Morgunblaðið - 17.12.1995, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 17. DESEMBER 1995 13
er spáð 5 til 7 prósentum á lands-
vísu.
Bændaflokkurinn
Annar flokkur sem er að missa
fylgi frá síðustu kosningum er
Bændaflokkurinn. Hann er mjög
tengdur Kommúnistaflokknum og
undanfarin tvö ár hefur ríkt full-
komin eindrægni með þessum
tveimur flokkum á þingi. Bænda-
flokkurinn fékk 8 prósent atkvæða
1993 og sigraði í 12 einmennings-
kjördæmum. Kommúnistaflokkur-
inn og Bændaflokkurinn höfðu sam-
anlagt 81 þingmann á síðasta þingi.
Það er ekki ólíklegt að þótt Komm-
únistaflokkurinn nái ekki hreinum
meirihluta, þá muni hann geta
myndað þingmeirihluta með
Bændaflokknum, það er að segja
ef Bændur komast yfir 5 prósenta
múrinn. Þeim er spáð um 5 prósent-
um atkvæðanna.
Konur Rússlands
Konur Rússlands urðu óvænt í
fjórða sæti 1993, fengu meira fylgi
en bæði Jabloko og Bændaflokkur-
inn, 8,1 prósent. í þessum kosning-
um er þeim spáð 5 til 7 prósentum.
Konur Rússlands standa nálægt
Kommúnistum og Bændaflokknum
í flestum málum og þvi gætu þær
orðið þriðji aðili að formlegum þing-
meirihluta ef Bændum og Kommún-
istum tekst ekki að ná sameiginleg-
um meirihluta. Slíkur meirihluti
yrði þó miklu veikari en ef hinir
kæmust af á kvennanna, því að
þessi rússneski kvennalisti hefur
sýnta það á undanfömum árum að
hann lætur ekki binda sig á klafa.
Áfram Rússland!
Flokkur Boris Fjodorovs, sem var
ráðherra í stjóm Gaidars, Áfram
Rússland! gæti orðið þriðji lýðræðis-
flokkurinn til að sigrast á fímm pró-
senta múmum. Fjodorov hefur rekið
mjög beitta og óvenjulega kosninga-
baráttu og hvergi dregið af sér við
að sverta andstæðinga sína. Egor
Gaidar, sinn fyrmm félaga, segir
hann óhæfan stjómmálamann og
að Val Rússlands sé deyjandi hreyf-
ing. Fjodorov segir flokk sinn eina
raunvemlega hægri flokkinn í Rúss-
landi og líkir stefnu flokksins gjam-
an við stefnu Bandaríska Repúblik-
anaflokksins. Áfram Rússland! er
spáð 4 til 5 prósentum atkvæða.
En fjórir lýðræðisflokkar til við-
bótar eiga tæpast nokkra mögu-
leika á að fá tilskilin fimm prósent
atkvæða. Þeir eru Repúblikana-
flokkurinn sem Ella Pamfilova leið-
ir, en hún var einsog Fjodorov ráð-
herra í stjórrr Gaidars; Flokkur um
efnahagslegt frelsi, 'stjórnað af
Konstantin Borovoi, þekktum kaup-
sýslumanni; Sameiginlegur Má!-
staður sem Irina Khamada leiðir
og loks Sósíaldemókratar, en leið-
togi þeirra er Gavriil Popov sem
um hríð var borgarstjóri í Moskvu.
Bonner hvetur til samstöðu
Elena Bonner, ekkja andófs-
mannsins Andrei Sakharovs, sendi
forystumönnum þessara flokka í
vikunni bréf og bað þá lengstra
orða að draga lista sína út úr kosn-
ingunum en lýsa þess í stað yfir
stuðningi við annaðhvort Gaidar
eða Javlinskíj. Slíkt gæti orðið síð-
asta von lýðræðisflokkanna til að
ná umtalsverðum áhrifum á þingi,
því að gera má ráð fyrir að þessir
fjórir flokkar fái samanlagt allt að
10 prósentum atkvæða, án þess að
koma einum einasta manni að.
Rybkinblokkin
Loks er rétt að nefna kosninga-
samtök Rybkins sem undanfarin tvö
ár hefur verið forseti þingsins. Þau
ganga undir nafninu Rybkinblokkin
og voru upphaflega stofnuð til að
ná atkvæðum frá þeim kjósendum
sem hneigjast til að kjósa Kommún-
istaflokkinn eða Bændaflokkinn.
