Morgunblaðið - 21.11.1996, Blaðsíða 49

MORGUNBLAÐIÐ
MIIMIMIIMGAR
FIMMTUDAGUR 21. NÓVEMBER 1996 49
HLÍF
MA TTHÍASDÓTTIR
+ Hlíf Matthías-
dóttir fæddist i
Haukadal í Dýra-
firði 27. apríl 1899.
Hún lést á Sólvangi
í Hafnarfirði 10.
nóvember síðastlið-
inn.
Foreldrar Hlífar
voru Matthías Ól-
afsson frá Ilaukad-
al, f. 25.6.
8.2. 1942, alþingis-
maður, og kona
hans Marsibil Ól-
afsdóttir, f. 4.9.
1869 á Rauðsstöð-
um i Auðkúluhr., d. 24.7. 1964.
Þau bjuggu lengi i Haukadal í
Dýrafirði, en síðar í Borgarnesi
og Reykjavík. Foreldrar Matt-
híasar voru Ingibjörg Jónsdótt-
ir, f. 16.5. 1823 að Dynjandi,
d. 24.6. 1911, og Ólafur Jónsson
frá Haukadal, f. 11.6. 1819, d.
31.12.1899. Foreldrar Marsibil-
ar voru Ólafur Pétursson, skip-
stjóri á Þingeyri, f. 17.12. 1843,
d. 21.3. 1913, og Þórdís Ólafs-
dóttir frá Auðkúlu i Auðkúlu-
hreppi.
Börn Marsibilar og Matthías-
ar voru fimmtán: Lilja, f. 7.7.
1889, barnlaus; Sigurbjörg
Hulda, hjúkrunarkona, f. 14.9.
1891, 10 börn; Sigríður, f. 7.10.
1893, 4 börn; Andrés Pétursson,
sjómaður, f. 8.3. 1895, barn-
laus; Haukur, f. 7.1. 1897, d.
7.2.1897; Ólafur Haukur, skrif-
stofustj., f. 19.3. 1898, 4 börn;
Hlíf, f. 27.4. 1899, 5 börn; Ás-
laug, f. 21.5.1900, d. 28.5.1900;
Jón Friðrik loftskeytamaður,
f. 23.8. 1901, 10 börn; Ingólfur,
stöðvarslj. í Gufunesi, f. 15.9.
1903, 3 börn; Þórdís Aslaug, f.
30.10. 1904, barnlaus; Knútur,
>..d-
Örn
Hauksteinn, versl-
unarmaður, f. 27.8.
1907, 3 börn; Ingi-
björg Auður, f. 14.9.
1911, 1 barn; Helga
Kristjana, f. 6.7.
1915, d. 25.7. 1916.
Af þeim ellefu sem
upp komust er nú
aðeins Auður á lífi.
Hlíf giftist 2. okt.
1926 Ólafi Gísla
Magnússyni, skip-
stjóra, f. 23.9. 1893
á Sellátrum í
Tálknafirði, d. 24.3. 1961. For-
eldrar Ólafs voru Sigrún Ólafs-
dóttir, ljósmóðir, f. 10.3. 1855
á Auðkúlu í Auðkúluhr., d.
10.11. 1930 og Magnús Krist-
jánsson, f. 23.9. 1858 á Lokin-
hömrum í Auðkúluhreppi, d.
9.10. 1931, bóndi á Sellátrum í
Tálknafirði, siðar skipstjóri á
Bíldudal. Ólafur átti 2 syni frá
fyrra hjónabandi, Svavar, f. 7.8.
1919, og Gunnar, f. 20.7. 1921.
Börn Hlífar og Ólafs eru:
Matthías, málarameistari, f.
30.9. 1927, fráskilinn, á 3 börn;
Marsibil Magnea, f. 11.3. 1929,
maki Pétur Mogensen, vélstjóri
(látinn), þau eiga 7 börn; Sigrún
Helga, f. 30.8. 1930, maki Sig-
urdór Hermundarson, Sigrún á
2 dætur frá fyrra hjónabandi;
Roy, skipstjóri, f. 2.8. 1933,
maki Sigríður Jóhannesdóttir,
þau eiga 3 börn og Roy á 2
dætur frá fyrra hjónabandi;
Ólöf Alda, f. 17.10. 1940, maki
Gísli Ó. Ólafs, þau eignuðust 5
börn. Langömmubörnin eru 43.
