Morgunblaðið - 19.01.1996, Blaðsíða 40

.40 FÖSTUDAGUR 19. JANÚAR 1996
MINIMINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Jónína Guðrún
Jónsdóttir
fæddist á Akureyri
14. október 1908.
Hún lést á dvalar-
heimilinu Hlíð á
Akureyri 9. janúar
síðastliðinn. For-
eldrar hennar voru
Jón Kristjánsson,
framkvæmdastjóri,
> f. 16. nóvember
1890, d. 22. nóvem-
ber 1962, og Helga
Sigríður Helgadótt-
ir, f. 14. mars 1876,
d. 23. október 1958.
Árið 1927 giftist Jónína Þor-
keli Valdimar Ottesen, prent-
ara, f. 8. janúar 1905, d. 19.
febrúar 1962. Eignuðust þau
þijú börn: Ástu, f. 25. febrúar
1928, d. 16. júní 1980; Svavar,
JÓNÍNA eða Ninna amma eins og
við kölluðum hana oftast ólst upp í
Búðargilinu hjá mömmu sinni og
stjúpa, Þorkeli Þorkelssyni. Mjög
—.ung að aldri fór Ninna amma að
vinna fyrir sér en hún lauk aðeins
barnaskólaprófi. Hún var á sínum
yngri árum í svokallaðri vist, þ.e.a.s.
vinnukona, og vann hún hjá ýmsum
góðborgurum á Akureyri og má þar
nefna Jón Sveinsson bæjarstjóra og
Fanneyju konu hans. Ninna amma
giftist Þorkeli Valdimar Ottesen
prentara árið 1929 og eignuðust þau
þijú böm, Ástu, Svavar og Grétu.
Ninna og Þorkell skildu og þróuðust
mál þannig að Ásta ólst upp hjá
Ninnu ömmu, Svavar ólst upp hjá
Helgu ömmu sinni í Búðargilinu, en
Gréta var gefin þeim hjónum Sig-
urði Helgasyni og Guðrúnu konu
hans og- var ættleidd af þeim. Árið
1934 hóf Ninna amma sambúð með
Oddi Pálma Sigmundssyni skip-
stjóra og fluttist á Gamla spítalann
(Aðalstræti 14, Akureyri) og var
Ásta með henni og ólst þar upp.
Fyrir á gamla spítalanum voru for-
eldrar Pálma og svo Eiður Baldvins-
son, bróðursonur Pálma, sem var
alinn upp hjá ömmu sinni og afa,
og fleira fólk. Örlögin höguðu því
svo að Ninan amma ílentist á Gamla
spítalanum og bjó hún þar samfellt
í 50 ár. Pálmi varð bráðkvaddur
árið 1961 og var þá á besta aldri.
-Ninna amma og Eiður héldu heim-
ili eftir það á Gamla spítalanum í
um 30 ár og reyndist Eiður Ninnu
ömmu sem besti sonur alla tíð. Þeg-
ar Ninna amma var rúmlega áttræð
flutti hún í sambýli fyrir aldraða í
Bakkahlíð 39 á Akureyri og dvaldi
þar í mjög góðu yfirlæti. Hinn 25.
júlí 1995 flutti hún á Dvalarheimili
aldraðra, Hlíð, enda heilsa hennar
orðin rrijög léleg.
Ninna amma vann alltaf utan
heimilisins og til að drýgja tekjumar
fór hún oft á sumrin til Siglufjarðar
að vinna í síld ásamt fleiri konum
úr Innbænum, þar á meðal var
Salóme Hóseasdóttir (Salla), en þær
vom alla tíð miklar vinkonur og
únnu mikið saman, oftast mikla
erfiðisvinnu. Ekki komu þær alltaf
með fullar hendur fjár úr síldinni.
