Morgunblaðið - 16.08.1994, Síða 18

18 ÞRIÐJUDAGUR 16. ÁGÚST 1994
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Þessar ferðalagamyndir
EINAR Falur Ingólfsson: New York. 1989.
MYNPLIST
Gallcrí Einn Einn
LJÓSMYNDIR
Einar Falur Ingólfsson. Opið alla
daga (nema mánudaga)! 3-18 til 25.
ágúst Aðgangur ókeypis. Sýningar-
skrá 100 kr.
UÓSMYNDAVÉLIN er löngu
orðin almenningseign, og allir eiga
í skúffum eða möppum kynstur öll
af myndum, sem öðru fremur eru
heimildir um ferðir manna og sýn
á framandi umhverfi. Þrátt fyrir
þetta eru ferðamyndir æði oft frem-
ur tætingslegar og lítið augnayndi
öðrum en ferðalöngunum sjálfum,
sem tengja við þær sterkar minn-
ingar; þær skortir þá snerpu sem
markar gott myndverk.
Öðru hverja verða síðan stakir
listamenn til að vekja athygli okkar
á ný á ljósmyndinni sem listmiðli,
og þar með einnig ferðamyndinni;
það þarf gott auga fyrir aðstæðum
og formbyggingu til að breyta
myndefni í verðugt listaverk og af
sýningunni hér má vera ljóst að
Einar Falur fyllir hóp þeirra ljós-
myndara sem hafa slíkt á valdi
sínu.
Einar Falur Ingólfsson hefur
unnið að ljósmyndun um árabil, þó
ungur sé (f. 1966). Hann hefur
starfað fyrir dagblöð og tímarit,
og bæði skrifað greinar og tekið
myndir. Hann hefur einnig átt
myndir á sýningum íslenskra
fréttaljósmyndara mörg undanfar-
in ár og vakið þar nokkra eftir-
tekt. Einar Falur stundaði nám í
bókmenntum við Háskóla íslands,
en hefur nú nýlokið framhaldsnámi
í ljósmyndun við School of Visual
Arts í New York, og má ef til vill
segja að þessi fyrsta einkasýning
hans tengist þeim námslokum með
óbeinum hætti.
í sýningarskrá lýsir Einar Falur
viðhorfi sínu til myndanna m.a.
með eftirfarandi hætti:
„Myndavélin er penninn sem ég
nota til að skrifa dagbókina mína.
Sérhver mynd sem ég tek er eins
og dagbókarfærsla; hún inniheldur
persónulegar upplýsingar, skoðanir
og lýsir upplifunum. ... Þetta eru
heimildir, eitthvað sem gerðist,
þótt túlkunin sé hvers og eins.
Sýnin í þessum ljósmyndum er
ferðamannsins, útlendingsins sem
undrast það sem hann sér og heill-
ast af því um leið.“
Með þessum penna, Ijósmynda-
vélinni, hefur Éinar Falur skráð
niður fjölskrúðuga heimsmynd í
þeim þijátíu og sex svart-hvítum
myndum, sem prýða veggina. Fjöl-
breyttir staðir, ólíkt fólk við hvers-
dagslegar aðstæður, skarplega
mótuð form og línur í umhverfinu,
allt skilar þetta sér með ágætum.
Nokkur atriði varðandi ljós-
myndunina sjálfa verða helst til að
draga athygli áhorfandans sérstak-
lega að þessum ferðalagamyndum.
Hið fyrsta er sjónarhomið, sem
bendir til að þetta séu augnabliks-
myndir, teknar innan úr þvögu
mannlífsins, yfir öxlina á náungan-
um eða að baki honum (sbr. mynd-
ir nr. 2, 3, 10, 26 og 32); undan-
tekningin frá Helsinki (nr. 21) þar
sem stúlkan gjóir snöggt augunum
að ljósmyndaranum, verður nánast
til að sanna regluna.
Staða ljósmyndarans sem áhorf-
anda verður enn skýrari þegar litið
er til þeirra mynda sem eru teknar
út um bílrúður (nr. 4, 20) eða inn
um glugga (nr. 11, 30); þarna er
augnablikið gripið, án þess að ljós-
myndarinn ráði nokkru um það sem
er handan glersins.
