Morgunblaðið - 11.12.1997, Blaðsíða 70

70 FIMMTUDAGUR 11. DESEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
BREF
ITL BLAÐSINS
Kringlan 1103 Reykjavík • Sími 5691100 • Símbréf 569 1329
Tommi og Jenni
Ljóska
Og hér stendur: „Móses var á fjallinu í fjörutíu daga og fjöru-
tíu nætur“.
Það er langur tími til að vera í burtu .. .
Hvern skyldi hann hafa fengið til að vera hjá hundinum sínum?
Nútíma blaða-
mennska - hvað er
það eiginlega?
Frá Þorgrími Gestssyni:
ÞAÐ ER sjaldgæft að grundvaliar-
atriði í blaðamennsku séu tekin til
umræðu á opinberum vettvangi á
íslandi. Þó brá svo við að í laugar-
dagsblaði Morgunblaðsins, 6. des-
ember, birtist bréf frá manni sem
telur blaðið ekki hafa fjallað á nógu
gagnrýninn hátt um fjárhagsáætlun
Reykjavíkurlistans, birt athuga-
semdalaust upplýsingar sem hann
telur að séu blekkingar einar. En
sú umræða lenti skjótlega úti á
undarlegum brautum.
Víkvetji Morgunblaðsins brást til
varnar Morgunblaðinu þriðjudaginn
9. desember og skrifar að annað-
hvort skilji bréfritari ekki grundvall-
aratriði blaðamennsku eða hann
geri kröfu til þess að Morgunblaðið
blandi saman fréttum og skoðunum.
Ritari Víkverja, sem er væntanlega
einn af blaðamönnum Morgunblaðs-
ins, segir að í samræmi við nútíma
blaðamennsku hafí blaðið skýrt frá
því sem fram kom á blaðamanna-
fundi borgarstjórans í Reykjavík en
óski borgarfulltrúar í minnihluta
Sjálfstæðismanna í borgarstjórn eft-
ir að koma sínum sjónarmiðum á
framfæri geti þeir haldið sinn blaða-
mannafund. Skoðanir sínar segir
Víkverji að Morgunblaðið birti í leið-
ara og telur þetta vera undirstöðu-
atriði í nútíma blaðamennsku.
Það er þó langt í frá að þetta
geti talist vera „nútíma blaða-
mennska". Hún er fólgin í gagnrýn-
inni umfjöllun og því að reyna að
komast að hinu sanna í hveiju máli,
í það minnsta sem næst sannleikan-
um. „Skilaboðablaðamennska" sú
sem er algengust á íslandi er í því
fólgin að farið er á blaðamanna-
fundi og upplýsingum sem þar koma
fram samviskusamlega komið á
framfæri; hringt er í fólk eða geng-
ið á fund þess, segulbandstæki rek-
ið upp í fésið á því og því gefínn
kostur á að „tjá sig“. Ef önnur sjón-
armið eru á lofti er fulltrúum þeirra
gefinn kostur á að tjá sig. En sjald-
an gengur íslenskur blaðamaður í
það verk að kanna með sjálfstæðum
athugunum hvað hæft sé í fullyrð-
ingum eða ásökunum sem slegið
hefur verið fram. Þess vegna er
fréttaflutningur á íslandi oft af-
skaplega lítt skiljanlegur venjulegu
fólki. Hann er mestanpart skilaboð
ráðamanna til þjóðarinnar og karp
um það hvað þeir telja að sé gott
og rétt.
Fjárhagsáætlun borgarstjórnar
Reykjavíkur er gott dæmi um verk-
efni sem gagnrýninn blaðamaður
hefði átt að hella sér út í með þessa
grundvallarspumingu að leiðarljósi:
Eru þetta blekkingar eða ekki? Nið-
urstaðan verður að sjálfsögðu ann-
aðhvort sú að Árni Sigfússon hafí
rétt fyrir sér - ellegar Ingibjörg
Sólrún. Það er nútíma blaða-
mennska að fjalla um mál á þeirra
eigin forsendum, án tillits til þess
hver niðurstaðan kann að verða og
hveijum það kann að koma vel eða
illa að hún verði dregin fram í dags-
ljósið. Það er nútímablaðamennska
að blaðamennirnir sjálfir ákveði
hvaða upplýsingar eiga erindi til
lesenda/hlustenda en taki ekki
gagnrýnislaust við þeim á blaða-
mannafundum ráðamanna. (Blaða-
mannafundir eru þó stundum nauð-
synlegir, í hófi þó.)
Aðeins með því að stunda gagn-
rýna, vægðarlausa og öllum óháða
blaðamennsku - en réttsýna og
heiðarlega - standa fjöimiðiar sig
í því hlutverki sem stundum hefur
verið nefnt fjórða ríkisvaldið. Slík
blaðamennska sést hins vegar grát-
lega sjaldan á íslandi um þessar
mundir, því miður, og flestir virðast
misskilja herfilega hugtakið óháð
blaðamennska.
ÞORGRÍMUR GESTSSON,
blaðamaður,
Sólvallagötu 61, Reykjavík.
Lausnin fundin!
Frá dr. Benjamín H.J. Eiríkssyni:
MEÐ þjóðinni eru uppi margvísleg
mál, sum erfið. En ekkert þeirra er
eins einfalt og veiðileyfamálið. Það
er þetta:
Ríkisvaldið gefur út leyfi til físk-
veiða. Það gefur leyfin dálitlum
hópi manna. Þessi leyfi ganga strax
kaupum og sölum á opnum markaði
fyrir milljarða króna.
Ríkisstjómina vantar sárlega pen-
inga í margvísleg mál, sem eru henn-
ar hjartans mál: Heilbrigðismálin,
menntakerfíð, samgöngumál og síð-
ast en ekki síst: Fátækrahjálp. Ráð-
herrunum svíður sárt að hafa ekki
peninga í þessa bráðnauðsynlegu og
knýjandi hluti. Það er vissulega sárt
að vanta peninga til þessara bráð-
nauðsynlegu mála. Með afnámi gild-
andi laga um leyfín fengi ríkisstjóm-
in fijálsar hendur og ný lög.
Með ræðu sinni í Sjónvarpinu
hinn 29. sl. sló Davíð Oddsson eigið
met í málflutningi. Ég held að þjóð-
in láti ekki blekkjast af „vitlega
planinu" hans Davíðs. Þetta var
mjög lágt plan, rétt eins og mál-
flutningur forsætisráðherrans: 1%
þjónustugjald. 1%! Og það þjónustu-
gjald, sem enginn mun í alvöru hafa
tengt veiðileyfagjaldinu.
Með hinu „vitlega plani“, sem
forsætisráðherrann bendir á,_ sést
strax lausnin: Hækka planið! Úr 1%
aflans í 100% gjaldsins: Leigja leyf-
in til eins árs í senn — veiðiárið —
með leyfi til framleigu. Gefa útgerð-
armönnum 10% leigunnar. Þessi
upphæð, 10%, er hrein gjöf og al-
gjört hámark. Áhafnir skipti svo
með sér öðmm 10%. Um ieið yrðu
afnumin skattfríðindi þessarar
tekjuhæstu verkalýðsstéttar þjóðar-
innar. Ríkið fáið 80% leigunnar, til
hjartans mála ráðherranna: Sjúkra,
skólafólksins, samgöngumála og til
fátækra. Punktur.
DR. BENJAMÍN H.J. EIRÍKSSON,
hagfræðingur.
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.