Útför Hlífar fer fram frá
Fossvogskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.30.
Hún amma mín er dáin og þótt
ég fínni til mikils saknaðar get ég
ekki annað en samglaðst henni að
vera komin á leiðarenda, því ég
sé hana fýrir mér; segjandi sögur
og reytandi af sér brandarana,
hlæjandi með Lillu, elsku Siggu
sinni, Andrési, Jóni, Óla, pabba og
öllum hinum sem hún saknaði svo
mikið.
Amma var frábær sögumaður
og sannkölluð heimskona. Öll
kunnum við sögumar frá New
York þar sem amma dvaldist með
langafa Matthíasi á árum fyrri
heimsstyrjaldarinnar, þegar hún
fór á hárgreiðslustofuna og hárið
flæktist í hárblásaranum og hún
missti nærri því allt hárið öðru
megin og langafí varð foxillur út
í hárgreiðslumeistarann eða sög-
umar frá Haukadal í Dýrafirði þar
sem amma bjó sem barn um alda-
mótin, með elskulegu systkinunum
sínum, þegar ekki sást yfir fjörðinn
fyrir siglutrjánum á stóru seglskút-
unum frá Frakklandi - svo lék hún
persónurnar með svo miklum til-
þrifum að við krakkarnir veltumst
um af hlátri. Sú saga sem amma
hafði hvað mest yndi af að segja
frá er þegar Englendingarnir
sigldu niður bát Hannesar Haf-
steins árið 1899 og honum var
naumlega bjargað frá drukknun.
„Sökk eins og steinn í þykka vað-
málsfrakkanum með gylltu tölun-
um,“ sagði amma og fannst greini-
lega mikið til atburðarins og per-
sónanna koma.
Hún amma mín var stjórnsöm
kona og afar ákveðin en það sem
ég dáði mest í fari hennar var
þessi barnslega forvitni og áhugi
sem hún sýndi öðru fólki. Eg
gleymi aldrei þeirri sjón þegar hún
var að skrifa frænku sinni í Banda-
ríkjunum bréf, með ensku orðabók-
ina í annarri hendi og stækkunar-
glerið í hinni, orðin 97 ára. Eða
bókunum sem hún geymdi á nátt-
borðinu eftir að hún varð blind.
Já, hún amma mín lét engan bilbug
á sér finna því hugurinn, ef því
var að skipta, bar hana alla leið.
Og þannig mun ég minnast þín,
elsku amma, um aldur og ævi.
Þín
Kolbrún.
Sól rís, sól sest.
Fyrir mér í minningunni er lífs-
hlaup ömmu þrungið birtu og yl,
stundum stormasamt en næstum
skuggalaust. Hennar viðmót ein-
kenndist af ástúð og kærleika og
fallega brosið hennar, léttleikinn
og gamansemin á góðri stund líður
seint úr minni. Frásagnargleðin var
rík og sögur hennar fengu sérstaka
merkingu með eftirhermum og leik.
Á sólskinsdegi í garðinum í Hæðar-
garði 40 var skrafað og hlegið af
hjartans lyst og þótt gestgjafínn
væri þá 94 ára bar hún sig eins
og fimmtugur skemmtikraftur.
Ævikvöld ömmu er á enda runn-
ið, björt og hlý sól hennar hérna
megin gengin til viðar og fyrir
handan þunna tjaldið (en það var
álit ömmu að næfurþunnt tjald
aðskildi heimana) hefur beðið
hennar, svo réttlætinu sé fullnægt,
ný upprisusól kærleika og ástar.
Sunna reis, sunna hneig.
Guð blessi minninguna um Hlíf
Matthíasdóttur, ömmu mína.
Dagbjört O. Matthíasdóttir.
„Anna mín ég er orðin svo ónýt.“
Hlíf Matthíasdóttir var komin suð-
ur í Hafnarfjörð til vistunar á Sól-
vangi. Ég hafði gripið í tómt í
Hæðargarðinum, þar sem er númer
40 og stundum hefur verið líkt við
Unuhús.
„Ég er líka viss um, að ég dey
á þessu ári.“ Hún var þá nýlega
orðin 97 ára og taldi upp hvern
viðburðinn af öðrum í lífi sínu sem
tengdust tölunni 7. Það kom mér
því ekki á óvart þegar mér barst
fréttin af andláti „töntu“ minnar
í upphafi seinustu viku. Hafði hún
þó verið að vonast til að fá að lifa
fram yfir jólin. En tíminn var kom-
inn og Iffa, sem var svo gæfusöm
að halda andlegum gjörvileika til
hinsta dags, hafði Jokið jarðvist
sinni.
