Morgunblaðið - 23.12.1995, Blaðsíða 4

4 LAUGARDAGUR 23. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Stöð 3 komin til Eyja
ÚTSENDINGAR Stöðvar 3 nást nú
í Vestmannaeyjum. Er efni stöðvar-
innar flutt með ljósleiðara til Eyja
og þar tekur sjónvarpsfélagið Fjöl-
sýn við því og dreifir því í gegnum
örbylgjudreifíkerfi sitt til notenda í
Vestmanneyjum.
Útsendingar Stöðvar 3 hófust sl.
miðvikudag í Vestmannaeyjum og
að sögn Jóns Ólafssonar, stjórnar-
formanns Pjölsýnar, nást útsend-
ingamar víðast hvar ágætlega en
eitt skuggasvæði er þó enn i bænum
þar sem eru um 15 hús.
Sjónvarpsstöðin Pjölsýn í Vest-
mannaeyjum hóf formlega starf-
semi í haust. Fjölsýn hefur sent
efni út með örbylgjusendingum á
sex rásum, þar af eru fímm erlend-
ar rásir sem endurvarpað er gegn-
um gervihnött en á einni rás er
sent út ýmiss konar innanbæjar-
efni, auglýsingar, textaðar bíó-
myndir og fleira. Nú bætast fímm
rásir Stöðvar 3 við valkosti sjón-
varpsnotenda og að sögn Jóns eru
vel á þriðja hundrað áskrifendur
komnir með örbylgjuloftnet á hús
sín til að taka við sendingunum.
Hann sagði að mikil ös hefði verið
síðustu daga við að afgreiða loftnet
til notenda.
Morgunblaöið/Ásdís
Hvað það
verður veit
núenginn
SÍÐUSTU dagar aðventunnar
eru lengi að líða hjá börnunum
sem bíða óþreyjufull eftir að-
fangadagskvöldi. Ekki dregur
úr eftirvæntingunni þegar
farið er í bæinn þar sem
skreytingar lýsa upp skamm-
degið. Hann Gylfi Þór Sig-
urðsson gleymdi sér um stund
við að skoða allt jóladótið í
verslunarglugganum.
Úthafsveiðiheimildir þýskrar útgerðar
Mecklenburger vill
nýja skipan í
skiptingu kvóta
ÞÝSKA útgerðarfyrirtækið Meckl-
enburger Hochseefischerei, sem er
dótturfyrirtæki Útgerðarfélags Ak-
ureyringa hf., hefur krafist þess að
komið verði á nýrri skipan í skipt-
ingu úthafskvóta milli þýskra út-
gerðarfyrirtækja, en honum hefur
verið skipt með svipuðu móti undan-
farin ár.
Kvótaskiptingin var til umræðu á
fundi, sem haldinn var í Hamborg í
gær, og munaði það miklu á kröfum
þeirra fjögurra útgerðarfyrirtæki,
sem kvótinn hefur skipst á milli, að
settur var frestur til 15. janúar til
að kanna hvort unnt yrði að miðla
málum. Gunter Drexelius, sem stjóm-
aði viðræðunum í Hamborg fyrir
hönd þýska ríkisins, sagði í fyrradag
að þetta væri í fyrsta skipti í tíu ár,
sem slíkt ósætti væri um skiptingu
kvótans að sér tækist ekki að miðla
málum.
„Skipt í hlutfalli
við sóknargetu"
Guðmundur Tulinius, fram-
kvæmdastjóri Mecklenburger, sagði
í viðtali við Morgunblaðið í gær að
ekki væri verið „að fara fram á ann-
að en að kvótanum sé réttlátlega
skipt og í hlutfalli við þá sóknargetu,
sem nú. er“.
Auk Mecklenburger skiptist kvót-
inn milli Doggerbank, sem gerir út
á síld og makríl, Eurotrawl og De-
utsche Fischfang Union (DFFU), sem
fyrirtækið Samheiji á Akureyri á í
meirihluta. Milli hinna þriggja síðast-
nefndu ríkir samkomulag um að
kvótaskiptingin verði áfram óbreytt.
