Morgunblaðið - 26.08.1998, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ
______________________________MIÐVIKUDAGUR 26. ÁGÚST 1998 1 7
ERLENT
Uppreisn hermanna í Lýðveldinu Kongó gæti haft víðtæk áhrif í Mið- og Suður-Afríku
Mandela leitar friðar en
grannríki senda liðsstyrk
Reuters
ALLT var með kyrrum kjörum í miðborg Kinshasa í gær, þar sem
lögreglumaður stjórnaði umferðinni af palli.
SÓKN uppreisnarmanna í stjórnar-
hemum í Lýðveldinu Kongó virðist
hafa verið brotin á bak aftur með
dyggri aðstoð zimbabvískra og
angólskra hersveita. Ihlutun grann-
ríkjanna í átökin í Kongó gæti valdið
straumhvörfum í átökunum, sem
staðið hafa rúmar þrjái- vikur.
Laurent Kabila forseti sneri aftur til
Kinshasa á þriðjudag og Didier Mu-
mengi upplýsingaráðherra spáði því
að stjórnarherinn myndi hafa fullan
sigur yfir uppreisnarmönnum innan
nokkurra daga. Atökin í Lýðveldinu
Kongó ógna að margra mati friðsam-
legum samskiptum landa í Mið- og
Suður-Afríku.
Nelson Mandela, forseti Suður-Af-
ríku, hefur reynt að stOla til friðar í
Kongó og hvatt stríðandi fylkingar
til þess að setjast að samningaborði,
en starfsbræður hans í Zimbabve og
Angóla eru á öndverðum meiði og
hafa sýnt vilja sinn í verki með því að
senda Kabila hernaðaraðstoð.
Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna
(SÞ) styður friðarumleitanir Mand-
ela og hvetur til þess að uppreisnar-
menn og stjórnarherinn leggi strax
niður vopn og finni friðsamlega lausn
á deilunni. En lítill hljómgrunnur
virðist fyrir þeirri málaleitan.
Angóla og Zimbabve
skerast í leikinn
íhlutun herja frá Zimbabve og
Angóla gæti ráðið úrslitum fyrir
stjómarher Kabila, sem gekk illa að
stöðva sókn skæruliða allt þar til
grannríkin skárust í leikinn um helg-
ina. Það er e.t.v. til marks um
breytta stöðu í átökunum að Laurent
KabOa sneri aftur til höfuðborgar-
innar frá borginni Lubumbashi, í
heimahéraði sínu Shaba, í gær.
Bizima Karaha, fyrrverandi utan-
ríkisráðherra í stjórn KabOa, sem
genginn er til liðs við uppreisnar-
menn, segir iOmögulegt að semja um
vopnahlé við stjórn Kabila í stöð-
unni, því að stjórnarherinn muni nú
láta kné fylgja kviði.
Angóla er talin hafa sent 2.000
manna lið tíl Kongó, auk herflugvéla
og þungavopna. Með liðveislu
Angóla náðu stjórnarhermenn bæj-
unum Muanda og Banana aftur um
helgina, auk hafnarbæjarins Matadi
við ósa Kongó-fljóts.
Suður-Afríka fordæmir
hernaðaríhlutun
Alfred Nzo, utanrfldsráðherra Suð-
ur-Afríku, hefur fordæmt íhlutun
Angólastjómar. Tólf af fjórtán aðfld-
arríkjum samtaka ríkja í suðurhluta
Afríku (SADC) fólu Nelson Mandela í
byrjun vikunnar að reyna að stflla tO
friðar í Lýðveldinu Kongó. Ríkis-
stjómir Úganda og Rúanda hafa
einnig varað við eriendri íhlutun í
uppreisninni og hótað að skerast í
leikinn kafli Angóla og Zimbabve ekki
hersveitii- sínar tfl baka. Á hinn bóg-
inn sakar KabOa stjómvöld í Úganda
og Rúanda um að styðja uppreisnar-
menn og almennt er viðurkennt að
ráðamenn í Kampala og Kigali kyndi
undir átökunum í landinu.
Talið er að íhlutun grannríkjanna
og stigmögnun átakanna í Lýðveld-
inu Kongó gætu haft alvarleg áhrif á
samskipti ríkja í suðurhluta Afríku,
sem hafa verið tfltölulega friðsamleg
undanfarin ár. Verði ekki fundin
friðsamleg lausn deflunnar gætu í
það minnsta fimm ríki suðurhluta
álfunnar dregist inn í átökin með
ófyrirsjáanlegum afleiðingum.
Friður í Angóla á brauðfótum
Staða skæruliðahreyfíngarinnar
UNITA, með Jonas Savimbi í farar-
broddi, var stjórnvöldum í Luanda
eflaust ofarlega í huga þegar þegar
þau afréðu að styðja við bakið á Ka-
bfla. Friðarsamkomulag stjómar og
skæruliða í Angóla stendur á brauð-
fótum og fréttaskýrendur telja for-
seta Angóla vilja koma í veg fyrir að
uppreisnarmenn í Kongó bindist
skæruliðum UNITA böndum. I tíð
einræðisherrans Mobutu átti
UNITA skjól í suðurhluta Zaire.
