Morgunblaðið - 19.06.1996, Blaðsíða 48

48 MIÐVIKUDAGUR 19. JÚNÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FILIPPÍA
KRISTJÁNSDÓTTIR
+ Filippía Signr-
laug Kristjáns-
dóttir - Hugrún
skáldkona - var
fædd á Skriðu í
Svarfaðardal 3. okt.
1905. Hún lést á
Sjúkrahúsi Reykja-
víkur 8. júní síðast-
liðinn. Foreldrar
hennar voru Krist-
ján Tryggvi Sigur-
jónsson frá Gröf og
kona hans Kristín
Sigfúsína Krist-
jánsdóttir frá Ytra-
Garðshorni, sem
bjuggu síðan á Brautarhóli í
Svarfaðardal. Systkini Filippíu
voru Gísli Björgvin, látinn, Sig-
uijón Krislján, látinn, Svanfríð-
ur Guðný, Sigurður Marinó og
Lilja Sólveig. Fyrri maður
Filippíu var Valdimar Jónsson,
f. 4. mars 1900, d. 5. febr. 1959.
Síðari maður hennar er Einar
Eiríksson, f. 25. ágúst 1905, og
lifir hann konu sína. Börn
Filippíu og Valdimars: 1) Ing-
veldur Guðrún, maki Ágúst Ei-
ríksson. Fósturson-
ur þeirra er Þór-
hallur Jón Jónsson.
2) Kristján Eyfjörð,
látinn, maki Bryn-
dís Helgadóttir. 3)
Helgi Þröstur. Maki
1. Olöf Ásgeirsdótt-
ir. Synir þeirra: a.
Ásgeir Rúnar, maki
Sigrún Proppé.
Synir þeirra: Hugi
Hrafn og Arnaldur
Muni. b. Valdimar,
maki Helena Jó-
hannsdóttir. Börn
þeirra: Helgi Már
og Sigríður Ólöf. Maki 2. Guð-
rún Agnarsdóttir. Börn þeira:
c. Birna Huld, maki Timothy
Moore. Börn þeirra: Krislján
Helgi Swerford og Lilja Guð-
rún Filippía. d. Agnar Sturla,
maki Anna Rún Atladóttir. Son-
ur þeirra: Atli Snorri. e. Krist-
ján Orri, unnusta Ingibjörg
Guðmundsdóttir.
Útför Filippíu fer fram frá
Seljakirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.30.
Amma kenndi mér margföldun-
artöfluna, hún kenndi mér að yrkja,
hún sagði mér sögur og hún kenndi
mér um Guð. Ömmu tókst alla tíð
að varðveita bamið í sér. Hún átti
hreina bamatrú og hún átti mjög
auðvelt með að ná góðu sambandi
við börn. Um þetta vitna margar
sögur hennar og bækur, sérstaklega
ætlaðar bömum. Þó synir mínir hafi
því miður ekki haft þann aðgang að
langömmu sinni sem ég hefði óskað
vega búsetu okkar erlendis síðustu
fjögur árin, var hún okkur alltaf
nálæg í sögum og ljóðum. „Hvemig
var síðasta ljóðið hennar?“ var það
fyrsta sem eldri sonur minn, sjö ára
gamall, sagði þegar við fengum að
vita að Filippía amma væri dáin.
Litli bróðir hans vildi fá að vita hvað
amma gæti eiginlega gert þarna
uppi hjá Guði og stóri bróðir svaraði
að hjá Guði gæti maður gert allt sem
maðurinn hefði gert og allt sem
maðurinn mundi geta gert í framtíð-
inni. Það felst djúp speki í þessum
barnalegu vangaveltum. Heimspeki
ömmu var að sama skapi oft barns-
lega einlæg og ef til vill átti hún
þess vegna svona auðvelt með að
tala til bama.
Það var gaman að hlusta á ömmu
segja frá og hrein unun að hlusta á
hana í útvarpi. Sögumar hennar og
ljóð öðluðust vængi þegar hún las
þau sjálf og ég efast ekki um að
hefði amma valið leiklistina að ævi-
starfi hefði hún orðið frábær leikari.
Hún naut þess að koma fram og
jafnvel undir það síðasta eftir að
heilsan var farin að gefa sig, gat hún
ennþá heillað fólk með ræðum sínum
og ljóðum.
