Morgunblaðið - 08.11.1996, Blaðsíða 10

10 FÖSTUDAGUR 8. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Frumvarp ríkisstj órnarinnar um ráðstafanir í ríkisfjármálum rætt á Alþingi
Ákvæði um auknar valda-
heimildir heilbrigðisráðherra
HART var deilt á Alþingi í gær um
tillögur að nýjum stjórnunarheimild-
um til handa heilbrigðisráðherra sem
gera honum kleift að gera ýmsar
breytingar á heilsugæslu í landinu.
Tillögurnar er að fínna í frum-
varpi ríkisstjórnarinnar um ráðstaf-
anir í ríkisfjármálum, svokölluðum
bandormi. Þar er heilbrigðisráðherra
veitt heimild til að breyta skiptingu
landsins í heilsugæsluumdæmi,
ákveða fjölda og flokkun heilsu-
gæslustöðva og breyta starfssvæð-
um þeirra og ákveða einnig samein-
ingu sjúkrastofnana sem reknar eru
af ríkinu með reglugerð, að höfðu
samráði við Samband íslenskra
sveitarfélaga.
í frumvarpinu eru fest í sessi
ákvæði um að heilsugæslustöðvar
og sjúkrahús skuli reka sem eina
stofnun undir einni stjórn þar sem
aðstæður eru fyrir hendi. Frumvarp-
ið gerir einnig ráð fyrir að skipunar-
tími formanna stjórna sjúkrastofn-
Flugferð til
St. John’s
boðin en
ekki seld
SNORRI Snorrason útgerðarmaður
á Dalvík vill taka fram vegna fréttar
í Morgunblaðinu í gær um ódýrar
ferðir seldar almenningi til St. John’s
á Nýfundnalandi að fargjöldin eru í
raun ekki seld heldur boðin.
„Ég rek ekki ferðaskrifstofu og
get því ekki selt farmiða. Hins vegar
hef ég leyfi til að bjóða fólki að
gerast meðleigjendur að vélinni sem
síðan borgar ferðina á kostnaðar-
verði,“ sagði Snorri.
Þannig kostar flugferðin með
breiðþotu Atlanta þann 11. nóvem-
ber kr. 19.000 með flugvallarskatti
og gistingu í tvær nætur. Breiðþotan
er leigð undir áhafnaskipti á fímm
togurum sem veiða á Flæmska hatt-
inum.
------» ♦ ♦-----
Vélarbilun
íÝmi
yÉLARBILUN varð í togaranum
Ými um tíu mílur frá Garðskaga á
miðvikudagsmorgun og óskaði hann
eftir aðstoð í kjölfarið. Bátur SVFÍ,
Hannes Þ. Hafstein, var sendur á
vettvang og dró hann skipið til hafn-
ar í Hafnarfirði.
Hafsteinn Stefánsson skipstjóri á
Ými segir að aðstoðar hafi verið
óskað þegar ljóst var orðið að við-
gerð yrði tímafrekari en svo að
hægt væri að annast hana á rúmsjó.
ana miðist eftirleiðis við embættis-
tíma ráðherra sem skipar í embætt-
ið. Þá verði stjórn heilsugæslunnar
í Reykjavík einfölduð og stjórnum
fækkað úr fjórum í eina.
Ásakanir um mið-
stýringarhættu
Gagnrýnin á þessar tillögur kom
ekki eingöngu úr herbúðum stjórnar-
andstæðinga, sem þó eins og við
má búast gengu harðast fram í
gagnrýninni. Lára Margrét Ragn-
arsdóttir, Sjálfstæðisflokki, sagði til-
lögurnar stefna að óæskilegri mið-
stýringu, sem gengi þvert á stefnu
Sjálfstæðisflokksins. Davíð Odds-
son, forsætisráðherra, sem mælti
fyrir frumvarpinu, svaraði því til að
þessum ákvæðum um valdheimildir
heilbrigðisráðherra yrði beitt „með
varúð“; þessi ákvæði frumvarpsins
væru liður í því að sá sparnaður í
ríkisrekstrinum sem að væri stefnt
í fjárlagafrumvarpinu næðist. í fjár-
lagafrumvarpi næsta árs er stefnt
að því að lækka útgjöld sjúkrastofn-
ana um 160 milljónir kr. með auk-
inni samvinnu og er ráðgert að
breyta lögum um heilbrigðisþjónustu
til að þau áform nái fram að ganga.