T.d. sagði Ninna amma okkur að
eitt sinn er hún kom úr síldinni á
Sigló eftir sumarið átti hún aðeins
tíu krónur í veski sínu. Vildi þá til
það óhapp að hún datt í tröppunum
á Gamla spítalanum er hún kom
heim og eyðilagði einu nælonsokk-
ana sína. Þar með fór sumarkaupið.
Þegar ÚA (Útgerðarfélag Akur-
eyrar) var stofnað gerðust nokkrar
verkakonur úr Innbænum stofnfé-
lagar með 500 króna framlag og
fengu síðan vinnu þar þegar starf-
semin hófst. Þá fóm konurnar úr
Innbænum á fætur milli kl. 5 og 6
á morgnana og gengu út á Oddeyri
og svo heim aftur að loknum erfið-
um vinnudegi. Talaði Ninna amma
oft um að ekki hefði verið mulið
undir verkafólkið í þá daga. Síðar
Vann Ninna amma um tíma hjá
bræðmm sínum í niðursuðurverk-
f. 21. september
1932; og Grétu, f.
2. nóvember 1933.
Þau skildu. Árið
1934 hóf Jónína
sambúð með Oddi
Pálma Sigmunds-
syni og fluttist á
Gamla spítalann
(Aðalstræti 14 á
Akureyri). Bjó hún
þar samfellt í fim
mtíu ár. Þegar Jón-
ína var rúmlega
áttræð flutti hún í
sambýli fyrir aldr-
aða í Bakkahlíð 39
á Akureyri. Hinn 25. júlí 1995
fluttist hún á Dvalarheimilið
Hlíð.
Utför Jónínu fer fram frá
Akureyrarkirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.30.
smiðju K. Jónssonar og Co. Þá lá
leið hennar út á verksmiðjur SÍS á
Gieráreyrum, þar sem hún vann við
saumaskap og lauk hún þar sínum
starfsferli. Ninna amma var sjálf-
menntuð saumakona og þær voru
ófáar flíkurnar sem hún saumaði
fyrir sína íjölskyldu og aðra, aðal-
lega fólk úr Innbænum. Oft var það
svo, að hún þurfti að leggja nótt
við dag til að ljúka verkinu á þeim
tíma sem hún hafði lofað. Eitt er
víst að ekki tók Ninna amma háa
greiðslu fyrir þessa vinnu.
Ninna amma og Salla ráku bama-
heimili nokkur sumur fyrir stúlkum-
ar og verkalýðsfélagið Einingu.
Nutum við barnabömin góðs af því
og fengum við alltaf að vera með
Ninnu ömmu og Söllu til skiptis á
sumrin. Vom oft á sumrin milli 70
og 80 börn hjá þeim og þvoðu þær
ásamt aðstoðarstúlkum allan þvott
í höndum og var vinnudagurinn oft
á tíðum ansi langur. Þriðju hveija
helgi átti Ninna amma frí og fór
þá oft dijúgur tími af hennar fríi í
að gera við föt af bömunum því hún
sagði að ekki væri hægt að bömin
fæm heim með fötin rifín og tætt.
Eftir sumarið voru allir krakkarnir
farnir að kalla Ninnu ömmu ömmu
sína og þótti okkur systkinunum það
vera ansi mikill yfirgangur þegar
við vorum spurð í skóla um veturinn
og jafnvel annars staðar: Hvemig
hefur Ninna amma það? Ætlar hún
ekki að vera með bamaheimili
næsta sumar? Ninna amma passaði
það vel að við systkinin nytum ekki
neinna forréttinda á sumrin á barna-
heimilinu og eitt er víst að ekki
vom allir sáttir við það, sérstaklega
ekki við bræður.
Á sínum yngri ámm var Ninna
amma mikil félagsmálakona og
studdi hún af alefli verkalýðshreyf-
inguna alla tíð. Hún var um tíma
varaformaður Verkakvennafélagsins
Einingar á Akureyri og tók mikinn
þátt í störfum þess félags.
Ninna amma var afar sátt við sitt
hlutskipti í lífinu, þótt líf hennar
hafi ekki verið neinn dans á rósum.
