Morgunblaðið - 26.09.1995, Page 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 26. SEPTEMBER 1995
MORGUNBLAÆHÐ
FRÉTTIR
Forseti Aiþjóðasambands blaðamanna
Norðlenskir bændur heimta hross úr afréttinum
Sænskir kjúklingar komu í verslanir Bónuss í gær
Söguleg
stund hjá
Jóhannesi
„ÞETTA er söguleg stund,u
sagði Jóhannes Jónsson í Bón-
us, þegar hann fékk afhent hálft '
tonn af frosnum, ósoðnum
kjúklingum frá Svíþjóð
HROSSASMÖLUN á Laxárdal í A-Húnavatnssýslu. Morgunbiaðið/jón Sigurðsson
Oryggi og sjálf-
stæði blaðamanna
víða ógnað
Meginmarkmið
Alþjóðasambands
blaðamanna er að
vetja rétt blaðamanna, starf
þeirra og öryggi um heim
allan. Athyglin beinist nú
fyrst og fremst að öryggis-
málunum, að sögn Jens
Linde forseta Alþjóðasam-
bandsins og fréttastjóra
sjónvarpsstöðvarinnar TV2
í Kaupmannahöfn, en hann
tók um helgina þátt í ráð-
stefnu hér á landi um Norð-
urlönd í flölmiðlum.
Hver eru helstu verkefni
Alþjóðasambands blaða-
manna um þessar mundir?
„Sambandið er myndað
af aðildarfélögum um allan
heim. Nú eru 150 blaða-
mannafélög í Alþjóðasam-
bandinu frá um það bil 92
löndum, meðlimirnir eru
samtals um 450 þúsund.
Alþjóðasamband blaðamanna
berst fyrir frelsi blaðamanna, sjálf-
stæði fjölmiðla og rétti til að stofna
óháð verkalýðsfélög. Þessi barátta
beinist gegn stjórnarfari í einræð-
isríkjum þar sem ríkið reynir að
stjórna öllu til að tryggja áhrif sín.
Nú beinist athyglin fyrst og
fremst að öryggi blaðamanna. A
síðasta ári létu meira en 115 blaða-
menn lífið við skyldustörf eða í
tengslum við starf sitt.
Aðstæður blaðamanna eru mjög
slæmar í löndum gömlu Júgó-
slavíu. Margir blaðamenn hafa lát-
ið lífið í Tyrklandi en verst er
ástandið í Alsír þar sem blaðamenn
hafa orðið skotmörk í átökum rík-
isstjórnar Alsír og bókstafstrúaðra
múslima.
Þá hafa vandamálin verið gífur-
leg í Suður-Ameríku þar sem eit-
urlyfjahringar gera blaðamönnum
mjög erfitt að starfa.
Og í nýju lýðveldunum í Austur-
Evrópu glíma blaðamenn ekki ein-
ungis við stjórmálamenn heldur
einnig nýja glæpahringi sem virða
engar reglur og myrða einfaldlega
blaðamenn ef þeir gerast of nær-
göngulir.
Við beijumst fyrir öryggi blaða-
manna í samstarfi við önnur al-
þjóðasamtök, svö sem Amnesty
International. Þá höfum við mynd-
að samskiptanet sem við getum
sent út neyðarkall á ef blaðamenn
eru í hættu.
Þeir 115 blaðamenn sem létust
á síðasta ári eru aðeins toppurinn
á ísjakanum. Undir yfirborðinu eru
þúsundir tilfella þar sem blaða-
mönnum er hótað eða þeir sæta
ofsóknum, fangelsun og pynting-
um. Við vekjum athygli umheims-
ins á þessu og með því greiðum
við fyrir að viðkomandi blaðamenn
fái frelsi. Og það er __________
mjög mikilvægt að þeir
geti hafið störf að nýju
því annars hefur við-
komandi stjórnvöldum
tekist það ætlunarverk
sitt að þagga niður í gagnrýnum,
sjálfstæðum blaðamönnum.
Alþjóðasamband blaðamanna
berst einnig fyrir höfundarrétti
blaðamanna í alþjóðlegu sam-
starfi, fyrir mannsæmandi launum
og starfsaðstöðu í tengslum við
nýja Qölmiðlatækni. Og við tökum
virkan þátt í umræðu um upplýs-
ingaþjóðfélagið og hvort það þjóni
betur almenningi eða sérhagsmun-
um fyrirtækja.“
Hefur dregið úr sjálfstæði
blaðamanna og fjölmiðla með upp-
lýsingabyltingunni?
