Morgunblaðið - 23.12.1995, Blaðsíða 20

A ÞORLAK
/ MATIIMIM
MIIMIM . . '
„SKOTUNEYSLA á
Þorláksmessu hefur
meira en tvöfaldast á
allra seinustu árum,“
sagði Úlfar Eysteins-
son matreiðslumeistari
um leið og hann kveikti
undir pottunum. Rúnar
Marvinsson, góðvinur
hans og kollegi, rak nef-
ið í hráefnið og kinkaði
kolli ánægður á svip.
Veitingastaðirnir,
sem þeir Ulfar og Rún-
ar standa fyrir, Þrír
frakkar og Við Tjörnina ------
voru þeir einu sem auglýstu sérstk-
lega fyrir jólin, að þeir væru ekki með
jólahlaðborð. Þeir félagar eru greini-
lega trúir köllun sinni, halda sig við
sjávarréttina, enda eru þeir þar á
heimavelli. Og þeir eiga von á mörg-
um matargestum í dag. Vísan hér til
hliðar bendir þó ekki til að fiskátið á
Þorláksmessu hafi verið tilhlökk-
unarefni meðal forfeðra okkar. En nú
er öldin önnur.
Báðir voru þeir til sjós hér á árum
áður og telja það ómetanlega reynslu.
„Ég byrjaði sem messagutti á
Meistararnir
í matseld sjávarrétta,
Rúnar Marvinsson og
Úlfar Eysteinsson,
sjóða saman skötu í
tilefni dagsins.
Steingrímur
Sigurgeirsson velur
drykkina. Sveinn
Guðjónsson rabbaði
við þá um matseld,
skötuát og hefðir á
Þorláksmessu.
Esjunni, en það var
ekki fyrr en ég var
kominn á togara að ég
fékk að kenna á því,“
sagði Úlfar. Rúnar var
14 ára þegar hann fór
fyrst til sjós, á litlum
báti, og honum var
skipað að elda ofan í
mannskapinn því hann
þótti ekki nýtast sem
skyldi á dekkinu. Það
var á þessum árum
sem þeir báðir kynnt-
ust skötunni og
fiskmeti almennt.
Vand lykt
Steingrímur Sigurgeirsson, sælk-
eri og vínsmakkari Morgunblaðsins,
kveðstekki þekkja kæsta skötu nema
bara af lyktinni. „Og hún þykir mér
ekki góð,“ segir hann. „Ég kynntist
henni fyrst á bamsaldri, en þá bjó í
sama húsi fólk að vestan, sem hafði
þann sið að sjóða skötu á
Þorláksmessu. Við það gaus auðvitað
upp hinn mesti fnykur í húsmu, sá
versti sem ég hafði fundið. Ég hef
ekki fundið verri lykt síðan.“
A Þorláksdagímatinn minn
morkinn fékk ég hákarlinn
harðan fískiim hálfbarmn
og hákarlsgrútarbræðinginn
Þarna eru sælkerinn og blaða-
maðurinn á sama báti. Sá síðarnefndi
hefur aldrei komist lengra en í and-
dyri húss þar sem kæst skata er á
borðum. En þeir Rúnar og Úlfar hafa
ráð undir rifi hverju varðandi
lyktarvandamálið. Þeir hafa okkur
með sér í eldhúsinu svo að fnykurinn
síast hægt og sígandi í vit okkar og út
í blóðrásina.
„Galdurinn er sá að útiloka lyktina
einbeita sér að bragðinu," segir
far.
og e
Ulfa
Tindabikkja ng
skata_________________________
í eldhúsinu eru þeir Úlfar og Rúnar
í essinu sínu. Hráefnið er frá Fiskbúð
Hafliða og Fiskbúðinni Hafbjörg og
þarna er bæði um að ræða tinda-
bikkju og skötu.
Tindabikkja er smá-
skata, hámark 2 kg, og
þeir félagar segja að hún
sé mýkri undir tönn.
Hráeftiið er verkað á
þrjá mismunandi vegu:
Bara kæst og hengd upp,
þ.e. þurrkuð. Kæst, sölt-
uð og útvötnuð og svo
bara kæst, en í því tilvikL-
verður að hafa salt í
soðinu. Og auðvitað mat-
reiða þeir einnig skötu-
stöppu.
„Það hringdi í mig
maður um daginn,“ segir
Rúnar, „og gaf mér upp
alveg nýja uppskrift af
skötustöppu. Hann byr-
jar á því að laga hafra-
graut. Síðan setur hann
treikvart af töflu úr
hnoðmör í grautinn.
