Morgunblaðið - 18.09.1996, Blaðsíða 26

26 MIÐVIKUDAGUR 18. SEPTEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
4-
MORGUNBLAÐIÐ
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
FISKVINN SL AN
OG TAPIÐ
A
IHEILD er sjávarútvegurinn nú rekinn með 0,5% tapi, en á
sama tíma í fyrra var hagnaðurinn 4,5%. Fiskverð er frjálst,
en mjög hátt, og hráefniskostnaður er um eða yfir 60% af kostn-
aði fiskvinnslunnar. Samkvæmt mati Þjóðhagsstofnunar er botn-
fiskvinnslan nú rekin með 8,5% tapi. Verst er staðan í frystingu
þar sem tapið er 12,5% af tekjum.
Samkvæmt mati Samtaka fiskvinnslustöðva svarar það til
þess, að fiskvinnslan í landinu sé að tapa rúmum þremur milljörð-
um króna á ári. Hjá þeim fyrirtækjum, sem vinna mikið af síld
og loðnu, er hallinn líklega eitthvað minni en hjá hinum, sem
eru með hreina botnfiskvinnslu. Þar er hallinn enn meiri eða 14
til 15%, að mati Samtaka fiskvinnslunnar.
Þetta er alvarlegt ástand en útgerðin í landinu er nú rekin
rétt yfir núllinu. Hins vegar eru útgerð og fiskvinnsla á sömu
hendi í 61% fyrirtækja og samið er um hráefnisverð þar sem svo
háttar tii. Ef það tekst ekki kemur til kasta úrskurðarnefndar.
Algengt er, þegar útgerð er rekin sér, að hún selji á fiskmark-
aði en það er líka töluvert mikið um það að hún semji við fisk-
vinnslustöðvar. Þá hefur það einnig færzt í vöxt þegar útgerð
og fiskvinnsla eru á sömu hendi að fiskur frá þeim fari um
markað. Sérstaklega háttar svo til, ef upp hefur komið ágreining-
ur.
Allar eru þessar tölur meðaltalstölur og ljóst er að fjöldi fisk-
vinnslufyrirtækja er rekinn með góðum og jafnvel miklum hagn-
aði. Ársreikningar og milliuppgjör sjávarútvegsfyrirtækja eru til
marks um það. Hins vegar eru það fiskvinnslustöðvarnar, sem
reknar eru með tapi, sem lækka meðaltalið til muna. Sjötta
hvert sjávarútvegsfyrirtæki rekur saman útgerð og fiskvinnslu.
Talsmenn fiskvinnslunnar benda fyrst og fremst á hátt hráefn-
isverð, sem skýringu á tapinu, og vilja fá það lækkað. Spyija
má hvers vegna fiskvinnslufyrirtækin kaupa hráefnið á svo háu
verði, að fyrirsjáanlegt er að vinnsla þess leiðir af sér taprekst-
ur. Á meðan fyrirtækin sjá sér af einhveijum ástæðum hag í
því hlýtur sá taprekstur að vera þeirra vandamál. Benda má á,
að félagsmenn í Samtökum fiskvinnslunnar eru handhafar um
70 til 80% fiskveiðikvóta landsmanna.
EVRÓPSK
HÉRAÐSHYGGJA
YFIRLÝSINGAR Umbertos Bossi, leiðtoga Norðursambands-
ins á Ítalíu, um stofnun sjálfstæðs ríkis, „Padaníu“ í norður-
hluta landsins, kunna að þykja hjákátlegar og sigling hans niður
Pó í og með spaugileg. Þótt öfgakenndur máiflutningur Bossis
njóti ekki stuðnings meirihluta ítala, ekki einu sinni í norðurhér-
uðunum, er óánægja norðanmanna þó alvarlegt mál, sem ekki
verður horft framhjá.
Hún er raunar aðeins angi af hreyfingu, sem hefur vaxið ás-
megin víða í Vestur-Evrópu á undanförnum árum. Einstakir
landshlutar og héruð í hinum grónu ríkjum álfunnar — sem sum
hver urðu til við samruna smærri ríkja á síðustu öld eða fyrr —
hafa í vaxandi mæli látið í ljós óánægju með miðstjórnina og
krafizt aukins sjálfstæðis og sjálfstjórnar.
