Morgunblaðið - 23.12.1994, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
FÖSTUDAGUR 23. DESEMBER 1994 21
Við hringtorg Evrópu
Sy stir j ólasveinanna
BOKMENNTIR
Barnasaga
BOKMENNTIR
Pcrsónusajia
LANDNÁM ÍSLENDINGA í
LÚXEMBORG
Heimir G. Hansson tók saman og
skráði. 256 bls. Útg. Sögunefnd Is-
lendinga í Lúxemborg. Prentim:
Oddi hf. 1994.
BÚSETA íslendinga í Lúxem-
borg hófst þegar Loftleiðir völdu
staðinn sem endastöð Évrópumeg-
in í Atlantshafsfluginu
fyrir fjörutíu árum.
Starfsemi Loftleiða óx
hratt og örugglega og
var reyndar ævintýri
líkust. Síðan hafa tengsl
íslands og Lúxemborg-
ar eflst á margan hátt.
Islendinganýlendan þar
er orðin meira en nafn-
ið. Hún er orðin saga.
í bók þessari er sú saga
rakin í þaula. í fyrsta
kaflanum er sagt frá
landi og þjóð og fyrstu
umsvifum íslendinga í
þessu gamalgróna her-
togadæmi. Þá er greint
frá daglegu lífi landans
í hinum nýju heimkynnum, at-
vinnustarfsemi, félagslífi og þar
fram eftir götunum. Þótt Islend-
ingar séu nú orðnir hagvanir á
þessu hringtorgi Evrópu reyndist
það vera fleira en færra sem í
fyrstunni kom þeim spánskt fyrir
sjónir. íslenskur almenningur var
þá lítt tekinn að ferðast landa á
milli. Sólarlandaferðir voru ekki
BOKMENNTIR
A n n á 11
ÁRIÐ 1993
Stórviðburðir í myndum og máli.
Með íslenskum sérkafla. Fróði, 1994
— 344 síður. 5.396 kr.
EINS og fyrri bækur sama efnis
er þessi bók mikil að umfangi,
myndrík og litskrúðug.
Það freistar alltaf hins almenna
borgara að geta riijað upp merka
og stundum geigvænlega atburði
sem sjónvarpið og aðrir fjölmiðlar
færðu honum heim í stofu hvað-
anæva úr veröldinni. Að lesa og
skoða myndir í rólegheitum gerir
atburðina umhugsunarmeiri og
nærtækari, en þegar hin óskráða
krafa um meðvirkni í æsileik frétta-
mennsku augnabliksins krefst hug-
ans.
Höfuðheiti efnis bókarinnar eru
tvo: Annáll ársina og Mannlíf og
menning. Undirtitlar eru fjölmargir.
1993 Ár hinna stóru ákvarðana
er einn veigamesti kaflinn, auk
skýringar kortanna sem á eftir
koma. Hver mánuður ársins á sína
fréttaskýringu og inn í milli er skot-
ið: Frá degi til dags. Myndir ýmist
í litum eða svart/hvítar taka_ mikið
rúm, stundum heilar síður. I þeim
felast einnig þöglar frásagnir skelf-
ingar eða gleði.
Annars er þessi bók með sama
sniði og bækurnar udanfarin ár.
Engum sem kynnir sér innihaldið
dylst að atburðir áranna taka sí-
fellt á sig nýjar myndir og ef til
vill er staðan í hinni viðsjálu veröld
þekkingar og efnishyggju aldrei
ógnarlegri en nú.
íslenski kaflinn hefir sama yfir-
bragð og áður, samviskusamlega
og vel unnin í vanda þess að velja
og hafna — með gagnrýni landans
hafnar. Og fáir höfðu lagt leið sína
til meginlands Evrópu, það er að
segja lengra en til Kaupmanna-
hafnar. Kyrrðin og stöðugleikinn
í þessu þéttbýla smáríki kom ís-
lendingum á óvart. í sumum grein-
um virtust Lúxemborgarar vera
beinlínis á eftir tímanum. Þá héldu
íslendingar að hvarvetna um víða
veröld mætti bjarga sér á ensku.
Svo reyndist hreint ekki vera í
hertogadæminu Lúxemborg. Hús-
freyjurnar íslensku urðu því að
temja sér látbragðslist áður en þær
fóru út að versla.
Lög og reglur reynd-
ust harðari í sumum
greinum; á öðrum
sviðum vægari.
Nafnavenjur íslend-
inga gátu Lúx-
emborgarar engan
veginn skilið. Af því
spruttu skringileg
tilvik. Sömuleiðis
þótti Lúxemborgur-
um furðu gegna að
par skyldi ekki drífa
sig í hjónaband áður
en barn fæddist!
