Morgunblaðið - 08.10.1996, Qupperneq 33

lí
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSEIMDAR GREINAR
ÞRIÐJUDAGUR 8. OKTÓBER 1996 33
1
)
11
J
J
J
J
!
I
4
i
€
4
4
í
4
4
í
i
í
í
i
4
i
4
i
i
i
i
i
Inn og út um gluggann
UM MARGRA ára
skeið hefur undirritaður
verið að leita að
glugganum, sem marg-
ir fískifræðingar hafa
sagt honum að væri í
hafinu og ákvarðaði
meðal annars afkomu-
möguleika seiða ýmissa
fískistofna. Margir
kunna að halda að þessi
leit sé fyrirfram dæmd
til að mistakast en ég
vil hér með upplýsa að
ég hef nú þegar fundið
umræddan glugga en
ekki nóg með það held-
ur er ég búinn að finna
marga glugga.
Það er hins vegar rangt sem einn
kunningi minn hefur verið að dylgja
með að ég hafi saumað flugnanet
fyrir einn umræddra glugga og þar
sé að finna skýringuna á lélegri
afkomu þorskseiða í góðæri á sama
tíma og steinbítsseiði okkar Vest-
fírðinga virðast vel haldin. Mig
grunar hins vegar að skýringarinnar
á bak við þær mótsagnakenndu
staðreyndir sem liggja að baki ásak-
ana vinar míns sé að leita í tilflutn-
ingi þorskafiaheimilda innan ís-
lenska flotans þ.e. friðun steinbíts-
varpanna og gelding íslenska þorsk-
stofnsins en seinna fyrirbærið hefur
nú verið stundað af íslendingum
með góðum árangri í 12 ár.
Fqósemi í fæðuöflun
Þrátt fyrir þá góðu tilfinningu
sem fylgir því að heyra nú í fréttum
ýjað að því að ef til vill vanti stóra
fiskinn í hrygningarstofn íslenska
þorskstofnsins, vekur það mér ugg
að enn skuli ekkert vera fjallað um
tilgátur mínar um eðli langlífra,
háfijósamra, kannibalískra fiski-
stofna í heild sinni. Skilningur
manna á fyrirbærinu „fijósemi sem
fæðuöflunartæki" er nefnilega hvað
mig varðar skilyrði þess að menn
gei talist viðræðuhæfir um málið
þótt ég sé annars allur af vilja gerð-
ur til að miðla af hugmyndum mín-
um eins og greinarskrift mín undan-
farið ár sýna og þrátt fyrir það
hyldýpi þagnar sem þær virðast
hafa sokkið í.
Ég vil biðja lesendur mína að
velta svolítið fyrir sér einni spum-
ingu. Ef núverandi þorskstofnskríli
okkar íslendinga virðist nánast vera
í svelti þá tíma ársins sem það er
ekki að háma í sig loðnu, á hveiju
lifði þá þorskstofninn okkar þegar
hann var þijár milljónir tonna? Nið-
urstöður Hjálmars Vilhjálmssonar
sem fram koma í viðvörunum hans
um að menn verði að takmarka
loðnuveiðar þegar og ef þorskstofn-
inn stækkar kunna að virðast skyn-
samlegar og það er ekki laust við
að það framkalli einmanaleikakennd
í bijósti fáfróðs sjó-
manns að telja sig
þurfa að setja spurn-
ingamerki við þær. Það
er einmitt núna sem
maðurinn er þess um-
kominn að taka tillit til
þarfa þorskstofnsins
við ákvörðun loðnuafla
og það er einmitt núna
sem þorskstofninn þarf
á þessari umhyggju að
halda og það er vegna
þeirra skemmdarverka
sem við höfum unnið
formi og eðli þorsk-
stofnsins. Þegar þorsk-
stofninn hefur náð eðli-
legri stærð og formi
verður hann fuílfær um að sjá um
sjálfan sig og þá verður það líklega
hann sem skammtar okkur loðnu
en ekki öfugt.
Það er barnaleg
einfeldni, skrifar
Sveinbjörn Jónsson,
að ætla að stjóma
veiðum í þorskstofninn
með magnbundnu
kvótakerfí, sem stýrir
allri sókninni í fijó-
samasta hluta hans.
Gluggar kannibalismans
Gluggi 1: Fyrir 1960 þegar ég
var ungur púki og íslenski þorsk-
stofninn var 2,5-3 milljónir tonna
og hrygningarstofninn 1,2-1,5
milljónir tonna lék ég mér mikið í
fjörunni ásamt vinum mínum að
sumarlagi. Eitt af þeim verkefnum
sem við tókum okkur fyrir hendur
var að kenna þorskinum að það
væri ljótt að éta sömu tegund.