Þessar kröfur og hugmyndir, sem kalla mætti héraðs- eða
svæðishyggju, eiga sér margvíslegar rætur. Þær tengjast í fyrsta
lagi víðtækari lýðræðisvitund og kröfum borgaranna um þátt-
töku í umræðum um mál, sem snerta daglegt líf þeirra og að
ákvarðanir séu teknar á vettvangi eins nærri þeim sjálfum og
unnt sé. I öðru lagi telja margir héraðshyggjuna tengjast nýjum
gildum á borð við aukna umhverfisvitund og ábyrgð einstaklings-
ins á umhverfi sínu og tengslum hans við það. í þriðja lagi hafa
verið færð rök fyrir því að hið gamla, miðstýrða ríkisskipulag
henti illa nýrri þróun í atvinnumálum, sem byggist meðal annars
á hugviti, frumkvæði og sérhæfingu og á sér kannski fremur stað
í litlum og meðalstórum fyrirtækjum en hinum þunglamalegu
fjöldaframleiðslurisum þungaiðnaðarins. Héraðsstjórnir standa
nær athafnamönnum á sérhveiju svæði, þekkja betur til boðleiða
og upplýsingaflæðis og eru betur í stakk búnar til að styrkja
t.d. svæðisbundin fyrirtækjanet, efla þekkingu og auka sérhæf-
ingu.
Síðast en ekki sízt á héraðshyggjan sér oft rætur í mismun-
andi ríkidæmi héraða eða landshluta innan sama ríkis. Þannig
háttar til að mynda til bæði á Ítalíu og í Belgíu; í báðum ríkjum
segjast norðanmenn niðurgreiða velferðarkerfi suðurhlutans og
gagnrýna miðstjórnina fyrir spillingu og óráðsíu. Þar sem efna-
legur munur fer saman við þjóðernismun, líkt og í Belgíu, getur
orðið úr sprengifim blanda.
Sum Evrópuríki, til dæmis Spánn og Þýzkaland, hafa veitt
einstökum héruðum æ meira vald yfir eigin málum og önnur
íhuga að fylgja í kjölfarið. Segja má að ráðizt sé að þjóðríkinu
í Evrópu bæði „neðan frá“ með því að sjálfstjórn héraða er auk-
in, og „ofan frá“ eftir því sem fleiri hefðbundin verkefni ríkis-
stjórna færast á yfirþjóðlegan vettvang Evrópusambandsins og
annarra alþjóðastofnana. Athyglisvert verður að fylgjast með
þróun þessara mála í Evrópu á næstu árum.
Viðræður um byggingu álvers Columbia Ventures Corporation á Grundartanga
Verði af byggingu álvers
Columbia Ventures
Corporation á Grundart-
anga verður það bæði í
Skilmannahreppi og
Hvalfj arðarstrandar-
hreppi. I samantekt
Halls Þorsteinssonar
kemur fram að Akranes-
bær hefur hug á að fá
hluta af opinberum
gjöldum vegna álversins
o g ætla bæjaryfirvöld að
eiga viðræður við þing-
menn Vesturlandskjör-
dæmis um málið.
fif*
Deiliskipulag
iðnaðarsvæðis við L0ÐFYRIRFYRIRHUGAÐAALVERKSMIÐJU
Grundartanga
Lóðamörk
stækkun
ISLENSKA
JÁRNBLENDIFÉLAGIÐ
stækkun
I stækkun I □
kerskáli
Borgarnes .
. . Hvalfjarðar-
Leirar- og strandar-
Melahr. hreppur
Akranes vwtækkað
1 nsvæði
Innri- | Skilamanna-
Akraneshreppur hreppur
Raforkusamningur
gæti legið fyrir
í byrjun október
GERT er ráð fyrir að væntanlegt álver Columbia Ventures rísi við
hlið Járnblendiverksmiðjunnar á Grundartanga.
REIKNAÐ er með að endan-
legir samningar um bygg-
ingu álvers Columbia
Ventures Corporation á
Grundartanga geti verið frágengnir
fyrir næstu áramót, en samkvæmt
heimildum Morgunblaðsins verður
það væntanlega staðfest opinber-
lega í byijun október að drög að
raforkusamningi vegna álversins
liggi fyrir. Náist endanlegir samn-
ingar eins og allt útlit er fyrir á
þessari stundu ættu jarðvegsfram-
kvæmdir að geta hafist fljótlega
eftir áramót ef tíðarfar leyfir, og
aðrar byggingaframkvæmdir síðan
í kjölfarið á útboðum vegna verk-
þátta.
