Morgunblaðið - 31.03.1996, Blaðsíða 56

varða
víðtæk
tjármálaþjónusta
Landsbanki
íslands
Bankl allra landsmanna
MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLAN I, 103 REYKJAVÍK
SÍMI 691100, SÍMBRÉF 691181, PÓSTHÓLF 30 40 / AKUREYRI: HAFNARSTRÆTl 85
SUNNUDAGUR 31. MARZ 1996
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK.
200 millj-
ónum varið í
landgræðslu
.EKKERT amaði að hinni
„síungu" landgræðsluvél, sem
var í sinni lögboðnu ársskoðun
nú í vikunni. Landhelgisgæslan
annast viðhald vélarinnar, sem
nú er 52 ára að aldri. „Með sama
áframhaldi og góðu eftirliti gæti
hún eflaust flogið í 52 ár í við-
bót,“ segir Sveinn Runólfsson,
landgræðslustjóri.
Til landgræðslu verður varið
um 200 milljónum króna af fjár-
lögum í ár, sem þýðir um 3%
raungildislækkun á framkvæmd-
afé miðað við fyrra ár. Þar með
er þetta fjórða árið í röð sem
kemur til niðurskurðar. „Miðað
við þá umræðu sem er í þjóðfé-
laginu um þessi málefni og miðað
við þau verkefni sem við blasa,
þá finnst okkur afskaplega erfitt
við að una að ekki skuli vera
unnt að veita meiri fjármunum
til aðgerða til þess að stöðva
eyðingu þessara auðlinda lands-
ins.“
Að sögn Sveins verður gert
sérstakt átak í landgræðslu í
námunda við Þorlákshöfn í sam-
vinnu við Olfushrepp. Onnur
helstu verkefni í sumar verða á
' Haukadalsheiði og í Þingeyjar-
sýslum.
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
FLUGVIRKJAR vinna að lögboðinni árlegri skoðun á landgræðsluvélinni Páli Sveinssyni, sem er af gerðinni DC-3
''MmT
■
: ' ,æÍ \
Bj ■r |
Rannsóknir á Keldum leiða í ljós tengsl erfðaþátta og riðusmits
Riðuþolnir fjárstofnar
mögulega á næsta leiti
Framleiðsla íslenska
fyrirtækisins Flögu
Straum-
hvörf í
svefnrann-
sóknum
Morgunblaðið/Ásdís
ÁSTRÍÐUR Pálsdóttir sameindalíffræðingur sér um rannsókn-
irnar og lofa fyrstu niðurstöður góðu um framhaldið.
Á TILRAUNASTÖÐ Háskóla íslands
í meinafræði að Keldum standa nú
yfir rannsóknir á erfðavísum úr riðu-
veikum ám og virðast fyrstu nið-
urstöður staðfesta það sem lengi
hefur verið talið að erfðaþættir ráði
miklu um hvort fé smitast af riðu
eða ekki.
„Þetta eru mjög sterkar og mark-
tækar vísbendingar sem við höfum
fengið og það bendir til þess að
hægt verði að rækta þessar áhættu-
arfgerðir erfðavísa út,“ sagði Ástríð-
ur Pálsdóttir sameindalíffræðingur
sem sér um rannsóknirnar ásamt
Stefaníu Þorgeirsdóttur.
Vinna við rannsóknarverkefnið
hófst í júní í fyrra með það fyrir
augum að rækta upp riðuþolinn stofn
af íslensku sauðfé. En einnig stendur
til að hefla eftir þijú ár tilraunir með
erfðabreytingar á kindum og reyna
í kjölfarið að mynda Qárstofna sem
eru ónæmir fyrir riðusmiti.
Slíkar tilraunir hafa verið gerðar
á músum og tekist vel og á Bret-
STARFSEMI hefst innan tíðar í ís-
lenskri bræðsluverksmiðju í borg-
inni E1 Cartio í Mexíkó. Verksmiðjan
mun bræða sardínu og afkasta í
fyrstu 360-400 tonnum á sólar-
hring. Fyrirtækið Mex-Ice á verk-
smiðjuna og er fjárfestingarkostn-
aður um 90 m.kr.
Magnús Ingvarsson, stjórnarfor-
maður Mex-Ice, segir að verksmiðj-
an, sem er á vesturströnd Mexíkó,
í fylkinu Sinaloa við Kaliforníuflóa,
hafi verið byggð upp með tækjum
' og búnaði frá íslandi og íslensku
landseyjum er verið að vinna að til-
raunum með erfðabreytingar í kind-
um og kúm. Ástríður segir þó að
mörgum spurningum sé enn ósvarað
fjármagni á grunni eldri verksmiðju.
