Morgunblaðið - 08.10.1996, Blaðsíða 24

24 ÞRIÐJUDAGUR 8. OKTÓBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Sigurður Þórólfsson gullsmiður sýnir silfurmuni
í Listasafni Kópavogs - Gerðarsafni
Smíðar
fyrst og
fremst með
höfðinu
SIGURÐUR Þórólfsson gull-
smiður hefur opnað sýningu á
silfurmunum í Listasafni Kópa-
vogs - Gerðarsafni, neðri hæð.
Sýninguna nefnir hann í báru-
fari og vísar þar til fjörusteina
sem hann notar í mörg verka
sinna. Um 40 verk eru á sýning-
unni, þar af yfir 30 silfurskúlpt-
úrar, en einnig eru sýnd örsmá
skipslíkön úr gulli og silfri,
skreytt eðalsteinum.
Sigurður er um margt óvenju-
legur listamaður, en hann er
fjötraður í hjólastól vegna
vöðvarýrnunar. Til þess að geta
smíðað setur hann leðurólar
utan um úlnliðina og með vogar-
afli getur hann lyft höndunum
upp í vinnustellingar og skapað
þannig fíngerða gripi úr gulli
og silfri.
„Þótt ég hafi misst töluverðan
mátt á síðustu árum er stöðug-
leikinn enn til staðar, enda er
taugakerfið í góðu lagi. Ég hef
því fullkomna stjórn á því sem
ég er að gera,“ segir Sigurður.
„Maður smíðar líka fyrst og
fremst með höfðinu en ekki
höndunum, handlagni er því
mjög villandi hugtak. Það er
miklu nær lagi að segja að menn
séu hagir.“
Sigurður viðurkennir þó að
sum viðfangsefni hafi reynst sér
óþægur Jjár í þúfu. Hann hafi
því oft orðið að skipta um að-
ferð. „Það hefur yfirleitt gengið,
en ef allt um þrýtur kalla ég
bara á konuna mína,“ segir lista-
maðurinn og glottir. „Síðan er
ég náttúrulega búinn að vélvæða
mig, er kominn með vélsög, sem
hefur Iétt mér Iífið.“
Engin áhætta tekin
Margir hlutirnir sem Sigurður
hefur skapað er agnarsmáir,
einkum í skipslíkönunum, en
hann líkir eins nákvæmlega eftir
fyrirmyndinni og kostur er.
Nefnir Sigurður sem dæmi líkan
af Hval 8, sem hann smiðaði um
árið, en þá fylgdi
hann teikningum af
skipinu út í ystu
æsar. „í því tilfelli
þorði ég reyndar
ekki að taka neina
áhættu, enda er
Kristján Loftsson
forstjóri Hvals hf.
kröfuharður maður
sem gjörþekkir skip-
in sín.“
Segja má að hinar
öfgarnar hafi komið
fram þegar Sigurður
var að glíma við
Húnaröstina SF, en
þegar upp var staðið
kom í jjós að peran var of stór
á líkaninu. Hákon Magnússon
skipsljóri og aflakló lét það hins
vegar ekki á sig fá, heldur lét
einfaldlega breyta Húnaröstinni
í samræmi við líkanið. „Ég veit
ekki betur en það hafi gefið
góða raun,“ segir Sigurður.
Sigurður er enginn nýgræð-
ingur í listinni. Á öndverðum
sjöunda áratugnum vann hann
mikið í tré en neyddist til að
hætta þegar „litla íbúðin sem ég
bjó í var orðin full“. Sneri hann
sér þá að silfrinu — „maður talar
ekki um gull, þar sem það er of
dýrt til að leika sér með“ — og
fann fljótt köllunina. „Silfrið er
óskaplega skemmtilegt efni, það
rekur svo mikið á eftir manni,
enda verður silfur ekki að silfri
fyrr enn á lokastiginu. Allt í einu
er maður kominn með glamp-
ann.“
Um langt árabil sinnti Sigurð-
ur listinni, þó ein-
göngu í hjáverkum.
