Morgunblaðið - 21.07.1995, Síða 20

20 FÖSTUDAGUR 21. JÚLÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Æskan dansar í Perlunni
LISTDANSSÝNING verður haldin
í Perlunni laugardaginn 22. júlí
kl. 15 og 16.30 og sunnudaginn
23. júlí kl. 15.30. Þar gefst tæki-
færi til að sjá unga dansara sýna
nútíma og klassískan ballett. Á
meðal dansara koma fram Hildur
Ottósdóttir og Katrín Johnson,
sem eru hér í stuttri heimsókn frá
Stokkhólmi þar sem þær stunda
dansnám við Konunglega sænska
ballettinn. Meðal annars mun Hild-
ur dansa sólódans úr Don Quicote
og Katrín sólódans úr Carmen.
Ungur dansari, Guðmundur
Helgason úr Islenska dansflokkn-
um, sýnir sólódans. Einnig gefst
tækifæri til að sjá Tinnu Grétars-
dóttur dansa áður en hún pakkar
niður og heldur til Óslóar til frek-
ari menntunar í dansi. Fram kem-
ur fjöldinn allur af ungum dönsur-
um úr Listdansskóla Islands.
Tveir nýir ballettar hafa verið
samdir sérstaklega fyrir þennan
viðburð. Annar þeirra er saminn
af ungum sænskum danshöfundi,
Palle Dyrvall, sem starfar núna
með Efva Lilja dansproduction í
Stokkhólmi. Hinn ballettinn er
saminn af David Greenall.sem er
kunnur fyrir störf sín hjá Islenska
dansflokknum og í þágu ungra
dansara hjá Listdansskóla Islands.
David er sljórnandi þessarar upp-
setningar.
Aðgangseyrir er enginn og eru
sýningarnar öllum opnar.
Gerðarsafn
Olía á striga
LAUGARDAGINN 22. júlí kl. 16
verða opnaðar tvær málverkasýn-
ingar í Listasafni Kópavogs, Gerð-
arsafni.
í vestursal sýnir Björg Örvar 24
olíumálverk eða myndröð sem ber
yfirskriftina „Tákn um siðferðis-
þrek“. Þessi verk eru öll unnin á
síðastliðnu ári á Ítalíu og hér á ís-
landi eftir áramót, en þetta er
níunda einkasýning Bjargar auk
þess sem hún hefur tekið þátt í
samsýingum heima og erlendis.
í austursal opnar Gunnar Karls-
son einnig myndlistarsýningu.
Hann stundaði nám við Myndlista-
og handíðaskóla íslands á árunum
1975-79 og við Konunglega lista-
akademíuna í Stokkhólmi á árunum
1980-82. Verkin á
sýningunni eru
málverk máluð með
olíu á striga. Þau
eru unnin á árunum
1991-94 í New
York, þar sem
Gunnar hefur búið
og starfað síðastlið-
in ár.
Sýningar Bjarg-
ar og Gunnars
standa til 27. ág-
úst. Listasafn
Kópavogs, Gerðar-
'safn, er opið dag-
lega frá kl. 12-18,
nema mánudaga.
Þá er safnið lokað. Aðgangur er
kr. 200.
TVÍFARAR 170 x 170 cm. Olía
á striga ’94. Gunnar Karlsson.
Gerðarsafn. 22. júlítil 27. ágúst.
VERK eftir Björgu Örvar, olía
á striga. 40 x 50 cm, ’90.
Sumartón-
leikar í
Grindavík-
urkirkju
TRÍÓ Nordica mun halda
tónleika í Grindavíkurkirkju
sunnudaginn 23. júlí kl. 18.
Á efnisskránni eru Tríó í
c-moll eftir F. Mendelsshon
og Tríó M. Ravels.
Meðlimir Tríó Nordica eru
Auður Hafsteinsdóttir fiðlu-
leikari, Bryndís Halla Gylfa-
dóttir sellóleikari og Mona
Sandström píanóleikari.
Tríó Nordica var stofnað
árið 1993 og hefur leikið
margsinnis á tónleikum bæði
á íslandi, austan og vestan
hafs.
Norræna húsið
Dagskrá
fyrir ferða-
menn
Sunnudaginn 23. júlí kl.
17.30.
Borgþór Kjærnested flytur
erindi á sænsku og finnsku
um íslenskt samfélag og það
sem efst er á baugi í þjóðmál-
um á íslandi á líðandi stundu.
Að fyrirlestri loknum gefst
fólki. tækifæri til að koma
með fyrirspurnir.
Mánudaginn 24. iúlí
kl. 17.30.
Torben Rasmussen for-
stjóri Norræna hússins kynn-
ir Norræna húsið, byggingu
Alvars Aaltos, starfsemi þess
og norræna samvinnu.
íslenskt kvikmynda-
kvöld.
Mánudaginn 24. júlí
kl. 19.
Sódóma Reykjavíkur.
Leikstjóri Óskar Jónsson,
1992, 90 mínútur. Enskur
texti. Allir velkomnir og að-
gangur ókeypis.