Verksmiðjustjóri Mex-lce er Jón-
as Gíslason sem hefur verið búsettur
í Mexíkó í þrettán ár. Auk hans eru
þrír íslendingar starfandi ytra og
reiknað er með að fleiri komi þar
og ýmis tæknileg vandamál óleyst.
Markmiðið með þessum tilraunum
er að útrýma riðu hér á landi en
þótt dregið hafi mjög úr riðutilfellum
til starfa á næstunni. Gert er ráð
fyrir að bræðsla hefjist í verksmiðj-
unni eftir 4-6 vikur. „Það er stefnan
að stækka verksmiðjuna strax. Við
höfum kvóta fyrir 200 þúsund tonn
af hráefni í gegnum samstarfsaðila
með niðurskurði og sótthreinsun hef-
ur ekki tekist að útrýma veikinni.
Á síðustu árum hefur riða skotið
upp kollinum að nýju á bæjum þar
sem verið hefur fjárlaust vegna riðu-
varna í nokkur ár. Sigurður Sigurð-
arson sérfræðingur Sauðfjárvama á
Keldum segist lengi hafa haft þá
kenningu að orsaka þessa sé að leita
hjá maurum í heyi og jarðvegi sem
geymi í sér riðusmitefni og nýjar til-
raunir hafa rennt stoðum undir þetta.
Sigurður hefur síðustu ár átt sam-
starf við bandaríska vísindamenn um
rannsóknir á því hvort maurar geti
verið smitberar. Safnað hefur verið
heymaurum á bæjum þar sem riða
hefur greinst. Maurarnir eru frystir
og sendir til Bandaríkjanna þar sem
þeir eru malaðir og sprautað í til-
raunamýs. Síðan er leitað að riðu-
smitefni í músunum og að sögn Sig-
urðar renna fyrstu niðurstöður stoð-
um undir tilgátu hans.
■ Barist við riðu/10
okkar. Verksmiðjan á sína eigin
höfn, sem er eina höfnin á mörg
hundruð kílómetra strandlengju, þar
sem hægt er að gera út skip til
veiða úr þeim sardínustofni sem við
höfum aðgang að,“ sagði Magnús.
íslendingar eiga 90% hlut í verk-
smiðjunni. Þær 90 milljónir sem
lagðar hafa verið í fyrirtækið eru
allar eigið fé. Mex-Ice fékk til liðs
við sig hóp íslenskra fjárfesta. Þar
eru stærstir Ásmundur Jóhannsson
og Pétur Antonsson, eigandi Fiski-
mjöls og lýsis í Grindavík.
TÆKI sem þróunarfyrirtækið
Flaga hf. framleiðir til að rannsaka
svefntruflanir, hefur valdið straum-
hvörfum í svefnrannsóknum, að
sögn dr. Jerker Hetta, frá Akade-
miska sjúkrahúsinu í Uppsölum í
Svíþjóð.
Tæki af þessu tagi, sem eru
framleidd undir heitinu Embla, hafa
verið í notkun á rannsóknarstofu
geðdeildar Landspítalans siðan í
haust og hafa einnig verið seld til
Svíþjóðar og Finnlands.
Helgi Kristbjarnarson geðlæknir
átti upphaflega hugmyndina að
gerð tækisins og segir að vaxandi
aðsókn sé í svefnrannsóknir, sem
staðið hafa yfir í fimm ár hér á
landi.
- Sigurjón Kristjánsson verkfræð-
ingur, sem hefur stjórnað vélbúnað-
arþróuninni, segir að muninum á
Emblu og eldri tækjum megi líkja
við mun á plötuspilara og geislaspil-
ara. „Embla tekur upp heilarit í
stafrænu formi og geymir gögnin
á örsmáum hörðum diski á stærð
við greiðslukort,“ segir Sigurjón.
■ íslenskt tæki/18
FRÁ 1. apríl 1996 hækkar
áskriftarverð blaðsins úr 1.316
kr. í 1.491 kr. Að viðbættum virð-
isaukaskatti breytist því áskrift-
arverð úr 1.500 kr. í 1.700 kr.
Lausasöluverð verður óbreytt,
125 kr. með virðisaukaskatti.
Islensk bræðsla
byggð í Mexíkó