Robert Mugabe, forseta
Zimbabve, er að sögn fréttaskýrenda
umhugað um að Lýðveldið Kongó
verði áfram eitt ríki og í því efni sé
álitlegast að styðja Kabila. Stjórn-
völd í Rúanda eru hins vegar vænd
um að vflja kljúfa austurhluta lands-
ins frá og ná þannig lendum tútsa
undir sína stjórn. Mugabe vill líklega
einnig tryggja að lán, að andvirði 14
milljarðar íslenskra króna, sem hann
veitti KabOa fyrir skemmstu, fari
ekki í súginn. I það minnsta telur
Mugabe friðarumleitanir Mandela
ekki tfl neins og var ómyrkur í máli
er hann tjáði blaðamönnum í Harare
að forseti Suður-Afríku ætti ekki að
skipta sér af því sem honum kæmi
ekki við.
Kabila rúinn trausti
Laurent Kabila komst tfl valda í
maímánuði árið 1997 þegar hann
steypti Mobutu Sese Seko, sem hafði
verið einræðisherra í Zafr um 32 ára
skeið, af stóli. Kabfla naut stuðnings
stjórnvalda í Úganda og Rúanda á
leið sinni tfl valda, með dyggri aðstoð
hersveita tútsa frá Rúanda. En Ka-
bila nýtur ekki lengur trausts hinna
dvergvöxnu nágrannaríkja sinna. I
lok júlí sá hann sér leik á borði og
rak hersveitir tútsa úr landi.
Nokkrum dögum seinna sauð upp úr
er hermenn í austurhéruðum lands-
ins risu upp gegn forsetanum.
Höfuðpaurar uppreisnarmanna
eru Banyamulenge-tútsar, sem hafa
aldrei notið fullra lýðréttinda í
Kongó/Zafr og teljast ekki ríkisborg-
arar í heimalandi sínu. Þeir eru
frændur tútsa frá Rúanda. Upp-
reisnarmenn saka KabOa um spill-
ingu, óstjórn og frændgæsku og
segjast ekki munu leggja árar í bát
fyrr en hann hefur verið hrakinn frá
völdum. Áhrínsorðin hljóma væntan-
lega kunnuglega í eyrum lands-
manna, sem fyrir réttum 15 mánuð-
um fögnuðu valdatöku Kabila, sem
sagði forvera sinn í starfi sekan um
ofangreindan stjórnunarstfl.
Kongó, Zaír og Kongó
Eitt af fyrstu verkum Kabila var
að breyta nafni Zaír í Lýðveldið
Kongó (á ensku The Democratic
Republic of Congo), sem veldur
nokkrum ruglingi þar eð grannríkið
Kongó ber sama nafn. Höfuðborgir
þessara tveggja landa, BrazzavOle
og Kinshasa, liggja gegnt hvor
annarri við árbakka Kongó-fljóts. Á
nýlendutímanum gekk landið undir
nafninu Belgíska-Kongó.
íbúar Lýðveldisins Kongó, sem
eru um 45 mflljónir talsins, hafa mátt
búa við spillingu, óstjórn og frænd-
gæsku stjórnarherranna svo lengi
sem elstu menn muna. Þorri lands-
manna býr í sárri fátækt, heflsu-
gæsla fyrirfinnst varla, menntakerf-
ið er í molum og laun fást ekki
greidd. Lífslíkur fólks eru um 50 ár
og meðalárstekjur tæplega 15.000
krónur á mann.

Sértilboð á
bamahjólum
TREK 800 SPORT
TREK 820, 21 gíra Shimano Alivio,
krómólí stell og V-bremsur
á kr. 28.36 I (áður kr. 37.816)
GARY FISHER PIRANHA: 21 gíra
Shimano Acera-X, krómólí steH og V-
bremsur á kr. 19.891 (áður kr. 31.573)
áeint slýrí
Krómó/í/stá/sfe/| m£
ævilangri óbyrgð
Breið gróf-
mynstruðdeldt
V-brernsur
Smellig íror
Vondaði
búnaður
eins árs
ábyrgð
HJÓLAFATNAÐUR OG
HJÓLATÖSKUR
Ýmsar gerðir með 50% afslættil
(álkrkr.14.67f$
(áðurkr.15.679)
Sterkar álfel.
Hjálmatilboð kr. 500

(áður kr. 27.
öllíJINííL'
Helstu útsölustaðir: ÖHNINN REYKJAVÍK - Pípó Akranesi -
Olíufélag útvegsmanna ísafirði - Hegri Sauðárkróki - Sportver
Akureyri - KÞ Húsavík - Króm & hvítt Höfn - Klakkur Vík -
Skeljungsbúðin Vestmannaeyjum - Hjólabær Selfossi - Birgir
Oddsteinsson Hveragerði - Músik og Sport Hafnarfirði -
Stapafell Keflavík - Hjólið Seltjarnarnesi.
SKEIFUNNI f I
VERSLUN SÍMI 588-9890 VERKSTÆÐISÍMI 588-9891
OPIÐ
LAUGARDAGA
KL. 10-16
ALLIR LINUSKAUTAR MEÐ 30% AFSLÆTTI!
MEIRIHATl TAR
1 1 jft i 11 ■ 1 1
iÁ | 't J; I f &
1 B if Vv 1 f 1 1 H !f W 1 f 1 | n B| f 1 1 t 1 1 ■
1 1 Sl.fi 1/1 | mB 1 ™ 1
11 11/1
| I !f 1 w ■ 1 A 1 1 1 i I ws jn ■ ■ w
>4 Jf| ■ ■ V mh