En svo gat undr-
unin líka fallið yfir
mann úr gagnstæðu
áttinni. Lögreglumönnum, sem litu
inn þar sem Islendingar voru að
skemmta sér, var boðið í glas, bjór
eða viskí — svona fyrir siðasakir!
Annar þá strax bjórinn. Hinn hafði
grunnmúraðri ábyrgðartilfinningu
og lét ekki bjóða sér svo svæfandi
værðardrykk í vinnunni: »Ég held
ég þiggi frekar viskí, því að ég
keyri,« svaraði hann hógværlega.
yfir höfði þeirra er að honum vinná.
Bjöm Jóhannsson valdi efni í kafl-
ann og kann vel til verka og býr
atburði ársins í áhugaverða, mál-
farsgóða frásögn.
Að lesa slíka bók og gaumgæfa
myndefnið er í líkingu við að þreifa
á slagæð umheimsins. Hún ætti að
vera verðugt lesefni hveijum þeim
er lætur sig varða framrás lífsins
og örlög náttúrunnar í þessari firrtu
efnisgnægðanna veröld.
Jenna Jensdóttir
Þó Lúxemborg sé eina sjálf-
stæða ríkið í Evrópu sem hægt
er að bera saman við Island að
mannfjölda er vitanlega margt
sem alls ekki verður saman jafn-
að. Lúxemborg er staðsett mitt í
þét'tbýlasta hluta álfunnar með
greiðar leiðir til allra átta. Uppeldi
barnanna miðast við það strax og
þau fara að stauta: »Kennslan fer
fram á Lúxemborgísku, sex ára
gömul fara börnin að Iæra þýsku
og sjö ára bæta þau frönskunni
við. Ætlast er til þess- að þegar
kemur fram á unglingsárin hafi
börnin jafn gott vald á öllum mál-
unum þremur.« Skólakerfið er tal-
ið með því besta sem gerist. Eigi
að síður hverfa margir unglingar
heim til náms í íslenskum fram-
haldsskólum. Nýlendunni íslensku
verður því engan veginn líkt við
landnámið í Vesturheimi fyrir
aldamótin síðustu. Þangað fóru
menn með þeim fasta ásetningi
að gerast þegnar annars lands og
snúa aldrei til baka. í Lúxemborg
starfa landar við fyrirtæki sem eru
íslensk að hluta eða í heild. Vegna
daglegra samgangna við landið er
þar stöðugur straumur íslendinga.
Og margir starfa þar tímabundið
en hverfa síðan heim að dvöl lok-
inni. Tengslin við átthagana rofna
því aldrei.
Þótt Islendingar verði að laga
sig að landsvenju á mörgum svið-
um halua þeir jafnframt í sínar
hefðir og rækja þjóðerni sitt eins
og kostur er. Samheldnin er sterk
og félagslíf fjölbreytt. Og heima-
menn vita hveijir það voru sem
rufu einangrun landsins og færðu
því stöðugan straum ferðamanna
og þar með atvinnu og peninga.
Margir hafa unnið að samantekt
og skráningu rits þessa. í síðari
helmingi bókarinnar eru æviskrár
íslendinga sem búið hafa og starf-
að í landinu, ítarlegar og greina-
góðar. íris Þorkelsdóttir og Þor-
björg Jónsdóttir hafa tekið þær
saman. Að lokum eru svo nafna-
skrár og heimildatal.
Þá er í bókinni mikill fjöldi
mynda, flestar í lit. ,Mest eru það
fjölskyldumyndir og aðrar hóp-
myndir. Þar gefur að líta jafnt
hversdagsamstur og skemmtanalíf
landans sem sýnist vera bæði líf-
legt og þar að auki á þjóðlegu
nótunum.
Landnám íslendinga í Lúxem-
borg er prýðileg viðbót við rit þau
sem fyrir eru um íslenska mann-
fræði og persónusögu.
RAGGI LITLI OG TÝNDI
JÓLASVEINNINN
eftir Harald S. Magnússon. Iðunn
1994 - 24 síður. 1.280 kr.
AF HVERJU eru allir jólasvein-
arnir karlkyns? Þyrfti ekki að
breyta þessu lítillega? í þessari sögu
um Ragga litla langar
hann að fara og heim-
sækja Grýlu, Leppa-
lúða og jólasveinana á
nýjan leik enda ánægð-
ur í félagsskap þeirra.
í þessari heimsókn er
Grýlu mikið niðri fýrir.
Hún tilkynnir Ragga
að nú sé loksins karla-
veldið að hruni komið
og nú sé tækifærið til
að afhjúpa ellefu
hundruð ára gamalt
leyndarmál. Raggi litli
á að hjálpa til við það.
Þegar búið er að bijóta
upp alla lása kemur
leyndarmálið í ljós sem
er ekkert annað en
jólasveinastúlka, systir
jólasveinanna, sem búin er að sofa
Þyrnirósusvefni allan þennan tíma!
