Morgunblaðið - 19.05.1998, Side 10

10 ÞRIÐJUDAGUR 19. MAÍ 1998
MORGUNB L AÐIÐ
FRÉTTIR

Morgunblaðið/Árni Sæberg
LEIÐTOGAR stjórnarflokkanna, Halldór Ásgrímsson utanríkisráðherra og Davíð Oddsson forsætisráðherra
bera saman bækur sínar í þingsalnum í gær.
Samstaða hefur náðst um störf þingsins
Frumvörpm fjögur af-
greidd í næstu viku
SAMSTAÐA hefur náðst milli for-
sætisnefndar Alþingis og þingflokka
Aiþingis um störf þingsins á næstu
dögum og þinglok í sumar. Stefnt er
að því að gera hlé á störfum þingsins
síðar í dag og hefja þau að nýju eftir
sveitarstjómarkosningamar, eða nk.
mánudag. Þá er stefnt að því að
Ijúka umræðum um og afgreiða m.a.
þrjú umdeild frumvörp n'kisstjóni-
arinnar fyrir miðvikudag í næstu
viku auk þjóðlendufrumvarpsins og
ennfremur er gert ráð fyrir því að
ljúka þingi eigi síðar en 5. júní nk.
Þriðju umræðu um þjóðlendu-
frumvarpið lauk í gær og í dag er
gert ráð fyrir því að ljúka þriðju
umræðu um húsnæðisfrumvarpið.
Búist er við því að atkvæðagreiðslur
um það hvort lögfesta eigi frum-
vörpin fari fram eftir helgi, þ.e. á
mánudag eða þriðjudag. I dag á
hins vegar að afgreiða frumvarp
heilbrigðisráðherra um almanna-
tryggingar, sem kveður á um end-
urgreiðslur sérfræðikostnaðar. Þá
verða nokkur frumvörp landbúnað-
arráðherra á dagskrá þingfundar í
dag og rætt um þau eftir því sem
tími vinnst til. Og að síðustu er
búist við einni utandagskrárum-
ræðu í dag.
Stefnt er að því að gera húsnæðis-
frumvarpið, sveitarstjómarfrum-
varpið, þjóðlendufrumvarpið og
auðlindafrumvarpið svokallaða að
lögum í síðasta lagi fyrir hádegi á
miðvikudag í næstu viku, að sögn
Olafs G. Einarssonar forseta Alþing-
is. Ennfremur er stefnt að þvi að af-
greiða nokkur landbúnaðai-frum-
vörp, svo sem frumvarp um búnað-
arlög og frumvarp um dýrahald á
sama tíma.
I næstu viku er einnig gert ráð
fyrir frekari viðræðum milli þing-
flokka Alþingis um það hvaða þing-
málum, sem nú bíða umræðu á
Alþingi, megi fresta til haustsins.
Stefnt er að því að ljúka þingi í
sumar hinn 5. júní nk.
Bréf til forseta Alþingis
Viðræður milli forseta Alþingis
og þingflokksformanna um störf
þingsins hófust snemma í gærmorg-
un, en höfðu áður farið fram fyrir
helgi. I bréfi þingflokksformanna
Alþýðubandalags og óháðra,
Kvennalista og jafnaðarmanna til
forseta Alþingis frá því á laugardag
er greint frá því að það ástand sem
ríki í þingstörfum sé óvenjulegt og
er óskað eftir samtölum um tilhög-
un þingstarfa hið fyrsta. I svarbréfi
forseta Alþingis frá því á laugardag
er orðið við þessum óskum og var
fundur haldinn í gærmorgun eins og
fyrr segir.
Áskorun forsvarsmanna
tólf félagasamtaka
Afgreiðslu frum-
varps til sveitar-
stjórnarlaga
verði frestað
FORSVARSMENN tólf félaga og
félagasamtaka hafa skorað á
ríkisstjórnina að fresta afgreiðslu
þeirrar breytingar á sveitar-
stjórnarlögum „sem skiptir jökl-
um og öræfum milli 42 lítilla
sveitarfélaga og sviptir yfir 90%
þjóðarinnar þeim rétti til miðhá-
lendisins sem hún hefur haft fram
til þessa sbr. forn lög og dóma“.