Helga Jónsdóttir, stjórnar-
formaður Landsvirkjunar, segist
ekki eiga von á því að mjög langur
dráttur verði á því að endanleg nið-
urstaða liggi fyrir. „Svo lengi sem
ekki slitnar upp úr þá erum við allt-
af að vinna okkur nær niðurstöðu.
Og það er líka ljóst að Columbia
ieggur mikla áherslu á það að ná
hlutum hratt," segir Helga.
Að sögn Halldórs J. Kristjánsson-
ar, ráðuneytisstjóra í iðnaðarráðu-
neytinu, er hönnun bygginga álvers-
ins langt á veg komin, en á þessari
stundu er ekki ljóst hvenær útboð
vegna byggingaframkvæmda gætu
farið fram. Álverið sem Columbia
Ventures Corporation hefur fest
kaup á er frá Töging í Suður-Þýska-
landi, og er þar eingöngu um að
ræða ker og.kerbúnað, ytri og innri
rafbúnað og hreinsivirki.
Áætluð stækkun í
180 þúsund tonn
Markaðsskrifstofa iðnaðarráðu-
neytisins og Landsvirkjunar, MIL,
sótti um starfsleyfi fyrir 60 þúsund
tonna álver Columbia Aluminium
Corporation á skipulögðu iðnaðar-
svæði í Skilmannahreppi og Hval-
fjarðarstrandarhreppi á Grundar-
tanga í Iok síðasta árs, en eftir að
ágreiningur sem upp kom um
eignarhald á fyrirtækinu hafði verið
leystur fyrr á þessu ári breyttist
nafn þess í Columbia Ventures
Corporation.
í samræmi við frumskýrslu um
umhverfismat, sem unnið var í fyrra
að beiðni Columbia Aluminium
Corporation, Grundartangahöfn og
Landsvirkjun, féllst Skipulagsstjóri
ríkisins á byggingu fyrsta áfanga
álversins með 60 þúsund tonna árs-
framleiðslu og síðan stækkun í allt
að 180 þúsund tonna ársfram-
leiðslu, ásamt hafnarmannvirkjum
og háspennulínum. Andrés Svan-
bjömsson, verkfræðingur hjá MIL,
segir að þau gögn sem lágu til
grundvallar umhverfismatinu hafi
þegar tekið breytingum nú á meðan
á forhönnun verksmiðjunnar stend-
ur.
„Þetta er allt saman á vinnslu-
stigi og enginn áfangi í því ennþá,“
segir Andrés. Hann segir að reiknað
sé með að 150 manns muni starfa
við álverið verði af byggingu þess.
Áætlað hafi verið að kostnaður við
að setja álverið upp verði 150-175
milljónir dollara, en á þessari stundu
sé ekki vitað hver endanlegur
kostnaður verði.
Verulegar tekjur af
fasteignagjöldum
Gert er ráð fyrir álveri Columbia
Venture Corporation á skipulögðu
iðnaðarsvæði í Skilmannahreppi og
Hvalfjarðarstrandarhreppi á
Grundartanga, austan við verk-
smiðju íslenska járnblendifélagsins
hf. Byggingarnar yrðu að mestu
leyti innan Skilmannahrepps, en
hluti þeirra innan Hvalfjarðar-
strandarhrepps. Enn er ekkert farið
að ræða skattamál vegna álversins,
og að sögn Marinós Tryggvasonar,
oddvita Skilmannahrepps, er óútklj-
áð hvernig skatttekjur myndu skipt-
ast milli hreppanna.
Skilmannahreppur hefur haft
verulegar tekjur af járnblendiverk-
smiðjunni í gegnum tíðina, eftir að
aðstöðugjöld voru lögð niður er ein-
göngu um fasteignagjöld að ræða.
Heildarfasteignagjöld í Skilmanna-
hreppi á síðasta ári voru rúmlega
15,4 milljónir króna, og að sögn
Marinós námu fasteignagjöldin frá
járnblendiverksmiðjunni 13-14
milljónum króna. íbúar í hreppnum
voru 128 talsins 1. desember síðast-
liðinn, og námu tekjurnar af verk-
smiðjunni því 101-109 þúsund krón-
um á hvern íbúa.
Verði af byggingu álvers á
Grundartanga er ljóst að tekjur
hreppsins muni enn aukast veru-
lega, og sömuleiðis mun Hvalíjarð-
arstrandarhreppur fá auknar tekjur.
Þar voru 160 íbúar 1. desember og
heildarfasteignagjöld í fyrra voru
9,3 milljónir króna.
