Morgunblaðið - 23.02.1995, Blaðsíða 8

8 FIMMTUDAGUR 23. FEBRÚAR 1995
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Þetta er flaggskipið okkar.
Könnun Félagsvísindastofnunar í lok jan. 1995:
Fylgi stjórnmálaflokka, flokkað eftir starfsstétt
Verkamenn og afgreiðslufólk
Iðnaðarmenn og verkstjórar
Skrifstofu- og þjónustufólk
Sjómenn og bændur
Sérfræð. og atvinnurekendur
Ekki útivinnandi
Í-I.MÍ 12,4 1,3 41
IhGH
Alþýðúfl.
Frams.fl.
Sjálfst.fl.
Alþýðubl.
Kvennalisti
Þjóðvaki
Skoðanakönnun Félagsvísindastofnunar
Sjálfstæðisflokkurinn á mestan
stuðning meðal allra stétta
Fylgisaukning Alþýðubandalags aðallega á landsbyggðinni
Könnun Félagsvísindastofnunar í lok jan. 1995:
Fylgi stjórnmálaflokka aftir landshlutum
Reykjavík
Reykjanes
Landsbyggðin
IUB»ite"SDl
10,4 9,9
Alþýðufl. Frams.fl. Sjálfst.fl. Alþýðubl. Kvennalisti Þjóðvaki
SJÁLFSTÆÐISFLOKKURINN
nýtur mests fylgis af flokkunum
meðal allra starfsstétta, að því er
fram kemur í niðurstöðum skoðana-
könnunar, sem Félagsvísindastofn-
un Háskólans gerði fyrir Morgun-
blaðið í síðustu viku. Þar kemur
jafnframt fram að Alþýðubandalag-
ið hefur einkum bætt við sig fylgi
á lansbyggðinni frá því að síðasta
könnun var gerð í janúar, en Sjálf-
stæðisflokkurinn í Reykjavík.
í könnuninni fékk Sjálfstæðis-
flokkurinn 39,8% fylgi, Framsókn-
arflokkurinn 18,7%, Alþýðubanda-
lagið 15,6%, Þjóðvaki og Alþýðu-
flokkurinn 10,5% hvor og Kvenna-
listinn 3,9%.
17% fylgi Alþýðuflokks á
Reykjanesi
Fram kemur að Alþýðuflokkur-
inn hefur einkum bætt við sig á
Reykjanesi frá síðustu könnun og
hefur nú tæplega 17% fylgi þar.
Framsóknarflokkurinn hefur bætt
við sig í Reykjavík og Sjálfstæðis-
flokkurinn sömuleiðis. Alþýðu-
bandalagið hefur aðallega bætt við
sig á landsbyggðinni og nýtur nú
um 20% fylgis þar. Fylgistap
Kvennalistans er aðallega í Reykja-
vík og Þjóðvaki tapar miklu fylgi,
bæði í Reykjavík og á Reykjanesi.
Félagsvísindastofnun skiptir
svarendum í sex starfsstéttir. Fram
kemur að Alþýðuflokkurinn hefur
mest fylgi meðál sérfræðinga og
atvinnurekenda og þeirra, sem ekki
vinna úti, en til þeirra teljast t.d.
húsmæður og -feður og stúdentar.
Fyigi Framsóknarflokksins er mest
í hópi bænda og sjómanna. Sjálf-
stæðisflokkurinn á mestu fylgi að
fagna hjá sérfræðingum og at-
vinnurekendum og skrifstofu- og
þjónustufólki, en minnst fylgi á
hann hjá þeim, sem ekki eru úti-
vinnandi.
Alþýðubandalagið er sterkast
meðal verka- og afgreiðslufólks og
skrifstofu- og þjónustufólks. Fylgi
Kvennalistans er mest í síðarnefnda
hópnum.
Fylgi Þjóðvaka mest hjá
verkafólki
Fylgi Þjóðvaka er mest hjá verka-
og afgreiðslufólki og sjómönnum
og bændum.
Hafa ber í huga að þegar svar-
endahópnum er skipt eftir lands-
hlutum eða starfstéttum verða
skekkjumörk mun stærri en fyrir
niðurstöður könnunarinnar í heild.
MANNELDISMARKMIÐ
Hvergi meiri fisk-
og sykurneysla í
Evrópu en hér
Laufey Steingrímsdóttir
Manneldisráð
íslands er skipað
fimm manns.
Manneldismarkmið eru
ábendingar um heilsusam-
legt mataræði þar sem
tekið er mið af nýjustu
rannsóknum í næring-
arfræði, heilsufari þjóðar-
innar og framleiðsluhátt-
um. Manneldisráð beinir
ráðleggingum sínum til
stjórnvalda jafnt sem al-
mennings í landinu, til
matvælaframleiðenda og
þeirra sem matreiða í
mötuneytum og öðrum
stóreldhúsum. Laufey
Steingrímsdóttir doktor í
næringarfræði er for-
stöðumaður Manneldis-
ráðs.
- Hvert er upphaf þess að
þjóðir setja sér manneldismark-
mið?
„Svíar riðu á vaðið á sjöunda
áratugnum og Bandaríkjamenn
um svipað leyti. Flestar þjóðir
fóru upp úr því að móta sér
manneldismarkmið til þess að
festa á blað hvað best væri vitað
um þessi mál.
