Morgunblaðið - 19.05.1998, Blaðsíða 52

52 ÞRIÐJUDAGUR 19. MAÍ 1998
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Davíð Sigmund-
ur Jónsson
fæddist á Ljótsstöð-
um í Skagafirði 1.
september 1922.
Hann lést á Sjúkra-
húsi Reykjavíkur
11. maí síðastliðinn.
Móðir hans var
Pálína Guðrún Jóns-
dóttir frá Ljótsstöð-
um. Faðir hans, Jón
Bjömsson var fædd-
ur í Gröf í
Skagafirði. Hann
var lærður smiður,
en gerðist bóndi á
Ljótsstöðum samhliða smíðum.
Þar eignuðust þau Pálína böm
sín. Þau era: 1) Guðrún Hólm-
fríður, f. 30.3. 1914. Fyrri mað-
ur hennar, Halldór Magnússon,
lést 1946. Seinni maður hennar,
Björgvin Siguijónsson, er
einnig látinn. 2) Ingibjörg
Margrét, f. 19.12. 1915, kaup-
maður í Reykjavík, gift Þor-
grími Brynjólfssyni sem nú er
látinn. 3) Páll Gísli, f. 12.10.
1917 d. 26.3. 1988, bygginga-
meistari. Hann var kvæntur
Eivora Jónsson. Hún lifir mann
sinn. 4) Björa, f. 12.10. 1919, d.
26.9. 1995, kaupmaður í Reykja-
vík, kvæntur Guðrúnu Krist-
indóttur sem lifir mann sinn.
Davíð ólst upp á Ljótsstöðum
með foreldram og systkinum til
tólf ára aldurs er fjölskyldan
fiuttist til Siglufjaröar. Tæplega
tvítugur fluttist Davíð til
Reykjavíkur og nokkram árum
síðar fór hann til Bandaríkj-
anna; aðallega í viðskiptaerind-
um. I lok seinni heimsstyrjaldar-
innar sigldi hann með Dettifossi
til íslands, en í þeirri örlagaríku
ferð var skipið skotið niður af
þýskum kafbáti og áttu ekki all-
ir afturkvæmt. Eftir að Davíð
kom heim lagði hann grunn að
ævistarfi sínu, viðskiptum. Árið
1946 stofnaði hann Heildverslun
Davíðs S. Jónssonar í
Garðastræti 6, en heildverslunin
Nú er kominn maímánuður og
aftur komið að kveðjustund. I maí
1996 kvöddum við ömmu okkar,
Elísabetu Sveinsdóttur, og í dag
kveðjum við afa okkar, Davíð S.
Jónsson, hinstu kveðju. Á svona
stundu fyllist hugurinn af góðum og
dýrmætum minningum en það er
svo erfitt að finna réttu orðin fyrir
allt það sem í huganum býr. Afi
okkar var mikill maður og náði
langt á sínu sviði en í huga okkar og
hjarta var hann fyrst og fremst afí
okkar og þannig munum við líka
alltaf minnast hans. Við eigum
margar og góðar minningar úr fjöl-
skylduboðum í Þingholtsstrætinu
og síðar á Bauganesi þar sem amma
og afi veittu af mikilli rausn og
pössuðu upp á að allir fengju nóg.
Það skipti þau alltaf miklu máli að
fjölskyldan stæði saman og þau
fylgdust vel með sínu fólki.
Kveðjustundir eru alltaf sárar en
við vitum að afi er hvfldinni feginn
og ánægður að hitta aftur ömmu
okkar, konu sína. Við vitum líka að
algóður Guð hefur veitt ömmu og
afa skjól hjá sér og þaðan geta þau
saman fylgst með afkomendum sín-
um.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sá lof fyrir íiðna tíð.
Margs er að minnast,
margseraðsakna.
Guð þerri tregatárin strfð.
(V. Briem.)
Bamabörn.
Látinn er í Reykjavík Davíð Sig-
mundur Jónsson eftir stutta en
þunga sjúkdómslegu. Ef velja ætti
eitt orð til að lýsa Sigmundi væri
það: Traustur. Fáum mönnum hef
ég kynnst um ævina sem lögðu sig
fluttist fljótlega í
Þingholtsstræti 18
og var þar lengst af.
Jafnframt rekstri
heildverslunarinnar
stundaði hann á sín-
um tíma umsvifa-
mikinn verksmiðju-
rekstur í fataiðnaði
ásamt verslunar-
rekstri.