Gremja á Akranesi
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins er nokkur gremja í hugum
ýmissa bæjarstjórnarmanna og fjöl-
margra annarra íbúa á Akranesi ef
álver verður reist á Grundartanga
við óbreytta skipan sveitarstjórnar-
mála í sveitarfélögunum sunnan
Skarðsheiðar, en bæjarráð Akra-
ness lýsti sig á sínum tíma sam-
þykkt tillögu sem fram kom í árs-
byrjun 1994 um að kosið verði um
sameiningu Akraness, Innri-Akra-
neshrepps og Skilmannahrepps.
Samstarf er um fjölmörg málefni
milli þessara sveitarfélaga og
byggir það ekki síst á stærð Akra-
ness og þjónustustigi þar. Auk þess
starfa fjölmargir íbúar hreppanna
á Akranesi. Horfa menn þar til
þess að verið sé að færa mjög fá-
mennu sveitarfélagi óeðlilega mikl-
ar tekjur á sama tíma og á Akra-
nesi þurfi að byggja upp að veru-
legu leyti þjónustu fyrir álverið og
þá sem komi til með að starfa í
því. Þetta verði að taka með í reikn-
inginn í samningum um byggingu
álversins.
Gísli Gíslason, bæjarstjóri á
Akranesi, segir að í ljósi reynslunn-
ar muni aukin umsvif á Grundart-
anga óhjákvæmilega hafa veruleg
áhrif á ýmsa þætti bæjarlífsins á
Akranesi. Hann segir að fyrirhugað-
ur sé fundur bæjaryfirvalda með
þingmönnum Vesturlandskjördæm-
is á næstu dögum um hvort móta
megi stefnu til framtíðar um skipan
mála, en að öðru leyti vill hann
ekki tjá sig um málið á þessu stigi.
Marinó Tryggvason sagði að ekk-
ert hefði verið rætt í sín eyru um
áhuga bæjarstjórnarmanna á Akra-
nesi á því að fá til sín eitthvað af
þeim gjöldum sem álverið kæmi til
með að greiða.
„Þeir hafa löngum viljað fá okkur
en ég hef ekkert heyrt sérstaklega
í sambandi við þetta,“ segir Marinó.
Hann segist ekki telja að sameining
sveitarfélaganna komi til greina á
þessu stigi málsins, en hins vegar
sé ómögulegt að segja til um hvað
framtíðin kunni að bera í skauti sér.
Ingibjörg Pálmadóttir, heil-
brigðisráðherra og 1. þingmaður
Vesturlands, segir að væntanlegur
sé fundur þingmanna kjördæmisins
með bæjaryfirvöldum á Akranesi
um Ijárlög, og þótt slíkt hafi ekki
verið sérstaklega boðað þá geti þessi
mál komið þar til umræðu.
„Þeir hafa ekki beðið um fund
um það endilega bæjarstjórnin, enda
er nú ekki komið svo langt með
þetta álver. Það er ekkert klárt
nema bara með rammann um orku-
verðið, og hitt er svona á umræðu-
grundvelli,“ segir Ingibjörg.
Hún segir þó ljóst að ef af bygg-
ingu álversins verði þá muni ýmis
þjónusta í tengslum við það, t.d.
hvað varðar heilsugæslu og skóla-
mál, verða á Akranesi, og viðkom-
andi sveitarstjórnir væntanlega
koma sér saman um þau mál þegar
málið væri komið á frekari grunn.
„Þegar hún kemst á einhvern
alvörugrundvöll þessi umræða þá
setjast menn niður og finna flöt á
málinu. Þetta er eitthvað sem menn
verða að leysa sín á milli,“ segir
Ingibjörg.
MIÐVIKUDAGUR 18. SEPTEMBER 1996 2 7
Sótti um innflutningsleyfi fyrir strútaegg fyrir ári
Segir yfirdýralækni
sýna seinagang
TORFI Áskelsson, bóndi í
Syðra-Seli, sótti um leyfi
til innflutnings á strúts-
eggjum fyrir rúmu ári.
Engin skýr svör hafa borist frá
yfirdýralækni vegna þessa þrátt
fyrir ítrekaðar fyrirspurnir. Guð-
mundur Sigþórsson, skrifstofustjóri
í landbúnaðarráðuneytinu, segir að
yfirdýralæknir hafi athugað málið,
en vel þurfi að gæta að heilbrigðis-
eftirliti og meðferð á dýrunum þeg-
ar verið sé að flytja inn nýja dýra-
tegund.
