Morgunblaðið - 16.04.1998, Síða 17

mm^KÉ
MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 16. APRÍL 1998 17
LANDSBANKINN
ríkisendurskoðandi hafði greint
þeim frá því að fyrri upplýsingar
væru rangar, óskaði viðbótarathug-
ana af hálfu ríkisendurskoðanda og
hefur nú komið nánari skýringum á
framfæri. Þá hefur bankaráð nú
horft til framtíðar með ráðningu nýs
aðalbankastjóra. Þá spurði háttvirt-
ur þingmaður hvort eftirliti endur-
skoðunardeildar bankans, kjörinna
endurskoðenda eða bankaeftirlits
hafi verið ábótavant. Það er mat rík-
isendurskoðanda að skort hafi á að
eftirlitsaðilar hafi sinnt eftirlits-
skyldu sinni gagnvart viðskiptaráð-
herra og bankaráði varðandi eftirlit
með kostnaðarliðum sem eru til um-
fjöllunar í skýrslunni. Það ber að
taka skýrt fram að með undirbúningi
að stofnun hlutafélags um bankana
var stjómskipulag bankans skýrt
verulega frá því sem var á þeim tíma
þegar skýrsla Ríkisendurskoðunar
er tekin saman. Undirbúningsnefnd
um stofnun hlutafélags lagði á það
ríka áherslu að tryggja sjálfstæði
innri endurskoðunardeildar gagn-
vart bankastjóm en stjómskipulag
bankans hafði ekki verið nægjanlega
skýrt með tilliti til þessa. Eg tel því
að því er innri endurskoðunardeild-
ina varðar að nú hafi orðið breyting-
ar frá því tímabili sem var hér til
umfjöllunar. Bankaráðið hefur jafn-
framt gert mér grein fyrir að það
hafi ákveðið að gera sérstakar ráð-
stafanir til að tryggja að upplýsingar
sem bankanum ber að veita opinber-
um aðilum um rekstur sinn séu yfir-
farnar og staðfestar af innri endur-
skoðanda sem beri ábyrgð í þeim
efnum. Þannig verði valdsvið innri
endurskoðenda skýrt og sjálfstæði
hans gagnvart bankastjórn tryggt
enn frekar. Þá verði lagður af sá
háttur að halda risnu og ferðabók-
haldi utan fjárhagsdeildar sem fer
með almennt bókhald bankans. Ég
vil að síðustu ítreka í þessu sam-
bandi að ég tel mildar breytingar
hafa orðið til batnaðar samhliða
breytingum á rekstrarformi bankans
að því er varðar kostnaðareftirlit og
endurskoðun í því sambandi. Nefna
má að stjómskipulag hefur verið
skýrt auk þess sem settar hafa verið
reglur um risnukostnað og greiðslu
kostnaðar vegna ferðalaga banka-
stjóra eins og þinginu hefur áður
verið gerð grein fyrir. En vitaskuld
má alltaf gera betur og ég tel að
stjórnendur bankans muni hafa vak-
andi auga fyrir þessum atriðum í
framtíðinni."
Finnur Ingólfsson vék að lokum
að breytingunum sem orðið hafa á
yfirstjóm bankans. „í athugasemd-
um bankaráðs við greinargerðina
kemur fram að Jóni Steinari Gunn-
laugssyni hæstaréttarlögmanni hafi
verið falið að kanna réttarstöðu
bankans að því er varðar hugsanleg-
ar endurkröfur á hendur bankastjór-
unum. Bankaráðið hefur ákveðið að
ráða Halldór J. Kristjánsson í starf
aðalbankastjóra. Þeir sem þekkja til
verka Halldórs geta vitnað um hæfni
hans sem stjómanda og til þess að
leiða erfið mál til lykta. Ég tel því að
vel hafi verið ráðið í starf aðalbanka-
stjóra Landsbankans á erfiðleika-
tímum í starfi bankans. Það er mitt
mat að þessar breytingar hafi tekist
vel. Ég tel að óhjákvæmilegt hafi
verið að gera þessar breytingar eins
og málum var komið og ég fagna því
sérstaklega að bankastjóramir skuli
sjálfir hafa haft frumkvæði að því að
víkja til hliðar í því skyni að tryggja
hagsmuni bankans til framtíðar.
Herra forseti, ég tel að nú hafi skap-
ast aðstæður til þess fyrir Lands-
bankann að efla hag sinn og ímynd
og að ná betri árangri í rekstri sínum
en áður. Með því eykst samkeppni á
hinum íslenska fjármagnsmarkaði
en það er einmitt það sem við þurf-
um nú á að halda ef við ætlum að
halda okkur í hópi velmegandi
