Morgunblaðið - 19.06.1996, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 19. JÚNÍ1996 43
AÐSENDAR GREINAR
Um feijubryggju
og Djúpveg
ÞAÐ hlýtur því að
vera sjálfsögð krafa,
að nú verði, án tafar,
stigið það skref, sem
dregist hefir úr hömlu
óhæfilega lengi; að
verkið verði boðið út.
Það mun ekki standa á
tilboðum. Fjárhæðin
sem er fyrir hendi, 43
milljónir, munu, sam-
kvæmt mínum heimild-
um, rúmlega nægja
fyrir kostnaði, og ég
hef fyrir satt, að endur-
skoðuð útboðslýsing
liggi á borðinu, snöggt-
um aðgengilegri og
ódýrari en sú sem kom
fram upphaflega.
Jónassonar, þáverandi
framkvæmdastjóra
Djúpbátsins, tókst hon-
um að ná þessum vild-
arkjörum við kaup
Fagranessins, sem hef-
ir reynst prýðilega, ekki
aðeins til áætlunar-
ferða um Djúpið, heldur
einnig til margskonar
annarra vöru- og fólks-
flutninga, þ. á m. sí-
vaxandi straumi ferða-
manna, innlendra sem
erlendra, norður í Jök-
ulfirði og á Hornstrand-
ir.
Spara má drjúgan
skilding
Sigurlaug
Bjarnadóttir
En ferjubryggjurnar eru aðeins
önnur hliðin á málinu sem heild.
Hinsvegar rekstur Djúpbátins, bíl-
feijunnar Fagraness, sem rekin er
af Djúpbátnum hf. og hefir reynst
hið hið mesta happaskip. Það var
keypt fyrir fimm árum frá Noregi,
þá 15 ára gamalt, á 25 millj. kr.
Til samanburðar má nefna, að
Breiðafjarðarferjan, svipuð að
stærð, sem byggð var fyrir Baldur
hf. í Stykkishólmi um svipað leyti,
kostaði samkv. mínum heimildum
400 millj. króna. Fyrir mikla ár-
vekni og dugnað Kristjáns heitins
Að sjálfsögðu breytist dæmið
nokkuð með tilkomu jarðganga yfir
á Vesturfirðina, en enginn vafi er
á, að Fagranesið muni í framtíðinni
hafa nægum verkefnum að sinna,
ekki síst þegar margumræddar
feijubryggjur komast í gagnið.
Reynir Ingason, núverandi fram-
kvæmdastjóri Djúpbátsins, tjáir mér,
að Djúpbáturinn hafi að undanförnu
misst af nokkrum stórum verkefn-
um, vegna þess, að þá aðstöðu hefir
vantað. En umferðin að Djúpi fer
vaxandi. Þannig hefir Fagranesið
það sem af er þessu sumri flutt fleiri
bíla á milli Arngerðareyrar og ísa-
fjarðar en allt sumarið í fyrra.
Ætli það gæti ekki gagnast Djúp-
veginum okkar, á meðan hann verð-
ur í uppbyggingu næstu árin, að
létta mætti af honum nokkru af
umferðinni þ. á m. þungaflutning-
um, a.m.k. á þeim árstímum þegar
vegir eru hvað viðkvæmastir í leys-
ingum og aurbleytu? Einnig mætti
spara dijúgan skilding í snjómokstri
og vegheflun með notkun feijunnar.
Höfum við ekki öll upplifað, á ferð
um íslenska vegi, kæfandi ryk- og
malarmökk á uppbyggðum vegum
sem eru hálfeyðilagðir af umferðar-
þunga, áður en varanlegt slitlag er
komið á? Þar ijúka tugmiljónir út í
buskann. Hitt er ljóst, að gamla
bryggjan á Arngerðareyri er, að áliti
þeirra er gerst þekkja, alls ófull-
Umferð um Djúpið
fer sívaxandi, segir
Sigurlaug Bjarnadótt-
ir, sem hér fjallar um
ferjubryggju og sam-
göngur vestra.
nægjandi og áhættusöm, enda alls
ekki byggð fyrir feijuflutninga í
upphafi. Fagranesið getur flutt tvo
vöruflutningabíla að viðbættum 10
fólksbílum.