Metaðsókn á franska kvikmyndahátíð
AFBURÐA góð aðsókn var á franska
kvikmyndahátíð sem stóð yfir dag-
ana 7.-17. júlí í Háskólabíói. Hátíðin
var haldin í tilefni af hundrað ára
afmæli kvikmyndarinnar og Gaum-
ont kvikmyndafyrirtækisins en það
er eitt elsta kvikmyndafyrirtæki í
heiminum og jafngamalt kvikmynd-
inni sjálfri. Miðaverð á sýningamar
var það sama og á fyrstu kvikmynda-
sýningamar eða einn franskur Fanki,
sem jafngildir tíu íslenskum krónum.
Alls komu um 4.500 manns á
myndir hátíðarinnar og er það mesta
aðsókn sem um getur á hátíð af
þessu tagi. Vinsælustu myndirnar
voru Le Grand Bleu, Subway og
Betty Blue en yfir 1.000 manns sáu
hverja mynd um sig. Philipe Mayn-
ial, einn af forstjóram Goumont, var
viðstaddur hátíðina og var hann mjög
ánægður með viðtökur íslenskra
áhorfenda.
Gaumont er langstærsta kvik-
myndafyrirtæki Evrópu og hefur
undanfarið verið að færa vemlega
út kvíarnar á alþjóðamarkaði, með
samvinnu við bandaríska listamenn
og framleiðendur. Af væntaniegum
myndum fyrirtækisins má m.a. nefna
kvikmyndina Dracula: Dead and lo-
ving it (Drakúla: Dauður og í góðum
gír) í leikstjórn Mel Brooks með
Leslie Nielsen í aðalhlutverki en hún
verður sýnd í Háskólabíói á næsta
ári.
AÐSENDAR GREINAR
Olafur Thóroddsen
Fyrirheitna landið
EINU sinni bjó fólk í Fyrir-
heitna landinu. Landið var ekki
stórt, en þar óx betra korn en
í öðrum löndum. Flestir lifðu af
landsins gæðum, og allir máttu
tína kornið. Sumir voru iðnari
en aðrir og eignuðust meira en
hinir, en það skipti ekki sköpum,
því fólkið í landinu var hjálpfúst
og mátti ekkert aumt sjá, og
enginn leið skort. í landinu risu
skólar og sjúkrahús, vegir voru
lagðir, og þegar fólk varð gam-
alt eða veiktist, borguðu allir
fyrir hina gömlu og þá, sem
voru sjúkir. Svona vildi fólkið
hafa þetta. Það vissi, að það var
ein þjóð, og ef grannt væri skoð-
að, væru allir frændur eða
frænkur og komnir af hetjum,
sem um höfðu verið skrifaðar
bestu bækur í heimi. Eðlið sýndi
sig, þegar Ljónlendingar vildu
ræna akra fólksins í Fyrirheitna
landinu. Þá risu allir upp sem
einn maður, og dátarnir úr
Ljónalandi snautuðu burt, því
þeir gátu ekki verið þekktir fyr-
ir að skjóta á svo fátt fólk, sem
átti engin vopn. Þetta sannfærði
fólkið í Fyrirheitna landinu um,
svona með fleiru, að það væri
gáfaðasta þjóð í heimi og hetjur
eins og forfeðurnir.
Svo liðu mörg ár.
Fólkið í landinu var duglegt
og reisti mun fleiri kornhlöður
og keypti miklu fleiri vélar og
tæki en nauðsyn bar til, en upp-
skeran varð sífellt rýrari. Menn-
irnir, sem stjórnuðu Fyrirheitna
landinu, námu, að eitthvað
þurfti að gera, ef akrarnir ættu
ekki að vaxa úr sér og ónýtast.
Þeir helltu lögreglugambra í
sérfræðingana, sem síðan fundu
ráðin til: Þeir gáfu mönnunum,
sem áttu kornhlöðurnar og
þreskivélarnar, alla akrana, við
því að þeir færu vel með landið
og leyfðu mönnunum, sem
stjórnuðu að ráða því hversu
uppskeran yrði mikil á hverju
ári. Þannig urðu mennirnir, sem
stjórnuðu Fyrirheitna landinu,
staðgenglar Guðs. Guð hafði
gefið öllum, en þeir gáfu aðeins
fáum. Og mennirnir, sem áttu
kornhlöðurnar og þreskivélarn-
ar, svitnuðu á skallanum af
gleði. í fyrstu voru þeir þakklát-
ir og hógværir, en svo óx þeim
dramb, og þeir urðu öðruvísi en
hinir. Fólkið í landinu var ekki
lengur ein þjóð, heldur tvær
þjóðir; litla þjóðin, sem átti, og
hin stærri, sem átti ekkert.