Eyjafjörður var ömmu alltaf heil-
t
Móðir mín,
INGIBJÖRG STEINGRI'MSDÓTTIR,
Þórunnarstræti 97,
Akureyri,
lést í Fjórðungssjúkrahúsinu á Akureyri,
mánudaginn 17. júní.
Guðný Kristjánsdóttir.
t
Ástkær eiginmaður, faðir, tengdafaðir og afi,
HARALDURHELGASON,
Öxl við Breiðholtsveg,
lést í Landspítalanum 14. júní.
Jóhanna Helgadóttir,
Guðlaug Haraldsdóttir, Kristinn Bjarnason,
Helgi Haraldsson, Elisabet Kvaran
og barnabörn.
Móðir mín hjartfólgin,
ÞÓRUNN BERGSTEINSDÓTTIR,
Grettisgötu 35b,
hefur lokið jarðvist sinni.
Þórhildur Ólafs.
+
Bróðir okkar,
ÞORGRÍMUR BJARNASON
frá Dalsmynni,
Elliheimilinu Grund,
andaðist í Sjúkrahúsi Reykjavíkur 6. júní.
Jarðarförin hefur farið fram.
Systkinin.
MIIMNINGAR
agt vé og sérstaklega æskuheimili
hennar í Svarfaðardal. Svo stórbrotn-
ar voru lýsingar hennar af dalnum
að ég varð hreinlega fyrir vonbrigð-
um þegar ég kom norður i Svarfað-
ardal í fyrsta skipti sem fullorðinn.
Stórbýlin og íjallaborgirnar voru
bara ósköp venjulegir íslenskir
bóndabæir og fjöllin ekkert stórkost-
legri en mörg önnur fjöll á Islandi.
En í hennar huga var enginn staður
á jarðríki sem jafnaðist á við Svarfað-
ardal. En það er eitthvað við dalinn
hennar ömmu sem heillar þá sem
þar hafa búið því ekki er alveg laust
við að aðeins örli á þessari róman-
tísku dalaást hjá föður mínum og
virðast einkennin aukast nokkuð með
aldrinum. Þær eru ófáar sögurnar
sem amma samdi um Svarfaðardal
og eitt af ljóðunum hennar um dalinn
hafa Svarfdælingar gert að „þjóð-
söng“ sínum.
Amma var sannfærð um að huidu-
fóik væri jafnraunverulegt og hvert
annað fólk. Fyrir því hafði hún per-
sónulega reynslu. Hún sagði mér frá
þessu fyrst fyrir rúmum tuttugu
árum og síðan hef ég reynt með öll-
um ráðum að fá hana til að segja
mér frá þessari reynslu sinni. „Nei,
Ásgeir minn, ég lofaði því að segja
aldrei neinum frá því svo lengi sem
ég lifi,“ sagði hún og þar við sat.
Amma kynntist seinni manni sín-
um, Einari Eiríkssyni frá Fáskrúðs-
firði, á Heilsuhælinu í Hveragerði
þegar hún var komin yfír sextugt,
en þau eru jafnaldrar. Einar gaf
ömmu nýjan lífskraft þótt ekki hafi
það verið átakalaust fyrir tvo full-
mótaða einstaklinga að aðlagast hvor
öðrum. Við þökkum þér, Einar.
Ég gat ekki verið við dánarbeð
ömmu en móðir mín var þar. Það
var alltaf gott samband milli móður
minnar og ömmu og það breyttist
ekkert þrátt fyrir að leiðir hennar
og föður míns skildu fyrir meira en
þrem áratugum. Ég þakka móður
minni fyrir að hafa verið hjá ömmu
þar til yfír lauk og veit að mamma
er forsjóninni þakklát. Það er einstök
gjöf sem ekki öllum hlotnast að fá
að fylgja vinum síðustu sporin. Mér
er hugarhægð í að hafa sagt ömmu
frá því áður en hún dó að ég hefði
tekið þá ákvörðun að snúa baki við
efnishyggjunni og byija að hlúa að
þeim andlegu fræjum sem hún sáði
í árdaga lífs míns.
