Morgunblaðið - 07.09.1995, Qupperneq 4

4 FIMMTUDAGUR 7. SEPTEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Ræðu forseta íslands á óopinberu
kvennaráðstefnunni vel tekið
Nauðsyn að
fá karla tíl liðs
við konur
Morgunblaðið. Peking.
FORSETA Islands, frú Vigdísi
Finnbogadóttur, var vel fagnað í
Norræna húsinu í Huiarou, aðsetri
óopinberu kvennaráðstefnunnar í
Peking, þar sem hún flutti ræðu
í gær fyrir troðfullum sal og svar-
aði spurningum.
A fundinum var forsetanum
flutt áskorun íslenskra kvenna á
óopinberu ráðstefnunni, um að
bjóða sig áfram fram til embættis
þegar yfirstandandi kjörtímabili
lýkur.
Aldrei beitt valdi
í upphafi og lok ræðu sinnar
ijallaði frú Vigdís um hugtakið
völd og hin meintu völd forseta.
Hún skýrði valdsvið forseta á ís-
landi og kvaðst ekki líta svo á að
hann hefði völd, heldur áhrif, en
bætti því við að sá sem hefði völd
hefði ekki endilega áhrif en sasem
hefði áhrif gæti haft mikið vald.
Forsetinn lagði meðal annars
áherslu á nauðsyn þess að fá karl-
menn til liðs við konur í jafnréttis-
baráttunni og efla vináttu og sam-
vinnu kynjanna.
Hefði sættsigvið
annað sætið
Hún sagði síðan frá kvennafrí-
deginum á íslandi á degi Samein-
uðu þjóðanna 1975 og hvemig
hann hefði haft þau áhrif að talið
væri óhugsandi annað en að kona
byði sig fram til forseta og frá
ákvörðun sinni um að bjóða sig
fram. Hún kvaðst hafa gert sér
grein fyrir því eftir á að hefði hún
fengið fæst atkvæði hinna fjög-
urra forsetaframbjóðenda, hefði
það orðið mikill ósigur fyrir kon-
ur, bæði á íslandi og annars stað-
ar. Hún kvaðst hins vegar mjög
vel hafa getað sætt sig við annað
sætið. Hún sagði að móðir sín
hefði tárast þegar hún frétti þau
úrslit að hún hefði verið kosin for-
seti, enda hefði móðirin talið fram-
boð hennar fífldirfsku.
í máli forsetans kom fram að
hún teldi sig hafa merkt að stöðu
kvenna færi hnignandi á ýmsum
sviðum, og bitnaði atvinnuleysi
fyrst á þeim. Hún kvað það hlut-
verk ráðstefnunnar í Peking að
snúa þessu við, því „að við megum
ekki við að missa þann árangur
sem hefur náðst“.
Mannréttindi eign allra
í fyrradag átti Halldór Ásgríms-
son utanríkisráðherra að flytja
ræðu á opinberu kvennaráðstefn-
unni, en varð að fara heim til ís-
lands áður en af því varð. Hans í
stað flutti Sigríður Lillý Baldurs-
dóttir ræðuna, formaður undirbún-
ingsnefndar opinberu ráðstefn-
unnar. Hún lagði áherslu á algildi
mannréttinda, að þau væru eign
allra manna, og ennfremur á
menntun kvenna og gerði grein
fyrir inntaki íslenska hugtaksins
„menntun“, sem þýddi að mann-
ast, að auka gildi sitt. Sérstaka
ánægju virtist vekja þegar hún
fjallaði um nauðsyn þess að fá
karlmenn til virkari þátttöku í
jafnréttisbaráttunni.
Óvæntir gestir
á GR-velli
Fyrir nokkrum dögum barst
skrifstofu Golfklúbbs Reykja-
víkur beiðni þess efnis að far-
þegi skemmtiferðaskipsins Sea-
born Spirit, kona frá Kaliforníu,
fengi leyfi til að spila golfhring,
þegar skipið kæmi til Reykjavík-
ur. Var skrifstofan einnig beðin
um að útvega konunni tvo með-
spilara. Orðið var við þessu,
enda mun slík beiðni ekki hafa
borist Golfklúbbi Reykjavíkur í
60 ára sögu klúbbsins.
Golfkonurnar tvær sem tóku
að sér að leika með gestinum,
Sigríður Flygenring og Katla
Ólafsdóttir, voru mættar niðri á
hafnarbakka á miðvikudags-
morgninum, er skemmtiferða-
skipið Seaborn Spirit lagðist
upp að. Þegar til kom, hafði einn
golfleikari bæst við, Jack Skomp
frá Arizona, og fóru hann og
Joana Alva frá Kaliforniu ásamt
Sigríði og Kötlu upp á golfvöll-
inn í Grafarholti. Þar voru 18
holurnar leiknar í hinu fegursta
haustveðri.
