Morgunblaðið - 08.10.1996, Blaðsíða 20

20 ÞRIÐJUDAGUR 8. OKTÓBER 1996
ÚRVERINU
MORGUNBLAÐIÐ
i
NEYTEIMDUR
Lesendur spyrja
Annars flokks ávextir og
grænmeti á tilboðsverði?
MARGT brennur á fiskverkafólki nú á dögum og þykir mörgum
það skjóta nokkuð skökku við að í stað þess að fjárfesta og
endurbæta á Islandi noti atvinnurekendur gróðann, sem áunn-
ist hefur, til þess að fjárfesta í útlöndum.
„ÞAÐ er alveg Ijóst að fjármagnseigendur væru ekki að fjár-
festa í íslenskum sjávarútvegsfyrirtækjum nema þeir hefðu trú
á því sem þeir væru að gera og eygðu gróðavon,“ sagði Aðal-
steinn Baldursson, formaður fiskvinnsludeildar VMSÍ.
Krefjumst
starfsöryggis
í stað óöryggis
DRÖFN Farestveit hússtjómar-
kennari var að velta fyrir sér hvers
vegna ekki væru sérstök horn í
verslunum þar sem viðskiptavinir
gætu keypt annars flokks ávexti
eða grænmeti til að matreiða úr.
Hún segist viss um að margir
viðskiptavinir kynnu að meta slík
afsláttarhorn og bendir á að fátt
jafnist t.d. á við góða sultu úr plóm-
um og eplum og hana má búa til
úr annars flokks ávöxtum.
Matarávextir á 50 krónur
Jón Ásgeir Jóhannesson hjá Bón-
us segir að stundum sé í Bónus
hægt að fá svokallaða matarávexti
og grænmeti á niðursettu verði.
„Við seljum slíka poka á 50 krón-
ur. Yfirleitt er þá gefinn 60-70%
afsláttur. Oft eru það banan-
ar, epli, sveppir og paprikur
sem við bjóðum með
þessum hætti og mesta
úrvalið af slíkri vöru
er yfirleitt á mánudög-
um.“
Hjá Nóatúni er fyrirkomulagið
svipað. „Við höfum af og til tekið
ávexti eða grænmeti sem er farið
að sjá á og pakkað því sérstaklega
inn og boðið á tilboðsverði," segir
Jóhann Ólafsson hjá Nóatúni.
Hann segir hins vegar að þetta
sé ekki reglulegur liður hjá verslun-
inni því heildsalar bæti oft kaup-
mönnum ávexti og grænmeti sem
ekki er fyrsta flokks. „Við kaupum
þessar vörur inn á hveijum degi og
það er algjör undantekning að var-
an nái að eldist hjá okkur.“
Ekki annars flokks
vara í Hagkaupi
„Við munum ekki selja annars
flokks vöru í Hagkaupi og höfum
ekki í hyggju að taka það upp vegna
þess að verslunin selur einungis
fyrsta flokks vöru,“ segir Óskar
Magnússon forstjóri hjá Hagkaup.
„Það er stuttur vegur frá því að
setja fram lítillega útlitsgallaða
vöru og síðan skemmda og hættu-
57 vöru-
tegundir
af 58 hlutu
verðlaun
ÍSLENSKIR kjötiðnaðarmenn
sendu nýlega til Heming í Dan-
mörku kjötvömr þar sem þær tóku
þátt í alþjóðlegri fagkeppni. Alls
vora dæmdar 58 vörutegundir frá
Íslandi og fengu 57 þeirra verðlaun.
Að sögn Óla Þórs Hilmarssonar,
sem var einn alþjóðlegu dómar-
anna, er þetta mikil viðurkenning
fyrir íslenska kjötiðnaðarmenn.
„Hérlendis eru mjög fáar kjötversl-
anir og kjötiðnaðarmenn okkar
meira og minna að starfa í stórum
kjötvinnslum þar sem notaðar era
hátæknivélar. Með fagkeppni sem
þessari fá þeir staðfestingu á því
að sem fagmenn í handverki eru
þeir ekki síðri en kjötiðnaðarmenn
í nágrannalöndunum. Það eru ein-
vörðungu gæði, handbragð og fag-
mennska sem skiptir máli í keppni
sem þessari ,“ segir Óli Þór. „Kjöt-
iðnaðarmennimir hafa lagt mikla
vinnu í að æfa og þjálfa sig fyrir
keppnina og slík æfing skilar sér
auðvitað beint til neytenda," segir
hann.
