Morgunblaðið - 16.08.1994, Qupperneq 16

16 ÞRIÐJUDAGUR 16. ÁGÚST 1994
MORGUNBLAÐIÐ
__________________________________ERLEiMT___________________________________
Einn alræmdasti hryðjuverkamaður síðari tíma handtekinn og framseldur til Frakklands
Er sögnnni um
Sjakalann lokið?
TUTTUGASTI og annar desember 1975. Sex hryðjuverkamenn, sem höfðu tekið 11 ráðherra OPEC-
landa í gíslingu, fara um borð í DC-9 flugvél á flugvellinum í Vín. Þeir létu fljúga með sig til Alsír,
þar sem þeir gáfust síðar upp. Sjakalinn Carlos skipulagði mannránið.
Hryðjuverkamaðurínn Carlos
Martinez, stundum nefndur
Sjakalinn, er löngu orðinn goð-
sögn. Um hann hafa veríð skríf-
aðar bækur. Hann var af ríku
foreldri og naut góðrar menntun-
ar. Ferill hans er blóðugur, og
vestræn yfírvöld hafa leitað hans
árum saman. í gær var hann
handtekinn í Súdan-og framseld-
ur til Frakklands. Var hann kald-
rifjaður morðingi, eða faglegur
byltingarmaður?
ILLICH Ramirez Sanches; Carlos Martinez;
Sjakalinn. Þetta er vel þekkt ljósmynd af honum.
SJAKALINN dró bestu leyniþjón-
ustumenn Vesturlanda á asnaeyr-
unum í tvo áratugi, og rann þeim
úr greipum hvað eftir annað. En í
gær greindu Súdanir frá því að þeir
hefðu tekið hann höndum og fram-
selt til Frakklands. Stjórnvöld þar í
landi sögðu hann myndi koma fyrir
yfirvöld dómsmála þá um daginn.
Sjakalinn var líka þekktur undir
nafninu Carlos, og tengdist mörgum
áberandi hryðjuverkum á áttunda
áratugnum, þar á meðal ráninu á
ellefu ráðherrum á fundi Samtaka
olíusöluríkja (OPEC) í Vín 1975.
Carlos viðurkenndi hlutdeild sína
í sumum hryðjuverkunum, en goð-
sögnin sem fljótlega spratt upp í
kringum þennan dularfulla mann
varð til þess að fjölmiðlar gleyptu í
sig allt sem hann gerði, eða var sagð-
ur hafa gert. Þó bar minna á honum
nú á síðari árum, og ísraelskt dag-
blað greindi frá því árið 1986 að
hann væri látinn, útsendarar Lýbíu-
stjórnar hefðu ráðið hann af dögum
vegna þess að hann hefði vitað of,
mikið um leyniþjónustunet Araba-
ríkjanna.
En í byijun þessa áratugar bárust
fréttir af honum lifandi. Rithöfundur-
inn David Yallop, sem gaf út bók
um Carlos í fyrra, sagði að hann
byggi í Damaskus, sem gestur sýr-
lensku sfjómarinnar, ásamt konu
sinni, þýsku byltingarkonunni
Magdalenu Kopp og börnum þeirra
tveim, og gæfi sig út fyrir að vera
mexíkóskur kaupsýslumaður. Ung-
veijar viðurkenndu að kommúnista-
stjómin sem áður sat þar í landi
skaut skjólshúsi yfir hann seint á
áttunda áratugnum og í byijun þess
níunda.
í höfuðið á Lenín
Carlos Martinez var bara eitt af
dulnefnunum sem Illich Ramirez
Sanchez notaði á meðan hann var
lykilmaðurinn í hermdaverkastarf-
semi í Vestur-Evrópu, Austurlöndum
nær og Japan. Hann fæddist í
Venezúela árið 1950, sonur lögfræð-
ings sem var eindreginn vinstrisinni
og skírði syni sína í höfuðið á Lenín,
Illich, Vladimir og Lenín. í kjölfar
fyrstu hermdaverka Carlosar tóku
fjölmiðlar upp á því að kalla hann
Sjakalann, eftir leigumorðingjanum
sem er fenginn til að myrða Charles
de Gaulle, Frakklandsforseta, í
skáldsögu Fredericks Forsyths, Dag-
ur sjakalans.
