Morgunblaðið - 20.09.1998, Side 20

Morgunblaðið - 20.09.1998, Side 20
20 SUNNUDAGUR 20. SEPTEMBER 1998 MORGUNBLAÐIÐ „TÍMARNIR ERU BETRI NÚNA“ Litháískur læknir hefur undanfarnar vikur aflað sér þjálfunar á bæklunardeild Sjúkrahúss Reykjavíkur. Kristján Jónsson ræddi við dr. Olgertas Kvedaravicius. Morgunblaðið/Golli Dr. Olgertas Kvedaravicius. „Unga fóikið vill að kjörin séu jafn góð og á Vesturlöndum en vill helst ekki vinna jafn mikið og fólk gerir þar! En fyrir fólk eins og mig er þetta allt annað og betra líf.“ LITHÁÍSKI læknir- inn dr. Olgertas Kvedaravicius hef- ur verið gestur okkar íslendinga I nokkrar vikur og unnið með bæklunarlæknum á Sjúkrahúsi Reykjavíkur til að afla sér þjálfunar í aðgerðum og notk- un á búnaði. Honum finnst mikið til um hagsældina hér. „Ég hjólaði svolítið um Reykja- vík, sá hvergi nein skuggaleg hverfi og alls staðar eru húsin vel máluð. Ég veit ekki hvort þetta sýnir að lífskjörin séu svona góð eða íbúamir séu svona snyrtilegir, nema hvorttveggja sé.“ Kvedaravicius er hávaxinn maður, bláeygður og ljós yfir- litum, fremur hlédrægur eins og algengt virðist vera um íbúa Eystrasaltslandanna. Hann fer fögrum orðum um íslendinga sem séu gestrisnir með af- brigðum og minnist þess að við vorum fvi'sta þjóðin sem viður- kenndi sjálfstæði Litháa. Það muni aldrei gleymast í heima- landi hans. „Ég er bæklunarlæknir, verkefnið mitt í doktorsnámi var um meðferð brota með ytri ramma. Ég las grein í alþjóða- riti um bæklunarlækningar þar sem vitnað var í Ragnar Jónsson lækni er hafði ásamt öðrum lækni kannað tíðni háls- hnykkja hér sem er mjög há. Þetta er nánast óþekkt í Lit- háen og ég skrifaði Ragnari til að fá nánari upplýsingar. Ég fékk síðan styrk sem Norðurlandaráð veitir í sam- vinnu við Eystrasaltsríkin til að vera hér á íslandi í mánuð og fylgjast með læknum Sjúkrahúss Reykjavíkur við aðgerðir. Reynslan sem ég hef fengið af því að vinna með Ragnari og Ágústi Kárasyni, sem ég hef aðstoðað við axlar- aðgerðir, er mjög dýrmæt. Stefán Carlsson hefur einnig leiðbeint mér. Þetta eru allt mjög hæfir læknar. Mér finnst það mikill styrkur fyrir bæklunarlækna hér að þeir hafa lært og starf- að í ýmsum löndum, Svíþjóð, Englandi, Bandaríkjunum. Þeir hafa haft tækifæri til að sérhæfa sig. Ragnar hefur t.d. mikla reynslu af hryggjarað- gerðum.“ Rússneskar aðferðir skylda Kvedaravicius er frá borg- inni Birzai í norðurhluta Lithá- ens, er 57 ára gamall og eigin- konan er einnig læknir. Hann er yfirmaður slysa- og bæklun- ardeildar héraðssjúkrahússins sem er með um 200 nim. Hann vann það afrek að hanna tæki sem notað er við meðferð brota og kostar búnaðurinn miklu minna en það sem notað er hér og annars staðar á Vesturlönd- um en árangurinn af notkun hans samt viðunandi. Að sögn Kvedaravicius er ástandið í heilbrigðismálum í Litháen ekkert mjög slæmt, margt hafi lagast síðustu árin. „Nú getum við líka borið saman ýmsar aðferðir. Fyrir átta árum, þegar við vorum enn hernumin af Sovétmönn- um, urðum við að nota einu aðferðafi'æðina sem leyfð var í Sovétríkjunum á slysadeild- um. Nú getum við tileinkað okkur nýja hluti. Tækin okkar eru ekki eins góð og hjá ykk- ur, við höfum ekki efni á dýrasta búnaðinum. Sumt er þó sambærilegt en okkur skortir oft reynslu í að nota búnaðinn. Að öðru leyti stöndum við ekki illa að vígi, sjúklingar í Lit- háen fá yfirleitt alla bráðnauðsynlega þjón- ustu. Við eram með hæfa sérfræðinga, fram- kvæmum hjarta- og lungnaflutninga og aðrar flóknar aðgerðir. Kennsla í læknisfræði er á háu stigi. Það er erfitt að bera þetta saman við önnur lönd en þekkingin er að mínu viti oftast viðunandi." Ensku, sem hann kunni áður ekkert í, byrj- aði hann að læra sjálfstæðisárið 1991 til þess að geta fylgst með því sem er að gerast á Vesturlöndum í sérgrein sinni og talar hann nú vel skiljanlega ensku. Styrk til námsins fékk hann úr sjóði bandaríska fjármálamanns- ins George Soros sem veitt hefur mikið fé til aðstoðar í íyrrverandi kommúnistaríkjum en hann fæddist í Ungverjalandi. „Dóttir mín er landfræðingur, ég ætla að færa henni hraunmola sem henni finnst áreið- anlega mikið til um. Sonur minn stundar há- skólanám í fornleifafræði í Vilnius. Þau tala bæði reiprennandi ensku. „Pabbi, ég sagði þér þetta í gær!