Mikilvægt er að
kartöflurnar og skatan
hafi verið soðin í gær og
Stöppu-
uppshríft
Soðin skata eða tinda-
bykkja án brjósks.
fiskurinn er þeyttur með
sleif eða piskara. salti
bætt út í og sfðan
hnoðmðr, sem hitaður
er f vatnsbaði. þetta er
hrært vel þar til skötu-
stappan verður hvft.
stöppuna má krydda
eftir smekk, t.d. með
hvftlauk eða öðrum
kryddum. rúgbrauð, róf-
ur, kartöflur og meira af
hnoðmör er gefið með.
stöppuna má einnig
borða kalda. Þá er hún
borðuð með rúgbrauði.
geymt í ísskáp yfir nótt. Svo er þetta
allt saman brytjað smátt út í hafra-
grautinn og hrært og verður vel
þykkt svona ískalt. Og svo er þetta
bara borðað með vel blautum aftan-
söng.“
„Ég hef aldrei heyrt þetta með
hafragrautinn,“ segir Úlfar. Þeim fél-
ögum kemur greinilega vel saman og
það er skemmtileg upplifun að fylgj-
ast með þeim rökræða um matseld-
ina, þótt aðeins brot af þeirri latínu
komist til skila í heilabúi blaða-
mannsins. Um hnoðmörinn sögðu
þeir meðal annars að mikilvægt væri,
að hann væri „vel fiðraður"??? ? „Já,
loðinn af myglu,“ útskýrir Rúnar.
- En þetta getur fjandakornið ekki
verið hollur matur?
„Ég er viss um að kæst skata er
holl, því hún er búinn að brjóta sig,“
segir Úlfar. „En það er
klárt að hnoðmörinn er
baneitraður andskoti,"
bætir Rúnar við.
Hvítvín ng
skata
Steingrímur fær það
erfíða hlutverk að ,velja
drykki með réttunum.
„Það er best að velja
rauðvín sem rífur
svolítið í eins og til
dæmis Masson Cabernet
Sauvignon ‘92 frá
Kaliforníu og örlítið
kryddað hvitvín eins og
Gewurztraminer Dopff
& Irion ‘94 frá Elsass,“
segir hann. Að auki höf-
um við bjór, Egils pilsn-
er, vatn og auðvitað
íslenskt brennivín á
borðum, allt í tilrauna-
skyni að sjálfsögðu.
Úlfar og Rúnar eru
Krakkamir
þar fara
VETUR I BANDARISKUM SKOLA
Trúi nokkurn
veginn á
jólasveininn
„í skólanum úti æfðum við hvað við ættum að gera ef kviknaði í
skólanum eða fellibylur kæmi, og einu sinni lenti ég í fellbyl og
kannski hefði einhver meiðst ef við hefðum ekki vitað hvað ég
átti að gera. Ég átti að hlaupa niður í kjallara og grúfa mig
niður með hendur á hnakkanum til að meiða mig ekki ef ég fen-
gi stein í hausinn,“ segir hann.
Vilja
stelpumarí
níu ára bekk
nokkuð líta á
jafnaidra sína?
Eruþærekki
allar skotnar í
eldri strákum?
„Ég veit það ekki. Mér fannst ein stelpa sæt í
bekknum mínum, en mér finnst það ekki lengur.
Ég hef engan áhuga á henni og engan áhuga á
stelpum núna. Ég hef mestan áhuga á að læra,
en hef ekkert að læra í jólafríinu nema ég vilji
gera fullt aukalega í móðurmálinu og er kannski
að hugsa um að gera það. Þegar ég er ekki að
læra fæ ég oftast lánaðar bækur eins og Lukku-
Láka á bókasafninu stutt frá húsi ömmu og afa í
Sólheimum.“
Lestu mikið? „Ég les stundum Enid Blyton og svoleiðis
bækur en finnst þær ekki mjög spennandi, nema
stundum. Myndasögubækur eru hins vegar
miklu skemmtilegri og ég er búin að finna bækur
um gormadýrið sem er stundum sýnt í Sval og
Val. Það á heima í Suður-Ameríku og ér fyndið."