Nú er aðeins ein eftir úr hópi
15 barna þeirra Marsibilar og
Matthíasar frá Haukadal í Dýra-
firði. Sú er Ingibjörg Auður, yngst
þeirra sem upp komust, og dvelur
á Hrafnistu í Reykjavík.
Hlíf og mamma voru miklar vin-
konur. Hafi ég einhvern tímann
öfundað og hefði ég mátt óska
mér, þá hefði ég óskað að eiga
systur til að deila með gleði minni
og sorgum.
Ólöf Alda, yngst barna Hlífar,
varð mín besta vinkona og oft vor-
um við einhvers staðar mjög nærri
á mikilvægum stundum.
í húsum Ólafs Magnússonar og
Hlífar fékk ég að kynnast því
hverning lífið gekk fyrir sig á stóru
heimili, þar sem safnast var saman
kringum stórt matarborð, rætt um
landsins gagn og nauðsynjar og
bannað var að skera vöggu í ost-
inn. Þarna var Hlíf drottning í ríki
sínu, ekkert var henni eins kært
og fjölskyldan og heimilið.
Hún var að eðlisfari hlédræg.
Ekkert var henni fjær en að hafa
sig í frammi. Þegar fjölskyldan
kom saman á stórum stundum lét
hún þó tilleiðast að taka fram
gamla gítarinn og syngja milli-
röddina svo undurblítt og dæturnar
þtjár og við hin sungum með. Þá
var gaman.
Það var alltaf tilhlökkunarefni
að líta inn til Hlífar í Hæðargarð-
inn. Að hlusta á hana segja frá var
eftirminnilegt: Frá lífinu í Hauka-
dal og frá Kvennaskólaárunum, frá
Helgu litlu og vetrinum með afa í
Ameríku, frá skrifstofudömunum
hjá Landsverslun og ástinni, hús-
mæðraskólanum á Sorö, frá árun-
um á Sólvallagötunni, búskapnum
í Arabíu og á Helgugötunni í Borg-
amesi, þá höfðu amma og afi
brugðið búi og bæst í fjölskylduna.
— Þegar þama var komið var ég
farin að kannast við.
Svo skoðuðum við saman gaml-
ar og nýjar ljósmyndir og ég fékk
að lesa nýjasta bréfið frá Carol
frænku í Ameríku. „Anna mín,
hvað er að frétta af henni Öddu?
Heldurðu að mamma þín nái sér
ekki?“ Svona var Hlíf.
Langri æfi er lokið og leiðir
skiljast um sinn. Börnum Hlífar,
stjúpsonum og tengdabörnum
votta ég samúð svo og barna- og
barnabömum. Öll vora þau henni
svo kær. Matthías bjó í mörg ár í
Hæðargarðinum með móður sinni,
sem varð til þess að henni tókst
að halda sínu striki og stjórna búi
til hinsta dags að segja má.
Ég er viss um að vel hefur nú
verið tekið á móti Hlíf, til þess
hafði hún unnið. Guð blessi minn-
ingu þessarar mætu konu — hafí
hún bestu þakkir fyrir samfylgdina.
Anna M. Axelsdóttir.
I annað skiptið á einum mánuði
stöndum við systkinin frammi fyrir
því að kveðja ömmu okkar. Föður-
amma okkar, Hlíf Matthíasdóttir
var á 98. aldursári þegar hún lést
svo það er e.t.v. ósköp eðlilegt en
samt koma fréttir af andláti ætt-
ingja alltaf jafn mikið á óvart.
Amma Hlíf átti því láni að fagna
að geta verið heima hjá sér þar til
fyrir tæpu ári að hún fór á Sól-
vang í Hafnarfirði. Þar kom hún
sér vel fyrir með þá muni sem
henni voru kærastir eins og plássið
frekast leyfði. Á Sólvangi var vel
um ömmu hugsað og það ber að
þakka. Afa okkar Ólafí Magnússyni
höfðum við því miður ekki tök á
að kynnast, en hann lést nokkru
áður en við fæddumst. En amma
sagði okkur frá honum og víst hef-
ur það verið erfitt hlutskipti sjó-
mannskonu á stríðsárunum að vita
af manni sínum á sjó, í siglingu til
útlanda með aflann. Á meðan sá
hún um börn og bú í Borgarnesi.