„Sjálfstæði blaðamanna og fjöl-
Jens Linde
► Jens Linde hefur verið for-
seti Alþjóðasambands blaða-
manna síðan 1992 en var áður
varaforseti samtakanna um
tveggja ára skeið. Hann hefur
nýlega verið endurkjörinn for-
seti sambandsins til næstu
þriggja ára. Linde er 47 ára
gamall og starfar sem frétta-
stjóri TV2 í Kaupmannahöfn.
Hann lauk prófi frá danska
blaðamannaháskólanum 1970
og hefur síðan starfað sem
blaða- og fréttamaður hjá ýms-
um Ijölmiðlum víðs vegar um
Danmörku. Linde er giftur og
á tvo uppkomna syni.
115 blaða-
menn fórust
árið 1994
miðla á víða undir högg að sækja
og ástæðurnar eru yfirleitt þær
sömu. Forsenda sjálfstæðrar
blaðamennsku er viðunandi laun
og vinnuaðstaða. Og vandinn er
að blaðamenn fá almennt ekki
nægilega há laun. Þeir geta því
ekki framfleytt sér og fjölskyldum
sínum á blaðamannalaununum
einum og verða að stunda eitt eða
fleiri störf með blaðamennskunni.
Þetta dregur úr sjálfstæði blaða-
mennskunnar því blaðamenn verða
ekki aðeins háðir hinum vinnuveit-
andanum heldur eykur þetta hættu
á að utanaðkomandi aðilar geti
keypt blaðamenn til að koma vill-
andi og hlutdrægum upplýsingum
inn í Ij'ölmiðla.
Það er einnig nauðsynlegt að
tryggja ritstjórnarlegt sjálfstæði
fjölmiðla þannig að eigendur dag-
blaða, tímarita og sjónvarps- og
útvarpsstöðva geti ekki beitt þeim
í eigin þágu.
Þess vegna er samþjöppun
_________ fjölmiðlavaldsins um
þessar mundir hættu-
leg. Fjölmiðlaveldi
Murdocks og ný fyrir-
tækjasamsteypa Time-
Warner og CNN, eru
ekki mynduð í þeim tilgangi að
þjóna almenningi. Þetta eru ein-
faldlega alþjóðleg viðskipti af gríð-
arlegri stærð með það að mark-
miði að skapa mönnum ágóða.
Þessi fyrirtæki eru svo sterk að
þau geta haft áhrif á ákvarðanir
ríkisstjórna og jafnvel sett sín eig-
in Iög. Því allir stjórnmálamenn
vita að ef þeir rísa gegn þessum
fjölmiðl afyrirtækjum eiga þeir sér
ekki viðreisnar von.
Þetta er mjög hættuleg þróun
fyrir lýðræðið og þjónustu fjöl-
miðla við almenning og réttláta
stjórnarhætti.“

Svona nú góði einn kjúklingabita íyrir Jóhannes sinn, einn fyrir Framsóknarflokkinn
og svo einn fyrir toliinn. . .
með
haustið á
hælunum
Blönduósi. Morgunhlaðið.
HAUSTANNIR eru hjá bænd-
um og að mörgu er að hyggja.
Þessa dagana heimta menn
sauðfé og hross úr afréttin-
um. Mannskepnan er við það
að missa sjónar á sumrinu og
er með haustið á hælunum og
vetur í nánd. Þáttaskil verða
víðast í samfélaginu, sam-
bland kvíða og eftirvæntingar
fyrir komandi vetri setja
mark sitt á mannlífið. Þetta
skynjar sérhver í misjöfnum
mæli og á misjafnan hátt.
Sumum fínnst hrossasmöl-
un vera hápunktur tilverunn-
ar. Þegar þróttmikil greið-
geng hrossin með kröftugum
hófadyn stefna til byggða
undir öruggri forustu manns-
ins, leysist úr læðingi tilfinn-
ing sem á sér engan líka.
Menn verða örari, opnari og
hafi einhver uppsöfnuð
spenna dvalið í sálinni þá ligg-
ur hún eftir í slóð stóðsins.
Morgunblaðið/Anna G. Ólafsdöttir