En hvað með „Ég fer ekki oft í bíó. Úti í Ameríku ráða for-
bíómyndir? eídramir hvort maður megi horfa á myndir og
mamma fer alveg eftir reglunum þar. Mig lan-
MorgunhlaíiíVKristinn
JÓLAHÁTÍÐIN - Gunnar Már segir uð Kristur sé ekki
fæddur ájóladaginn, en haldið sé upp á afmæliðþá vegna
þess að meira sé a f snjó.
gar að horfa á Mortal Combat-myndina, því að
ég er mikið fyrir tölvuleiki. Næsta vor kemur ný
tölva sem heitir Nintendo Ultra 64 og þá á ég 10
þúsund krónur í bankanum og þarf bara að
safna aðeins meiri peningum til að kaupa hana
og spila örugglega mikið. í Nintendo spila ég oft
leik sem heitir Mario World.“
Langar þig þá „Nei, ég vil frekar bara eitthvað sem fólk velur
í tölvuleik í eða peninga til að geta keypt einhverja leiki
jólagjöf? fyrir Nintendo Ultra 64 þegar ég eignast hana.
Afi minn í Svíþjóð sendir oft peninga, því að það
kostar svo mikið að senda pakka. Mig langar
ekki í bækur nema að það sé myndabók, en
HANN VAR 6 ARA 0G VAR ÞRJA
GUNNAR MAR 0TTARSS0N ER
N í U ÁRA 0G HEFUR BÚIÐ í
0H I 0 í BANDARÍ KJUNUM
hetur eftir
reglunum
Eru allir þínir
vinir líka á kafi
ítölvum?
Finnst þér
ekki jólahaldið
ólíkt í Banda-
ríkjunum ogá
íslandi?
Trúirðu þá
ennþáá
jólasveininn?
Hvað skiptir
þigmestu máli
ísambandi við
jólin?
Hefurðu velt
fyrirþér
afhverju krist-
nirmennhal-
dajól?
Ertu trúaður?
En hvernig
skýrirðu þá öll
kraftaverkin
sem Biblían
segirfrá, ef
Kristur var
ekki sonur
guðs?
kannski skemmtilega geisladiska. Mér finnst
rapp og popp skemmtilegast, en man ekki eftir
neinni sérstakri hljómsveit." '
„Nei, ekki allir. Að vísu er vinur minn, sem
hefur verið vinur minn í langan tíma, en er
hættur að vera vinur minn út af einhverju sem
ég veit ekki hvað er og orðinn óvinur minn eða
eitthvað, þannig. En svo er ég kominn með tvo
nýja vini, Zacharías og Harald, og svo er
Geirharður glænýr vinur minn.“
„Nei, þetta eru eiginlega sömu jólin. Að vísu
eru jólasveinarnir þrettán héma en jólasveininn,
Sankti-Kláus, í Ameríku setur líka litlar gjafir í
sokkana manns í staðinn fyrir skóna, þannig að
það er nærri því enginn munur.“
„Tja, ég trúi nokkurn veginn á jólasveininn
sem er í Hveragerði. En á jólaballinu í
skólanum komu ekki alvöru jólasveinar, bara 11
og 12 ára strákar í eldri bekkjunum með
gerviskegg. Það skipti mig samt engu máli.“
,Að lenda ekki í jólakettinum og fá að minnsta
kosti kerti og spil, eins og segir í söngnum. Um
jólin fær maður líka oftast að hitta alla í fjöl-
skyldunni og maður fær skemmtilega pakka, ég
er alltaf spenntur fyrir þeim.“
„Það eina sem ég veit er að við erum að halda
upp á afmæli Krists. En svo er annað mál að
Kristur er ekki fæddur á jóladaginn. Pabbi var
eitthvað að tala um hann væri fæddur 16. desem-
ber að ég held og hann er ekki bara að segja
slíkt, það er rétt hjá honum. Kannski höldum við
upp á afmælið eftir á, vegna þess að það er meiri
snjór 24. desember. Við getum auðvitað ekki
gefið Kristi gjafir en hann segir að það sem við
gefum bræðrum hans, gefum við honum. Allt
fólkið í heiminum eru bræður og systur hans
Krists, en ég held að presturinn hafi gleymt að
segja _ eða ég ekki heyrt það _ að það sem maður
gerir systrum hans, gerir maður honum líka.“
„Ég trúi á Krist, en veit ekki alveg um guð.
Kristur var náttúrulega bam Jóseps og Maríu.“
„Kannski hefur hann staðið fyrir ofsjónum, og
þær síðan breyst í veruleika. Én það er nátturu-
lega ekki hægt, _ æi, nei ég veit það ekki. Mér
finnst bara meiri vit í því að fyrir milljón árum
hafi eitthvað safnast saman í geimnum og orðið
heimurinn. Eiginlega trúi ég því samt að guð
hafi búið til lífið á jörðinni.“