Síðustu árin þegar við amma höf-
um rætt saman hefur talið oft borist
að dauðanum. Amma óttaðist ekki
dauðann en hún elskaði lífið. Hún
vitnaði oft í það þegar hún sat á
dánarbeði Valdimars afa og spurði
hann hvort hann væri ekki hræddur
og hann svaraði: „Nei lítils virði
væri þá trúin mín ef ég væri hrædd-
ur.“
Við Sigrún og Hugi og Muni kveðj-
um Filippíu ömmu með söknuði og
þakklæti. Ég vil ljúka þessari kveðju
með tilvitnun í upphafsorð ræðu sem
Einar í Fíladelfíu hélt við jarðarför
móðurömmu minnar fyrir nokkrum
árum: „í dag erum við saman komin
til að samgleðjast gamalli konu.“
Ásgeir Helgason.
Hún Filippía frænka mín er farin.
Lífsvilji hennar var mikill þrátt fyrir
árin níutíu. En kallið varð ekki
umflúið. Hún óskaði sér þess sjálf
að fá að kveðja jarðlífið að sumar-
lagi þegar að þvi kæmi. Og sú ósk
rættist.
Ég var tæpra fímm ára þegar ég
kynntist henni frænku minni. Hún
var þá ein föðursystkina minna bú-
sett í Reykjavík, en þangað fluttu
foreldrar mínir með okkur þrjár litlar
systur frá Danmörku rétt eftir stríð.
Við systur kunnum ekki orð í ís-
lensku og ég var fremur rislág gagn-
vart öðrum lengi vel. Frænka mín
bjó á Grettisgötu í lítilli íbúð með
bláu eldhúsi. Hún átti mann og þijú
„stór“ böm sem mér þótti mikið til
um að vera í frændskap við þó að
ég væri dauðfeimin við þau. En ekk-
ert var ég feimin við Filippíu frænku
sem aukinheldur útvegaði dansk-
íslensku ijölskyldunni húsnæði fyrstu
mánuðina á meðan úr rættist með
varanlegan stað. Svo var hún frænka
hlý og skrafhreifin og hún kunni vel
að segja sögur, skemmtilegar sögur
og ævintýri. Alltaf fylgdi henni fersk-
ur og hressilegur andblær og guli
liturinn var áreiðanlega uppáhaldslit-
ur hennar. Það uppgötvuðum við
systur mjög snemma enda auðsætt
á klæðnaði hennar og þess vegna
fékk hún í okkar munni fljótlega
nafnið „Gule faster“ eða Gula
frænka.
Ekki kallaði bróðir hennar, hann
pabbi minn, hana þessu nafni, heldur
skáldkonuna eða Hugrúnu, sem var
höfundarnafn hennar. Milli þeirra
systkina var alltaf afar gott samband
á meðan bæði lifðu. Og óhætt er að
fullyrða að þau systkinin öll hafa
styrkt vel systkinaböndin og átt hvert
annað að. Frændsemina við okkur
afkomendurna hafa þau systkin
ræktað grandvarlega alla tíð. Nú
hefur þeim enn fækkað og þau sem
eftir lifa verða okkur hinum úr fjöl-
skyjdunni enn dýrmætari en áður.
Ég áttaði mig fljótlega á því að
Gula frænka var skáld. Hún orti ljóð
og hafði gefíð út ljóðabækur. Og
þegar ég var orðin læs las ég smá-
sögubækur hennar „Hvað er á bak
við fjallið?" og „Hver gægist á
gluga?“ Þær komu út um það leyti
sem ég hóf lestrarnám og ég hélt
mikið upp á þær. Seinna komu ævin-
týri, unglingabækur og skáldsögur
og allfelstar þeirra las ég. Sagan
„Ulfhildur" fannst mér mjög áhrifa-
mikil og geymi hana vel, enda ferm-
ingargjöf til mín frá höfundi.
Síðar meir hefur mér orðið ijóst
að Filippía frænka var enn bptra ljóð-
skáld en sagnahöfundur. í sunnu-
dagaskóla í bernsku og æsku lærði
ég sálma eftir hana og söngva sem
mér þykir vænna um nú en nokkru
sinni. í sálmum hennar dylst engum
trúarsannfæring hennar.
Ég er hamingjubam, ég á himneskan arf
þó að hörð reynist ævinnar braut.
Þesi orð hennar voru engin skáld-
skapur, heldur sannfæring hennar.
Hún hefur fengið að reyna bæði súrt
og sætt í lífinu, en trú hennar hefur
staðið allt af sér. Á trúarvissu henn-
ar var aldrei neinn bilbug að finna.