Askorunin er undirrituð af for-
svarsmönnum Sambands ís-
lenskra myndlistarmanna, Félags
leiðsögumanna, Skotveiðifélags
Islands,
Náttúruvernd-
arsamtaka Is-
lands, Land-
varðafélags ís-
lands, Félags ís-
lenskra ferða-
skrifstofa, Arki-
tektafélags ís-
lands, Islenska
fjalla-
hjólaklúbbsins,
Skipulags-
fræðingafélags
Islands, Félags nýlistasafnsins,
Landssambands íslenskra véjs-
leðamanna og Ferðafélags Is-
lands.
I áskoruninni er lagt til að sum-
arið verði notað til þess að fínna
málamiðlun, sem öll þjóðin geti
sætt sig við. „Við vörum eindregið
við því að keyra málið í gegnum
þingið nú á síðustu dögum þess í
ljósi þeirrar gífurlegu andstöðu,
sem er að skapast í þjóðfélaginu,
en almenningur er fyrst nú að
átta sig á því hvað er að gerast,“
segir í áskoruninni, sem var af-
hent á Alþingi í gær.
Mistök hafa verið gerð
Ennfremur segir: „Sum mál
þurfa mikla umfjöllun, og það
getur tekið langan tíma að ná
samkomulagi, sem þing og þjóð
getur unað við. Sú afdrifamikla
breyting á sveitarstjórnarlögum,
sem er til umræðu á Alþingi og
varðar fyrirkomulag stjórnsýslu-
og skipulagsmála á miðhálendinu,
skiptir þjóðina miklu. Það að
skipta miðhálendinu upp milli
aðliggjandi sveitarfélaga er lík-
legt til að valda sárindum og
hatrömmum deilum í þjóðfélaginu
um langan aldur. Stjórnskipan
miðhálendisins
hefur oft verið
til umfjöllunar á
Alþingi, og hafa
þar verið gerð
mistök í laga-
setningu til að
verja þrönga
hagsmuni. Má
nefna breytingu
á sveitarstjórn-
arlögum 1972,
sem var ætlað
að tryggja
viðkomandi sveitarfélagi fast-
eignagjöld af húsum virkjana, en
færði því um leið lögsögu yfír af-
rétti, sem mörg önnur sveit-
arfélög höfðu áður haft afnot af.
A þinginu 1991 var lögð fram
skýrsla umhverfisráðherra um
stjórnsýslu á miðhálendinu. Þar
er lýst samhljóða því áliti stjórn-
skipaðrar nefndar, að miðhálend-
ið skuli vera ein skipulags- og
stjórnsýsluheild. Því miður
virðist ekki hafa náðst samstaða í
þinginu um að fara þessa leið,
þótt almenningur í landinu hafi
frá fornu fari litið svo á, að
miðhálendið sé einskis manns
land, sem allir hafi jafnan rétt
til.“
ALÞINGI
Snörp orðasenna milli forsætisráðherra og sljórnarandstæðinga á Alþingi á laugardag
Ráðherra boðar
takmarkanir á
ræðutíma þingmanna
TIL snarprar orðasennu kom á
þingfundi Alþingis síðdegis á laug-
ardag efth- að Jóhanna Sigurðar-
dóttir, þingflokki jafnaðarmanna,
gerði að umtalsefni ummæli Davíðs
Oddssonar forsætisráðherra í
fjölmiðlum fyrr um daginn. Þar
hefði hann m.a. sagt að umræðum-
ar á Alþingi undanfamar vikur
væm þinginu til skammar og því
næst hefði hann boðað breytingar á
þingsköpum Alþingis í vor eða
haust í þeim tilgangi að takmarka
ræðutíma þingmanna.
Stjómarandstæðingar mótmæltu
þessum yfirlýsingum ráðhema og
sögðu þær ekki greiða fyrir
þingstörfum. Þeir hefðu auk þess
lýðræðislegan rétt á því að fylgja
málflutningi sínum ítarlega eftir úr
ræðustól Alþingis. Forsætis-
ráðherra ítrekaði hins vegar fyrri
ummæli sín og sagði m.a. að sú
skylda hvíldi á þingmeh’ihlutanum
að breyta þingsköpum Alþingis.
Þannig yrðu þingsköpin ekki mis-
notuð, eins og nú hefði gerst.
Jóhanna sagði m.a. í upphafi um-
ræðunnar um þetta mál að forsætis-
ráðherra gerði það sem í hans valdi
stæði til að stilla því upp sem
málþófi þegar stjórnarandstæðing-
ar ræddu ítarlega um sveitarstjóm-
arfrumvarpið, frumvarpið um eign-
arhald og nýtingu á auðlindum í
jörðu og húsnæðisfrumvarpið. Hún
vísaði því á bug að um málþóf væri
að ræða og sagði að stjórnarand-
staðan hefði lýðræðislegan rétt á
því að koma athugasemdum sínum
á framfæri.