Kennslan fór þannig fram að ef stórt
seiði sást éta lítið seiði eða ef sporð-
urinn á litlu seiði sást standa út úr
munninum á stóru seiði var stóra
seiðið höggvið í sundur svo fremi
að til þess næðist. Það er ekki fyrr
en á allra síðustu árum að ég hef
farið að setja spumingamerki við
þessa siðfræðikennslu og farið að
velta því fyrir mér hvort undirrót
hennar hafi ekki verið fáfræði og
samfara henni fordómar gagnvart
fyrirbærinu kannibalismi. I dag er
ég frekar farinn að hallast að því
að það hafi verið litlu seiðin sem
voru að stytta sér leið að markmiði
sínu með því að synda inn um opinn
gluggann. í besta falli hafa þau sér
þá afsökun að hlutverki þeirra hafi
verið lokið. En hversu lengi stendur
þessi gluggi opinn á fyrsta ári þorsk-
stofnsins? Svar: Það fer eftir sam-
setningu hrygningarstofnsins. Lög-
málið um MM, HM (möguleg
munnvídd, hentug magafylli)
þ.e.a.s. hentugan stærðarmun rán-
fisks og bráðar gildir í mislangan
tíma innan sama árgangs eftir sam-
setningu hrygningarstofnsins. (Af
hveiju finnur Ólafur Karvel ekki
þennan glugga? svar: Skýringanna
er að leita í tækninni sem beitt er
við sýnatöku, tímasetningu og stað-
setningu sýnatökunnar og ömurlegu
ástandi þess þorskstofns sem hann
er að rannsaka.)
Gluggi 2: Á hveiju hausti um það
leyti sem gluggi 1 er að lokast höf-
um við trillukarlar á Vestfjörðum
tekið eftir því að mikið er af seiðum
í maga þeirra fiska sem við veiðum
hér á grunnslóð. Seiðin eru væntan-
lega að ganga út úr fjörðunum hér
og móttökunefndin er samsett úr
ýmsum stærðarflokkum, sumum
hveijum langt undir 60 cm að lengd.
Fýrirbæri þetta er mjög misjafnt
milli ára og tel ég það stafa af mis-
munandi samsetningu þorskstofns-
ins ásamt mismunandi framboði á
sambærilegum fæðueiningum og
stærð eftirspumar.
Gluggi 3: Flestir sjómenn og vís-
indamenn em sammála um tilvist
þessa glugga. Vísindalegar rann-
sóknir undanfarinna ára benda til
að mismikil rifa sé á glugganum
allt árið og þeir hafa meira að segja
dæmi um að við ákveðin skilyrði
geti þessi gluggi opnast upp á gátt.
Bjarni Sæmundsson kallaði þorsk-
inn alætu ef ég man rétt og líklega
byggði hann niðurstöður sínar á
heilbrigðari þorskstofni en Ólafur
Karvel hefur til að rannsaka í dag.
Ég geri engar athugasemdir við nið-
urstöður þeirra beggja hvað þennan
glugga varðar og tel að opnun hans
fari nær eingöngu eftir framboði
og eftirspurn. Þó mundi ég ekki
mótmæla hástöfum ef einhver teldi
að smekkur spilaði að einhveiju leyti
inn í málið.
Gluggi 4 eða 0: Á hveijum vetri
(vori) gengur íslenski þorskstofninn
til hrygningar. Sumar hrygnumar
em stórar og vanar og hlaðnar allt
að 30 milljónum hrogna sem þær
kunna að undirbúa undir tilvemna
en aðrar em ungar og óömggar og
bera kannski ekki með sér nema
milljón hrogn og kunna lítið til
verka. Eins og gengur og gerist í
náttúmnni eltir hitt kynið til að
sinna sínum hvötum og skyldum.
Um svipað leyti blómstrar hafið fyr-
ir tilverknað sólarinnar. Ég vil ekki
fara nánar út í lýsingu á þessum
glugga því ég tel að Guðrún Mar-
teinsdóttir hjá Hafrannsóknarstofn-
un sé til þess hæfari. Ég treysti
henni fullkomlega til að sannfæra
vin minn og aðra um að ég sé sak-
Sveinbjörn
Jónsson
laus af því að hafa saumað flugna-
net fyrir gluggann og að ástæður
lélegs ástands seiða séu þær að
hrygningarstofninn sé lítið annað en
unglingar sem hugsanlega hafa líka
fómað framlagi sínu á lokaðar rúður.