Og í henni fólst vissan um eilíft líf.
Ég minnist þess að sumardag einn
fyrir um þremur áratugum hitti ég
hana óvænt í miðbænum. Þá stóðu
yfir tjaldsamkomur á Skólavörðuhæð
sem ýmis trúfélög innan kirkjunnar
efndu til. Einhveijar raddir höfðu
heyrst um að ósæmandi væri þetta
„samkrull" mismunandi félaga.
Filippíu fannst þetta óþörf smámuna-
semi og í spjalli okkar sagði hún
áköf: „Að það skuli láta svona fólk-
ið. Eins og við verðum ekki öll sam-
an í himnaríki!"
Síðustu tíu árin bjó hún ásamt
eiginmanni sínum í Seljahiíð. Þangað
var gott að koma, sama hlýjan mætti
mér þar - og okkur hjónum - eins
og fyrir áratugum þegar lítil, feimin
tæplega fimm ára stúlka fluttist til
íslands og kunni ekki málið. í slíkri
hlýju dafnar og vex væntumþykja.
Filippíu frænku mun ég minnast
sem dugmikillar konu sem aldrei lét
bugast, en líka skemmtilegrar, lífs-
glaðrar frænku sem alltaf gat séð
eitthvað spaugilegt við hlutina. Fyrir
fáum árum sagði hún mér glettin á
svip að hún væri að þroska listræna
þáttinn sem hún hefði ekki vitað að
hún ætti til. Hún vann þá leirmyndir
í Seljahlíð og málaði myndir á dúka.
Þó að heilsa Filippíu væri orðin mjög
tæp síðustu mánuðina og vikurnar
var hugurinn skýr og ferskur. Þegar
hún var spurð fyrir skemmstu - þá
sársjúk - hvort hún treysti sér til
að semja hátíðarljóð vegna tíu ára
afmælis Seljahlíðar brást hún fljótt
við og texti hennar var sunginn á
afmælishátíðinni sólarhring fyrir
andlátið.
Helgi og Guðrún, Inga og Ágúst
og þið öll hin sem næst standið. Guð
styrki ykkur öll.
Filippía er farin, en við sem eftir
stöndum eigum perlur frá henni. Þær
perlur getur enginn tekið frá okkur,
hvorki þessa né aðrar:
Ég vil ljóða’ um Drottin meðan lifi,
lofsyng Guði meðan ég er til
og með lofsöng líka héðan fara
loks er endar jarðneskt tímabil.
Ég vil þakkir Guði þúsund færa
þakka fyrir líf og hveija gjöf.
Þann vill Drottinn aga, sem hann elskar,
eilíf sólin ljómar bak við gröf.
Rúna Gísladóttir.
• Fleiri minningargreinar um
Filipplu Krislj&nsdóttur bíða birt-
ingar og munu birtast í blaðinu
næstu daga.
+
Móðir okkar,
STEINUNN SNORRADÓTTIR,
Hjálmholti 4,
Reykjavík,
lést á hjúkrunardeild Vífilstaðaspítala 16. júní.
Berta Bragadóttir,
Helgi Bragason,
Halldór S. Bragason.
+
Faðir okkar,
EINAR ÖRN BJÖRNSSON,
Mýnesi,
Eiðaþinghá,
lést 17. júní í Fjórðungssjúkrahúsinu Neskaupstað.
Arnljótur Einarsson,
Sigríður Laufey Einarsdóttir,
Björn Einarsson,
Áskell Gunnar Einarsson,
Úlfur Einarsson,
Guðjón Einarsson.
+
Elskuleg eiginkona mín og móðir okkar, wmÉÉJ.
VILBORG GUÐMUNDSDÓTTIR, I
Hamrahlfð 11,
lést að morgni 16. júní í Sjúkrahúsi m
Reykjavíkur. Fyrir hönd annarra vanda- 'f' p m
manna, f $
y'r 1 -ili
4 jlSj
Halldór Guðjónsson,
Hildur Halldórsdóttir,
Sesselja Halldórsdóttir,
Guðrún Halldórsdóttir.
1 -t1 — Krossar á Seiði
I viSarlit og móloSir. Mismunandi mynsfur, vönduð vinna. Síml SS3 59339 og 583 8738