Atvinnuþróunarsjóður Suður-
lands hefur undanfarið eitt og hálft
ár unnið í umboði fyrir ónefnda
bændur og aðra einstaklinga að
athugun á strútainnflutningi. Þeir
gera ráð fyrir að flytja inn 10-20
strúta í upphafi. Hver þeirra kostar
um 750 þúsund krónur, en heildar-
fjárfestingin 30-40 milljónir. Strút-
arnir yrðu keyptir í Svíþjóð fyrir
milligöngu Strútaræktunarsam-
bandsins þar í landi. Fleiri hafa
spurst fyrir um innflutning á strút-
um hjá landbúnaðarráðuneytinu,
meðal annars einstaklingar af
Norðurlandi og Vestfjörðum.
Engin alvarleg
heilbrigðisvandamál
Búnaðarsamband Suðurlands er
í samstarfi við Atvinnuþróunarsjóð-
inn að kanna hvaða kröfur heil-
brigðisyfirvöld geri vegna innflutn-
ingsins og hversu vel strútarnir
henti íslenskum aðstæðum. Þor-
steinn Ólafsson dýralæknir segir
að frumathuganir bendi
til þess að engin * .
alvarleg heil- )
brigðisvanda- "
mál fylgi strútunum.
Þeir þola vel kulda en í roki
og rigningu sé vandamál að
koma þeim í skjól. Ólíkt dýr-
um af norðlægum slóðum
hópast þeir ekki saman og J i
veita hver öðrum skjól. Það f
þarf að sækja hvert ein- j/
stakt dýr og færa það ->
inn í hús ef veður
verður vont því ekki
er hægt að smala
þeim.
Þorsteinn segir
að kanna þurfi
hvaða tegund
strúta henti Islend-
ingum best, til
dæmis mæli Norð-
menn og Danir með
svonefndum emúum,
en það er tegund af
ætt strúta en nokkru
minni og harðgerðari.
Náttúruverndarráð hefur
þegar skilað áliti um innflutn-
ing á strútum og telur þá ekki
til skaða fyrir íslenskt lífríki því
ólíklegt sé að strútar þrífist villtir
á landinu. Þó þurfi að kanna að-
stæður hérna nákvæmlega vegna
þess hversu frábrugðnar þær séu
náttúrulegum heimkynnum strúta
í sunnanverðri Afríku.
Betra að flytja inn
egg en fugla
Torfi Áskelsson hefur líkt og
Atvinnuþróunarsjóðurinn verið í
sambandi við Strútaræktunarsam-
bandið í Svíþjóð. Hann telur þó
hyggilegra að flytja inn egg en
fugla, því fullorðnir fuglar muni
eiga erfitt með að venjast veðurfar-
inu hér á landi.
Torfi segir að Brynjólfur
Sandholt yfirdýralæknir hafi
Strútarækt er ört vaxandi búgrein í flestum
löndum heims. Nú hefur áhuginn einnig bor-
ist hingað til lands. Lengst eru áformin kom-
in á Suðurlandi, þar sem hópur einstaklinga
vill flytja inn strúta frá Svíþjóð í tilrauna-
skyni. Helgi Þorsteinsson spurðist fyrir um
framtíð strútaræktar á íslandi.
Ýmsar staðreyndir um strúta
• Strútar eru stærstir núiifandi fugla í heimi
• Þeir eru 215 til 240 sm á hæð og vega 112 til 160 kg
• Strútar verða 70 til 80 ára gamlir í náttúrulegu umhverfi
• Kvendýrin verða fullþroska 20 mánaða gömul en karlarnir
30 mánaða
• Kvendýrin geta verpt í allt að 30 ár
• Að jafnaði verpa þau 30 tii 50 eggjum á ári en jafnvel allt
að 100eggjum
• Varptími er breytilegur eftir aðstæðum en á norðlægum
slóðum er hann yfirleitt frá mars fram í september
• Eggin eru 1V2 til 3 kg að þyngd
• Nýfæddir strútsungar eru um 25 sm á hæð og 1 kg að þyngd
• Ungarnir vaxa um 25 til 30 sm á mánuði fyrstu 6 mánuðina
• Helstu afurðir sem strútar gefa af sár eru kjöt, leður og
fjaðrir. Leðrið er um 40% af verðmætinu
• Strútum er yfirleitt slátraö við 10 til 14 mánaða aldur
Samanburður á búskap með nautgripi ug strúta
Framleiðsla á kvendýr á ári
Nautgripir Strútar
Meðganga/útungunartími 280 dagar 42 dagar
Afkvæmi á ári 1-2 20-50
Fóðurnýting 5:1 2:1
Dagar frá fæðingu tíl slátrunar 645 407
Kíló af kjöti 250 1.000
Fermetrar af leðri 2,8 26,0
bryddað upp á þeirri hugmynd í
samtölum við sig að embættið tæki
að sér að sjá um útungun strút-
seggjanna í útungunarstöð sem til
er á Hvanneyri, til þess að yfirvöld
geti fylgst vel með eldinu allt frá
upphafi. Torfi segist sjálfur geta
komið upp útungarstöð og hafa lof-
orð um stuðning til þess frá fjár-
sterkum bændum.