Öryggisþátturinn mikilvægur
Þá er enn ógetið þess þáttar máls-
ins sem ekki má gleymast; öryggis-
málin. Þegar slys eða óhöpp ber að
höndum, segjum á Djúpveginum að
vetrarlagi, um hina stijálu byggð
með miklar vegalengdir milli
byggðra bóla, er það ómetanlegt,
raunar bráðnauðsynlegt, að á svæð-
inu sé traust skip, sem geti brugðist
við til hjálpar. I fersku minni eru
náttúruhamfarirnar, snjóflóðin í
Súðavík og á Flateyri á sl. ári, þar
sem 34 manneskjur fórust. Að því
er Súðavík varðar gegndi Fagranes-
ið þar miklu hlutverki. Það var fyrsta
farartækið sem kom með mannskap
og tæki á staðinn i vitlausu veðri
og varð síðan stjórnstöð í hjálpar-
störfum. Dugmikill skipstjóri, Hjalti
Hjaltason, með trausta og samhenta
áhöfn, þótti þar tefla á tæpasta vað,
er mikið lá við á neyðarstund. En
Fagranesið var eina skipið sem gat
athafnað sig við þessar háskalegu
aðstæður. Þarna kom berlega í ljós,
þegar hver mínúta var dýrmæt, að
útskipun tækja á ísafirði hefði geng-
ið mun fljótar fyrir sig ef feiju-
bryggjan hefði verið komin. Svo var
því miður ekki — og er ekki enn!
Það var sömuleiðis ljóst, að hefði
feijubryggja verið til staðar á Arn-
gerðareyri hefðu björgunarsveitir
frá Reykjavíkursvæðinu og norðan
úr Skagafirði, sem voru að velkjast
dögum saman á skipum á hæga-
gangi í stormi og stórsjó, getað kom-
ið landleiðina, um Steingímsfjarðar-
heiði til Arngerðareyrar og Fagra-
nesið sótt mannskapinn þangað.
Öfugþróun - öfugmæli
Með tilliti til alls þessa er það
dálítið hlálegt, að núverandi sveita-
stjóri í Súðavík, Ágúst Björnsson,
skuli nú verða til þess, í bréfi, dags.
10.4. sl., til samgönguráðherra,
Halldórs Blöndal, að beina til hans,
í nafni hreppsnefndar, „öflugum
mótmælum gegn þeirri ákvörðun,
að ráðist verði í uppbyggingu á
feijubryggjum við ísafjarðardjúp".^-
Seinna í bréfinu talar sveitarstjór-
inn um þá ákvörðun sem „öfugþró-
un“ sem orðið geti til þess, „að
byggðin við ísafjarðardjúp leggist
af á næstu örfáum árum.“ Aðeins
eitt orð — ÖFUGMÆLI — nægir
sem svar við þessari staðhæfingu
og raunar flestu öðru í þessu bréfi
sveitarstjórans, sem er í senn furðu-
leg og dapurleg lesning, ber vott
um hróplega þröngsýni og skiln-
ingsleysi á eðli málsins. Því miður!
— því sjálfsagt vill sveitarstjórinn
sínu fólki vel. Hitt finnst mér þó
öllu alvarlegra, að umrætt bréf vat
ekki lagt fyrir hreppsnefndarfund
fyrr en viku eftir að það var sent
til ráðherra. Á þeim fundi lét þó
einn hreppsnefndarmanna, Salvar
Baldursson, bóka, að hann teldi, „að
eðlilegt hefði verið að kynna bréfið
í sveitarstjórn Súðavíkurhrepps,
áður en það var sent út.“ — Nema
hvað!
Margt fleira býr mér í hug varð-
andi málefni Djúpsins og þeirra
byggða annarra á Islandi sem þessa
stundina virðast stefna í auðn. Sum-
part vegna hraðfleygra breytinga -
nýrra tíma, sumpart vegna skamm-
sýni og skilningsleysis stjórnvalda.
Samt er það von mín og trú, að ný
heildarsýn, samstaða, kjarkur ogT**'
dugnaður fólksins, megi duga til
nýrrar sóknar og sigra.
Höfundur er fyrrverandi
alþingismaður.
• •
011 rök standa til að afnema
skattfrelsi forsetans, maka hans og
handhafa forsetavalds
ALLIR forsetafram-
bjóðendur hafa nú lýst
yfir að þeir telji að for-
seti íslands og maki
hans eigi að greiða
skatta af sínum launum
eins og aðrir í þjóðfélag-
inu.