lega vöru. Ef á að fara að meta
vöra sem lítur illa út og ákveða að
það sé útlitið en ekki innihald þá
teljum við að við séum komin á
hálan ís,“ segir Óskar. „Annars
flokks ávexti og grænmeti látum
við frá okkur í dýrafóður og eram
t.d. með sérstaka tilraunastarfsemi
í gangi á Hálsi í Kjós þar sem við
gefum beljunum að hluta til lífrænt
fóður.“
Sultur og mauk
Haft var samband við Leiðbein-
ingastöð heimilanna og Steinunn
Óskarsdóttir spurð hvort hún ætti
ekki uppskriftir að einhverju gimi-
legu sem hægt væri að búa til úr
annars flokks ávöxtum og græn-
meti. Hún benti á paprikumaukið
en uppskriftin að því birtist hér á
neytendasíðunni þann 14. septem-
ber sl. Hún gefur lesendum hér
uppskrift að sýrðum agúrkum,
bananamarmelaði og tómatmauki.
Sýröar agúrkur
__________7-10 ggúrkur__________
lítri edik
___________750 g sykur__________
__________Pickles krydd_________
Agúrkurnar era afhýddar, þær
klofnar og þeim skipt í fimm til sex
17 gullverðlaun
Alls hlutu íslensku kjötiðnaðar-
mennimir 17 gullverðlaun, 21 silf-
urverðlaun og 19 bronsverðlaun.
Fern gullverðlaun fóra til kjötiðju
KÞ á Húsavík, fem til KRÁS á
Selfossi, þrenn til SS á Hvolsvelli,
tvenn til Hafnar á Selfossi, ein til
Reykjagarðs á Hellu, ein til SÖ kjöt-
vara í Hafnarfirði, ein til Eiriks
Jenssens á Akureyri og ein til af-
urðastöðvarinnar í Borgarnesi.
Björn Ingi Björnsson hjá KRÁS
á Selfossi varð landsmeistari ís-
sentímetra bita. Fjarlægið kjarna
(sé um þá að ræða). Leggið í stóra
skál, saltið milli laga og setjið lok
á. Látið liggja svona í sólarhring.
Sjóðið saman edik, sykur og krydd
og setjið gúrkurnar út í smátt og
smátt. Hleypið upp á gúrkunum
suðu þangað til þær era orðnar
glærar. Færið þær upp á skál og
þegar allt er soðið er leginum hellt
yfir og látið bíða yfir nótt. Næsta
dag er aftur hleypt upp á leginurrp
gúrkumar látnar í og hellt í hreinar
krukkur.
Bananamarntelaði
2 kg bonongr
2 sítrónur
_________1 gppelsína__________
_______ 500 g sykur___________
_______1 tsk. sítrónusafi_____
rotvarnarefni ef vill
Bananamir eru afhýddir og
skomir í bita. Sítrónurnar afhýddar
og einnig skornar í bita. Sama er
gert við appelsínurnar en börkur-
innn má gjarnan vera á þeim. Öllu
blandað saman og soðið í 5 mínútur
með sykri og sítrónusafa. Rotvam-
arefni er bætt út í ef marmelaðið
á að geyma lengi.
Tómatmauk
Nota skal vel þroskaða tómata.
________1 kg rauðir tómatar_____
____________1 kg sykur__________
__________3-4 sítrónur__________
Tómatar era þvegnir og þerraðir
og skomir í sneiðar og lagðir í
lögum með sykrinum í pott. Soðnir
í hálftíma. Þá er rifnum sítrónu-
berki úr 3-4 sítrónum blandað sam-
an við ög soðið áfram í fimmtán
mínutur. Að lokum er sítrónusafa
blandað út í og maukið soðið í
nokkrar mínútur.
Sett á glerkrakkur. Maukið má
nota í pastarétti og ýmsa pottrétti.
lands og í þriðja sæti í keppninni
en fast á eftir honum var Kristján
Arnarsson hjá Kjötiðju KG sem var
í 4. sæti í keppninni.
Tveir ungir kjötiðnaðarmenn, þau
Sigfríður Halldórsdóttir hjá Nýja
bautabúrinu og Friðrik Þór Erlings-
son hjá Meistaranum, tóku þátt i
að kynna nýtingu, úrbeiningu og
framsetningu á lambakjöti. Kynn-
ingin var vegna aukins áhuga
danskra kjötiðnaðarmanna á
lambakjöti og þarna gafst tækifæri
að kynna íslenska fagmennsku á
þessu sviði.