Hún var alltaf glöð og góð og minnti
Gamli spítalinn oft á tíðum á at-
hvarf fyrir fólk sem minna mátti sín
og gerði hún ekki greinarmun á fólki.
Allir vom jafnir í hennar augum,
jafnt ríkir sem fátækir, heilbrigðir
sem óheilbrigðir. Minnumst við þess
nú að fáar vom helgarnar sem ekk-
ert af okkur systkinum var hjá Ninnu
ömmu og Eiði. Minnisstæðust em
þó jólaboðin hjá Ninnu ömmu og
Eiði sem alltaf var beðið eftir og
vom fastur punktur til fjölda ára.
Að lokum, elsku Ninna amma,
þökkum við þér fyrir allar yndislegu
samvemstundimar heima og heim-
an, alla gleðina og góðvildina sem
þú sýndir okkur og reyndir að kenna
okkur að lifa eftir. Við vitum að
Ásta dóttir þín, sem þú saknaðir svo
mikið, tók vel á móti þér.
Guð blessi þig, elsku Ninna
amma.
Ásta, Gunnlaug, Þórhallur,
Vilhelm og fjölskyldur.
Móðuramma mín, Jónína Jóns-
dóttir, er látin. Mig langar að minn-
ast þessarar merku konu í nokkmm
orðum og þakka um leið fyrir sam-
fylgdina þau 45 ár sem ég hef lifað.
Það byijaði strax við fæðingu,
að Ninna amma fór að skipta sér
af mér og mínu lífi. Hún kom að
vísu einum degi of seint með
fæðingarpakkann sem hún hafði
sjálf útbúið fullan af tandurhreinum
nýstraujuðum dulum, en hann kom
að góðum notum því annað stúlku-
barn fæddist þann dag á Ásgarðs-
veginum og var Björn Jósep, lækn-
ir okkar Húsvíkinga, feginn að
grípa til pakkans. Æska mín ein-
kenndist af tilhlökkun, nú fæ ég
að fara og heimsækja Ninnu ömmu,
Pálma afa og Eið á Gamla spítalan-
um. Á Akureyri í Innbænum voru
líka allir góðu vinirnir, Salla, Bússa,
Svala og Sigga Simba og fleiri og
fleiri sem vöndu komur sínar á
Gamla spítalann. Já, þvílík „stoppi-
stöð Hótel Jarðar. Þar voru málin
rædd af mikilli innlifun þannig að
Diddu litlu þótti oft nóg um. En
hún var stolt af Ninnu ömmu sinni
sem hafð yfirleitt hæst og einnig
síðsta orðið.
Svo komu rólegu tímarnir þegar
Ninna amma las fyrir okkur upp
úr dönsku blöðunum. Við fengum
að heyra um heim frægra leikara
og hvað konungsfjölskyldurnar
höfðu fyrir stafni. Davíð var uppá-
haldsskáldið hennar ömmu og þuldi
hún okkur langa ljóðabálka eftir
hann, einnig ýmiss konar vísur og
bænir sem urðu okkur hin besta
hjálp við að koma yngri systkinum
og síðan eigin börnum í svefn. Og
svo var það allur saumaskapurinn.
Hversu oft heyrðum við ekki
saumavélina suða langt fram á
nætur. Það var samt alltaf pláss
fyrir sífellt fleiri ömmubörn, manni
fannst maður alltaf vera velkominn.
Maður fékk kannski að heyra það
að maður gæti ekki þetta eða hitt,
en undir niðri fann maður stolt
þessarar konu yfir sjáifri sér og
sínum niðjum. Eftir að ég stofnaði
sjálf heimili kom Ninna amma á
hveiju sumri til okkar Magnúsar.
Hún byijaði yfírleitt á því að kaupa
kjötskrokk, þvi ekki ætlaði hún að
láta blessuðu bömin halda sér uppi.