Tuttugasta og fyrsta desember
1975 braust Carlos og sveit hans,
skipuð palestínskum og vestur-þýsk-
um hryðjuverkamönnum, inn á skrif-
stofur OPEC-ríkjanna í Vín, þar sem
stóð yfir fundur ráðherra. Þrír féllu
í árásinni, þar á meðal austurrískur
lögreglumaður, en eftir heiftarlegan
skotbardaga höfðu hryðjuverka-
mennimir skrifstofuna á valdi sínu
og héldu ráðherrunum í gíslingu.
Þeir kröfðust þess að fá bíl svo þeir
kæmust með gísla sína til flugvallar-
ins. Austurríska stjórnin varð við
þeirri kröfu. Þeir flugu fyrst til Als-
ír, þar sem flestum gíslunum var
sleppt, síðan til Trípólí, höfuðborgar
Lýbíu, og svo aftur til Alsír þar sem
þeir gáfust upp. Þeir fengu að fara
frjálsir ferða sinna eftir nokkra daga.
Gíslatakan var hámark hálfsárs
atburðarásar sem hófst í París, þar
sem Carlos myrti tvo franska gagn-
njósnara og aðstoðarmann sinn, sem
hafði gerst uppljóstrari. Frönsk yfir-
völd birtu lista yfir verk Carlosar,
og eru þar á meðal sprengjuárás á
lyfjabúð í París í desember 1974, þar
sem tveir létust og 30 særðust.
Dagur Sjakalans
En ýmsir hafa efast um sannleiks-
gildi sagnanna sem farið hafa af
Sjakalanum. Yallop segir, að í raun
og veru hafí Carlos verið vanhæfur
morðingi. í bók sinni Til endimarka
jarðarinnar lýsir Yallop Carlosi sem
manni sem langaði til að verða bylt-
ingarmaður, en skorti alla hæfileika,
og myrti oftar en ekki vegna eigin
hræðslu. Yallop segir að goðsögnin
um Carlos sem kaldrifjaðan morð-
ingja hafi verið sköpuð af banda-
rísku, bresku og frönsku leyniþjón-
ustunum, sem fyrir mistök töldu
hann vera þjálfaðan af rússnesku
leyniþjónustunni, KGB.
Carlosi var gefið að sök að hafa
skipulagt yfirtöku „Rauða hersins"
japanska á franska sendiráðinu í
Haag í desember 1974; flugskeyta-
árás á flugvél á Orly-flugvelli við
París, auk samsæra um að myrða
kaupsýslumenn og stjómmálaleið-
toga. Frumraun Carlosar var morð-
tilraun við breska zíonistann Edward
Sieff í London árið 1973. Eftir að
OPEC-ráðherrarnir voru teknir hvarf
hann að mestu af sjónarsviðinu, en
var grunaður um nánast öll hryðju-
verk sem unnin voru.
Hann skaut aftur upp kollinum
árið 1979 í viðtali við arabískt tíma-
rit, gefið út í París. Þar gortaði hann
af því að uppáhalds aðferð sín við
að drepa fórnarlömb væri að skjóta
þau í andlitið. Svo fundust fingraför
hans á bréfi sem hann sendi Gaston
Defferre, innanríkisráðherra Frakk-
lands, í mars 1982, og hótaði þar
öllu illu ef Kopp, og öðrum hryðju-
verkamanni, Bruno Breguet, yrði
ekki sleppt úr haldi. Daginn sem
franskur dómstóll dæmdi þau í fimm
og fjögurra ára fangelsi fyrir glæpa-
starfsemi sprakk bílsprengja í París
og varð einum manni að bana og
særði 60. Carlos gekkst ekki við því
að vera ábyrgur fyrir þeirri spreng-
ingu, en hún þótti bera keim af hand-
bragði hans. Hins vegar viðurkenndi
hann að hafa staðið fyrir sprengingu
í franskri menningarmiðstöð í Vest-
ur-Berlín í ágúst 1983. Nokkrum
mánuðum síðar, á gamlárskvöld,
slösuðust 50 manns þegar sprengjur
sprungu á lestarstöð í Marseilles og
um borð í hraðlest. Tvö bréf, þar sem
ábyrgð var lýst á tilræðunum, voru
rakin til Carlosar, annað vegna rit-
handarinnar og hitt vegna fingra-
fara.