Guðmundur sagði að staðan hefði
verið þannig að DFFU hefði haft um
80% þess kvóta, sem væri til skipt-
anna, en Mecklenburger 15%. Meck-
lenburger hefði sótt í sig veðrið und-
anfarið með því að sækja 90% afla
síns á úthafssvæði, sem ekki væru
bundin kvótum.
Mecklenburger hefur sex skip, en
DFFU ijögur. Skip DFFU eru hins
vegar öfíugri en skip Mecklenburger.
Forsvarsmenn Mecklenburger halda
því fram að þegar afl og veiðigeta
skipanna sé borið saman standi þau
jafnfætis og það verði að hafa til
hliðsjónar við skiptingu kvótans.
'„Það er kominn tími til að endur-
skoða þetta,“ sagði Guðmundur og
bætti við að hér væri ekki á ferðinni
óeining milli íslensku hluthafanna í
hinum þýsku útgerðarfyrirtækjum.
Alþingi afgreiddi fjárlög næsta árs með innan við 4 mílljarða halla
FJÁRLÖGIN voru samþykkt með
33 atkvæðum stjómarliða en stjóm-
andstæðingar sátu hjá við atkvæða-
greiðsluna. Samkvæmt fjárlögunum
verða útgjöld ríkisins 124,8 milljarð-
ar króna á næsta ári en tekjurnar
120,9 milljarðar.
Friðrik Sophusson fjármálaráð-
herra sagði við atkvæðagreiðsluna
að fjárlögin væru afgreidd með inn-
an við 4 milljarða halla, sem svaraði
til 0,8% af landsframleiðslu. Ef nið-
urstöður fjárlaganna gengju eftir
myndu útgjöld lækka um 1,5% frá
árinu 1995 í hlutfalli við landsfram-
leiðslu, eða úr 27,1% í 25,6%, og
hefði það hlutfall ekki verið lægra
síðan 1987, skattlausa árið svo-
nefnda. Skatttekjur myndu lækka,
lánsfjárþörf ríkisins væri talin geta
lækkað um 2-3 milljarða í um 11
milljarða og skuldir ríkisins myndu
lækka í hlutfalli við landsfram-
leiðslu.
Þingmenn stjórnarandstöðunnar
voru hins vegar lítið hrifnir af frum-
varpinu. Við atkvæðagreiðsluna
sagði Ágúst Einarsson, þingmaður
Þjóðvaka, að frumvarpið endurspeg-
laði alvarlega aðför að velferðarkerf-
inu. Svavar Gestsson, þingmaður
Alþýðubandalagsins, tók í sama
streng og sagði að íjárlagahallinn
yrði mun meiri en áætlað væri þar
sem forsendur fjárlaganna væru víða
mjög veikar.
Kristín Halldórsdóttir, þingmaður
Kvennalista, sagði að í frumvarpið
vantaði með öllu einhveija sönnun
þess að skilningur á kvenfrelsi og
nauðsyn þess að jafna stöðu kvenna
og karla væri að auk- -------------------
ast SparnaAurinn
Jón Baldvin Hannib- ,en||jr á fjár#est.
ðSJSS? ingum á næsta árl
sagði að þjóðin greiddi “
nú 35 milljarða árlega í vexti til
útlendra lánardrottna. Fjárhags-
Útgjöld og skuldir
eiga að lækka
fjárlagafrumvarpinu þegar það var
lagt fram. Þeim tekjuauka hefði ver-
ið ráðstafað til nýrra útgjalda sem
að stærstum hluta mætti rekja til
yfirlýsingar ríkisstjómarinnar sem
gefin var út í lok nóvember í kjölfar
viðræðna við aðila vinnumarkaðar.
Einnig kostaði nýr búvörusamningur
aukna fjármuni á næsta ári.
„Ríkisútgjöldin munu lækka á
næsta ári ef fjárlögin ganga eftir.
Lánsfjárþörf ríkisins verður lægri en
verið hefur um árabil og það ætti
að stuðla að meira og betra jafnvægi
á lánsfjármarkaði og lægri vöxtum.