Árið 1946 kvæntist
Davíð Sigmundur
Elísabetu Sveins-
dóttur, f. 22.6. 1922,
d. 5.5. 1996. Hún
var dóttir Sveins
Bjömssonar, fyrsta forseta ís-
lands, og Georgíu Hoff Hansen.
Böm þeirra Eh'sabetar og Dav-
íðs era: 1) Guðrún Davíðsdóttir,
f. 1944. Hún á þijár dætur,
Elínu Sigríði, f. 1973, Elísabetu,
f. 1975, og Lilju Dögg, f. 1983. 2)
Erla Davíðsdóttir, f. 1947, gift
Jóhanni Birgi Guðmundssyni.
Þau eiga þijú böra, Katrínu Sig-
fríði, f. 1968, Davíð Smára, f.
1976, og Karenu Sóleyju, f.
1977. Katrín er gift Jóni Ragn-
ari Ríkharðssyni og eiga þau
einn son, Jóhann Blæ, f. 1997. 3)
Sigríður Davíðsdóttir, f. 1950.
Hún á tvö böm, Georgíu Olgu, f.
1979, og Davíð Tómas, f. 1988.
4) Sveinn Georg Davíðsson, f.
1953. 5) Jón Pálmi Davíðsson, f.
1955. 6) Elísabet Dolinda Ólafs-
dóttir, f. 1965, gift Má Björg-
vinssyni. Böm þeirra era Linda
Björg Amardóttir, f. 1989, og
Kjartan, f. 1995. Eh'sabet
Dolinda er dóttir Dolindu Tann-
er og Ólafs, bróður Eli'sabetar
Sveinsdóttur, sem bæði era lát-
in. Hún ólst upp hjá Eh'sabetu
og Davíð frá baraæsku og er
kjördóttir þeirra. Eftir lát konu
sinnar hélt Davíð heimili að
Bauganesi 30 ásamt baraabarai
sínu, Georgíu Olgu.
Davíð Sigmundur verður bor-
inn til hinstu hvflu frá Dóm-
kirkjunni í Reykjavík í dag, og
hefst athöfnin klukkan 13.30.
jafnmikið fram um að reynast fólki
vel og Sigmundur gerði. Hann og
eiginkona hans Elísabet Sveinsdótt-
ir (Beta), sem var föðursystir mín,
voru þannig gerð að þeim var oft
sýnt mikið traust og þau brugðust
því aldrei. Tæplega hefur það alltaf
reynst auðvelt að vera kjölfestan í
stórri fjölskyldu þar sem vissulega
skiptust á skin og skúrir. Beta sagði
eitt sinn við mig á dimmum degi að
sér fyndist stundum erfitt að þurfa
alltaf að vera sterk. Þar held ég að
hún hafi talað fyrir munn þeirra
Sigmundar beggja. Þau voru sér-
lega samrýnd og missir hans var
mikill þegar hún féll frá fyrir tveim-
ur árum. Hann dró ekki dul á að
hann saknaði hennar mikið. En
hann átti líka góða að í stórri fjöl-
skyldu og voru sonurinn Jón Pálmi
og dótturdóttirin Gígja meira og
minna heima hjá honum og léttu
honum lífið á alla þá lund sem þau
gátu. Hin bömin vora einnig tíðir
gestir í Bauganesinu og í veikindum
síðustu vikna var sá stuðningur sér-
staklega mikilvægur. Sigmundur
var alltaf baráttumaður í stóru og
smáu. Ungur lenti hann í meiri
þrekraunum í sjávarháska en
mannlegur máttur fær skilið og án
efa fylgdi sú reynsla honum alla tíð.
Ævistarf hans var í heimi viðskipt-
anna þar sem einnig eru oft válynd
veður en þann sjó sigldi hann af
festu og öryggi. Síðustu tvö árin
sýndi hann enn á sér nýja hlið er
hann tók upp á því harðfullorðinn
að fikra sig áfram í matargerð og
heimilishaldi, sem fram til þess
hafði lítt verið á hans verksviði.
Honum fórst það ljómandi vel og
kom áreiðanlega einhverjum í fjöl-
skyldunni á óvart með því framtaki.
Og ekki var það vegna þess að hann
þyrfti svo nauðsynlega að spreyta
sig á þessu sviði því vel var hugsað
um hann. En það var honum Ukt að
vilja læra undirstöðuhandtökin.
Á heimili Betu og Sigmundar var
mikill gestagangur, ekki síst á með-
an þau bjuggu í miðbæ Reykjavík-
ur, í Þingholtsstræti 31. Það var
alltaf ljúft að koma til þeirra.