Heldur er hún gamaldags bæði
í klæðnaði og málfari, enda talar
hún það mál sem talað var á Is-
landi af tröllum áður en víkingarnir
settust þar að og larfarnir eru þeir
sömu og notaðir voru þá. En nú
eru tímarnir breyttir. Ekki lengur
álitshnekkir að hafa kvenkyns jóla-
svein og því er tekið til óspilltra
málanna að undirbúa nýja liðs-
manninn tii jólasveinaverka.
Sagan um systur jólasveinanna
er lipurlega skrifuð og hugmyndin
skemmtileg. Grýla hefur greinilega
komist í snertingu við kvennabar-
áttuna og er því ákveðin í að gefa
dóttur sinni sömu tækifæri og son-
um sínum. Málfar sögunnar er lip-
urt og Grýla talar tilgerðarlaust og
gott mál. Þó hefði mátt
gefa systurinni frum-
lega jólasveinanafn. Í
sögunni er hún látin
heita Mjöll og hefur
þar með enga skírskot-
un í þau hrekkjabrögð
sem jólasveinamir
bræður hennar eru
þekktir fyrir.
Myndir Brians Pilk-
ingtons eru fullar af
glettni og falla mjög
vel að textanum.
Myndin af Grýlu í ham
er tilþrifamikil en
Leppalúði og jólasvein-
arnir virðast vera
mestu meinleysisgrey.
Jólasveinastelpan er
óttalega forneskjuleg
þegar hún vaknar úr dvalanum en
þegar búið er að sauma á hana
nýjan búning og klippa hana er hún
bara orðin myndarlegasta skinn,
reiðubúin að gerast fyrirmyndar-
jólasveinn. Raggi litli getur verið
ánægður með árangurinn.
Sigrún Klara Hannesdóttir.
Erlendur Jónsson
I jóíapakkann
til Þeirra sem Þú vilt senda kærleik 02 Ijós..
Allar innlendar bækur um andleg málefni
og sjálfsrækt m.a.:
• Boðskapur Maríu til mannkyns, Annie Kirkwood.
• Að elska er að lifa, Gunnar Dal.
• Móðuraflið-Kundalini jóga, Sri Chinmoy.
• Máttur bænarinnar, Norman Vincent Peale.
• Tao til jarðar, José Stevens.
• Fullkomið heilbrigði, Deepak Chopra.
• Heimkoman, John Brashaw.
BOOSKArUR
MARlUTtL
Mannkvnsins
Urvals erlendar bækur sem hafa
verið í metsölu undanfarna mánuði:
• Celestine Prophesy, James Redfield.
• Transforming your Dragons,
ný bók eftir José Stevens.
• The Ángel Book, Karen Goldman.
• Bridge of Light, La Una Huffines.
• Silfurskartgripir með orkusteinum og

Transforminí;
Your
Drágons
Jcvsí Stcvcns, Tli.n.
kristölum frá kr. 1.390. Einnig módelskartgripir frá Margo
Rener. Mondial orkujöfnunararmbandið, skart sem bætir
heilsuna.
Geisladiskar og snældur með hugleiðslu- og
slökunartónlist, t.d. Angel Love, Silver Wings, Inner
Harvest, hugleiðsluspólur leiddar af Guðrúnu Bergmann,
Erlu Stefánsd. og Fannú Jónmundsd. o.m.fl.
Reykelsi og ilmkerti í gífurlegu úrvali.
Vandaðar og sérstæðar gjafavörur og skraut úr
náttúruefnum, t.d. bókastoðir úr náttúrusteinum og
mikið úrval af kærleikstrjám frá kr. 1.190.
Náttúrulegar snyrtivörur frá Earth Science -
herra og dömu.
Víkingakortin, Tarotspil, Medicine Cards,
Angelic Messenger Cards, The Book of Runes o.fl.
Kærleikskorn kr. 790. Jákvæðar staðhæfingar kr. 950.
Fallegar og ódýrar jólagjafir.
Ný frábær stjörnukort frá Ágústi Péturssyni.
Verð aðeins kr. 1.950
Ágúst kynnir kortin í versluninni frá kl. 15-18 21.-24. des.
Hinar vinsælu Aura Cacia nudd- og baðolíur í miklu
úrvali, einnig baðsölt og sápur.
Chlorophyll blaðgrænan komin aftur.
Munið að eiga Yucca Gull
yfir jólin.
Persónuleg þjónusta
og ráðgjöf
becRMip
Rnrnnrkrinnlan
Borgarkringlan,
KRINGLUNNI4 - sími 811380
Erum með útibú f Píramídanum, Dugguvogi 2 sími 881415
Heimir G.
Hansson
Stórviðburðir
liðins árs
Haraldur S.
Magnússon