„í aldarfjórðung var
ég skrifstofustjóri I
stóru fyrirtæki en
varð að láta af störf-
um fyrir sex árum
vegna vöðvarýrn-
unarinnar. í fyrstu
var ég hræddur við
að fara heim og eyða
öllum deginum á
verkstæðinu í bíl-
skúrnum. Fljótlega
gerði ég mér hins
vegar grein fyrir því
að sá ótti var
ástæðulaus, enda er
þetta miklu skemmtilegra en að
blaða í skjölum og hanga í síman-
um. Það var ótrúlegur munur
að losna úr amstri hversdags-
ins.“
Sigurður lét reyndar ekki þar
við sitja, heldur tók próf í gull-
smíði árið 1992. Sýningin í Gerð-
arsafni er fjórða einkasýning
hans, en síðast sýndi hann í and-
dyri Norræna hússins fyrir fjór-
um árum. Sigurður hefur auk
þess tekið þátt í mörgum sam-
sýningum. Má þar nefna fjórar
alþjóðlegar sýningar í London,
þar sem hann hlaut viðurkenn-
ingu fyrir verk sín.
Á sýningunni í Gerðarsafni
verður jafnframt sýnt myndband
sem lýsir vinnu Sigurðar við
skipslíkönin. Myndatöku og
klippingu annaðist Páll Reynis-
son. Sýningin er opin daglega
frá kl. 12-18, nema mánudaga,
og lýkur 20. október.
Morgunblaðið/Þorkell
HVALUR 8, eitt af skipslíkönum Sigurðar, er i eigu Kristjáns
Loftssonar forsljóra Hvals hf.
Sigurður
Þórólfsson
Froðleg skemmtun
SKEMMTIKVOLP
Kaffilcikhtisið
SPÆNSKT KVÖLD
Spænskt kvöld Kaffileikhússins í
Hlapðvarpanum, haldið með undir-
titlinum La vida no es bacalao. Fram
komu Sigríður Ella Magnúsdóttir,
Kristinn R. Ólafsson, Lára Stefáns-
dóttir, Pétur Jónasson og Einar
Kristinn Einarsson. Leikstjóri Þór-
unn Sigurðardóttír, Leikmynd hann-
aði Sigríður Guðjónsdóttir, lýsingu
annaðist Jóhann Pálmason. Tónlistin
er eftír ýmsa spænska höfunda,
þekkta og óþekkta, textum snaraði
Þorsteinn Gylfason. Frumsýnt 5.
október.
KAFFILEIKHÚSIÐ heldur áfram
þemakvöldum sínum, þ.e. skemmti-
kvöldum byggðum á ákveðnu þema
eða stefí. Síðasta vetur voru þar grísk
kvöld, sem halda reyndar áfram á
öðrum stað, en í inngangi að
Spænsku kvöldi síðastliðinn laugar-
dag kom fram að fram að þessu
hafí skemmtikvöldin verið unnin af
öðrum í samvinnu við Kaffíleikhúsið.
Spænsku kvöldin eru aftur á móti
alfarið á vegum Kaffileikhússins og
mikið í þau lagt.
Upphafstef kvöldisns er bráð-
skemmtileg stemma eftir Manuel de
Falla en tónlist úr smiðju hans var
reyndar áberandi þá um kvöldið í
bland við lög úr safni Lorca og sitt-
hvað frá fleirum. Undirleikur allur
var á tvo gítara og skemmtilega
spænskur fyrir vikið, þó de Falla
hafi margt samið fyrir píanó eða
hljómsveit. Eins og getið er eiga
þeir bróðurpartinn af tónlistinni de
Falla og Lorca, en einnig var boðið
upp eitt lag með hinum ólánsama
meistara Enrico Granados, og hefðu
að skaðlausu mátt vera fleiri.