Síðan byijuðu viðgerir: Saumsprett-
ur, göt, bellar, allt var lagað. Lagað
var til í öllum skápum og hver hlut-
ur hafður á sínum stað. Ég tel það
vera mikil forréttindi fyrir börnin
mín að hafa haft aðgang að lang-
ömmu í svona mörg ár.
Ellin kom að vísu til Ninnu ömmu
og þá breyttist hún mikið, en hún
fékk sitt síðsumar í Bakkahlíðinni
hjá Helgu, Sigrúnu og öllum hinum
góðu konum sem starfað hafa þar.
Þar eignaðsit hún nýja vini á nýju
heimili og mikið var gaman að koma
í heimsókn. Rifjaður var upp gamli
tíminn og stundum sungin heilu
„Æfintýrin á gönguför".
Nú er Ninna amma sofnuð svefn-
inum langa. Hún kenndi okkur
barnabömum sínum að trúa á Guð
og alla englana sem vaka yfir okk-
ur dag og nótt. Hún kenndi okkur
að trúa því að við færum upp til
Guðs eftir dauðann. Þar dvelur hún
nú hjá Ástu mömmu, Bússu, Söllu
og öllum þeim mörgu vinum sem
hvatt hafa þennan heim.
Hvíl í friði, amma mín.
Hólmfríður S. Benediktsdóttir.
Ævi ömmu minnar og nöfnu, Jón-
ínu Jónsdóttur, Aðaistræti 14 á
Akureyri, var litríkari en gengur og
gerist. Þeir sem kynntust henni dáð-
ust að styrk hennar, dugnaði og
samviskusemi. Frá blautu barnsbeini
fékk hún stærri skammt ábyrgðar
en börn almennt. Amma hefði án
efa haft ástæðu til að sökkva sér í
eymd og sjálfsvorkunn. í staðinn fór
þrek hennar í að hlúa að fjölskyldu
sinni, vinum og þeim sem minna
máttu sín. Ákveðin og af festu tók
hún að sér stóran þátt í uppeldi og
umsjón barnabarna sinna. Hún var
okkar akkeri í stormi, okkar stoð
og stytta þegar á reyndi og sú mann-
eskja sem sá til þess að alltaf var
hægt að halda jólin. Fyrir okkur
börnin virkaði amma oft hörð og á
stundum gagnrýnin enda fannst
henni án efa við ekki kunna að
meta þá möguleika sem lífið gaf. Á
heimili ömmu bjó einnig Eiður Bald-
vinsson, sem var án efa kjölfestan
í lífi hennar seinni árin. Saman tóku
þau á móti okkur af hlýhug og
kærleika. Okkur skorti aldrei neitt
þegar við komum til þeirra og róleg-
heitin og hlýjan á „Gamla spítalan-
um“ á Aðalstræti 14 gleymist ekki.
Ég leit alltaf mjög mikið upp til
ömmu minnar enda var hún dugleg-
asta manneskja sem ég hef kynnst.
Allt var í röð og reglu og verkin
unnin af samviskusemi þó launin
væru iðulega lág. Amma var sauma-
kona og ófáar ferðir kom hún til
Húsavíkur til þess að hjálpa mömmu
minni við sauma, þrif og annað sem
nauðsynlegt var á stóru heimili. Þá
sat hún við saumavélina fram á
kvöld og allir fengu að lokum nýja
flík.
Að amma harnaði með árunum
er ekki svo sérkennilegt. Sorgin
barði oft dyra hjá henni. Að þurfa
að láta frá sér barn sitt nýfætt hef-
ur án efa gengið henni nærri. Eins
þegar hún missti elskulegan sonar-
son sinn, Helga Ottesen, kornungan.