Fjarskipti voru ekki þá í sama horfí
og nú og víst að oft liðu margar
vikur án nokkurra frétta.
Fyrstu minningar okkar systkin-
anna eru frá ömmu þegar hún
vann í mjólkurbúðinni í Hólm-
garði, þá var hún orðin ekkja en
systir hennar Lilja flutti til hennar
í litlu íbúðina í Hæðargarði 40.
Þangað var alltaf gott að koma.
Amma hafði gaman af að fá barna-
börnin í heimsókn, en þar sem
plássið var e.t.v. ekki svo mikið
en fjörugir krakkar á ferð þá þurfti
stundum að hafa ofan af fyrir
smáfólkinu. Þar var amma í essinu
sínu. Eitt aðalskemmtiatriðið var
„að láta öndina gubba“. Það var
atriði sem alltaf sló í gegn.
Aðalhlutverkið var hjá könnu
nokkurri sem var eins og önd,
gullfallegur gripur, vatn var sett
í öndina og í smágusum „gubbaði
öndin“ vatninu í vaskinn og amma
sá um leikhljóðin. Hvernig þetta
atriði kom til munum við ekki, en
eitt er víst, það sló alltaf í gegn.
Amma fylgdist vel með sínu
fólki og fagnaði hverju langömmu-
barninu sem fæddist. Fyrir nokkr-
um árum hittist öll fjölskyldan í
kaffi, í tilefni af 100 ára afmælis-
degi afa Ólafs. Þá fékk amma
Hlíf tækifæri til að hitta nær allan
hópinn sinn, það var henni dýrmæt
stund.
Elsku amma, takk fyrir allar
yndislegu stundirnar.
Jóhanna, Ólafur og
Sigríður Roysbörn.
Nú hefur vissulega horfið af
sjónarsviðinu kona, sem lifað hefur
tímana tvenna og gat sagt frá
mörgu á lifandi hátt, naut þess að
segja sögur og sér í lagi frá ævin-
týrum æskuáranna vestur í
Haukadal, unglingsárunum í
Reykjavík, af eins árs dvöl sinni í
New York, þá tvítug stúlka, frá
13 stormasömum árum ungrar
móður, stríðsárunum í Borgarnesi
og af lífsbaráttunni í Reykjavík
seinustu ár ævi sinnar.
Já, lífshlaup Hlífar Matthías-
dóttur hefði verið efniviður í þykka
bók, ef út í það er farið, en eitt
er víst, að forgörðum fer dtjúgur
hluti efnis við brotthvarf þeirra
manna og kvenna sem kjósa frekar
að hafa hljótt um sig en ella, það
er eins og gerist og gengur.
Að sitja dagstund við kaffiborð
hjá ömmu í Hæðargarði 40 og
hlusta á hana þylja hveija söguna
á fætur annarri var á við að fara
í leikhús, enda lék hún með lát-
bragði takta þeirra persóna sem í
það og það skiptið voru á sviðinu
hjá henni og hermdi eftir málrómi
þeirra af mikilli list.
Leikhúsinu í Hæðargarðinum
hefur verið lokað og rödd ömmu
heyrist ekki lengur, en minningin
um hana, hjartahlýja viðmótið og
rausnarlegu móttökur hennar
gleymast ekki.
Ólafur Matthiasson, Bergljót
H. Hreinsdóttir, Alexander
Ólafsson, Hlíf Ólafsdóttir.
Hún Hlíf amma er dáin, í hárri
elli, 97 ára, og bar aldurinn ótrú-
lega vel. Fram á síðasta dag hafði
hún fótavist. Hún bjó á Sólvangi
síðustu mánuðina og leið þar vel,
enda vel um hana hugsað þar og
börn og barnabörn litu til hennar
eins og áður. Heyrnin var farin
að bila, en minni hennar var enn
í besta lagi. Hún fylgdist vel með
fjölskyldu sinni og því sem var að
gerast í þjóðfélaginu.