Prófagjald í framhaldsskólum
Það atriði í tillögum „bandorms-
ins“ sem einnig olli allnokkru fjaðra-
foki meðal þingmanna er 1.500 kr.
gjald, sem innheimta á af nemendum
í framhaldsskólum, sem endurinnrita
sig í próf eða námsáfanga. Gjaldið
á að innheimta á þeim forsendum,
að eðlilegt þyki að nemendur, sem
endurinnritist í próf eða áfanga beri
hluta af þeim kostnaði, sem af því
leiðir. Björn Bjarnason, mennta-
málaráðherra, sagði markmiðið með
gjaldtökunni vera að þeir sem innrit-
uðu sig í nám gerðu það þá aðeins
að þeir ætluðu sér að Ijúka því. Svan-
fríður Jónasdóttir sagði skólagjöld
hingað til hafa þjónað þessum til-
gangi, en prófagjöld sem sérstaklega
yrðu innheimt sem „fall-skattur“ af
nemendum, væri ekki hægt að rétt-
læta rneð sömu rökum.
Atvinnuley sistryggingasj óður
greiði starfsmenntun
í frumvarpinu er áætlað, að ríkis-
sjóður spari 67 millj. kr. á næsta ári
með því að Atvinnuleysistrygginga-
sjóður greiði kostnað af starfsmennt-
un í atvinnulífinu og til þróunarverk-
efna til að auka fjölbreytni í störfum
kvenna sem áætlað er að auki kostn-
að sjóðsins um þessa upphæð. Einnig
er gerð tillaga um að atvinnuleys-
isbætur hækki um 2% á næsta ári
miðað við spár um 4% atvinnuleysi
og aukast útgjöld sjóðsins af þeim
sökum um tæpar 60 millj. kr.
Stjórnarandstæðingar gagn-
rýndu, að þetta þýddi raunlækkun
atvinnuleysisbóta, þar sem almenn
laun myndu hækka um meira en 2%
á næsta ári.
Línuhönnun hefur hannað 165 metra há háspennumöstur
íslensk risamöstur
við Bosfóras-sund
VERKFRÆÐISTOFAN Línu-
hönnun hefur unnið að gerð 165
metra hárra háspennumastra
fyrir Statnett International, SNI,
í Noreg^i sem fyrirhugað er að
reisa við Bosfórus-sund milli
Svartahafs og Marmarahafs.
Verkfræðistofan hannaði
möstrin ásamt fastmöstrum í
sumar fyrir SNI en framkvæmd-
in var boðin út í vor á vegum
tyrkneska orkuframleiðslu- og
dreifingarfyrirtækisins TEAS,
samkvæmt upplýsingum frá lh
FRÉTTUM.
Lægsta tilboð, um 1,4 millj-
arða, átti SNI ásamt fyrirtækinu
MITAS í Tyrklandi, og var það
10% lægra en það næstlægsta.
Risamöstrin eru hvort um sig
165 metra há og 410 tonn að
þyngd og bera uppi fjórar 400
kV háspennulínur sem síðar
verða spennuhækkaðar í 760 kV.
Fastmöstrin að baki þeim eru
síðan 160 tonn. Framkvæmdin
er studd af Alþjóðabankanum.
Þá hefur dótturfyrirtæki
Línuhönnunar í Berlín, Scandic-
plan, gert frumkönnun á end-
urnýjun hluta járnbrautakerfis í
Berlín og var í framhaldinu falið
að annast forhönnun verksins.
Loks má geta úttekta á hótel-
byggingu fyrir þýska banka og
skandinavíska fjárfesta.
RISAMASTUR Línuhönnun-
ar hf. í samanburði við Hall-
grímskirkju.
Bryndís Hlöðvers-
dóttir alþingismaður
Sammála
hugmynd-
umum
veiðileyfa-
gjald
BRYNDÍS Hlöðversdóttir, þing-
maður Alþýðubandalags og
óháðra, segir að þeir sem stunda
fiskveiðar eigi að greiða fyrir notk-
un á auðlindinni.
„Veiðileyfagjald er aðferð til að
láta það gerast. Þess vegna er ég
sammála þeim hugmyndum sem
liggja að baki slíkri ákvarðanatöku
og ég sé ekki betur en að vilji sé
til að skoða slíkar hugmyndir, ef
marka má ályktun miðstjómar
Alþýðubandalagsins nú í haust,“
segir Bryndís í viðtali við Þjóð-
vakablaðið.
Bryndís segist ennfremur sam-
mála ályktun miðstjórnar Alþýðu-
bandalagsins í Kópavogi. „[Það]
var ályktað um þessi mál og kvóta-
braskið fordæmt. Ég tek heilshug-
ar undir það.“
Alþýðubandalagið endurskoði
afstöðuna til NATO
Þá segir Bryndís að Alþýðu-
bandalagið eigi að endurskoða af-
stöðu sína til aðildar Islands að
NATO.