Þá gerist það, ekki síst vegna batn-
andi afkomu þjóðarbúsins, að gera
má ráð fyrir að skuldir ríkisins sem
hlutfall af landsframleiðslu lækki á
næsta ári en slíkt hefur ekki gert í
nærri áratug," sagði Friðrik.
Hann sagði að þegar væri hafinn
undirbúningur fjárlaga ársins 1997
en markmið ríkisstjómarinnar væri
að ná þá jöfnuði í ríkisfjármálum.
„Það verður auðvitað afar erfítt verk-
efni því á næsta ári lendir spamaður-
------------ inn fyrst og fremst á
fjárfestingum en hlýtur
að koma fram í rekstr-
inum árið 1997 og slíkt
er alltaf viðkvæmara
en að spara í fjárfest-
ingum,“
vandi þjóðarinnar væri því fyrst og
fremst fortíðarvandi og því hefði
þurfti að taka á í ríkisfjármálum og
beita aðhaldi í fjárlögum. En þrátt
fyrir stórauknar tekjur í ljósi aukins
hagvaxtar hefði ríkisstjórninni mis-
tekist þetta.
Skuldír ríkisíns lækka
FViðrik Sophusson sagði við Morg-
unblaðsins að tekjur ríkisins yrðu
talsvert meiri en ráð var fyrir gert í
sagði Friðrik.
Sjúkrastofnanir í brennidepli
Friðrik sagði að á næstu mánuð-
um væri mikilvægt að fylgja eftir
áformum í fjárlagafrumvarpinu og
ríkisstjóminni væri að sjálfsögðu
ljóst að það gerðist ekki af sjálfu
sér. Staða sjúkrastofnana hefði verið
í brennidepli undanfarna daga og
það hlyti því að vera forgangsverk-
efni að fara ofan í þann rekstur og
gera sér grein fyrir því hvernig eigi
að breyta honum þannig að hann
FJÁRLÖG fyrir næsta
ár voru samþykkt á Al-
þingi í gær. Guðmund-
ur Sv. Hermannsson
fylgdist með fjárlagaaf-
greiðslunni og ræddi við
ármálaráðherra um
horfumar á næsta ári.
svari til talnanna í fjárlögunum.
„Það er auðvitað hægt að gera
með ýmsum hætti, en þar skiptir
tvennt sérstaklega máli. Annars veg-
ar hvernig stóra sjúkrahúsunum
tveimur í Reykjavík tekst að vinna
saman og draga þannig úr kostnaði.
Hins vegar þarf auðvitað að sam-
ræma gjaldtöku sjúklinga innan og
utan sjúkrahúsa. Við gerum okkur
grein fyrir því að þetta tekur tíma
en er eitt brýnasta verkefnið sem við
stöndum frammi fyrir,“ sagði Friðrik.
Stjórnarandstaðan beindi spjótum
sínum mjög að tillögum stjórn-
arflokkanna um framlög til sjúkra-
stofnana. Bryndís Hlöðversdóttir,
Alþýðubandalaginu sagði, þegar hún
flutti minnihlutaálit fjárlaganefndar,
að svo virtist sem stór vandi sjúkra-
húsanna á höfuðborgarsvæðinu væri
óleystur. Halli hjá Ríkisspítulum yrði
gífurlegur á næsta ári, miðað við
kynnta stöðu fyrir fjárlaganefnd og
vandi Sjúkrahúss Reykjavíkur skipti
hundruðum milljóna.
Við atkvæðagreiðsluna um fjár-
lögin sagði Svavar Gestsson að
framlagið til Ríkisspítalanna væri
stórhættulegt og Jóhanna Sigurðar-
dóttir, þingmaður Þjóðvaka, sagði
að þjónustu og öryggi sjúkrahús-
anna væri stefnt í hættu, vinnuskil-
yrði yrðu fyrir neðan velsæmismörk
og um væri að ræða ógnvænlega
stefnu sem myndi engum raunhagn-
aði skila.
Erfiðleikar á sjúkrahúsum
Þegar Friðrik Sophusson var
spurður hvort tölur fjárlaganna um
rekstarframlög til sjúkrahúsanna
væru ekki óraunhæfar miðað við
reynslu fyrri ára sagði hann að
sjúkrahúsin væru vissulega veikasti
þátturinn í fjárlögunum.