Fyrstu minningamar eru um ævin-
týraheim á Bollagötunni með stór-
um hópi frændsystkina og um sum-
arbústaðinn við Álftavatn sem var
jafnvel enn meira ævintýri. Síðan
flutti fjölskyldan stóra í Þingholts-
strætið og þar var ég tíður gestur,
einkum á unglingsárum. í Þing-
holtsstrætinu ólst litla systir mín
Elísabet upp. Hún var mjög ung er
hún missti forelda sína en hún átti
traustan samastað hjá Betu og Sig-
mundi sem voru henni sannir for-
eldar. Þau gerðu það ótrúlega
auðvelt fyrir mig að fylgjast með
litlu systurinni sem ég var svo stolt
af. Samhliða kynntist ég þeim náið
og það voru dýrmæt kynni. Sig-
mundur gerði sér far um að fylgjast
vel með daglegu amstri okkar
heimaganganna, námi og störfum
og hafði ýmislegt bitastætt til mál-
anna að leggja. Það var alltaf
auðvelt að vita hvort honum leist vel
á það sem maður tók sér fyrir hend-
ur. Og satt að segja var nokkurt
keppikefli að sanna sig gagnvart
honum. Enginn var svikinn af því.
Hann tók eiginmanni mínum, Ara,
opnum örmum þegar við fórum að
draga okkur saman. Stundum dró
hann Ara afsíðis á eintal og ég hef
enn ekki vogað mér að spyrja um
hvað var spjallað. Þannig lét Sig-
mundur okkur öll sem til hans sóttu
finnast við vera sérstök, en það var
auðvitað fyrst og fremst hann sem
var svo sérstakur. Ferðimar í
Bauganesið voru strjálli en þangað
var líka gott að koma, erillinn ekki
eins mikill og gaman að setjast út í
fallegan og sólríkan garð sem var
Sigmundi sérstakt ánægjuefni.
Þjóðmálaumræðan varð oft fjörug í
kringum Sigmund og hann kom iðu-
lega á óvart með skemmtilegri og
nýstárlegri nálgun dægurmála.
Gildismat hans og skoðanir báru
mannkostum hans gott vitni. Hann
lagði áherslu á nauðsyn þess að
sýna heiðarleika og ábyrgð í öllum
mannlegum samskiptum. Þetta
reyndi hann að innræta börnum sín-
um og minna okkur hin á reglu-
bundið. Ég held að þessi hlið á per-
sónuleika Sigmundar hafi látið fáa
ósnortna. En hann hafði líka sinn
ákveðna strákslega húmor og inni-
leik sem kom æ betur í ljós eftir því
sem árin færðust yfir. Samskiptin
við baraabömin voru góð blanda
hlýju og festu og afastoltið leyndi
sér hvergi. Án efa hefur það verið
hónum ánægjuefni að vera orðinn
langafi. Það er kannski ekkert
skrýtið að maður ætlist til þess að
eiga slíkt fólk alltaf að. En því verð-
ur ekki heilsað og heldur ekki fram-
hjá því horft að tíminn eftir að Beta
dó var honum oft þungbær. Þau
voru falleg og samhent hjón. Eftir
lát Betu sá ég í fyrsta sinn Ijósmynd
sem tekin var af þeim í New York,
ungum og ástföngnum, á svölum
Empire State Building. Þessi mynd
kemur nú í hugann og þótt ég muni
þau ekki á þessum aldri verður
þessi mynd umfram aðrar sú sem
geymist. Sigmundar og Betu verður
alltaf sárt saknað en huggun að fá
að trúa því að leiðir þeirra liggi nú á
ný saman.
Anna Ólafsdóttir Björasson.
Elsku afi minn. Það er vissulega
sárt að þú skulir ekki lengur vera á
meðal okkar. En hugsunin um að þú
sért nú kominn til ömmu og þurfir
ekki lengur að líða, er viss léttir. Ég
man eftir þér eins langt aftur og ég
man eftir sjálfri mér. Amma passaði
mig alltaf þegar ég var lítil og þegar
afi kom heim úr vinnunni gafst hon-
um oft tími til að vera með mér.
Mér er minnisstætt þegar við stóð-
um á tröppunum í Þingholtinu og
reyndum að hrekja í burtu kettina,
sem reyndu að veiða fuglana.
Þegar amma dó kynntist ég afa
betur. Við áttum margar ánægju-
stundir saman og þessi tvö síðustu
ár liðu hratt fyrir mér. Þú hefur alla
tíð verið mér sem faðir og á ég þér
svo ótal margt að þakka.
Ég vona, elsku afi minnn, að góð-
ur Guð gefi að þér líði vel og þakka
þér fyrir allar yndislegu minning-
arnar sem ég á um þig.