Hófst sem grín
Matthías Eggertsson, ritstjóri
búnaðarblaðsins Freys, segir að
hugmyndir um strútaeldi á Islandi
hafi upphafiega komið upp sem
grín innan Bændasamtakanna.
Hann telur litla von til að strúta-
rækt muni reynast vel. „Ef menn
eru að fara úr nautakjötsfram-
leiðslu í þetta held ég að það sé
leiðin úr öskunni í eldinn. Mér finnst
ólíklegt að slagveðrið hér á landi
henti þessum dýrum.“
Matthías bendir á að áður hafi
komið upp hugmyndir um innflutn-
ing á nýjum dýrategundum, til
dæmis ákveðinni bifurtegund og-
andartegund. „Kannski er ég orðinn
of gamall og úrtölusamur, en þetta
hefur gerst svo oft áður. Það næg-
ir að nefna kollsteypur í loðdýra-
rækt og erfiðleika í laxeldi.“
Ört vaxandi grein
um allan heim
Strútaeldi er ört vaxandi grein í
landbúnaði um mestallan heim og
hefur á síðustu árum meðal annars
borist til Norðurlanda.
Strútar eru stærstu núlifandt
fuglar heims en þeir verða vel yfir
tveir metrar á hæð og vega 112-160
kíló. Upprunaleg heimkynni þeirra
eru í Afríku og þar hafa þeir verið
aldir í um 150 ár. í Egyptalandi í
fornöld voru strútsfjaðrir tákn rétt-
lætis og sannleika en á 13. öld var
farið að nota þær til skrauts á
hjálmum evrópskra riddara. Á síð-
ari öldum voru strútsfjaðrir notaðar
í tískuföt og til að dusta ryk. Fjaðra-
markaðurinn hrundi við upphaf
heimsstyrjaldarinnar fyrri. Sumir
segja reyndar að tilkoma bíla hafi
verið banabiti fjaðranna,- vegna
þess hversu óhentugt var að vera
með þær á ferð.
Eftir lok síðari heimsstyrjaldar
tók markaðurinn við sér að nýju
en þá var auk fjaðranna sóst eftir
strútsleðri og kjöti.
Fram á síðustu öld voru fjaðrir
aðeins fengnar af villtum strútum
sem voru veiddir en fyrir um 150
árum voru þeir teknir til ræktunar
af bændum í Suður-Afríku. Fram
j undir 1980 hafði Suður-Afríka
nær einokunaraðstöðu á mark-
aðnum, en glataði henni þegar við-
skiptabann var sett á landið. Nú
er strútarækt ört vaxandi grein víða
um heim. í Bandaríkjunum er 1.500
strútum slátrað á mánuði en fram-
leiðslan eykst hratt. Sænska strúta-
ræktunarsambandið var stofnað
árið 1994 og voru þá meðlimir fjórt-
án en eru nú tvö hundruð.
Gott leður og hollt kjöt
Strútaræktin beinist enn sem
komið er víðast að lífstrútum til
eldis. Strútakjöt er dýrt, kostar til
dæmis í heildsölu í Bandaríkjunum
sem nemur 2.300-3.300 krónum.
Líklegt má telja að verðið muni
fara hratt lækkandi eftir því sem
framleiðslan eykst því strútar eru
á margan hátt ódýrir í ræktun.
Fóðurnýting er góð, þeir þurfa
ekki mikið rými og fjölga sér hratt.
Kjötið þykir líkjast í bragði nauta-
kjöti, en fitumagn og kólesteról-
innihald er svipað og í öðru fugla-
kjöti. Strútsleðrið þykir einnig gott
og er meðal annars notað í tísku-
vörur.