Hann sagði að gerður hefði verið
samningur við Ríkisspítalana um
fjárlög yfírstandandi árs, en sá
samningur hefði ekki gengið eftir
vegna tapreksturs á fyrri hluta árs-
ins en rekstrarstaða Ríkisspítalanna
væri nú betri. Jafnframt hefði stjórn
Ríkisspítalanna lagt fram tillögur
um rekstarsparnað.
„En það er rétt að það geta orðið
erfíðleikar bæði á Landspítala og
Sjúkrahúsi Reykjavík-
ur. Það skiptir þess
vegna afar miklu máli
að samstarf náist milli
sjúkrahúsanna og sam-
starf þeirra við ráðu-
neyti heilbrigðis- og fjármála verði
með þeim hætti að allir leggi sig
fram við að ná viðunandi niðurstöðu.
Auðvitað kann að þurfa að end-
urskoða fjárheimildir til sjúkrahús-
anna síðari, en það er ekki hægt að
gera slíkt fyrr en fyrir liggja bein-
harðar og raunhæfar tillögur for-
stöðumanna sjúkrahúsanna um
reksturinn næstu árin,“ sagði Friðrik.
Sjúklingaskattar
Þingmenn stjórnarandstöðunnar
greiddu atkvæði gegn tillögu sem
Stjórnarandstaða
segir starf sjúkra-
húsa í voða
tengdist ákvörðun heilbrigðisráð-
herra að hækka komugjald á heilsu-
gæslustöðvar með reglugerð. Sig-
hvatur Björgvinsson, þingmaður
Alþýðuflokksins, sagði að þetta
fæli í sér 17% hækkun komugjalda
hjá almenningi og 50% hjá gömlu
fólki. Slíka innheimtu hefði Fram-
sóknarflokkurinn kallað sjúklinga-
skatta síðustu 4 ár en væri nú að
hækka gjöldin þótt engin rök væru
fyrir því.
Þingflokksformenn allra flokka
nema Kvennalista lögðu til að út-
gáfustyrkur til þingflokka hækkaði
um 25 milljónir í 123,2 milljónir.
Kvennalistinn stóð ekki að tillögunni
og sat hjá við afgreiðslu hennar.
Sagði Guðný Guðbjörnsdóttir, að
Kvennalistinn teldi sjálfsagt að veita
stjórnmálaflokkum framlög til starf-
semi sinnar og hefði oft staðið að
slíkum tillögum. En nú treysti flokk-
urinn sér ekki til að standa að tillög-
unni þar sem stjórnarflokkarnir
hefðu ekki treyst sér að standa að
fullu við nýsett lög um greiðslu til
þolenda ofbeldisbrota og spöruðu
með því 15 milljónir á næsta ári.
Því væri fyrst og fremst um tákn-
ræna aðgerð að ræða.
Tillaga Hjörleifs samþykkt
Tillögur um að leggja á veiði-
leyfagjald á næsta ári komu fram
bæði frá Þjóðvaka og Alþýðuflokkn-
um. Tillaga Þjóðvaka var felld með
með atkvæðum stjórnarflokkanna
gegn atkvæðum Alþýðuflokksins og
Þjóðvaka og Kvennalista, en þing-
menn Alþýðubandalagsins sátu hjá.
Ögmundur Jónasson
sagðist við atkvæða-
greiðsluna vera
hlynntur veiðileyfa-
gjaldi, en vildi ekki
greiða tillögunum at-
sem nánari útfærslu
kvæði þar
vantaði.
Tillaga Alþýðuflokksins var felld
með atkvæðum stjórnarflokkanna
og Kristins H. Gunnarssonar, Al-
þýðubandalaginu, gegn atkvæðum
Alþýðuflokksins, Kvennalista, Þjóð-
vaka og Ólafs Ragnars Grímssonar.
Ein tillaga frá stjórnarandstæð-
ingum var sainþykkt. Hún var frá
Hjörleifi Guttormssyni, þingmanni
Alþýðubandalagsins, um að hækka
framlag til Náttúruverndarráðs um
6 milljónir.