Fingraför hans hafa verið þekkt
frá því hann myrti frönsku njósnar-
ana tvo árið 1975, og lýsti eftir það
yfir stríði á hendur „zíonistum og
stórveldasinnum um allan heim“.
Franskur dómstóll dæmdi hann í júní
1992 til ævilangrar fangelsisvistar
fyrir morðið.
Til Moskvu
Samkvæmt fregnum breska blaðs-
ins Observer lýsti vellríkur faðir Car-
losar, Jose Altagarcia Ramirez Nav-
as, því stoltur árið 1976 hvernig son-
urinn hefði verið á sífelldum ferða-
lögum um Rómönsku Ameríku,
Karíbahafið og Bandaríkin fram að
12 ára aldri, og ætíð notið leiðsagnar
einkakennara. Seinna menntaðist
hann í London, áður en faðir hans
ákvað að bræðurnir Illich og Lenín
skyldu fara í Patrica Lumumba-
háskóla í Moskvu. En Illich (þ.e.
Carlos) féll í ónáð hjá rússneskum
yfírvöldum fyrir að taka þátt í mót-
mælaaðgerðum, og var rekinn. Hann
ferðaðist um Austuríond nær, en
hélt svo til Englands og settist á
skólabekk í London School of Ec-
onomics, en árið 1973 lýsti hann því
yfir að formlegri menntun sinni væri
lokið. OPEC-gíslarnir, sem hann tók
árið 1979, tóku til þess að hann gat
talað ensku, spænsku, frönsku,
þýsku og arabísku.
Honum hefur verið kennt um
morðin á ísraelsku íþróttamönnunum
á Ólympíuleikunum í Munchen 1972
og flugránið á Entebbe 1976. En
Yigal Carmon, helsti ráðgjafi Yitz-
haks Shamirs, fyrrum forsætisráð-
herra ísraels, fullyrðir að Carlos hafi
ekki komið nálægt atburðunum í
Múnchen.
Það olli nokkrum úlfaþyt árið 1984
þegar enskt blað birti fréttir um að
Israelar hefðu handtekið Carlos, en
forsætisráðherra ísraels, Yitzhak
Shamir, bar þær fréttir til baka.
Goðsögnin
Höfundar sem skrifað hafa bækur
um Carlos eru sammála um að verk
hans hafí ekki verið í samræmi við
sögurnar sem af honum fóru. Hann
hefði kunnað við sig í ljómanum sem
stafaði af hryðjuverkastarfsemi, en
var fráleitt að sér í tækninni - palest-
ínskir öfgasinnar kenndu honum til
hryðjuverka.
Ronnie Payne, rithöfundur seni
skrifað hefur bók um Carlos, segir
hann hafa verið meira en kaldlyndan
morðingja. „Hann var faglegur bylt-
ingarmaður," sagði Payne. „Eg held
að það sé ekki rétt að kalla hann
„sjakala“. Hann var ekki leigumorð-
ingi. Hann var rekinn áfram af
grimmilegri hugmyndafræði."
Word námskeið
og verkfræöiþjónustan
i/uskóli Halldórs Kristjánssonar
Töivu-
Tölvuskóli Halldórs Kristjá
Grensásvegi 16 • ® 68 80 90

Ekki týna lykliniim
18. ágúst
+