Ég vil hins vegar benda á að ef
tilgátur mínar em réttar að ein-
hveiju leyti þá ákvarðar þessi gluggi
ekki bara ijölda væntanlegra nýliða
eftir þijú ár, hann ákvarðar líka
hversu vel þorskstofnum nýtist frjó-
semi sín sem fæðuöflunartæki.
Fæðuöflunartæki sem getur flutt
ljóstiilífun hafsins innan sömu teg-
undar upp til elstu einstaklinga
stofnsins innan sama árs. Samsetn-
ing hrygningarstofnsins er mikil-
vægt lykilatriði jafnvel þótt kenning
mín um frjósemi sem fæðuöflunar-
tæki sé ekki viðurkennd og þar af
leiðandi er það barnaleg einfeldni
að ætla að stjóma veiðum í þorsk-
stofninn með magnbundnu kvóta-
kerfi, sem stýrir allri sókninni í fijó-
samasta hluta stofnsins.
En reynist kenning mín rétt og
sé gildi hennar jafn mikilvægt og
ég er hræddur um þá verða athafn-
ir okkar púkanna í fjörunni í Súg-
andafirði eins og athafnir vitsmuna-
vera samanborið við athafnir þeirra
sem hafa í tólf ár veifað geldinga-
tönginni og sultaróiinni yfír íslenska
þorskstofninum.
Höfundur er sjómaður á
Suðureyri við Súgandafjörð.
MMC Lancer GLXi station ‘93, hvítur, sjálfsk.,
ek. 54 þ. km., rafm. í rúöum, hiti í sætum, 2
dekkjag., dráttarkúla. Toppeintak. V. 980 þús.
(bein sala).
BMW 316i ‘92, rauður, 5 g., ek. 85 þ. km., mjög
gott eintak. V. 1.390 þús.
V.W. Golf 1.4 CL 3ja dyra ‘94, raður, 5 g., ek. 30
þ. km. V. 930 þús.
Einnig: V.W. Polo 1.4 5 dyra ‘96, blár, 5 g., ek.
9 þ. km. V. 1 millj.
Bílamarkaöunnn
Smiðjuvegi 46E
v/Reykjanesbraur
Kopavogi, sími
567-1800
Löggild bílasala
Verið velkomin.
Við vinnum fyrir þig
Nissan Sunny SLX Sedan ‘92, sjálfsk., ek.
aöeins 55 þ. km., rafm. í rúðum, spoiler, álfelgur
o.fl. V. 890 þús. Bein sala.
Opiö laugard. kl.10-17
og sunnud. kl. 13-18
MMC Colt GLX ‘86, hvítur, 5 g., 3ja dyra, ek.
111 þús. km., vökvastýri. V. 260 þús. Sk. ód.
Nissan Primera 2000 GLX ‘93, rauður, sjálfsk.,
5 dyra, ek. 40 þ. km., rafm. í öllu, sóllúga.
V. 1.300 þús. Sk. ód.
Nissan Sunny 1.6 SLX ‘92, dökkblár, 3ja dyra,
ek. 58 þ. km., 5 g., rafm. í öllu, álfelgur. V. 790
þús. Sk. ód.
Suzuki Sidekick JLX 1.6 5 d., sjálfsk., rauður,
30“ dekk, ek. 50 þ. km., rafm. í rúöum o.fl.
V. 1.670 þús. Sk. ód.
Nýr bíll: Suzuki Sidekick 5 dyra JXi ‘96,
rauður, 5 g., ek. 1 þ. km. V. 1.850 þús.
Bíll fyrir vandláta: BMW 520i station ‘96,
svartur, 5 g., ek. 25 þ. km., rafm. í öllu, álfelgur.
Sem nýr. V. 3.280 þús.
Daihatsu Cuore 5 dyra ‘90, hvítur, sjálfsk., ek.
48 þ. km. V. 290 þús.
Hyundai Elantra 1.8 GT Sedan ‘94, blár, sjálf-
sk., ek. 28 þ. km., rafm. í öllu, 2 dekkjag. o.fl.
V. 1.090 þús.
Nissan Double Cap m/húsi bensín ‘94, blár, 5
g., ek. 40 þ. km., álfelgur, 33“ dekk, geislasp.
o.fl. V. 1.730 þús.
Grand Wagoneer Ltd. ‘93, grænn, m/viðarkl.,
sjálfsk., ek. 100 þ. km., rafm. í öllu, leðurkl., sól-
lúga, álfelgur o.fl. V. 3,1 millj.
Toyota Corolla XL Sedan ‘92, brúnsans., sjálf-
sk., ek. 66 þ. km., grjótagrind o.fl. V. 790 þús.