Rybkin hefur hinsvegar ekki haft
árangur sem erfíði, og telja má úti-
lokað að samtökin fái 5 prósent.
Sumir segja að Rybkinblokkin hafí
verið stofnuð að undirlagi Jeltsins
og að forsetinn hafi þingforsetann
í vasanum, en því neitar Rybkin
harðlega.
Mikilvægustu kosningamálin
Allir reyna að hreinsa
sig af ábyrgðinni
ÞEGAR kosið var til þings í Rússlandi fyrir
tveimur árum, lék enginn vafí á því hver
væru stórmál kosninganna.
I fyrsta lagi var kosið um stjórnarskrá sem
Jeltsín forseti hafði látið semja þrátt fyrir
ósamkomulag um mikilvæg atriði. Stjórnar-
skráin kvað á um starfs- og valdsvið þingsins
og því hefðu kosningarnar í raun farið fyrir
lítið ef ný stjórnarskrá hefði ekki verið sam-
þykkt um leið og þing var kosið. í öðru lagi
snerust kosningarnar um hug kjósenda til
stjórnar Jeltsíns. Þótt hvorki hann né ríkis-
stjórnin hafi lýst stuðningi við einn flokk frem-
ur en annan, þá var alveg ljóst að fengju lýð-
ræðisflokkarnir slæma útreið, mætti búast við
eilífum deilum þings og stjórnar sem hefðu
lamandi áhrif á alla stjórnsýslu í landinu, að
ekki sé nú talað um tilraunirnar til að breyta
efnahagskerfinu til hins betra.
í hvorutveggja slapp Jeltsín með skrekkinn.
Stjómarskráin var naumlega samþykkt og
þótt bæði íhaldsmenn og þjóðernissinnar
fengju mikinn stuðning, þá dugði það þeim
ekki til að ná yfirhöndinni á þingi. Þetta tvennt
varð til þess.að völd forseta og þings hafa
verið í sæmilegu jafnvægi síðastliðin tvö ár
og íhaldsmenn og fijálslyndari öfl hafa neyðst
til að vinna saman. Það hefur skapað lýðræð-
inu í Rússlandi ákveðinn farveg: Menn eru
miklu reyndari í pólitísku samstarfí og mála-
miðlunum nú heldur en var fyrir tveimur árum.
Þrátt fyrir að ágreiningur um stjórnarskrána
sé ekki úr sögunni, ríkir í raun samkomulag
um að virða hana að svo stöddu.
Heita stöðugleika og öryggi
í kosningunum nú er dálítið annað uppi á
teningum. Oánægja fólks með ástandið í land-
inu er miklu meiri og skýrari en hún var fyr-
ir tveimur árum. Þetta veldur því að nokkur
loforð hafa algjöran forgang hjá flestum flokk-
um. Þau eru: Stöðugleiki í peningamálum, að
opinberum starfsmönnum verði tryggðar
greiðslur á réttum tíma, að kaupmáttur launa
og ellilífeyris aukist verulega, harðar aðgerðir
til að draga úr glæpum og bætt öryggi ríkis-
ins. Nú reyna allir flokkar að hreinsa sig af
ábyrgðinni á því hvaða stefnu málin hafa tek-
Reuter
ÁRÓÐURSSPJALD fest á rauða stjörnu
frá sovéttímanum í Lúbertsjí,
nærri Moskvu.
ið. Sú skoðun er útbreidd að vitlaust hafi ver-
ið staðið að flestu síðan Sovétríkin voru lögð
niður og að það hafi í raun verið mesta heimska
að léggja ríkið niður með þeim hætti sem það
var gert. Þess vegna snúast kosningarnar nú
ekki síst um það hver sökudólgurinn sé. Á
að kenna Jeltsín og hans mönnum um? Eða
Gardar og öðrum forsvarsmönnum skjótra
umbóta í efnahags og atvinnumálum? Eru
kannski svókallaðir umbótasinnar í heild sinni
þeir seku? Eða eru það kommúnistarnir fyrir
valdstjórn fortíðarinnar og andstöðu við breyt-
ingar á athafnalífi landsins?