Óeðlileg meðferð
málsins á Alþingi
Meirihluti allsheijar-
nefndar skipaður full-
trúum ríkisstjórnarinn-
ar, kom í veg fyrir að
Alþingi tæki afstöðu til
slíkra lagabreytinga á
kjörum forsetans.
Lagafrumvarp þar að
lútandi frá nokkrum þingmönnum
hafði þó í marga mánuði legið fyrir
Alþingi, án þess að það hlyti eðli-
lega skoðun og umfjöllun í allsher-
jarnefnd fyrr en á lokadögum
þingsins.
Rétti tíminn til breytinga
Minnihluti allsheijarnefndar sem
fjallaði um málið og skipaður var
fulltrúum stjórnarandstöðunnar
lagði mikla áherslu á að málið yrði
afgreitt. í fyrsta lagi vegna þess að
óeðlilegt er að launakjör forsetans
og maka felist að verulegu leyti í
skattfríðindum og eðlilegt að laun
hans og fríðindi sæti almennum regl-
Jóhanna
Sigurðardóttir
um skattalaga, sem er
í samræmi við það að
allir skuli jafnir fyrir
lögum. Þannig var það
skoðun minnihlutans
að launakerfi ríkisins
eigi að vera gagnsætt
og eigi það að gilda um
æðsta embættismann
þjóðarinnar sem aðra.
I öðru lagi var nauð-
synlegt að breyta þessu
ákvæði nú, því óheimilt
er að breyta því nema
við upphaf á kjörtíma-
bili forsetans. Rétti
tíminn til að gera þess-
ar breytingar var því
nú, í aðdraganda for-
setakosninga. Benda má einnig á
aðra ástæðu sem styður það að af-
nema skattfrelsi forseta Islands, að
handhafar forsetavalds, þ.e. forsæt-
isráðherra, forseti Alþingis og for-
seti Hæstaréttar njóta einnig þessara
skattfríðindi þann tíma sem þeir fara
með forsetavald í fjarveru forseta
Islands. Þannig njóta handhafar for-
setvalds nú samanlagt jafnra launa
og laun forseta eru þann tíma sem
þeir fara með forsetavald. Þessi laun
þeirra eru skattfrjáls með sama hætti
og laun forseta Islands. Þetta er al-
deilis fráleitt og knýr enn frekar á
um að afnema skattfrelsi forseta Is-
lands.
Aumkunarverðast
í röksemdum meirihlut-
ans var að rétt væri að
vísa málinu til ríkis-
stjórnarinnar, segir Jó-
hanna Sigurðardóttir,
og fela henni að kanna
málið betur.
Rökleysa meirihlutans
En meirihluti allsheijamefndar,
sem skipaður var stjórnarliðum, var
ekki á sama máli og minnihlutinn.
Þannig fékkst málið ekki rætt eða
athugað í nefndinni fyrr en á loka-
dögum þingsins, og ekki afgreitt úr
nefndinni nema fyrir mikinn þrýsting
minnihlutans. Meirihlutinn hafnaði
því að mæla með samþykkt frum-
varpsins. Hann var heldur ekki fáan-
legur til að afnema a.m.k. skattfrelsi
beinna skatta forsetans, og ekki einu
sinni að afnema bara skattfrelsi
maka forsetans.
Rök meirihlutans voru að margar
hliðar væru á málinu sem þyrfti að
skoða, m.a. varðandi afnám skatt-
frelsis af ýmsum hlunnindum sem
forsetinn nýtur.
Taldi meirihlutinn einnig að gera
mætti ráð fyrir að bein laun forset-
ans yrðu hækkuð ef skattfrelsi yrði
afnumið. í kjölfar þess að laun for-
setans yrðu hækkuð leiddi það síðan
hugsanlega til hækkunar launa ann-
arra embættismanna. Rök meiri-
hlutans standast ekki. í fyrsta lagi
var málið ekkert flókið og afar ein-
falt mál að afnema a.m.k. skatt-
frelsi beinna launa forsetans og
maka hans. í öðru lagi stenst það
ekki að þótt laun forseta íslands
yrðu hækkuð vegna afnám skatt-
frelsis þeirra, sem ég tel ekki sjálf-
gefið, þá væru engin rök fyrir því
að laun annarra embættismanna
hækkuðu í kjölfarið. Einfaldlega
vegna þess að ef Kjaradómi þætti
efni standa til þess að hækka laun
forseta íslands vegna afnáms á
skattfrelsi þeirra, þá væri rökin
væntanlega þau að hann hefði í kjör-
um sínum notið skattfrelsis sem
verið væri að bæta með launahækk-
un. Engin slík rök ættu við um aðra
embættismenn.
