Morgunblaðið - 08.08.1997, Blaðsíða 26

26 FÖSTUDAGUR 8. ÁGÚST 1997
MORGUNBLAÐIÐ

STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDl: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
BREYTINGAR A
BLAÐAMARKAÐI
AÐ UNDANFÖRNU hafa orðið ákveðin þáttaskil á blaðamark-
aðnum. Afskiptum stjórnmálaflokka af útgáfu dagblaða
virðist endanlega lokið. Þjóðviljinn hætti að koma út árið 1992.
Árið 1994 hætti Framsóknarflokkurinn að mestu afskiptum af
útgáfu Timans, sem á síðasta ári var sameinaður Degi á Akur-
eyri, jafnframt því, sem Frjáls fjölmiðlun hf. útgáfufyrirtæki
DV eignaðist tæplega helmingshlut í Dagsprenti, sem gefur út
hið sameinaða blað.
Nú fyrir skömmu tók flokksstjórn Alþýðuflokksins ákvörðun
um að hætta útgáfu Alþýðublaðsins, sem undanfarna mánuði
hefur reyndar verið í höndum dótturfyrirtækis Frjálsrar fjölmiðl-
unar hf. Jafnframt tók Alþýðubandalagið ákvörðun um að hætta
útgáfu Vikublaðsins.
Eftir standa nú þrjú dagblöð, Morgunblaðið, sem Árvakur hf.
gefur út, og DV og Dagur-Tíminn, sem eru gefin út af Frjálsri
fjölmiðlun hf. og dótturfyrirtæki þess. Sú grundvallarbreyting
er því orðin, að stjórnmálaflokkar standa ekki lengur í blaðaút-
gáfu og dagblöðin þrjú eru nú gefin út af tveimur einkafyrirtækj-
um.
Þessi nýja staða á dagblaðamarkaðnum gefur færi á nýjum
vinnubrögðum. í samtali við Eyjólf Sveinsson, framkvæmda-
stjóra Fijálsrar fjölmiðlunar hf., í viðskiptablaði Morgunblaðsins
í gær kemur fram, að forráðamenn fyrirtækisins hyggjast fara
með Dag-Tímann á hlutabréfamarkað. í samtalinu segir Eyjólfur
m.a.: „Eg tel bezt að blaðið fari á markað sem fyrst því slíkt
mundi styrkja stöðu blaðsins og auka trúverðugleika þess, sem
sjálfstæðs miðils."
í áratugi hefur sá feluleikur tíðkazt á íslenzkum blaðamark-
aði, að önnur dagblöð en Morgunblaðið hafa verið ófáanleg til
að gangast undir upplagseftirlit. Þetta hefur að sjálfsögðu kom-
ið sér afar illa fyrir viðskiptavini þeirra, ekki sizt auglýsendur.
Úr því hefur verið reynt að bæta að hluta til með lesendakönnun-
um, sem fjölmiðlar og auglýsingastofur hafa haft samstarf um.
Þessar kannanir veita auglýsendum verðmætar upplýsingar um
stöðu blaðanna, sem þeir byggja ákvarðanir sínar um auglýsinga-
viðskipti á í vaxandi mæli og í samræmi við það er staða Morgun-
blaðsins á þessum markaði engin tilviljun.
En lesendakannanir segja ekki alla söguna. Þess vegna tók
Morgunbiaðið ákvörðun um það fyrir allmörgum árum að gang-
ast einhliða undir upplagseftirlit, þótt önnur dagblöð væru ekki
tilbúin til þess þá. Nú eru aðstæður breyttar. Hin dagblöðin tvö
eru gefin út af einkafyrirtæki, þar sem önnur sjónarmið ríkja
en hjá stjórnmálaflokkum og hyggst fara með annað þeirra á
hlutabréfamarkað á næstu mánuðum eða misserum.
Auglýsendur gera kröfur um sem fyllstar upplýsingar um
upplag og lestur dagblaða. Hlutabréfamarkaðurinn gerir kröfur
um ítarlegar upplýsingar um alla þætti í rekstri fyrirtækja, sem
skráð eru á þeim markaði enda ekkert sjálfsagðara en væntanleg-
ir eigendur viti hvað þeir eru að kaupa. Af þeim sökum getur
ekkert verið því til fyrirstöðu, að bæði DV og Dagur-Tíminn
gangist undir það upplagseftirlit, sem birt hefur reglulega tölur
um seld eintök Morgunblaðsins á mörgum undanförnum árum.
UMHVERFISLÖG
í FRAMKVÆMD
ÞAÐ ER grafalvarlegt, sem upplýst er í Morgunblaðinu í
gær, að fimm mál vegna mengunar sjávar, sem Hollustu-
vernd hefur sent embætti ríkissaksóknara, skuli hafa verið látin
niður falla. Þetta þýðir að menn, sem beinlínis hafa verið staðn-
ir að verki við að fleygja rusli í sjóinn, sleppa grút úr tönkum
eða nota eitraða botnmálningu, sem er hættuleg lífríki sjávar,
eru lausir allra mála og þurfa ekki að sæta refsingu af neinu
tagi, þrátt fyrir að um skýr brot á lögum um umhverfismál sé
að ræða.
Fram kemur í samtali við Ragnheiði Bragadóttur, dósent við
lagadeild Háskóla íslands, að ástæða þess að menn hafi komizt
upp með að hunza lögin sé að refsiákvæði umhverfislaga séu
óskýr og refsingar vægar, auk þess sem heildarlöggjöf um um-
hverfismál skorti. Brýnt sé að skýra umhverfislöggjöfina og
herða refsingar.
