystrasalti á næsta ári. Sigfús A.
Schopka fiskifræðingur segir að of-
veiði og óhagstæð umhverfisskilyrði
valdi hruni þessara stofna. Auk þess-
ara stofna er þorskstofninn við Ný-
fundnaland hruninn, samdráttur er
í Norðursjó og þorskstofninn við ís-
land í sögulegu lágmarki. Stofninn
í Barentshafi er því eini þorskstofn-
inn í N-Atlantshafi sem er í vexti.
Þorskstofnarnir við Grænland og
Færeyjar hafa verið á niðurleið um
nokkurra ára skeið. Árgangurinn
sem kom út úr klakinu 1984 við
ísland bar uppi veiðarnar við Græn-
land í nokkur ár. Veidd voru 126
þúsund tonn 1989 og 102 þúsund
tonn 1990 en veiðin var komin niður
í 17 þúsund tonn árið 1992. Græn-
lendingar hafa þrátt fyrir samdrátt-
inn verið með fastan kvóta, liðlega
83 þúsund tonn á ári 1992-94, með-
al annars vegna samninga við Evr-
ópusambandið.
Engin batamerki við Grænland
Ekki veiddust nema 3 þúsund tonn
á síðasta ári. Að sögn Sigfúsar
Schopka sem er formaður vinnuhóps
Alþjóðahafrannsóknaráðsins sem
metur botnfiskstofnana við ísland,
Grænland og Færeyjar, lagði ráðið
til algert veiðibann við Grænland
fyrir yfirstandandi ár, eða þar til
merki sæust um betri nýliðun og
stækkun stofnsins, og nú hefur sú
ráðgjöf verið ítrekuð fyrir næsta ár.
Sigfús segir engin batamerki að sjá
við Grænland.
Alþjóðahafrannsóknaráðið lagði
til í fyrra að engar þorsk- og ýsuveið-
Morgunblaðið/Magnús H. Magnússon
*
Vilhjálmur Egilsson, alþingismaður og framkvæmdastjóri Verslunarráðs Islands
Nauðsynlegt að sækja um
aðild að Evrópusambandinu
VILHJÁLMUR Egilsson, fram-
kvæmdastjóri Verslunarráðs ís-
lands og þingmaður Sjálfstæðis-
flokksins, segist aðspurður vegna
ummæla hans í Tímanum í gær
telja nauðsynlegt að Islendingar
sæki um aðild að Evrópusamband-
inu og telur að undirbúningur þess
þurfi að hefjast hið fyrsta, því
samningsstaða okkar versni eftir
því sem það dregst lengur. Hann
fullyrðir jafnframt aðspurður að
fleiri séu þessarar skoðunar innan
þingflokks Sjálfstæðisflokksins, en
segir að þeir verði sjálfir að upplýsa
um þær skoðanir sínar. Hann ætli
ekki að gera grein fyrir því sem
komið hafi fram í einkasamtölum.
Vilhjálmur sagði aðspurður í
samtali við Morgunblaðið að setja
þyrfti í gang þann undirbúning sem
Fullyrðir að fleiri séu sömu skoðunar í
þingflokki Sjálfstæðisflokksins
nauðsynlegt væri að færi fram áður
en umsókn yrði send. Umsókn
þyrfti að undirbúa mjög vel og skil-
greina þau markmið sem við Islend-
ingar ætlum okkur að ná fram í
aðildarviðræðum við ESB. Síðan
þurfi að fara í söluherferð og selja
sjónarmið okkar í öllum aðildarlönd-
unum og hjá framkvæmdastjórninni
og ná fylgi við umsóknina og mark-
mið hennar.
Vilhjálmur sagði að samnings-
staða okkar versnaði eftir því sem
við biðum lengur með umsókn. Það
hefði til dæmis komið mjög vel fram
hjá Uffe Ellemann-Jensen, fyrrv.
utanríkisráðherra Danmerkur, að
við þyrftum helst að komast inn á
undan Möltu og Kýpur og helst inn
á því tilboði sem EFTA-ríkin hefðu
fengið.
Sjálfstæði byggist á þátttöku
Hann segir að ástæðan fyrir því
að við þurfum að sækja um aðild
sé sú að alltaf séu fleiri og fleiri
ákvarðanir sem snerti okkar mál
teknar á fjölþjóðlegum grundvelli.