Létu gestirnir vel yfir vellin-
um, en þau höfðu bæði leikið á
völlum víðsvegar í heiminum.
Þau gátu þess að 15. brautin
hefði verið þeim dálítið erfið.
Öll spiluðu þau golfhring (18
holur) á góðu skori og voru gest-
irnir ánægðir er þeir kvöddu
golfvöllinn, að sögn Sigríðar og
Kötlu.
Myndin er tekin þegar golfið
stóð sem hæst og eru f.v. Katla
Ólafsdóttir, Sigríður Flygenr-
ing, Joana Alva og Jack Skomp
Morgunblaðið/Kristinn
Alþjóðleg
ráðstefna
ALÞJÓÐLEG ráðstefna um
Öryggis- og umhverfismál á
N-Atlantshafssvæðinu hefst í
Reykjavík í dag og lýkur á
morgun. Samtök um vestræna
samvinnu og Varðberg standa
fyrir ráðstefnunni í samvinnu
við systurfélög sín í Danmörku
og Noregi. Auk félaga í SVS
og Varðbergi sitja ráðstefnuna
sendiherrar Norðurlandanna
og NATO-ríkja á íslandi, inn-
lendir stjórnmálamenn og emb-
ættismenn, fræðimenn, fulltrú-
ar varnarliðsins, sendinefndir
norsku og dönsku systurfélag-
anna, svo og aðrir þeir sem
hafa áhuga á umhverfis-, utan-
ríkis- og öryggismálum.
Ráðstefnan verður haldin á
Scandic Hótel Ixiftleiðum ,.og
hefst klukkan 9.30.
Borgarstjóri um afgjald Rafmagnsveitu Reykjavíkur í borgarsjóð
Geta hagrætt fyrir
afgjaldi ársins
Ekkert ákveðið um afgjald næsta árs
INGIBJÖRG Sólrún Gísladóttir
borgarstjóri segir að með hag-
ræðingaraðgerðum eigi Raf-
magnsveita Reykjavíkur að geta
staðið undir óbreyttu afgjaldi til
borgarsjóðs Reykjavíkur til ára-
móta. Afgjald sé ákveðið til eins
árs í senn og engar forsendur hafi
breyst frá því að það var mat manna
að Rafmagnsveitan gæti í ár borið
afgjald, sem nemur 17% af tekjum
af orkusölu. Borgarstjóri segir að
það sé sjálfstætt ákvörðunarefni
næsta ár hvaða afgjald fyrirtækinu
verði þá gert að greiða. Meiri- og
minnihluti létu bókanir ganga á
víxl vegna máisins á fundi i stjórn
veitustofnana borgarinnar í gær.
Yfirdráttur eða lán kemur til
greina út árið
Um það hvaða hagræðingarað-
gerða Rafmagnsveitan gæti gripið
til sagði borgarstjóri að það væri
stjórnar veitustofnana að grípa til
slíkra aðgerða. Ef á þyrfti að halda
til að standa undir gjaldinu fram
til áramóta teldi hún einnig koma
til greina að taka lán eða
auka yfirdrátt sem kæmi
til greiðslu á næsta ári.
Það væri hins vegar
út í hött að grípa til
gjaldskrárhækkana til
nokkurra mánaða nema þá væri
jafnframt tekin ákvörðun um
óbreytt afgjald á næsta ári. Það
stæði hins vegar ekki til enda væri
ákvörðun um afgjald næsta árs
sjálfstætt ákvörðunarefni við gerð
fjárhagsáætlunar.
Eins og fram kom í Morgunblað-
inu í gær svöruðu forráðamenn
Rafmagnsveitunnar og Vatns-
veitunnar fyrirspurn borgarfulltrúa
Sjálfstæðisflokksins í stjórn veitu-
stofnana á þann veg að Rafmagns-
veitan gæti staðið undir afgjaldi í
mánuð í viðbót að óbreyttum for-
sendum fjárhagsáætlunar en fram
á næsta vor skili hagræðingaað-
gerðir árangri eða aukist orkusala.
Haldist afgjaid óbreytt þyrfti gjald-
skrá að hækka um 7,8%-10,7%.
Hitaveitustjóri taldi hitaveituna
standa undir núverandi afgjaldi en
í svari Vatnsveitunnar
var lögð til 15% meðal-
talshækkun vatnsgjalds.
Ekki athugavert
að fyrirtæki skili arði
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
borgarstjóri sagði að helsta vanda-
mál vatnsveitunnar væri að heim-
æðar væru nú á hennar ábyrgð en
ekki húseigenda samkvæmt laga-
breytingum á síðasta kjörtímabili.