Ég minnist að við sátum á rúminu
hennar og grétum, ég hafði misst
góðan vin og hún yndislegan sonar-
son. Allt í einu hætti amma að gráta
og skammaði mig fyrir að vera að
væla. „Honum líður vel, skaltu vita,“
sagði hún. Svona viðbrögð sýndi
amma stundum og fyrir barn voru
þessi viðbrögð erfið að skilja. Örugg-
lega eru einhvejir sem skilja þessi
viðbrögð enn þann dag í dag. Þegar
svo móðir mín og dóttir hennar,
Ásta Ottesen, lést virtist amma hafa
skilið tilganginn í lífinu og ekkert
virtist koma henni úr jafnvægi. En
Eiður, svo og sonur hennar Svavar,
systir mín Hólmfríður og mágur, svo
og frænka Ásta Jónína, tóku að sér
að fylla í þær eyður, sem mamma
skildi eftir sig.
Mamma hafði reynst henni vel og
hjálpaði henni í hvívetna. Saman
unnu þær verkin, samtaka um að
aðeins það besta væri nógu gott.
Það einkenndi bæði mömmu og
ömmu að berast ekki á og að láta
lítið fyrir sér fara. Þær unnu verk
sín án þess að kalla á umbun eða
hrós. Mamma leitaði oft til ömmu,
enda voru þær líkar um margt. Báð-
ar myndaríegar húsmæður með eðla
lífssýn og tóku ávallt málstað þess
sem minna mátti sín. Án efa hefði
mátt hlúa betur að þeim báðum þar
sem óregla og sjúkdómar ættingja
kom niður á þeim. En hver er sinnar
gæfu smiður og ömmu tókst að
halda ró sinni og áhuga á vellíðan
fjölskyldunnar þar til undir það síð-
asta.
Hún varð þeirrar gæfu aðnjótandi
að dvelja síðustu árin á sambýlinu
Bakkahlíð í Glerárhverfi. Sú góða
umönnun sem hún varð aðnjótandi
var starfsfólki heimilsins til sóma
og ber að þakka. Vegna langdvala
erlendis var ég minna með ömmu
en ég hefði óskað. Hún var samt
ofarlega í huga mínum sem og Eið-
ur. Nú þegar við kveðjum ömmu vil
ég minnast sterkrar, duglegrar og
gjafmildar konu sem skildi eftir sig
spor hvar sem hún fór. Hafðu þakk-
ir, elsku amma, fyrir að hafa verið
mér fyrirmynd og á þinn hátt kennt
að enginn er betri en annar.
Öll ljóðin sem þú kenndir mér og
sögurnar sem þú sagðir varðveiti ég
í minningunni. Eið, Svavari, Grétu
svo og öðrum syrgjandum votta ég
samúð mína. Lífsbaráttu Jónínu
Jónsdóttur okkur til velfarnaðar er
lokið. Megi góður guð varðveita
minningu hennar.
Þú lést þér annt um litla sauðahjörð.
Þú lagðir rækt við býli þitt og jörð
og blessaðir sem barn þinn græna reit,
þinn blómvöll, hvert strá, sem augað ieit.
Og þótt þú hvíldist sjálfur undir súð,
var seint og snemmt vel að öðrum hlúð,
og aldrei skyggði ský né hriðarél
á skyldur þínar, tryggð og bróðurþel.
Þú hafðir öllum hreinni reikningsskil.
í heimi þínum gekk þér allt í vil.
Þú hirtir lítt um höfðingsnafn og auð,
Því hógværð þinni nægði daglegt brauð.
(Davíð Stefánsson.)
Hvíl í friði, elsku Ninna amma
mín.
Jónína Benediktsdóttir.
JONINA GUÐRUN
JÓNSDÓTTIR
í minning vorri munt þú lifa,
við munum þína blíðu lund.
Nú lítum landamærin yfir
og ljúft við söknum þín um stund,
en fyrr en varir finnumst við
á friðarstundu við lífsins hlið.
(Bergþóra Pálsdóttir.)
Hún elsku Ninna amma er dáin.
Hún var vænst og best.