Manneldismarkmið eru sett til
leiðbeiningar fyrir almenning,
skóla og heilsugæslu. Því er oft
haldið fram að nýjar rannsóknir
séu að kollvarpa viðteknum hug-
myndum en þegar grannt er
skoðað hafa manneldismarkmið
haldist tiltölulega óbreytt allan
þennan tíma.
Á Vesturlöndum er almenning-
ur hvattur til að minnka fitu-
neysluna en aðrar áherslur eru í
þróunarlöndunum. Þar er reynt
að nálgast sömu markmiðin frá
öðrum pól. Þar setur skorturinn
sitt mark á fæðuvalið en á Vest-
urlöndum er það ofgnóttin á
sumu,“ segir Laufey.
- Hvers vegna setja íslending-
ar sér önnur markmið en grann-
þjóðirnar?
„íslensk manneldismarkmið
eru í megindráttum svipuð mark-
miðum nágrannaþjóða nema að
því leyti að hér er lögð meiri
áhersla á hófsamar breytingar á
mataræði í hollustuátt. Við erum
þannig varkárari í okkar ráðlegg-
ingum en kjarninn er hinn sami;
að minnka óhóflega neyslu á fitu
og salti og ekki síst að borða fjöl-
breytta fæðu. Við leggjum
áherslu á það að mjaka málunum
í rétta átt,“ sagði Laufey.
Laufey segir að fituneysla hafi
minnkað og grænmetisneysia
aukist á öllum Norð-
urlöndunum en þó
einkum í Finnlandi og
Noregi. í Finnlandi
hefur verið hæsta
tíðni hjartasjúkdóma í
Evrópu og því verið lögð mikil
áhersla á minni fituneyslu þar í
landi með mikilli fræðsluherferð
og hefur dregið úr hjartasjúk-
dómum í kjölfarið.
Laufey segir að svipaðar breyt-
ingar hafi átt sér stað á matar-
æði íslendinga síðustu tvo ára-
tugi og segir hún tvennt koma
til, meiri almenna þekkingu og
breyttan matarsmekk. Þá hafa
komið nýjar fituminni mjólkur-
vörur á markaðinn.
- Hvað með mikla neyslu ís-
lendinga á fínum sykri?
„Þar skerum við okkur úr. Við
neytum meiri sykurs en aðrir og
mest allra Norðurlandabúa. Við
gerðum könnun á mataræði
►Laufey Steingrímsdóttir er
forstöðumaður Manneldisráðs
íslands. Hún er fædd árið 1947.
Hún lauk doktorsprófi i nær-
ingarfræði frá Columbia-
háskóla í Bandaríkjunum 1979.
Hún er dósent í matvælafræði
við Háskóla Islands og hóf störf
hjá Manneldisráði 1989. Hún
fékk fastráðningu hjá Mann-
eldisráði fyrir tveimur árum.
Hún er gift og tveggja barna
móðir.
skólafólks fyrir tveimur árum og
hún leiddi í ljós að 10-14 ára
börn og unglingar borða dag
hvem tæplega 100 grömm af fín-
unnum sykri. Svo bætist við syk-
ur úr ávöxtum og safa og er
dagleg sykumeysla því hvorki
meiri né minni en 167 grömm.
Svona háar tölur sjást varla
annars staðar. íslenskir ungling-
ar fá 15-16% orkunnar úr fínunn-
um sykri en þetta hlutfall er um
10-12% á hinum Norðurlöndun-
um. Hér eiga gosdrykkirnir stór-
an hlut að máli. Þegar stóru
umbúðimar komu á markaðinn
jókst gosdrykkjaneyslan mikið.
Helmingurinn af sykrinum sem
börn og unglingar neyta kemur
úr gosdrykkjum.“
- Er grænmetisneysla íslend-
inga mun minni en nágranna-
þjóðanna?
„Já, töluvert minni. Hér er hún
um 40 kg á mann á ári sem er
minnst í Evrópu. Finnar, sem
koma næstir okkur, neyta 54 kg
á ári, Norðmenn og Svíar neyta
56 kg en þegar sunnar dregur í
álfunni eykst grænmetisneysla
og í Frakklandi, Ítalíu, Spáni og
Grikklandi er grænmetisneysla
um 100 kg á ári.
Grænmetisneyslan er
þó að aukast hér á
landi því það er alltaf
að koma betur í ljós
hvað grænmeti og
ávextir er mikil hollustufæða.“
- Hvað sérðu helst jákvætt við
neysluvenjur íslendinga?
„Hvað fiskneyslan er mikil.
Þar eigum við enn eitt Evrópu-
met því við borðum meiri fisk en
nokkur önnur Evrópuþjóð. Fisk-
neyslan stuðlar að heilbrigði á
svo margan hátt. Fitan í fiskinum
er heilsusamlegri en önnur fita
og auk þess gefur fiskurinn okk-
ur prótein og vítamín.
Við neytum líka mikils mjólkur-
matar sem er jákvætt, sérstaklega
núna þegar fituminni mjólkurvör-
ur vega þyngra í fæðuvalinu. En
við mættum auka neyslu á græn-
meti og ávöxtum á kostnað syk-
ursins," sagði Laufey.
IMeytum
minnst af
grænmeti