„Ég á ekki við að við eigum að
lýsa okkur hlynnt aðild heldur
endurskoða hversu einlæg við er-
um í afstöðu okkar og hvaða vægi
hún hefur í stefnu okkar .. . Kjós-
endur Alþýðubandalagsins líta
greinilega ekki á þetta sem höfuð-
mál í stefnu flokksins og við eigum
ekki að gera þetta að úrslitamáli
í samstarfi við aðra flokka. Utan-
ríkismálin eru í svo örri þróun að
að flokkur sem vill vera dýnamísk-
ur verður að vera tilbúinn að ræða
þau í ljósi þeirrar þróunar sem á
sér stað í kringum okkur,“ segir
hún.
Sjálfsvíg karla á aldrinum 15 til 34 ára
miðað við hundrað þúsund íbúa
árin 1980-1995
Jl
'80 ‘81 '82 '83 '84 '85 '86 '87 '88 '89 '90 '91 '92 '93 '94 '95
Heimild: Landlæknisembættið og Hagstofan, 1996
Sjálfsvígum meðal ungra
karlmanna hefur fækkað
SAMKVÆMT upplýsingum frá
Landlæknisembættinu hefur dregið
úr tíðni sjálfsvíga meðal ungra karla
á aldrinum 15-34 ára á undanfömum
fimm árum. Á fimmtán ára tímabili
1980-1995 var tíðnin hæst árið 1990,
en þá voru skráð 44 sjálfsvíg ungra
karlmanna á hveija 100.000 íbúa.
Síðan hefur þeim fækkað og í fyrra
voru sjálfsvíg karla í þessum aldurs-
hópi tíu á hveija hundrað þúsund íbúa.
Hugsanlegt er, að mati Ólafs Ól-
afssonar landlæknis, að forvarnir
hafi haft áhrif á að sjálfsvígum hef-
ur fækkað síðastliðin ár en fyrir
nokkrum árum var komið á fræðslu-
fundum lækna, presta og sálfræð-
inga með ungu fólki víða í sveitarfé-
lögum. Þá var einnig gefinn út
fræðslubæklingur sem dreift var í
grunn- og framhaldsskóla.
Ólafur sagði tíðni sjálfsvíga hjá
konum hafa haldist nánast óbreytt
frá aldamótum en undanfarna ára-
tugi hefur sjálfsvígum ungra karla
fjölgað mikið hérlendis. Veruleg
aukning varð á árunum eftir 1980,
sérstaklega á Austurlandi og á höf-
uðborgarsvæðinu.
Sjálfsvíg eru mun algengari hjá
körlum en konum og tíðust eru þau
hjá ungum karlmönnum í aldurs-
hópnum 15-34 ára.
Andlát
OLAFUR E.
EINARSSON
ÓLAFUR E. Einarss-
son stórkaupmaður
lést á Sjúkrahúsi
Reykjavíkur seinasta
þriðjudag, á áttugasta
og sjöunda aldursári.
Ólafur fæddist að
Garðhúsum í Grinda-
vík 4. júní 1910, sonur
Einars G. Einarssonar
útvegsbónda og kaup-
manns og Ólafíu Ás-
bjarnardóttur.
Ólafur lauk prófi frá
Samvinnuskólanum í
Reykjavík 1931, varð
verkstjóri við útgerð
föður síns 17 ára gamall og hóf
jafnframt útgerð með bróður sínum
og stundaði hana um skeið. Keypti
vélbátinn Storm, fyrsta þilfarsbát
sem gerður var út frá Grindavík,
og gerði út við annan mann, en hóf
síðan störf við verslun í Danmörku
og Reykjavík 1938-1939. Hann hóf
þá útgerð í Keflavík og rak jafn-
framt verslun. Ólafur keypti botn-
vörpunginn Hafstein árið 1944 og
var það fyrsti togari í eigu Suður-
nesjamanna.
Arið 1949 flutti Ólafur til
Reykjavíkur og stund-
aði þar útgerð í fyrstu
en sneri sér síðan að
innflutningi og rak
Verslunarfélagið Festi
frá árinu 1952.
Ólafur var formaður
Sjálfstæðisfélags
Keflavíkur 1944, for-
maður fulltrúaráðs
sjálfstæðismanna á
Suðumesjum sama ár
og bæjarfulltrúi í Kefla-
vík 1946-1950. Hann
hóf í félagi við aðra
útgáfu blaðsins Reykja-
nes árið 1943 og lands-
málablaðisins Nesið árið 1973. Hann
stofnaði Landsmálasamtökin „Sterk
stjórn“ - skoðanakönnun, árið 1977,
en þeim var síðan breytt og stofnað-
ur Stjómmálaflokkurinn upp úr
þeim. Ólafur var fyrsti formaður
flokksins og meðal frambjóðenda
hans við þingkosningamar 1978.
Ólafur gekk að eiga Guðrúnu
Ágústu Júlíusdóttur árið 1935, en
þau slitu samvistir. Hann kvæntist
Guðrúnu Þ. Sigurðardóttur árið
1960. Eftirlifandi börn Ólafs eru
Einar, Steinunn og Ólafur.