Morgunblaðið - 26.03.1995, Qupperneq 5

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 26. MARZ 1995 B 5
FRUMRAUN leikaranna þriggja í Kaupmanninum í Feneyjum eftir Shakespeare 23. mars 1945.
Róbert sem Salarine, Baldvin sem Grantiano og Gunnar sem Solanio.
Morgunblaðið/Ól.K.Mag
GUNNAR Eyjólfsson leikari í hlutverki Willys Lomans í Sölumað-
ur deyr eftir Arthur Miller á sviði Þjóðleikhússins 1981.
sýningunni að hann hefur kafla um
leiklist á íslandi í bók sinni „Persons
of the Drama, theater criticism and
comment". Þar hrósar hann sýning-
unni mjög, segir hana hrífandi og
lýsir henni. Segir svo:„ Aðalástæð-
an, jafnvel ennþá sterkari en tök
Vibachs, eru aðalleikararnir tveir.
Róbert Arnfinnsson, Mefistofeles,
er óviðjafnanlega fær, skemmtileg-
ur og ákaflega leiklistrænn, gáfaður
og músíkalskur. Fást, Gunnar Ey-
jólfsson, sem er glæsilegur maður,
er meðal bestu sígildra leikara sem
ég hefi séð á minni ævi. Auðvitað
skil ég í rauninni ekki orð, en ég.
veit nokkurn veginn hvað hann er
að segja, get notið raddar hans í
framsetnfngu og margbreytni henn-
ar; og get vissulega séð hæfíleika í
hreyfingum og nákvæmni í tíma-
setningu, svo og valdið til að halda
sviðinu gegn um þessa gullfallegu
samsetningu af honum sjálfum
(Gunnari Eyjólfssyni) og áherslun-
um sem höfundurinn (Göthe) leggur
til, sem venjulega eru ræturnar í
fínni leiklist. Tveir einstakir leikar-
ar, ekki þeir einu í þessu leikhúsi,
sem leika hlutverkin sín á tungu-
máli aðeins 200.000 manna á eyju,
sem flestir fljúga yfir á leið sinni í
menninguna." Það er auðséð af allri
greininni hve hrifinn gagnrýnandinn
liefur verið af sýningu og allri
frammistöðu.
Alltaf þörf fyrir karla
Eftir hálfrar aldar leiklistarferil
eru þeir að og eiga eftir að færa
okkur nýjar persónur. „Það eru allt-
af hlutverk fyrir gamla karla. Og
ánægjulegt að þörf er fyrir gamla
leikara. Ef maður heldur heilsu þá
er alltaf þörf fyrir mann og tæki-
færi í leikhúsinu,11 segja þeir hver
um annan. Nefna hinn níræða Gi-
elgud sem dæmi. Segjast munu
halda áfram að leika þegar tæki-
færi gefast.
Leikaralíf í hálfa öld hlýtur að
hafa áhrif á heimilislífið og fjöl-
skylduna. Hafa þeir ekki þurft að
umturna einkalífinu þegar vinnu-
tíminn er á kvöldin? Þeir neita því.
„Maður hefur haldið því alveg að-
skildu. Fólk sem mægist við leikara
gerir sér grein fyrir þessu, því verð-
ur ekki breytt. Ef fólk er á móti
því, verður að athuga það í tíma.“
Þeir segja að í öllum þremur tilfell-
unum hafi þetta gengið algerlega
upp,og með sóma og sann. Makarn-
ir hafi veitt þeim mikinn stuðning.
„Ég var nú að dandalast um
heiminn þegar ég kynntist konu
minni og hún setti það sem skilyrði
að ég hætti því og sneri mér að
leiklistinni,“ segir Gunnar. „Hún
sagði einu sinni, að ef ég hætti í
leikhúsinu, þá væri það skilnaðar-
sök.“
Viss forréttindi að leika
Áður en menn ijúka til sinna
starfa er ekki seinna vænna að
spyrja þá hvort ekki hafi orðið mik-
il breyting á aðstöðunni á íslandi á
þessari hálfu öld. „Þegar maður
horfir til baka yfir 50 ár, er svo
komið í þjóðfélaginu að í dag virðist
alveg sjálfsagt mál að allt sé gert
fyrir menninguna og þá ekki síst
fyrir leiklistina. Það er rekinn ákaf-
lega góður leiklistarskóli hérna, við
eigum mikið af vel menntuðu leik-
listarfólki og öflugt leikhúslíf. En
mér fínnst að þegar ég var að byrja
þá hafí það verið viss forréttindi að
fá að taka þátt í þessu. Og maður
var þakklátur fyrir það sem gert
var fyrir listgreinina. En maður
veigraði sér við að heimta eða krefj-
ast of mikils. Þessi þjóð, sem var
nýorðin sjálfstæð, vildi sannarlega
gera allt sem hún gat fyrir sína lista-
menn og skynjaði að án menningar
er ekkert til sem heitir sjálfstæði,“
segir Gunnar og þeir hinir taka
undir þau orð. Viðhorf hafi breyst
mikið. „Þá var verið að byggja heilt
leikhús og gera svo mikið fyrir okk-
ur. Okkur var tekið svo vel, munið
þið það?“ segja þeir.
Baldvin minnist frumheijanna,
þessara ágætu lærifeðra þeirra.
Indriða Waage, Haraldar Björnsson-
ar, Lárusar Pálssonar og auðvitað
Vals og Brynjólfs. Þeir eigi þessum
mönnum ákaflega mikið að þakka.
„Maður leit upp til þessara manna
og fylgdist með þeirra starfi. Einn
þeirra var beinlínis kennari okkar,
Lárus Pálsson, Þetta varð til þess
að við fluttum þegar Þjóðleikhúsið
tók til starfa með þeim hingað og
erum búnir að vera hér í þessu leik-
húsi frá upphafi."
MARGA karla á Róbert
Arnfinnson á sviðinu. Hér
er Búbnos í Náttbólinu eftir
Maxím Gorki í Þjóðleikhús-
inu 1976.
RÓBERT sem Góði dátinn
Svejk í samnefndu leikriti
eftir sögu Jaroslans Haseks
í Þjóðleikhúsinu á árinu
1955-56.
Ljósm. Óli Páll
RÓBERT sem Púntila í
Púntila bóndi og Matti
vinnumaður eftir Bertold
Brecht fékk Silfurlampann
1968-69.
Ljósm. Vignir
BALDVIN Halldórsson og
Ilildur Kalmann i Óvænt
heimsókn eftir J.B. Prestley.
ÚR Ödipusi konungi eftir Sófókles. Gunnar Eyjólfsson
í hlutverki konungsins og Baldvin Halldórsson í hlutverki
hjarðmannsins.