Málflutningur sera veikir stöðu
löggjafarvaldsins
Aumkunarverðast í röksemdum
meirihlutans var þó sú skoðun hans,
að rétt væri að vísa máiinu til ríkis-
stjórnarinnar og fela henni að kanna
Fllac Löggiltka Bifrlioasala I
3
málið betur, og undirbúa frumvarp
um málið, ef raunhæft þykir, sagði
í áliti meirihlutans. - Ef raunhæft
þykir að mati hvers? Ekki löggjafar-
valdsins nei, heldur framkvæmda-
valdsins. Svona málflutningur veikír"*
stöðu löggjafarvaldsins.
Þetta sýnir vel veikleika löggjaf-
arvaldsins gagnvart framkvæmda-
valdinu. Afhveiju var löggjafarvaldið
ófært um að taka afstöðu til málsins
í atkvæðagreiðslu? Afhveiju gat lög-
gjafarvaldið sjálft ekki kannað það
sem skoða þurfti betur að mati meiri-
hlutans? Nægur var tíminn. Afhveiju
átti ríkisstjórnin en ekki Alþingi að
taka afstöðu til þess hvort rétt væri
að afnema skattfrelsi forseta ís-
lands? Hluti ríkisstjómarinnar er líka
vanhæfur til þess, þar sem forsætis-
ráðherra sem einn af handhöfum
forsetavalds, er undanþeginn skatti
af þeim launum sem liann sérstak-
lega fær þegar hann gegnir starfi
sem einn af handhöfum forsetavalds.
Þannig var ekki heil brú í röksemdum
meirihlutans, aðeins óskiljanleg und-
anfærsla, sem erfitt er að skilja
hveiju þjónar.
Eftir situr þá, að bæði forseti ís-
lands og það sem verra er maki
hans verða áfram undanþegin öllum
opinberum gjöldum og sköttum.
Handhafar forsetavalds, sem er frá-
leitt, hafa þá einnig áfram skatt-
frelsi af þeim launum, sem þeir fá
fyrir að gegna störfum handhafa
forsetavalds. Ekki er hægt að breyta
þessu fyrr en í fyrsta lagi að fjórum
árum liðnum, og e.t.v. ekki fyrr en
að mörgum árum liðnum, því and-
stæðingar málsins finna sér sjálf- f
sagt þá ástæðu að ekki sé hæg^^
að hreyfa málinu, fyrr enn sá for-
seti sem senn tekur við lætur af
embætti.
Höfundur er þingmaður.
BÍLATORG FUNAHÖFÐA I S: 587-7777
Fi.lag: Lóc.cin ra Bii ri iuasala
Toyota Garina E 2000 GLI árg. '93,
vínrauður sjálfskiptur, ekinn 46.000 km.
Verö 1.490.000. Skipti.
MMC Pajero V 6 árg. '90, rauður,
álfelgur, 31" dekk, ek. 95 þús. km.
Verð 1.350.000. Skipti.
Renault 19 RT árg. ‘94, blásans., sjálf-
skiptur ekinn 38 þús. km.
Verð 1.250.000. Skipti.
Mercedes Benz 300D árg. ‘87, silfur-
grár, sjálfskiptur vel útbúinn blll.
Tilbúinn í leiguakstur. Verð 1.980.000.
Chevrolet 2500 Extended Cab
Silverado árg. ‘93, blásans., 6.2 diesel,
35“ dekk, álfelgur, 5 manna, gullfallegur
bíll, ekinn 41 þús. km.
Verð 2.750.000.
Suzuki Sidekick JLXi árg. ‘95, hvítur,
álfelgur, ABS, rafm. í rúðum, ekinn
6 þús. km. Verð 1.900.000.
VANTAR ALLAR GERÐIR AF BILUM - UTVEGUM BILALAN