FJÖLMÖRG mál brunnu á íslensku
fiskverkafólki á fjölmennri ráð-
stefnu, sem haldin var á Hótel ís-
landi sl. laugardag, en að mati þess
er nú kominn tími á uppskeruhátíð,
og þótt fyrr hefði verið. Bent var á
að nú ríkti góðæri í íslenskum sjávar-
útvegi og því væra sóknartækifæri
fyrir fiskverkafólk í komandi kjara-
samningum. Fyrir utan nokkur fróð-
leg erindi sem haldin voru veltu ráð-
stefnugestir fyrir sér ýmsum spurn-
ingum og margir stigu í pontu.
Gróðinn til útlanda
Arndís Pálsdóttir frá Ólafsvík vildi
til dæmis vita hvernig stæði á því
að íslensk sjávarútvegsfyrirtæki
sæju ekki sóma sinn í því að full-
vinna fiskinn á íslandi í stað þess
að flytja hann út til verksmiðju-
vinnslu annars staðar. Jón Karlsson
frá Sauðárkróki velti fyrir sér hvort
gert væri ráð fyrir sömu nýtingu í
sjó- og landvinnslu. Frystitogararnir
gætu hent því sem þeir sæju sér
ekki hag í að vinna á meðan land-
vinnslan væri ekki í aðstöðu til að
henda neinu og þyrfti því að vinna
allan þann afla, sem bærist inn í
húsin. í því lægi mikill aðstöðumun-
ur. Benóný Benediktsson frá Grinda-
vík vildi vita hvort mikill markaður
væri fyrir endurunninn físk af frysti-
toguram. Stella B. Steinþórsdóttir
frá Norðfirði vildi að gerður yrði
samanburður á mannaflaþörf í sjó-
og landvinnslu eftir vinnsluaðferðum
og stærð á fiski. „Það er staðreynd
að í frystihúsunum sitjum við uppi
með seinlegustu pakkningarnar og
erum ekki í aðstöðu til að henda
smáfískinum." Hún benti jafnframt
á að meðalvigt á ýsu hefði lækkað
úr 1,9 kg í 1,2 kg frá því að friðunar-
aðgerðirnar hófust. „Við eram nefni-
lega ekkert að dunda okkur í frysti-
húsunum, heldur er fiskurinn orðinn
að smáfiski vegna of mikillar friðun-
ar. Það sama hefur gerst í ufsanum.
Nú erum við að vinna ufsa sem í
„den tid“ var talinn til bryggjutitta.“
Kristján Gunnarsson frá Keflavík
kvað sjávarútvegsfyrirtækin hafa
verið að græða mikið að undan-
fömu, en sama láglaunastefnan
væri eftir sem áður rekin gagnvart
starfsfólkinu. Gróðanum, sem ís-
lenskt verkafólk hefði búið til, væri
nú eytt í fjárfestingar í útlöndum, í
gjaldþrota fyrirtæki, í stað þess að
ijárfesta, endurbyggja og tækni-
væða á íslandi. Skúli Jónsson frá
Sauðárkróki velti svo upp þeirri
spurningu hvernig stæði á því að
fiskvinnsluhús innan SH virtust
standa betur en hús innan ÍS.
Fram kom á fundinum að í síð-
ustu kjarasamningum, sem undirrit-
aðir vora i febrúar 1995, hefðu ver-
ið gerðar umtalsverðar breytingar á
kauptryggingarsamningi fiskverka-
fólks sem átt hafi að leiða til þess
að starfsöryggi yrði mun betur
tryggt en verið hafði áður. „Því mið-
ur hefur reynslan ekki orðið sú og
ég Ieyfi mér að tala um alvarleg
svik af hendi atvinnurekenda. Þeir
lofuðu að beita sér fyrir því að fyrir-
tæki innan samtaka þeirra felldu
fólk ekki af launaskrá ef við legðum
þeim lið við að ná fram breytingum
á greiðslureglum Atvinnuleysis-
tryggingasjóðs í hráefnisskorti,“
sagði Aðalsteinn Baldursson, for-
maður fiskvinnsludeildar VMSÍ.
Hann bætti við: „Allt náðist fram
með okkar atbeina. Við gerðum því
ráð fyrir að nú ætti fiskvinnslufólk
að búa við sambærilegt atvinnuör-
yggi og annað launafólk. Því miður
hefur það ekki orðið og það kom í
ljós strax í fyrsta vinnslustoppi um
síðustu áramót. Mörg fyrirtæki
.felldu fólk út af launaskrá og vísuðu
því á atvinnuleysisbætur. Og því
miður verður að segja að þessi fyrir-
tæki hafa ekki reynt að nýta sér
rýmkaðar reglur Atvinnuleysis-
tryggingasjóðs um endurgreiðslur."
Islenskar kjötvörur í alþjóðlegri fagkeppni
Ljósmynd/Þorsteinn Þórhallsson
SIGFRÍÐUR Halldórsdóttir að úrbeina lambakjöt