Málefni sem varða viðskipti og leik-
reglur í viðskiptum, umhverfismál,
félagsmál og öryggismál. „Þau mál
sem snerta okkur mest eru að fær-
ast meira inn á Evrópuvettvang og
vettvang ESB og þróunin gengur í
ar yrðu leyfðar við Færeyjar í ár.
Að sögn Sigfúsar hafa stofnarnir
stöðugt minnkað og aldrei mælst
minni en um þessar mundir. Algeng
þorskveiði var 20-40 þúsund tonn á
ári. Árið 1992 og 1993 var veiðin
6.000 tonn sem er það minnsta sem
aflast hefur á síðari árum. Þrátt
fyrir ráðgjöf Alþjóðahafrannsóknar-
áðsins, sem ekki er bindandi, ákváðu
stjórnvöld í mars síðastliðnum að
leyfa veiðar á 7.000 tonnum af
þorski árlega til ársins 1998 og
6.200 tonn af ýsu. Ýsuveiðarnar
voru yfirleitt 14-15 þúsund tonn á
ári en voru komnar niður í 4.000
tonn á síðasta ári.
Svipaða sögu er að segja um
þorskstofninn í austurhluta Eystra-
salts. Veiðin úr honum fór upp í tæp
400 þúsund tonn árið 1984 en á síð-
asta ári er hún talin hafa verið 40
þúsund tonn.
þá átt að sjálfstæði þjóða fer að
snúast um hvort þær eigi aðild að
þessum ákvörðunum. Á 19. öld
snerist sjálfstæðið um að fá að vera
í friði en núna fer það að snúast
um að fá að vera með. Þess vegna
fer þetta að verða spurning um
fullveldi þjóðarinnar og stöðu henn-
ar sem sjálfstæðs ríkis hvort hún á
aðild að þeirri ákvarðanatöku sem
snertir hana sjálfa eða hvort hún
tekur við öllu eins og fyrirskipun-
um,“ sagði Vilhjálmur. „Auðvitað
er margt erfitt sem við þurfum að
semja um, sérstaklega á sjávarút-
vegssviðinu. En við þurfum að skil-
greina hvað við viljum og vinna að
því að vinna því fylgi. Ef við sitjum
með hendur í skauti missum við
meira og meira af þróuninni og
möguleikanum til að hafa áhrif.,,
Aflabrestur
í laxveiðiám
norðanlands
ÞÓTT laxveiði gangi vel á Suð-
ur- og Suðvesturlandi og hluta
af Vesturlandi, er ekki sömu
sögu að segja um aðra lands-
hluta. Á Norðaustur-, Norður-
og Vesturlandi norðanverðu
gengur veiðin mjög illá og það
sem veiðist er allt stór fiskur,
eða lax sem dvalið hefur tvö
ár í sjó. Smálaxinn sem dvalið
hefur eitt ár lætur á sér standa
og óttast menn að árgangurinn
hafí misfarist er seiðin gengu
til sjávar í kuldunum í þessum
landshlutum síðasta sumar.
Þórólfur Antonsson líffræð-
ingur hjá Veiðimálastofnun
sagði í samtali við Morgunblað-
ið að þótt hann óttaðist um
afdrif þessa árgangs, þá væri
of snemmt að fullyrða að hann
hefði farið fyrir lítið. „Við erum
með gönguseiðagildrur í Vest-
urdalsá í Vqpnafirði og Núpsá
í Miðfirði. Útkoman var sú að
seiðin gengu eiginlega ekkert
út í Vopnafirðinum og mjög
seint í Miðfirðinum. Það að þau
fóru, þótt seint væri, í Miðfirð-
inum gefur vissulega von um
að fiskarnir skili sér síðar í
sumar, en gallinn er bara sá
að við höfum ekki fordæmi
fyrir þess háttar ástandi sem
var í fyrra,“ sagði Þórólfur.
Umtalsverður
aflabrestur
Aflabresturinn um norðan-
vert landið er umtalsverður.
Sem dæmi má nefna, að aðal-
svæði Laxár í Aðaldal hafði í
vikubyijun gefíð 520 laxa sem
er 200 löxum minna en á sama
tíma í fyrra. Og Víðidalsá hafði
gefið 220 laxa á móti 410 löx-
um á sama tíma í fyrra. Hópur
Bandaríkjamanna sem þar var
við veiðar hafði fengið 11 laxa
á þremur dögum. Hópurinn var
þarna við veiðar á sama tíma
í fyrra og fékk þá 130 laxa á
einni viku.
■ Kemur hann eða/22