Forsætisráðhen-a kvaðst þess
hins vegar fullviss að þjóðinni léki
mikil forvitni á því að vita hvenær
Jóhanna hæfi málþóf, ef yfir tíu
tíma ræða væri það ekki. Hann
sagðist hafa fylgst með drjúgum
hluta framsöguræðu Jóhönnu um
húsnæðismáhn, sem tók yfir tíu
tíma, og sagði að hann hefði m .a.
heyrt þegar hún hefði lesið upp úr
50 ára gömlum ræðum. Þá hefði
hún m.a. fjallað um menn eins og
Olaf Thors og Magnús Guðmunds-
son og snúið úr orðum þeirra og
uppnefnt flokk þeirra. Núna héldi
hún því síðan fram að þetta tengdist
ekki neinu málþófi.
Forsætisráðherra fór einnig út í
kostnað þingsins við að vélrita ræðu
Jóhönnu um húsnæðismál. Hann
sagði að samkvæmt upplýsingum
þingsins kostaði það 300 þúsund
krónur að vélrita upp ræðu þing-
mannsins og ítrekaði að í þeirri
ræðu hefði m.a. verið lesið upp úr
50 ára gömlum ræðum þingsins.
Stjórnarandstæðingar gagn-
rýndu hins vegar þennan málflutn-
ing ráðherra og sagði Ogmundur
Jónasson, þingmaður Alþýðubanda-
lags og óháðra, m.a. að menn væru
famir að leggjast mjög lágt þegar
þeir væru famir að reikna út hvað
kosti að skrifa upp ræður þing-
manna og gera lítið úr málflutningi
þeirra sem væm að reyna að forð-
ast stórslys.
Síðar í umræðunni fjallaði
ráðherra um þann tíma sem það
hefði tekið alþingismenn að ræða
um fyirnefnd þrjú frumvörp auk
þjóðlendufrumvarpsins og sagði að
þær umræður hefðu tekið samtals
um 120 klukkustundir. Þrátt fyrir
það horfði Jóhanna framan í þjóðina
og segði að hún hefði ekki verið í
málþófi.
Jóhanna svaraði þessu með því að
gagnrýna ráðherra fyrir það að
telja mínútumar og klukkutímana
sem það tæki þingmenn að ræða
mikilvæg mál. Á sama tíma hefði
hann ekkert að segja við það fólk
sem hundruðum saman yrði án
öryggis í húsnæðismálum þegar
frumvarp félagsmálaráðherra um
húsnæðismál næði fram að ganga.
Sagði hún það til skammar að for-
sætisráðherra hefði engin skilaboð
til þjóðarinnar önnur en þau hvað
það tæki stjómarandstöðuna lang-
an tíma að ræða um þau mál sem
henni lægju á hjarta. Forsætis-
ráðherra benti hins vegar á að Páll
Pétursson félagsmálaráðherra hefði
af hálfu ríkisstjórnarinnar gert
grein fyrir húsnæðisfrumvarpinu og
staðið fyrir svöram. Ríkisstjómin
stæði heils hugar á bak við þann
málflutning.
Vandaðar umræður
Orðaskiptin milli ráðherra,
Jóhönnu og annarra þingmanna
stjómarandstöðu héldu áfram á
þessum nótum næsta klukkutí-
mann. Steingrímur J. Sigfússon,
þingmaður Alþýðubandalags og
óháðra, líkti ráðherra við Lúðvík
XVI og sagði m.a. að ummæli hans í
fjölmiðlum bæru vott um einskæran
valdhroka. Undir lok þessara orða-
skipta óskuðu nokkrir þingmenn
eftir því að verða teknir út af mæ-
lendaskrá í annai-ri umræðu um
húsnæðisframvarpið vegna þess að
það væri nauðsynlegt að ræða „hina
alvarlegu stöðu“ milli framkvæmda-
valdsins og þingsins. Forsætis-
ráðherra tók undir þá ósk og kvaðst
telja það mjög þaift að það færa
fram vandaðar umræður um stöðu
fi-amkvæmdavaldsins og þingsins.
Ragnar Araalds, fyrsti varaforseti
Alþingis, sem stýrði fundinum sagði
að það yrði tekið til nánari athugun-
ar í forsætisnefnd Alþingis.