Sigríður Ella Magnúsdóttir söng
af listfengi og innlifum hvaðeina,
hvort sem var þjóðlag eða óperu-
sprettur, þar á meðal fór hún vei
með helgisöngva, en hafði fullfágaða
rödd fyrir götuvísuna góðu um Isa-
bellu. Einnig var Asturiana, spæskt
þjóðlag nr. 4 úr safni de Falla, full
varlega flutt, sbr. upptöku de Falla
sjálfs og Mariu Barrientos vorið
1928. Annað verður ekki sett út á;
Sigíður Ella og undirleikarar fóru á
kostum og eiga eflaust eftir að ná
enn betur saman þegar fram líður.
Stjama þessarar sýningar er
Kristinn R. Ólafsson, sem lék á als
oddi og ýmist skemmti eða fræddi,
nema hvorttveggja væri. Kristinn er
með ólíkindum fróður um sögu Spán-
ar, en meira var um vert hvemig
honum tókst að flétta saman fróðleik
og skemmtun, aukinheldur sem hann
sýndi talsverða leikhæfíleika þegar á
reyndi. Þannig er eftirminnilegt
hvernig honum tókst að draga upp
mynd af ógnarámm Francos og skó-
sveina hans. Heldur var frásögnin
þó snubbótt þegar komið var fram
yfir hlé, mætti kannski jafna henni
betur yfír kvöldið.
Lára Stefánsdóttir dansaði frum-
samda dansa við nokkur laganna og
gerði það yfirleitt vel, þó hennar hlut-
verk sé ekki vel skilgreint. Að mínu
mati þyrfti hún að koma meira við
sögu og ekki skemmdi ef hún klædd-
ist litríkari fatnaði.
Ógetið er þýðinga Þorsteins Gylfa-
sonar sem vom afskaplega skemmti-
legar. Þannig má nefna textann við
Dindirindin, sem var leikandi glett-
inn, og afbragðsþýðingu hans á E1
retrato de Isabella.
Spænsk kvöld Kaffileihússins era
metnaðarfull sýning og bráðvel
heppnuð, skemmtileg og fræðandi.
Líklega er best að njóta hennar með
málsverði sem matreiddur er af
spænskættuðum matsveini hússins,
en það er fráleitt nauðsynlegt.
Árni Matthíasson
LÁRA Stefánsdóttir, Pétur Jónasson, Einar Kristinn Einarsson
og Sigríður Ella Magnúsdóttir æfa fyrir Spænskt kvöld Kaffileik-
hússins í Hlaðvarpanum.
Hlýtur að teljast brýnt að fleiri íslensk bókaforlög hasli sér völl á Bókastefnunni í Frankfurt
Samið um útgáf-
ur íslenskra bóka
Aðsókn að Bókastefnunni í Frankfurt jókst síðustu dag-
ana en í fyrstu var hún mun dræmari en í fyrra. Jó-
hann Hjálmarsson segir íslenska bókaútgefendur á
stefnunni bjartsýna og ánægða með þann áhuga sem
erlendir útgefendur og gestir hafa sýnt íslenskum bókum.
Frankfurt. Morgunblaðið.
Á bókastefnunni var gengið frá samningum
um útgáfu á bók eftir Einar Kárason í Frakk-
landi og Einar Má Guðmundsson í Tékklandi
og Þjóðverjar hafa hug á að gefa út Svaninn
eftir Guðberg Bergsson. Belgískur útgefandi
lýsti vilja sínum til að gefa út ljóðasafn eftir
Stefán Hörð Grímsson. Frakkar beina sjónum
að íslenskum barnabókum og munu að öllum
líkindum gefa út nýtt ævintýri eftir Guðrúnu
Helgadóttur með myndum eftir Brian Pilking-
ton. Alþjóðleg útgáfa matreiðslubóka á íslandi
gæti orðið vemleiki innan skamms. Landkynn-
ingarbækur um ísland njóta vaxandi vinsælda.
Nýútkomndar eldgoss- og jarðfræðibækur eft-
ir Ara Trausta Guðmundsson og Halldór Kjart-
ansson þóttu tímabærar og spennandí.