Ég kveð þig með djúpum sökn-
uði, elsku afi minn.
Far þú í friði,
ffiður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt
Gekkst þú með Guði,
Guðþérnúfylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Georgía.
Ládauð móða
leggst að augans
lygnavatni
- það er sagt að sumum batni.
(Jóhannes úr Kötlum.)
Fyrir tveimur mánuðum kenndi
Davíð S. Jónsson sjúkleika og
greindist þá með þann sjúkdóm sem
nú hefur bundið enda á lífsferil
hans.
Foreldrar hans, sem voru bæði
komin af grónum skagfirskum
bændaættum, hófu búskap á Ljóts-
stöðum ári eftir að Jón Bjömsson,
bóndasonur frá Gröf, gekk að eiga
heimasætuna þar, Pálínu Guðrúnu
Pálsdóttur.
Davíð Sigmundur var yngstur af
fimm bömum þeirra hjóna sem
fæddust öll á Ljótsstöðum á
Höfðaströnd.
Hann bar nafn langafa síns í móð-
urætt, Sigmundar Pálssonar, bónda
á Ljótsstöðum og verslunarmanns á
Hofsósi, sem ásamt öðrum nemend-
um þurfti að hverfa frá námi
skömmu fyrir próf vegna
skólaóeirðanna (pereatið) árið 1850.
Sigmundur var hann kallaður af
foreldrum sínum og öðrum, allt til
þess er hann stofnaði heildverslun-
ina Davíð S. Jónsson & Co. árið
1946. Hann mun fyrst hafa farið að
nota fyrra nafn sitt þegar hann fór
til Ameríku og var þar við verslun-
arstörf. Hann flutti með foreldrum
sínum til Siglufjarðar árið 1934.
Skagfirskir bændur voru þá orðnir
fáliðaðir á búum sínum þar sem
vinnuaflið leitaði til Siglufjarðar í
sfldarævintýrið sem þá var í upp-
siglingu.
Jón á Ljótsstöðum sem var lærð-
ur smiður og hafði ásamt búskap
séð um byggingar á húsum og
mannvirkjum í Skagafirði, byggði
vandað steinsteypt hús fyrir fjöl-
skyldu sína við Hvanneyrarbraut 6
á Siglufirði og var það kallað Ljóts-
staðir. Amma okkar Davíðs S. Jóns-
sonar, Guðrún Friðriksdóttir, gekk
að eiga Pál Gísla Sigmundsson b. á
Ljótsstöðum og átti með honum
Pálínu Guðrúnu, móður Davíðs. Eft-
ir að Páll Gísli féll frá þrítugur að
aldri giftist amma okkar aftur sjö
árum síðar bróður hans, Gísla Páli
Sigmundssyni og átti með honum
Sigríði móður mína og bjuggu þau á
Ljótsstöðum.
Ég man eftir ömmu minni þegar
hún var um tíma á heimili foreldra
minna, en lengst af bjó hún hjá
Pálínu dóttur sinni á Siglufirði og lá
þar í kör síðustu árin sem hún lifði.
Foreldrar mínir brugðu búi og
fluttu til Siglufjarðar og þrátt fyrir
tólf ára aldursmun á systrunum frá
Ljótsstöðum voru þær samrýndar
og ávallt mildl tengsl á milli heimila
þeirra. Við nám í Gagnfræðaskólan-
um á Siglufirði nutum við Davíð
Sigmundur aðstoðar Pálínu móður
hans við tungumálin, en hún dvald-
ist í Danmörku á sínum yngri árum
og síðar hjá móðursystrum sínum
sem bjuggu í New York og var jafn-
víg á ensku og dönsku. A þessum
árum voru ekki til nein námslán svo
að þeir sem höfðu löngun til fram-
haldsnáms áttu ekki marga valkosti.
Við Davíð Sigmundur tókum það
ráð að setjast í efri deild Samvinnu-
skólans 1940-41 sem þá var tveggja
vetra skóli og náðum því að taka
próf þaðan um vorið.
Þá bjuggum við bæði hjá frænda
okkar í Reykjavík, Sigmundi Þor-
grímssyni, sem var giftur færeyskri
konu, Katrínu að nafni. Þau voru
baralaus og tóku okkur opnum örm-
um. Frændi okkar var sjómaður og
var oft langdvölum að heiman.
DAVIÐ SIGMUNDUR
JÓNSSON
Við vorum vel haldin í mat og
meðlæti þennan vetur því Katrín
var einstök húsmóðir og elskuleg
kona.