Kosningarnar snúast auðvitað líka um
framhald umbótastefnunnar. Efasemdirnar
um réttmæti einkavæðingar ríkisfyrirtækja
eru miklar meðal almennings og því eiga
flokkar sem vilja að haldið verði áfram á
sömu braut eða jafnvel gengið harðar fram
undir högg að sækja. Bæði Kommúnistaflokk-
urinn og Samtök rússneskra samfélaga telja
nauðsynlegt að endurskoða sölu á ríkiseign-
um og jafnvel ógilda einkavæðingu stjórn-
valda að hluta.
Kosið um Rússland framtíðarinnar
Það er augljóslega verið að kjósa um hvern-
ig menn vilja að Rússland framtíðarinnar verði.
Samkvæmt núgildandi stjórnskipan er Rúss-
land sambandsríki 89 sjálfstæðra eininga, sem
hver um sig hefur eigin löggjöf og lands-
stjórn. Þetta fyrirkomulag er hinsvegar litið
hornauga af mörgum þeirra flokka sem líklegt
er að verði aðsópsmiklir í kosningunum. Það
má búast við því að ef fulltrúar lýðræðisflokk-
anna og stjórnarflokksins verða í minnihluta,
reyni hinir að ná samstöðu um breytingar á
stjórrrskipan landsins, jafnvel að reynt verði
að afnema sambandsskipulagið. Að vísu er
ólíklegt að slíkar tilraunir beri mikinn árang-
ur, en deilur sem óhjákvæmilega mundi leiða
af þeim, gætu haft sitt að segja þegar forseta-
kosningarnar fara að nálgast. Áð sumu leyti
eru þingkosningarnar upphitun fyrir forseta-
kosningarnar. Tilvonandi forsetaframbjóðend-
ur geta séð á úrslitum þingkosninganna hvaða
mál eiga fylgi að fagna og hver síður. Líkleg-
ustu forsetaframbjóðendurnir í hópi flokksleið-
toga eru Gennadíj Zjúganov leiðtogi kommún-
ista, Alexandr Lebed einn forystumanna Sam-
taka rússneskra samfélaga, Grígoríj Javlinskíj
leiðtogi Jabloko, að ógleymdum Vladimir Zhir-
inovskíj. Ennþá er allt á huldu um hvort Jelts-
ín býður sig fram aftur, en Tsjernomyrdin
forsætisráðherra hefur lýst því yfir að hann
ætli ekki að bjóða sig fram. Það gæti þó breyst
ef Jeltsín ákveður að gefa ekki kost á sér.
Kosningarnar stærsta kosningamálið?
Kannski eru kosningarnar sjálfar þó mikil-
vægasta kosningamálið. Menn hafa verið að
gera því í skóna allt þetta ár að kosningunum
verði aflýst og margir frammámenn hafa lýst
því yfir að þeir telji óráð að kjósa til þings á
nýjan leik nú aðeins tveimur árum eftir að
núverandi þing var kosið, þar á meðal tveir
helstu aðstoðarmenn Jeltsíns, Sergei Filatov
og Georgíj Satarov. Fyrir fáeinum dögum gaf
Tsjernomyrdin samskonar yfirlýsingu, þótt
sjálfur hafi hann ekki dregið af sér í kosninga-
baráttunni. Ástandið er þrátt fyrir allt enn
það ótryggt í Rússlandi að hveijar kosningar
geta orðið hinar síðustu. Það mætti því i raun
kalla það sigur lýðræðisaflanna ef útkoma
þessara kosninga verður sú að vænta megi
annarra.
Fundur Rannsóknarráös íslands um matvælavinnslu
og matvælarannsóknir boöar til almenns fundar um
rannsóknir og nysköpun í íslenskri matvælafram-
leiöslu í Borgartúni 6 mánudaginn 18. desember
kl. 12.00—13.30.
Dagskrá:
Matvælarannsóknir - Einar Matthíasson.
Umsóknir til Tæknisjóös - Snæbjörn Kristjánsson.
OTin
húm verður sœtari 1 úipufrá okkur
IJIpur
Kápur
Treflar
Hanskar
Hattar
jjölbrejtt
úrval
Utlarjokkar
i nnkht iirvali.
Stirniir }4 - 12

Opið sunrtud. kl. 12-18
Næstu viku kl. 10-22.
ílcnni vcnhir híýti. iika wu
njanaricturnar i uipu fhi okkur.
\(#ttl/ISIÐ
Mörkinni 6, simi 588 5518.
Bílastæði við búðarvegginn |
Erum flutt af Laugavegi
iMörkina 6 - Sími 588 5518
(við hliðina á Teppalandi) -I
Fundarstjóri: Magnús Magnússon.