Ég var ekki mjög gömul þegar
ég fór að labba ein til hennar
ömmu á Gamla spítalann og alltaf
var mér tekið opnum örmum og
alltaf var amma svo glöð að sjá
mig, enda sótti ég það fast að fá
að vera hjá ömmu um helgar, þaj
var svo rólegt og gott að vera. Á
laugardagsmorgnum hlustuðum
við saman á óskalög sjúklinga í
útvarpinu, hún yfirleitt að sauma
eða strauja og ég kúrandi uppi í
rúminu hennar. Oft sagði hún eft-
ir þáttinn: „Óskaplega er nú sorg-
legt, Kristín mín, hvað margir eru
veikir." Einmitt svona var amma.
Hún mátti hvergi aumt sjá án þess
að reyna að rétta fram hjálparhönd
og ef hún gat það ekki þá hugsaði
hún svo hlýtt og faliega til þeirra
sem voru veikir eða eitthvað bját-
aði á hjá og aldrei talaði hún illa
um nokkra einustu manneskju, hún
sá eitthvað gott í öllum.
I öllum þeim erfiðleikum sem
fjölskylda mín gekk í gegnum þeg-
ar ég var barn og unglingur þá
var Ninna amma alltaf til staðar
og sú stoð og stytta sem hægt var
að leita til, sem ég gerði óspart
og ég hef oft hugsað um það eftir
að ég varð fullorðin hvernig amma
gat alltaf verið með okkur um
helgar, hún sem var í fullri vinnu.
Við vorum stundum tvö, stundum
þijú og stundum fleiri hjá henni
og aldrei fundum við á henni að
þetta væri nokkurt mál. Við vorum
alltaf hjartanlega velkomin.
Lífið hjá henni Ninnu ömmu var
langt frá því að vera neinn dans
á rósum og innst inni bar hún djúp
sár sem gréru aldrei, en hún bar
eins og hetja. Það var henni á
móti skapi að tala um sinn sárs-
auka og þær raunir sem hún sjálf
hafði gengið í gegnum, nema það
þjónaði einhveijum tilgangi og
gæti gert eitthvert gagn svo að
ég ætla ekki að tíunda það frekar
hér.
Elsku amma, ég gæti skrifað
heila bók um þig og þinn stórkost-
lega persónuleika, en ég læt hér
staðar numið því þú vildir enga
lofræðu um þig látna og lagðir
mikla áherslu á að við lofuðum
fólk á meðan það væri á lífi en
ekki iátið.
Elsku amma, takk fyrir allt og
allt.
Tíminn læknar. Tíminn græðir.
Tár í kyrrþey mýkir lund.
Lífsins innstu leyniþræðir
leiða huggun á þinn fund.
(Brynjólfur Ingvarsson.)
Kristin Ottesen.
Elsku Ninna mín.
Mig langar með nokkrum fátæk-
legum orðum að þakka þér fyrir
alla þá góðvild og kærleika sem þú
hefur alla tíð sýnt mér. Við höfum
gengið í gegnum margt saman um
tíðina og minnist ég þess að aldrei
skiptir þú skapi, varst alltaf sama
indæla og góða Ninna. Til þín var
hægt að leita á nóttu sem degi og
ekki taldir þú eftir þér sporin. Þú
lýstir upp tilveru þeirra sem þig
þekktu og gerðir gott úr öllum hlut-
um. Ég vil þakka þér fyrir allt sem
þú hefur gefið mér og vitum við
báðar að sú gjöf er ómetanleg.
Megi guð geyma þig Ninna mín og
takk fyrir samfylgdina.
Þeir ætla að syngja þér söngva
og segja þér, hvað þú ert góð
og eigir sál mína alla
og allt mitt hjarta blóð.
(Davíð Stefánsson;)
Ég man þig enn og mun þér aldrei gleyma.
Minning þín opnar gamla töfraheima.
Blessað sé nafn þitt bæði á himni og jörðu.
(Davíð Stefánsson.)
Anna María Þórhallsdóttir.