Leið mín lá síðan aftur til Siglu-
fjarðar, en Davíð Sigmundur fór að
starfa við heildverslun í Reykjavík.
Hann hafði mildð samband við Sig-
mund og Katrínu færeysku og
reyndist henni sem sonur eftir að
hún varð ekkja.
Davíð S. Jónsson stefndi frá upp-
hafi að sjálfstæðum verslunar-
rekstri og hóf undirbúning að því
1943.
Ævintýrið beið hans hinum meg-
in hafsins þegar hann dvaldi í New
York 1944-46, en þá kynntist hann
konuefni sínu, forsetadótturinni,
Elísabetu Sveinsdóttur, Bjömsson-
ar.
Ástfanginn og fullur áhuga tók
hann sér far heim með Dettifossi í
febrúar 1945. Skipið var á siglingu í
sæmilegu veðri þegar mikil spreng-
ing kvað við árla morguns og Detti-
foss sökk nokkrum mínútum síðar.
Davíð bjargaðist þá naumlega á
fleka ásamt öðrum en 15 manns
týndu lífi í þessu hörmulega slysi.
Frændi minn náði sér aldrei að fullu
eftir þessa lífsreynslu.
Árið eftir gengu þau í hjónaband
Davíð og Elísabet. Sama ár stofnaði
hann heildverslun sína og þegar
fram liðu stundir skilaði afrakstur-
inn af þrotlausri vinnu hans
árangri. Hann lét byggja stórhúsi á
eignarlóð við Þingholtsstræti 18 og
keypti síðar einbýlishús við sömu
götu.
Hjónaband Elísabetar Sveins-
dóttur og Davíðs S. Jónssonar varð
farsælt. Rósemi hennar og hógværð
setti svip sinn á allt heimilislíf
þeirra. I Þingholtsstrætinu stóð
heimili þeirra opið fyrir vinum og
vandamönnum og húsmóðirin hélt
ró sinni þó að húsbóndinn kæmi
óvænt með gesti með sér heim í
matinn.
Böra þeirra hjóna eru: Guðrún,
Erla, Sigríður, Sveinn Georg og Jón
Pálmi. Þá ólu þau upp Elísabetu
Dolindu dóttur Olafs Sv. Bjömsson-
ar og Dolindu konu hans og að
nokkru leyti Georgíu Kristiansen,
(Gígju), dóttur Sirríar.
Davíð S. Jónsson talaði lítið um
sjálfan sig og barst ekki á, en bar
þeim mun meiri umhyggju fyrir
öðrum, sérstaklega þeim sem stóðu
höllum fæti í lífsbaráttunni.
Hann studdi við bakið á
tengdamóður sinni Georgíu Björns-
son eftir að hún var orðin ekkja. Ég
minnist þess eitt sinn er ég var
stödd í Reykjavík að Davið bauð
mér í mat og þá sat frú Georgía til
borðs með okkur, en hún var þá
búin að fá íbúð í Þingholtsstrætinu,
gegnt húsi dóttur sinnar og tengda-
sonar. Þegar aldur færðist yfir Dav-
íð og Elísabetu og hann fór að
leggja meiri vinnu við heildverslun-
ina á herðar sonar síns og tengda-
sonar, festu þau kaup á einbýlishúsi
í Bauganesi 30. Þar komu þau upp
fallegum og skjólsælum garði sem
veitti þeim mikla ánægju hin síðari
ár.
Elísabet Sveinsdóttir lést fyrir
tveimur árum. Davíð og bömin öll
tóku missi hennar mjög nærri sér.
Til minningar um hana gáfu þau
Menntaskólanum í Reykjavík stór-
hýsið við Þingholtsstræti 18 og var
það afhent um síðustu áramót. Dav-
íð Sigmundur frændi minn getur
kvatt þennan heim með góðri sam-
visku. Hann var traustur og heiðar-
legur í samskiptum við meðborgara
sína og örlátur á fé eftir að hann var
orðinn efnaður maður.
Ég vil þakka honum fyrir mína
hönd og systra minna, Ástrúnar og
Margrétar, fyrir vináttu og tryggð
við okkur og foreldra okkar alla tíð
frá þeim tíma er við bjuggum öll á
Siglufirði. Davíð var að mestu leyti
heima hjá sér í Bauganesinu síðustu
dagana sem hann lifði, umvafmn
ástúð og umhyggju barna sinna og
barnabama.
Blessuð sé minning hans.
Gyða Jóhannsdóttir.
• Fleiri minningargreinar um
Davfð S. Jónsson bíða birtingar og
munu birtast i blaðinu nvestu daga.