Mazda 626 GTi 16 v Coupé ‘88, 5 g., ek. 97 þ.
km., spoiler, álflegur o.fl. V. 690 þús.
Honda Civic 1.5 DXi Sedan ‘95, steingr ár, 5 g.,
ek. 26 þ. km., spoiler, samlitir stuðarar. Fallegur
bíll. V. 1.190 þús
Plymouth Voyager Grand ‘93, hvítur, ek. 81 þ.
km., 7 manna, 6 cyl. (3,3). Innbyggðir barna-
stólar í sætum. V. 1.890 þús. Sk. ód.
Ath. eftirspurn eftir árg.
‘93-’97.Vantar slíka bíla á
skrá og á staðinn.
Bílar á tilboðsverði
Ford Econoline 150 húsbíll ‘82, 8 cyl., sjálfsk.,
innr. húsbíll m/gastækjum o.fl. Gott eintak.
V. 530 þús. Tilboðsv. 390 þús.
Citroen BX 14 ‘87, hvítur, 5 g., ek. 103 þ. km.,
nýskoðaður. Gott eintak. V. 290 þús. Tilboð
190 þús.
Mazda 323 LX ‘89, rauður, 3ja dyra, ek. 150 þ
km., álfelgur, 5 g., mikið yfirfarin. V. 380 þús.
Nissan King Cap m/húsi 4x4 ‘83, svartur, 5 g.
2000 vél. V. 390 þús. Tilboð 270 þús.
Mazda E-2200 ‘87, sendibíll með kassa,
diesel, ek. 135 þ. km., bíll í toppstandi. V. 690
þús. Tilboð 540 þús.
Toyota Carina 2000 GLi Executive ‘90, hvítur,
ek. 110 þ. km., 4ra dyra. sjálfsk., rafm. í öllu. V.
920 þús. Tilboð 810 þús.
Hyundai Pony LS ‘93, 3ja dyra, 5 g., grænn,
ek. aðeins 63 þ. km. V. 620 þús. Tilboð 500
þús.
Ford Scorpion 2000 GL ‘86, drapplitur, 5 d., 5
g., ek. 124 þ. km. mik ið yfirfarin. V. 590 þús
Tilboð 460 þús.
Ford Lincoln Continental ‘90, blás ans., ek.
83 þ. km., V-6 (3.8). Einn með öllu. Verð 1.490
þús. Tilboð 1.290 þús.
Renault Clio RN ‘92, rauður, 5 g., ek. 120 þ.
km. (vél uppt.). V. 540 þús. Tilboð 470 þús.
MMC Lancer 4x4 GLX station ‘87, gott ein
tak. V. 490 þús. Tilboð 390 þús.
MMC Pajero 3.0L V6 '96, ek. Nissan Patrol SLX diesel '96, ek. Chevrolet Blazer LS árg. '95, ek.
10 þús. km., dökkgrænn, 6 þús. km., dökkblár, álfelgur, 42 þús. km., fjólublár, einn með
álfelgur, sjálfsk., spoiler, kúla, 32" dekk. Verð 3.650.000. öllu. Verð 3.350.000. Ath. skipti.
Ijósahlífar. Verð 3.450.000. Ath. skipti.
Ath. skipti.
VAMTAW BÍLA A STAÐINN QG A SKRÁ
..
I Grand Cherokee Laredo árg
'94. ek. 94 þús. km., dökk-
grænn, sjálfskiptur, central,
álfelgur. Verð 2.750.000.
I Ath. skipti. Ákv. bílalán.
—gerðu samanburð
^pr Skandia
LAUGAVEGI 170 • SÍMI 540 50 BO
Subaru Legacy 1,8 árg. '90,
ek. 95 þús., drapp., sjálfsk.
Verð 1.050.000. Ath. skipti.
Hyundai Elantra 1,8 GLSi árg.
'95, ek. 17 þús. km„ hvítur,
sjálfsk. Verð 1.190.000.
Ath. skipti. Áhv. bilalán.
VW Golf 2.0 GL árg '96,
óekinn, vínrauður, 5 g„
álfelgur. Verð 1.450.000.
Bein sala.
Toyota Corolla XLi árg. '94,
ek. 42 þús. km„ hvítur, 5 g.
Verð 1.050.000. Ath. skipti.
i Funahöfða 1 • Sfmi:
Sölumenn:
Ingimar Sigurðsson, lögg. bifr.sali
Axel Bergmann
0
567-2277 • Rífandi sala • Fríar auglýsingar • Frítt 4nnigjald