Myndbygging getur verið erfið
þegar slíkar tilviljanir ráða mynd-
efninu, og því er athyglisvert að
sjá á hvern hátt Einar Falur notar
myndavélina oftar en ekki til að
þrengja myndsviðið, skera það nið-
ur þannig að sú sýn sem er gripin
tapist ekki í víðáttum umhverfisins.
Það sem er utan rammans er þó
oftar en ekki gert að virkum þætti
í myndinni með tengingum inn á
sviðið. Hönd viðmælandans kemur
inn í rammann efst til vinstri í
„NewYork“ (nr. 15); skuggarkyrr-
stæðra áhorfenda frysta kapphlaup
hundanna í miðju stökki.
Á sama hátt má segja að Einar
Falur noti tilbrigði við hefðbundna
myndbyggingu með óvæntum
árangri í mörgum myndanna.
Þannig verður nálægð hestanna
afar sterk í „Biskupstungur, júní
1993“ (nr. 4), en fjarlægðin óræð
(nr. 1) eða tilfinningalegs eðlis líkt
og í „New York, 1989“ (nr. 2), þar
sem jafnvægið er nær fullkomið.
Með sýningunni er gefín út lítil
en falleg sýningarskrá, sem hefur
að geyma nokkrar myndanna á
sýningunni auk inngangs lista-
mannsins. Hins vegar er óvenjulegt
við skrána - sem um leið gerir
hana eftirminnilegri - og í stað
lengri texta og útlistana um ljós-
myndirnar fylgja þeim ljóð eftir tiu
höfunda, sem öll fjalla um ferðalög
og ferðahug, og tengjast þannig
kjarna sýningarinnar með
skemmtilegum hætti.
í inngangi sínum bendir Einar
Falur á að ferðalangar síðustu ald-
ar hafi oft korriið heim með ljós-
myndir, minningar sem veittu inn-
sýn í áður óþekkta beima, furður
landa og þjóða, sem hafi vakið
undran og áhuga; þar sé komið
innsta eðli ferðalagamynda:
„ ... vona ég alltaf að ljósmyndirn-
ar geti verið einhveijum álíka upp-
lifun og þeim sem sáu íjarlæga
heima á silfruðum plötum um síð-
ustu öld miðja. Ljósmyndirnar eru
einstakar þótt vera mín á staðnum
sé það ekki.“
Ér rétt að benda áhugafólki um
ljósmyndun og öðrum listunnend-
um á að láta sýninguna ekki fram
hjá sér fara.
Eiríkur Þorláksson
UTSALA
Hl It
Náttkjólar
1.200,-
Dömuundirbuxur
395,-
Sokkabuxur
300,-
Barnanærfatasett
390,-
Unglinganáttföt
1.900,-
PARÍSARbúðin Brjóstahaldarasett
Austurstræti 8, sími 14266 1.500,-
CALIDA
T “R )»é“
IX)l
C EST FOU LE SUCCfcS QU’ON A
írönsk mynd hlaut
Gullhlébarðann
Locarno. Morgunblaðid.
ÍRANSKAR myndir hrepptu tvenn
helstu verðlaunin í keppni kvik-
myndahátíðarinnar í Locarno á
sunnudagskvöld. Kvikmynd Ebra-
hims Foruzesh Khomrehs, Krukk-
an, hlaut Gullhlébarðann og Abad-
ani-Ile, eða Mennirnir frá Abad-
ani, eftir Kiyanush Ayyari Silfur-
hlébarðann. Bronshlébarðinn féll í
skaut franska leikstjóranum
Christinu Carriére fyrir fyrstu
mynd hennar, Rosine.
Aðrar verðlaunamyndir eru Per-
sonne ne m’aime, eða Enginn elsk-
ar mig, eftir Marion Vernoux frá
Frakklandi fyrir leik fimm leik-
kvenna, Emmene-moi, eða Taktu
mig, eftir Michel Spinosa fyrir
kvikmyndatöku og Ermo eftir
Zhou Xiaowen frá Kína fyrir
„bestu túlkun á samskiptum milli
ólíkra þjóða og menningarsamfé-
laga“.