Fyrst svona liggur í málinu verður að gera gangskör að endur-
skoðun umhverfislaga sem fyrst. ísland á allt sitt undir því að
lífríkið í sjónum njóti vemdar fyrir mengun og misnotkun. Menn
eiga ekki að komast upp með að ógna lífsviðurværi þjóðarinnar
með kæruleysi og trassaskap. Forvarnargildi strangra umhverf-
islaga ber ekki að vanmeta; ef það er dýrt að menga er líklegt
að menn reyni að forðast það.
Aukinheldur hafa íslenzk stjórnvöld beitt sér fyrir gerð erf-
iðra og umdeildra alþjóðlegra samninga um vernd hafanna. Það
er illt afspurnar og veikir málstað íslands ef íslenzka umhverfis-
löggjöfin er svo gölluð að stjórnvöld geta ekki komið höndum
yfir þá, sem vísvitandi menga hafið í kringum landið. Það er
lítii von til þess að íslendingar geti knúið önnur ríki til að standa
við skuldbindingar sínar á meðan þannig háttar til.
Samningar undirritaðir í gær um
Samninga-
gerð Islend-
inga vegna
áiversins
lokið
Samningamir við íslensk sti’ómvöld og
Landsvirkjun vegna byggingar álvers Norð-
uráls á Grundartanga vom undirritaðir í
stjómstöð Landsvirkiunar í gær. Pétur
Gunnarsson fylgdist með undirritun hinna
mörgu samninga og minnisblaða og
ræddi við aðila málsins.
FIMM samningar voru und-
irritaðir auk ýmissa hlið-
arsamninga og minnis-
blaða sem tengjast hinum,
þar á meðal er samningur um skuld-
bindingu Hitaveitu Reykjavíkur um
byggingu, rekstur og orkusölu frá
60 megawatta jarðvarmavirkjun á
Nesjavöllum.
Finnur Ingólfsson iðnaðarráð-
herra og Friðrik Sophusson fjár-
málaráðherra undirrituðu samninga
fyrir hönd íslenska ríkisins; Halldór
Jónatansson, forstjóri og Jóhannes
Geir Sigurgeirsson, stjórnarformað-
ur fyrir hönd Landsvirkjunar; Ingi-
björg Sólrún Gísladóttir borgarstjóri
og Alfreð Þorsteinssyni, formaður
stjómar veitustofnana, fyrir hönd
Reykjavíkurborgar og fulltrúa Skil-
mannahrepps og Hvalijarðarstrand-
arhrepps og hafnarsjóðs Grundart-
angahafnar.
Auk þess undirrituðu fulltrúar
hollenska bankans ING í Amsterdam
og franska bankans Banque Parisbas
samninga við íslensku samningsaðil-
ana sem miða að því að tryggja
byggingu og rekstur álversins en
bankarnir annast veðvörslu vegna
samninganna auk þess sem þeir
munu fjármagna byggingu álversins
með samningi við Columbia og Norð-
urál en frá þeim samningum verður
gengið í London næstkomandi föstu-
dag.
Fyrir hönd Norðuráls og Columbia
Ventures Corporation undirrituðu
samninga í gær Ken Peterson,
stjórnarformaður og forstjóri, Jim
Hensel aðstoðarforstjóri, Gene
Caudill, forstjóri Norðuráls, og Rich
Roman, fjármálastjóri.
Fjárfestingar-
samningur
Meginsamningurinn er fjárfest-
ingarsamningur sem iðnaðarráð-
herra, fyrir hönd ríkisstjórnarinnar,
undirritaði ásamt fulltrúum Columb-
ia Ventures Corporation og Norður-
áls hf.
Norðurál og fulltrúar hafnarsjóðs
Grundartanga undirrituðu hafnar-
samning. Gerður var viðauki við lóð-
arsamning milli fjármálaráðherra og
fulltrúa Norðuráls hf. Landsvirkjun
og Norðurál undirrituðu rafmagns-
samning og Reykjavíkurborg og
Landsvirkjun sömdu um sölu á raf-
magni frá Nesjavöllum.
Rafmagnssamningur Landsvirkj-
unar við Norðurál er þriðji samning-
urinn sem fyrirætkið gerir við stór-
iðjufyrirtæki undanfarin tvö ár.
KEN Peterson, forstjóri og stjórnarformaður Columbia Ventures,
og Rich Roman fjármálastjóri undirrita fjárfestingarsamninginn.
Gene Caudill, forstjóri Norðuráls, og Jóhannes Geir Sigurgeirs-
son, formaður Landsvirkjunar, lengst til vinstri, fylgjast með.
FINNUR Ingólfsson iðnaðarráðherra og Friðrik Sophusson fjár-
málaráðherra undirrituðu samninga viðvíkjandi byggingu álvers
Norðuráls á Grundartanga fyrir hönd íslenska ríkisins.
Þessir samningar leiða til þess að
rafmagnsframleiðsla fyrirtækisins
eykst á næstu þremur árum um tæp
50% og samanlögð aukin orkuþörf
getur orðið um 2.300 gígavattstund-
ir á ári. Landsvirkjun framleiddi
tæpiega 4.800 gígavattstundir af
rafmagni árið 1996, sem var 93%
rafmagnsframleiðslu í landinu.
Vegna aukinnar raforkuþarfar
hefur verið ráðist í gerð Sultartanga-
virkjunar og fieiri framkvæmdir,
m.a. Hágöngumiðlun og lagningu
háspennulínu frá Búrfellsstöð að
Sandskeiði.
Þá samdi Landsvirkjun í gær við
Reykjavíkurborg fyrir hönd Hita-
veitu Reykjavíkur um að reist verði
60 megawatta jarðvarmavirkjun á
Nesjavöllum og mun Landsvirkjun
kaupa þaðan rafmagn og með því
og fyrrgreindum framkvæmdum
anna áætlaðri aukinni orkuþörf fram
til ársins 2005.