Sú breyting hefði legið fyrir við
ákvörðun afgjalds þessa árs en
menn hafi ekki áttað sig til fulln-
ustu á þeim kostnaði sem af þess-
ari breytingu hljótist, m.a. vegna
ákveðinnar óvissu um ástand gam-
alla vatnslagna í Reykjavík.
Ingibjörg Sólrún sagði að afgjald
veitustofnana til borgarinnar væri
mun lægra en afgjald sambærilegra
ríkisfyrirtækja, t.d. Pósts og síma.
17% afgjald af orkusölutekjum
Rafmagnsveitunnar felur í sér að
ríflega sjötta hver króna sem raf-
magnsnotendur greiða rennur sem
arður í borgarsjóð. Ingibjörg Sólrún
sagði ekki rétt að tala um þetta sem
skattlagningu borgarinnar í gegn-
um orkureikninga.
Veiturnar væru traust fyrirtæki
sem stæðu vel en borgarsjóður
stæði illa. Ekkert væri óeðlilegt við
að þessar eignir borgarsjóðs og
borgaranna skiluðu eigendum sín-
um arði.
Hækkun ekki í bígerð
Á fundi stjórnar veitustofnana
Reykjavíkurborgar í gær lét for-
maður stjórnarinnar, Alfreð Þor-
steinsson, bóka fyrir hönd fulltrúa
Reykjavíkurlistans að krafa sjálf-
stæðismanna um lækkun afgjalds,
án þess að benda á neinar aðrar
tillögur um tekjuöflun á móti, sé í
rauninni aðeins krafa um hækkun
útsvars á Reykvíkinga eða nýjar
lántökur fyrir borgarsjóð. Reykja-
víkurlistinn muni hins vegar í
lengstu lög standa gegn hækkun
útsvars og nýjum lántökum, m.a.
með því að gera sömu kröfur til
stjórnenda fyrirtækja borgarinnar
og einkafyrirtækja um arðgreiðslur.
Ennfremur segir að
fram til þessa hafi ekki
verið pólitískur ágrein-
ingur um það að 4% arð-
ur af hreinni endurmet-
inni eign borgarfyrir-
tækja væri eðlileg viðmiðun og sam-
hljóða tillögur meirihluta og minni-
hluta í fjárhagsáætlun 1995 hafi
verið í samræmi við það.
Þá segir í bókuninni að hækkun
á gjaldskrá veitufyrirtækjanna
vegna afgjalds í borgarsjóð sé ekki
í bígerð. Afgjald þeirra sé ákveðið
til eins árs í senn, og við gerð
næstu ijárhagsáætlunar verði af-
gjöldin ákveðin í ljósi fjárhagslegrar
getu þeirra til að standa undir þeim
að teknu tilliti til sparnaðar- og
hagræðingaraðgerða, sem nú sé
unnið að fyrir forgöngu Reykjavík-
urlistans.
„Leiðir til mikillar lántöku"
Fulltrúar Sjálfstæðisflokksins
létu bóka að sú bókun sem fram
hefði komið af hendi íbrmanns
væri með einsdæmum. í svörum
veitustjóranna við fyrirspurn sjálf-
stæðismanna í veitustjórn um áhrif
afgjalds á gjaldskrá veitufyrirtækj-
anna kæmi skýrt fram að umrætt
afgjald sé allt of hátt til lengri tíma
litið, en geti gengið í eitt ár. Raf-
magnsveitan stefni í halla, Hitaveit-
an muni þurfa að fara í stórtækar
lántökur komi til framkvæmda við
raforkuvinnslu að Nesjavöllum og
Vatnsveitan þurfi nú að hækka
Vatnsgjaldið m.a. vegna afgjalds-
ins. Augljóst sé að haldi fram sem
horfir munu veitufyrirtækin þurfa
að fara í lántökur komi ekki gjald-
skrárhækkanir til.
Þá segir orðrétt í bók-
un sjálfstæðismanna:
„Formaður segir að
Reykjavíkurlistinn muni
í lengstu lög standa gegn
hækkun útsvars og nýjum lántök-
um, en staðreyndir sýna fram á
allt annað. Þar má m.a. nefna hol-
ræsagjaldið, sem er í reynd ekkert
annað en hækkað útsvar, sem bitn-
ar þó hvað verst á eldri borgurum,
og afgjald til lengri tíma sem leiðir
til mikillar lántöku þegar fram líða
stundir."
Bókanir meiri-
og minnihluta
gengu á víxi
Eðlilegt að
fyrirtækin
skili arði
h
i
I
I
t
l
I)
I
I
i
I
I
\
I
l
I
i
e
I
«
«
i
i
«
i
k
(
i