Búinn með samúðarkvóta
nýgræðingsins
Því má segja að íranir og Frakk-
ar hafi sópað til sín verðlaununum
hér í Locarno og íslenska myndin
Bíódagar fer verðlaunalaus heim,
enda hafði leikstjóri hennar spáð
því í samtali við Morgunblaðið á
laugardag. „Ég fann það strax og
ég kom hingað að ég myndi ekki
vinna,“ sagði Friðrik Þór Friðriks-
son í samtali við Morgunblaðið á
sunnudagskvöld. „En val á þátt-
töku í svona keppni er ævinlega
áhættusamt og í sjálfu sér áfangi
að komast að. Þátttakan hér hefur
skilað sínu; um 4.000 manns hafa
séð myndina, þar af kannski um
500 áhrifavaldar sem með áliti
sínu og kynningu munu stuðla að
frekari dreifingu hennar.
Kynningin í fjölmiðlum og við-
brögð gagnrýnenda hafa almennt
verið uppörvandi. Hátíðin hér í
Locarno hefur frá upphafi einbeitt
sér að því að uppgötva nýtt hæfi-
leikafólk og hér voru Skytturnar
uppgötvaðar á sínum tíma. Ég fínn
að ég er búinn með samúðarkvóta
nýgræðingsins en hátíðin hér er
hins vegar kjörinn vettvangur í
framtíðinni fyrir unga leikstjóra á
íslandi."
Þess má geta að á listum yfir
stjömugjöf gagnrýnenda í Þýska-
landi og Italíu fyrir myndir á Loc-
amohátíðinni hafa Bíódagar hlotið
sæti vel yfír meðallagi og á þeim
ítalska var hún í þriðja sæti.
Krist-
jáni
vel tekið
íÓsló
Á TÓNLEIKUM sem Kristján
Jóhannsson og Galina Kalin-
ina héldu í Ósló 11. ágúst sl.,
ásamt filharmóníuhljómsveit
Óslóar undir stjórn Maurizios
Barbazinis, fengu þau góðar
undirtektir. Gagnrýnandi Aft-
enposten, Arvid 0. Vollsenes,
er hrifínn af frammistöðu tón-
listarfólksins og segir að ít-
alska hljómsveitarstjóranum
Barbazini hafí tekist að
breyta fílharmóníuhljómsveit
Óslóar í ítalska óperuhljóm-
sveit í eina kvöldstund.
Vollsenes segir að með vax-
andi óperuáhuga Norðmanna
hafi fylgt stjömudýrkun og
norskir áheyrendur hafí
greinilega viljað hylla Kristján
og Galinu. Kristján hafi líkað
átt klappið vel skilið. Röddin
hafi verið skýr og söngur
hans tjáningarríkur.
Galina Kalinina fær einnig
jákvæða dóma hjá Vollsenes
og það eina sem hann kvartar
undan er að tónleikar af þessu
tagi slíti aríumar úr samhengi
og áheyrandinn sé rétt farinn
að njóta þeirra þegar skipt
er yfir í næstu aríu.
Sam-
keppni
umúti-
listaverk
VERK Jóhönnu Þórðardóttur
Sjávarminni hefur verið valið
af dómnefnd til frekari út-
færslu og framkvæmda í sam-
keppni um útilistaverk á
Djúpavogi. Dómnefnd sem var
skipuð af hreppsnefnd Djúpa-
vogshrepps og Sambandi ís-
lenskra myndlistarmanna
valdi þijá listamenn til þátt-
töku í lokaðri samkeppni að
undangenginni auglýsingu
eftir áhugasömum mynd-
listarmönnum. Það voru þau
Gunnar Árnason, Gunnsteinn
Gíslason og Jóhanna Þórðar-
dóttir. Þau skiluðu inn tillög-
um 10. maí sl.
Dómnefnd skipuð Ólafí
Ragnarssyni, Valgerði Hauks-
dóttur og Pétri Bjarnasyni
hefur nú lokið störfum og
mælir með verki Jóhönnu.
Gert er ráð fyrir að verkinu
verði komið fyrir á opnu svæði
sem markast af Hammers-
minni og Vogalandi á Djúpa-
vogi. Áætlað er að verkið verði
sett upp næsta vor. Verkefni
þetta er samstarfsverkefni
Djúpavogshrepps og List-
skreytingasjóðs ríkisins.
Haldin verður sýning á til-
lögunum á Djúpavogi dagana
8. til 11. september í Sambúð,
Mörk 12. Sýningin verður
opnuð klukkan 21.00 þann 8.
september. Hún verður opin
milli kl. 17.00-19.00.
W Hafnfiröingar og nágrannar
UTSALA
Lœkjargata 34c,®:652592