“ segir sonur minn stundum óþol- inmóður. Ég get orðið lesið ensku auðveldlega, að minnsta kosti það sem ég þarf mest á að halda í starfi og skil hana vel en á erfiðara með að tala. Það er líka sjaldgæft að hitta nokkum heima sem talar ensku. Þetta er snúið þegar maður er orðinn svona gamall,“ segir Kved- aravicius. Hann segist tala rússnesku mjög vel eins og aðrir menntamenn af hans kynslóð í fyrrverandi Sovétlýðveldum, hún var sam- skiptamálið í ríkjasambandinu. Umskiptin þegar sjálfstæðið var í höfn vora erfið fyrir marga fullorðna menntamenn, nú var allt í einu hætt að mestu að nota rússneskar bækur sem þeir höfðu vanist. Skriffinnar í Moskvu Era enn tilfinningar með í spilinu, vilja menn losna við allt rússneskt sem minnir á niðurlægingu Sovétskeiðsins? „Fyrst eftir að við urðum sjálfstæð vildu nokkrir danskir starfsbræður mínir, sem kunnu rússnesku, nota hana þegar þeir töluðu við mig. Ég bað þá að afsaka en mér væri meinilla við að tala rússnesku. En þetta er breytt. Margir af starfsbræðrum mínum í Rússlandi era ágætis menn. Þeir eru alltaf reiðubúnir að gefa ráð og aðstoða mig. Rússar eru ákaflega hjartahlýtt fólk en þeir era margir ósáttir við að Sovétveldið skyldi hrynja og vona að heims- veldið rísi á ný. Þessi hugs- unarháttur er þó ekki vandamál í samskiptum við venjulega launþega. Við notum núna mest bækur og rit á ensku við kennslu í læknisfræði, einnig dálítið á þýsku sem var ann- að tungumál okkar íyrir síð- ari heimsstyrjöld. En þegar ég hitti starfsbræður frá hinum Eystrasaltsríkjunum er rússneska yfirleitt sam- skiptamál okkar. Hana kunna flestir og hún hentar því best ef við viljum fara í saumana á því sem við erum að fjalla um. Hvers vegna ættum við að hundsa hana? Um 30% af út- flutningi fara til Rússlands svo að við eram háðir því sem þar gerist og höfum auðvitað áhyggjur af ástand- inu núna.“ Mjög var amast við því á Sovétskeiðinu að menn not- uðu litháísku og ritgerðir við háskólann í Kaunas, þar sem hann lauk námi, urðu að vera á rússnesku. ,AHar greinar og skýrslur á ráð- stefnum vora á rússnesku og ræðurnar líka. Einstaka sinnum fengum við þó að nota okkar eigið mál. Ef við sömdum grein um viðfangsefni okkar varð að senda hana til Moskvu þar sem einhverjir skriffinnar fóra yfir hana og það gat tekið tíma fyrir þá að ákveða hvort rétt væri að birta hana. Þó var þetta ekki nærri því eins erfitt í læknis- fræði og ýmsum öðrum fræðum en alltaf vofði þetta yfir.“ Hann segir efnahagsá- standið lagast með hverju ári. Unga fólkið sé þó aldrei ánægt og vilji meh-a. „Unga fólkið vill að kjörin séu jafn góð og á Vesturlöndum en vill helst ekki vinna jafn mikið og fólk gerir þar! En íyrir fólk eins og mig er þetta allt annað og betra líf. Ég hef meira kaup núna en í upphafi áratugarins og við komumst þokkalega af, það er svo margt miklu ódýrara en hjá ykkur. Hins vegar vinn ég meira, 60 stundir á viku, og eftirlaunin verða ekki nema 40% af núverandi tekjum. Núna höfum við lýðræði. Það getur verið að spUlingin sé mildl og margt fleira sé að en tímarnir eru betri núna. Við getum ferðast til út- landa, að minnsta kosti ef við höfum efni á því.“ Deilur í hverri íjölskyldu Eiga litháiskir læknar mikU samskipti við starfs- bræður í hinum Eystrasalts- löndunum, Lettlandi og Eistlandi? „Við höfum ekki mikla þörf fyi'ir þau, fullkomnasta tæknin og þekkingin er á Vesturlöndum. Sem dæmi nefni ég að megnið af tækni sem notuð er tU að hjálpa bækluðum er fundin upp í Sviss. En ég á marga vini hjá vísindastoftiunum í Lett- landi og Eistlandi og við sækj- um ráðstefnur hverjir hjá öðr- um. Samskiptin við Pólverja era góð en lítil við Hvít-Rússa. í Litháen er dálítið pólskt þjóðar- brot. Auðvitað eru alltaf einhverjir stjórn- málamenn sem reyna að slá sig til riddara með því að blása upp mál sem þeir segja að sýni að Pólverjum sé mismunað hjá okkur en í heildina held ég að þetta sé ekki neitt vanda- mál. Rússneskt þjóðarbrot er h"ka í Litháen en miklu fámennara en í Lettlandi og Eistlandi. Það er annars undarlegt hvað Rússar þurfa marga áratugi til að læra tungumál Eystra- saltsþjóðanna, ég var þó ekki nema sex mán- uði að læra nægilega ensku til að bjarga mér! Það er víða reynt að notfæra sér svona kryt milli þjóða til að ná sér í atkvæði en í hverri fjölskyldu era deilur. Það kemur meira að segja fyrir að ég rífist við konuna mína!“ segir Kvedaravicius að lokum.

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.