Bækur eftir marga íslenska höfunda era
þegar komnar út eða á leiðinni í ýmsum lönd-
um. Útgefendur þakka þetta ekki síst þeim
tengslum sem myndast á Bókastefnunni, en
líka almennum áhuga á bókum eftir Norður-
Iandahöfunda. Á áram áður reyndist mjög erf-
itt og stundum óhugsandi að bjóða bækur eft-
ir íslenska höfunda til útgáfu erlendis. Þá komu
íslenskir útgefendur fyrst og fremst til Frank-
furt í því skyni að kaupa útgáfurétt í staðinn
fyrir að selja. Segja má að íslenskir útgefend-
ur standi nú jafnfætis útgefendum annarra
þjóða, en það hlýtur að teljast brýnt að fleiri
forlög en Vaka-Helgafell, Mál og menning og
Forlagið sýni bækur og kynni höfunda sína í
Frankfurt.
Á Bókastefnunni er bollalagt um útgáfumál
og íjallað um kunna og lítt kunna rithöfunda.
Vaka-Helgafell keypti til dæmis í fyrra út-
gáfurétt á skáldsögu Danans Micaels Larsens,
Svikinn veraleiki, sem er að koma út í 20 lönd-
um og er meðal útgáfubóka forlagsins í haust.
Larsen sem er í flokki þeirra rithöfunda sem
skrifa vandaðar sakamálasögur með bók-
menntagildi er af mörgum talinn jafnoki Peters
Höege, höfundar Lesið í snjóinn, eða einn þeirra
norrænu rithöfunda sem höfða til heimsmarkað-
arins. „Athygli manna beinist að norræna svæð-
inu og menn spyija hver komi næstur eftir
Peter Höeg“, sagði Ólafur Ragnarsson, for-
stjóri Vöku-Helgafells. Hann minnti á norrænu
bylgjuna sem mikið var rædd í fyrra og Peter
Höeg og Jostein Caarder era helstu fulltrúar
fyrir. Hann og Halldór Guðmundsson, útgáfu-
stjóri Máls og menningar, töldu báðir að frami
þessara höfunda hefði greitt íyrir norrænum
bókmenntum erlendis og valdið því að útgefend-
ur era forvitnir um norrænar bókmenntir.
Ólafur Ragnarsson minnti á góða dóma sem
Ólafur Jóhann Ólafsson hefur fengið fyrir
Fyrirgefningu syndanna í Frakklandi en út-
gáfuréttur bókarinnar hefur nú verið seldur
til sex landa. Hann sagði að í Frakklandi
væri áhugi á norrænum bókum að aukast eins
og annars staðar. Fulltrúi franskra útgefenda
hefði til dæmis komið til sín og falast eftir
bamabókum til útgáfu. Ævintýri eftir Guðrúnu
Helgadóttur með myndum Brians Pilkington
virtist höfða til Frakka. Þetta hefði verið
óhugsandi áður og til marks um breyttar
áherslur bókaúgáfunnar.
Halldór Guðmundsson sagði að bækur eftir
Einar Kárason, Einar Má Guðmundsson og
Steinunni Sigurðardóttur, kæmu út á þýsku á
næsta ári. Djöflaeyjan kæmi út í kilju, sem
væri mikill árangur. Hann sagði að þýski
markaðurinn væri mjög opinn fyrir norrænum
bókmenntum. „Persónuleg samskipti skipta
mestu máli. Þau fást ekki með faxi,“ sagði
Halldór um Bókastefnuna og fundi útgefenda.
Áríðandi væri að sjá hvað kollegar væru að
gera og þá einna helst á Norðurlöndum því
að margt væri líkt með norrænu þjóðunum,
áhugaefnum þeirra og lestrarvenjum.
Portúgalar næst
írar voru í öndvegi á Bókastefnunni og lögðu
áherslu á hversu dreifðir og sundraðir þeir
eru. Næsta ár kemur röðin að Portúgölum sem
halda út í heiminn með því bjóða upp á bók-
menntir og kaffi. Norðurlandaþjóðimar hafa
af fjárhagsástæðum ekki getað sameinast svo-
kölluðum brennidepli í Frankfurt sem tryggir
þjóðum sérstaka athygli.
I
I
>
)
i
i
i
I
!
í
I
I
í
í