þjóða.“
Skýrslan skelfileg hrollvekja
Jóhanna Sigurðardóttir tók þessu
næst til máls og sagði skýrslu Ríkis-
endurskoðunar kolsvarta og vera
skelfilega hrollvekju. „Hún er hreint
áfall og blaut tuska framan í þjóðina.
Þessi gegndarlausa spilling, græðgi
og ofsalega misnotkun á fé skatt-
borgaranna til persónulegs ávinn-
ings og eigin hagsmuna er hræðileg.
Mér blöskrar þetta og ofbýður.
Stjómendur stærsta banka þjóðar-
innar hafa nú endanlega gengið fram
af fólki. Hvílíkt hamstur, hvílík mis-
notkun á almannafé, hvemig er
þetta hægt, herra forseti?
Oútskýrð áfengiskaup hjá tveimur
bankastjóram uppá 2,5 milljónir
króna, óútskýrð risna uppá 4,8 millj-
ónir hjá tveim bankastjórum, þar af
endurgreiddar um 800 þúsund hjá
einum bankastjóra. Utanlandsferðir
bankastjóra með maka sem ekki
verður séð að tengist með nokkrum
hætti erindrekstri þeirra segir Rík-
isendurskoðun. Alvarlegar athuga-
semdir við risnukostnað vegna utan-
landsferða bankastjóra, risnukostn-
aður í utanlandsferðum nam 50 til
140 þúsund krónum og segir Ríkis-
endurskoðun að sterkar vísbending-
ar séu um að risnuútgjöld tengist í
mörgum tilvikum aðeins bankastjór-
unum sjálfum og mökum þeirra.
Samt fá þeir fulla dagpeninga og
makamir hálfa og greitt að fullu fyr-
ir gistingu þeirra en makarnir fylgja
þeim oftast í utanlandsferðum, segir
Ríkisendurskoðun. Taka þessir
menn aldrei upp buddu sína?
Skýringar vantar á 19 milljónum
af 68 milljónum í
risnu eða tæplega
þriðjung. Um-
boðsmenn áfengis
afhentu áfengi
beint í veiðihús.
Slíkt er bannað með lögum. I risnu
tveggja bankastjóra era þriggja
milljóna króna áfengiskaup af einu
veitingahúsi, þar af er aðeins skýrt
um 440 þúsund. Ganga þarf úr
skugga um að lögformlega hafi verið
staðið að skattskilum vegna ferða-
hlunninda bankastjóra, segir Ríkis-
endurskoðun. Brot á hvaða lögum er
hér á ferðinni, heraa forseti? Stönd-
um við frammi fyrir því, herra for-
seti, að þessi skýrsla sem hvíla mun
eins og skuggi yfir þjóðinni um lang-
an tíma, kalli á lögsókn og lögreglu-
rannsókn. Herra forseti, ég spyr
ráðherrann um það, verður það
skoðað? Erum við á íslandi eða í
bananaþjóðfélagi
þar sem valdhafar
maka krókinn á
kostnað fólksins?
Spumingin er
áleitin, herra for-
seti, eram við á bekk með siðspilltum
þjóðum eða þjóðum þar sem siðgæði
ríkir? Er hér að koma upp á borðið
ein ástæða þess að ein af ríkustu
þjóðum heims getur ekki búið öllum
þegnum sínum sómasamlegt viður-
væri vegna bruðls og sóunar og
hvernig hyldjúp gjá er að skapast og
myndast milli ríkra og fátækra í ís-
lensku samfélagi? Reiði fólksins er
að brjótast fram af meiri þunga og
meiri krafti en við höfum áður séð.
Fátækt fólk sem telja þarf hverja
krónu í buddu sinni til að eiga fyrir
brýnustu nauðsynjum, sem greiðir
samviskusamlega sín bankalán er
allt í senn; sárt, undrandi en þó lang-
mest, herra forseti, ævareitt. Því
svíður, herra forseti, því hreinlega
svíður undan þessari græðgi topp-
anna sem treyst hefur verið til trún-
aðarstarfa. Manna sem fá eina millj-
ón í mánaðarlaun eða sem svarar
einum árslaunum verkafólks en vh'ð-
ist samt ekki geta tekið upp buddu
til að greiða fyrir einkaneyslu sína
eins og skemmtanir og hvers konar
fríðindi, fólk hefur kallað þetta
þjófnað, ég lái þeim það ekki, herra
forseti. Hinn venjulegi launamaður í
þessu landi er hundeltur af kerfinu,
skattinum og bönkunum ef hann
greiðir ekki sína skatta og skuldir.
Fær hann afskrifuð sín bankalán eða
„Erum við á Is-
landi eða í ban-
anaþjóðfélagi?“

_
°9solskinsfö
Bolir fra
Buxur fra
/yVvíW' O 1
> o O P
Pils fra

im
Skyrtur fra
1.495
Sumarjakkar fra
HAGKAUP