Amma var vel menntuð og lífs-
reynd kona. Hún ólst upp í stórum
systkinahópi vestur í Haukadal í
Dýrafírði. Mamma hennar kenndi
henni að lesa og 6 ára var hún
orðin læs. Þá var fenginn heima-
kennari fyrir þau börnin, og kennt
heima þar til barnaskóli var byggð-
ur í Haukadal 1909. Fimmtán ára
flutti hún til Reykjavíkur. Þar gekk
hún í Kvennaskólann í Reykjavík
einn vetur. Hún fór nítján ára göm-
ul til Bandaríkjanna með föður sín-
um, sem var þá erindreki Fiskifé-
lags íslands með aðsetur í New
York. Þar var hún í eitt ár. Amma
talaði alltaf um þann tíma sem
„mikið upplifelsi", enda ekki marg-
ar stúlkur sem áttu þess kost að
ferðast svona á þessum tíma. Eftir
heimkomuna vann hún meðal ann-
ars hjá Landsverslun. Tuttugu og
fimm ára gömul kynntist hún afa,
Ólafi Magnússyni skipstjóra frá
Bíldudal. Þá um haustið fór hún
ásamt fleiri íslenskum stúlkum á
húsmæðraskóla á Soro í Danmörku
og var þar einn vetur. Þau afi giftu
sig svo haustið eftir og bjuggu í
Reykjavík, en fluttu í Borgarnes
vorið 1935. Afi hafði þá keypt hlut
í Eldborginni, sem var gerð út frá
Borgarnesi. Þar bjuggu þau í 13
ár. Þar áttu þau góðar stundir en
einnig erfiðar. Á stríðsárunum
sigldi afí með ísaðan fisk til Eng-
lands. Það voru erfið ár fyrir
ömmu, og eins og hún sagði sjálf
„ár sem ég vildi ekki upplifa aftur
og helst ekki minnast á“. Þau
fluttu aftur til Reykjavíkur 1948.
Hlíf amma og Ólafur afi eignuð-
ust 5 böm, en Ólafur átti tvo syni
frá fyrra hjónabandi. Þegar þau
fluttu til Reykjavíkur var heilsa
afa farin að bila. Amma fór að ,
vinna og tók sér ýmislegt fyrir
hendur, m.a. rak hún greiðasölu
um tíma með föðurömmu okkar.
Við munum reyndar best eftir
henni í mjólkurbúðinni í Hólmgarð-
inum, þar sem hún vann í mörg
ár eftir að þau afi fluttu í Hæðar-
garðinn. Afi dó árið 1961 eftir
langvarandi veikindi. Lilja, elsta
systir ömmu, bjó hjá henni i Hæð-
argarðinum í mörg ár eftir að afi
dó. Síðustu árin bjó Matthías, elsti
sonur hennar, hjá henni. Við heim-
sóttum Hlíf ömmu oft í Hæðar-
garðinn og þangað var alltaf gott
að koma.
Amma var mikil húsmóðir og
hélt fast í gamlar hefðir varðandi
húshald. Hún hafði mjög gaman
af að taka á móti gestum. Alltaf
þurfti að „dekka borð“ og allir j
urðu að þiggja veitingar og þær
ekki af verri endanum. Þessu hélt
amma áfram alveg þangað til hún í
flutti á Sólvang, snemma í vor, en
þá bauð hún upp á konfekt eða
súkkulaði í staðinn. Eitt af því sem
var spennandi við að heimsækja
ömmu þegar við vorum stelpur var
að fá hjá henni „ijómatoffee“, sem
enginn gat gert betur en hún, en
þegar við urðum eldri var nú mest
gaman að heyra hana segja frá.
Hún hafði alveg einstaka frásagn-
argáfu. Persónur og atburðir urðu
ljóslifandi fyrir hugskotssjónum
þeira sem hlustuðu og hún miðlaði
okkur miklum fróðleik um fyrri
tíma, sem við og bömin okkar
munum geyma.
Amma hélt uppi bréfaskiptum
við ættingja sína í Bandaríkjunum
fram á síðustu daga og skrifaði
sjálf á kórréttri ensku. Afkom-
endahópur þeirra Hlífar ömmu og
Ólafs afa er orðinn stór, en amma
fylgdist vel með öllum hópnum og
vissi hvað allir fengust við.
Hún Hlíf amma var stolt og vildi
aldrei vera upp á aðra komin og
því var það gott að hún fékk að
deyja með reisn. Við munum minn-
ast hennar með hlýhug og aðdáun.
Hlíf og Sigrún Arndal.
Erfidrykkjur
Glæsileg kaffi-
hlaðborð, fallegir
salir og mjög
góð þjónusta
Upplýsingar
í súna 5050 925
og 562 7575
FLUGLEIÐIR
IIÓTEL LIIFTLEUIIR