Þessu fór fram um hríð. Sum-
ir þeirra, sem áttu meira en
þeir þurftu, vildu eignast enn
meira. Þeir fóru að braska með
kornhlöður og þreskivélar,
sendu þreskivélar til annarra
landa og fluttu kornið óunnið
úr landi. Enginn skildi neitt í
neinu, en nokkrir urðu enn rík-
ari en áður, og akrarnir komust
á æ færri hendur. Oánægju tók
að gæta hjá fólkinu í Fyrirheitna
landinu; ýmsir áttu varla fyrir
mat, og börn urðu snemma göm-
ul. Menn urðu vondir við gamal-
menni og sjúklinga, og eigin-
’girnin gleypti mannúðina með
húð og hári. Menn töluðu ekki
um annað en gróða, og þeir, sem
áttu ekki fyrir lyfjum eða
sjúkrahúsvist, máttu deyja og
áttu engan að nema Guð sinn.
Mennirnir, sem var treyst fyrir
eftirlaunapeningum fólksins í
landinu, vildu líka vera flínkir
og fóru á námskeið til útlanda
til að læra að höndla verðbréf.
Utlendingarnir egndu fyrir þá
agn og leyfðu þeim að tapa
miklum peningum og veinuðu
af hlátri. Fólkið í fyrirheitna
landinu var ekki lengur gáfað-
asta þjóð í heimi.
Út í heimi höfðu orðið mikil
tíðindi. Samsteypa nokkurra
þjóða hafði liðast í sundur, því
fólk þar vildi fá að ráða sér sjálft
og láta ekki þá stjórna sér, sem
voru langt í burtu og ekkert
þekktu til. En ekki var þetta
fyrr um garð gengið en sú ný-
lunda spurðist, að menn þar fyr-
ir vestan vildu reyna að endur-
reisa spilaborgina, en undir öðr-
um merkjum. Nú átti allt að
vera fijálst, en samt átti öllu að
stjórna úr einum stað og skrifa
allt niður og fá leyfi fyrir öllu.
Þeim óx ásmegin í hveiju landi,
sem aðhylltust hinn nýja sið.
í Fyrirheitna landinu bólgnaði
óánægjan dag frá degi. Menn-
irnir, sem áttu akrana, áttu líka
svar. Þeir börðu sér á bijóst og
sögðu: Eigi skuluð þið álasa
okkur. Við erum svo fá og smá.
Lítið í austur. Þar hagræða
menn eftir stöðlum. Þar Iíður
mönnum vel, og allir hafa nóg
af öllu. Við skulum ganga undir
þeirra jarðarmen og njóta gróð-
ans.
í Fyrirheitna landinu voru
margir, sem andæfðu, en að lok-
um bar þá undan. Mennirnir í
Bandalaginu egndu agn fyrir
fólkið í Fyrirheitna landinu, al-
veg eins og mennina sem fóru
til útlanda til að læra að tapa
eftirlaunapeningunum. Mennirn-
ir í Bandalaginu sendu ódýrar
vörur til Fyrirheitna landsins,
buðu efnilegustu ungmennunum
skólavist erlendis og réðu þau
þar í vellaunuð störf. Síðan hétu
þeir enn fleiru, en það þótti þá
lítt seljast út. Þeir keyptu smám
saman flesta akrana í Fyrirhe-
itna landinu, en fóru svo dult
með, að við morði hélt. Um stund
var fólkið í landinu glatt og dans-
aði kringum Bandalagið. En með
hveiju árinu, sem leið, yfirgáfu
fleiri Fyrirheitna landið og í
þeirra stað komu menn að utan,
og þeir fóru illa með akrana,
enda þótt þeir stydddust við
reglugerðir Bandalagsins. Fólkið
í Fyrirheitna landinu var ekki
lengur ein þjóð, og það fór að
glata tilfinningunni fyrir tung-
unni og gleyma sögu sinni.
Mörg tungl komu og fóru. í
löndum Bandalagsins þrútnaði
ofstjórn og ofgnótt. En fólk þar
var vansælt og saknaði sjálfs
sín. Ungt fólk haslaði sér völl,
og það hafði allt aðrar skoðanir
en forverar þess. Það vildi sjálft
ráða, benti í austur og sagði:
„Við erum að endurlifa mistök-
in. Þjóðirnar sjálfar eru hæfari
til þess að ráða fyrir sér en rauð-
vínsþrútnir skriffinnar. Málið,
sagan og listin er arfur okkar,
sem okkur er í blóð borinn og
er Iíf okkar. Hann er við, og við
erum hann, og hann er okkur
dýrmætari en óþarfi og of-
neysla.”
Og þjóðirnar brutu af sér
klafann, og þjóðmeiðirnir stóðu
sefn aldrei fyrr, því að þessar
þjóðir voru stórar og áttu sér
sterkar rætur.
En í Fyrirheitna landinu voru
þeir bestu farnir. Fólkið hafði
glatað menningu sinni og tungu,
því að öllu var snúið upp á út-
lensku, en vöruhúsin voru full
af glingri og glysi, sem fæstir
gátu keypt og fáa langði í. Fyr-
ir dyrum lá þjóðarreyrinn klof-
inn, og hann reis aldrei meir.
Og í sverðinum glitraði á þá
brotnu eðalsteina, sem hann
forðum bar.